Προς τον Πρόεδρο του Ε.Ο. Μεταμοσχεύσεων κ. Αναστάσιο Χατζή

Κύριε Πρόεδρε,
Θερμά συγχαρητήρια κατ’ αρχάς για την πρόσφατη βράβευσή σας (28 Μαρτίου) από  τον Πανελλήνιο Αθλητικό Σύλλογο αιμοκαθαρομένων και μεταμοσχευμένων Δρομέας, για τη συμβολή σας στη διάδοση της προσφοράς οργάνων και την πρόοδο των μεταμοσχεύσεων», συνοδευόμενη από μία τιμητική πλακέτα για την παρουσία σας στην αγωνιστική εκδήλωση (κολύμβηση, μπόουλινγκ, στιίβος, πινγκ-πονγκ, 27- 30 Μαρτίου).

Φωτογραφία: http://www.flickr.com/photos/un_owen/

Διαβάζω τώρα μία τελευταία ανάρτηση στην ιστοσελίδα του ΕΟΜ, σχετικά με την επικείμενη ψήφιση (Ιούνιος τρέχοντος έτους –κοντά αυτές τις μέρες δηλαδή) από την Βουλή του νομοσχεδίου «Δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων και άλλες διατάξεις». Είμαι υποχρεωμένος να σημειώσω ότι παρέλευσε ήδη μία διετία από την ανακοίνωση του νομοσχεδίου από την τότε ηγεσία του Υπουργείου Υγιείας (Υπ. Ανδρέας Λοβέρδος). Χαρακτηρίστηκε τότε  ως μία επιβεβλημένη, κατεπείγουσα νομοθετική ρύθμιση, εντεταγμένη στην «καθημερινή ατζέντα» των αρχών, παρά το γεγονός ότι άλλα θέματα, δημοσιονομικής εξυγίανσης κυρίως, είχαν την εποχή εκείνη (όπως και σήμερα, άλλωστε) σαφή «προτεραιότητα», κατά τα λεχθέντα πάντα από τον τ. Υπουργό, Α. Λοβέρδο. Προσετέθη δε ότι οι διατάξεις του νόμου, πριν από την ψήφισή του στη Βουλή, θα περνούσαν το συντομότερο  από την κρησάρα της «δημόσιας διαβούλευσης». Ομολογώ ότι η σπουδή αυτή διόλου δεν δικαιώνεται, γι’ άλλη μια φορά, από τα πράγματα. Δύο χρόνια και βάλε κι ακόμα μηρυκάζουμε την όλη υπόθεση. 

Στην ανάρτηση της ιστοσελίδας σας, που ανέφερα προηγουμένως, γίνεται λόγος για έναρξη της πολυπόθητης διαβούλευσης εντός του μηνός Απριλίου. (Οι καιροί ου μενετοί, προφανώς και πάλι. Σημειώνετε πως η μεταμόσχευση στη χώρα μας «παρουσιάζει παρακμή, και όχι ακμή». Οι μεταμοσχεύσεις μειώνονται και η Ελλάδα μας κατρακυλάει όλο και πιο γρήγορα στις τελευταίες θέσεις μεταξύ των πολιτισμένων χωρών τού κόσμου σε ό,τι αφορά την προσφορά οργάνων σώματος. Ας κριθούν εδώ και οι θριαμβολογίες και το προπέρσινο ευχολόγιο του κ. Λοβέρδου, ο οποίος διαπίστωνε σημαντική πρόοδο το 2011 προς την επίτευξη του στόχου των επτά δοτών ανά εκατομμύριο πολιτών, και προέβλεπε διψήφιο αριθμό μεταμοσχευτικών επεμβάσεων για το 2012.)

Άλλες είναι, όμως, οι βασικές επιφυλάξεις μου για το δημοσίευμά σας. Επισημαίνετε ότι με το προς ψήφιση σχέδιο νόμου και την αρχόμενη (επί τέλους, δόξα σοι ο Θεός) δημόσια διαβούλευση, «προσπαθούμε να ανταποκριθούμε» (ποιοί ακριβώς, το Υπουργείο ή ο ΕΟΜ;) «σε τρεις στόχους: α) να διευρυνθεί ο κύκλος των δοτών, των ανθρώπων που αποφασίζουν να δωρίσουν  εν ζωή όργανα του σώματός τους…» (δικές μου οι εμφάσεις) «β) να ενσωματωθεί και στο Ελληνικό δίκαιο οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ό,τι αφορά την ποιότητα των μεταμοσχεύσεων και την ασφάλειά τους» (κομμάτι ασαφείς, πρέπει να πω, οι ποιοτικές και ασφαλιστικές αυτές αναφορές σας) «και τέλος γ) να αντιμετωπισθεί σε συνεργασία με το Υπουργείο Δικαιοσύνης το θέμα της παράνομης εμπορίας και του οργανωμένου εγκλήματος που σχετίζονται με αυτήν» (αχ, αυτό το  απειλητικό σκιάχτρο που σταθερά μνημονεύεται –βλ. και κατωτέρω).

Η κυριότερη ένστασή μου, λοιπόν, αφορά στην πρώτη σας μέριμνα. Για ποιάν απόφαση δωρεάς εν ζωή οργάνων σώματος μιλάμε; Αν δεν απατώμαι, η ουσιαστικότερη ρύθμιση που προβλεπόταν (και μάλλον θα πρέπει να προβλέπεται ακόμα) από το νέο νομοσχέδιο συνίστατο στο ότι ως χορηγοί οργάνων προς μεταμόσχευση θεωρούνται εξ υπαρχής όλοι οι πολίτες, εξαιρουμένων βεβαίως εκείνων που σε εύθετο χρόνο θα εδήλωναν υπευθύνως πως δεν συναινούν με το καθολικής ισχύος  μέτρο. (Αναφαίρετη ασφαλώς και σεβαστή η αυτοεξαίρεσή τους αυτή.) Με δυό λόγια , η κυρίαρχη ιδέα ήταν (και είναι, ελπίζω, ακόμα) να αντιστραφεί η γενική γραμμή πλεύσης –αποφασίζω να προσχωρήσω σε ένα προαιρετικό πρόγραμμα ανθρωπιστικής δράσης–, καθώς θα ίσχυε (και θα ισχύει) πλέον μόνον η δυνατότητα  οικειοθελούς αποχώρησης από το καθολικής ισχύος σχέδιο δυνητικής –και εξίσου αλληλέγγυας τουλάχιστον– ατομικής προσφοράς οργάνου (ων) σώματος. (Οι διαφημιστικές εκστρατείες και οι λογής λογής κινητοποιήσεις του πληθυσμού ήταν φανερό πλέον πως ελάχιστα μπορούσαν να αποδώσουν. Όσο ο κόσμος αισθανόταν πως η συντριπτική πλειοψηφία δεν ήταν εντεταγμένη στο πρόγραμμα, οι περισσότεροι δεν έβλεπαν γιατί έπρεπε να μετακινηθούν από την σαφώς πλειοψηφική αυτή τοποθέτηση. Αλλάζει, φυσικά, το πράγμα εντελώς όταν ζητάς από τα σκόρπια άτομα να λάβουν μιαν απόφαση εναντίον της νέας, γενικής πλέον ισχύος, γραμμής πλεύσης. Είναι στοιχειώδης αρχή αυτή της κοινωνικής ψυχολογίας.)

Αλλ’ ακριβέστερα ακόμα για ποιo πράγμα μάς καλείτε να συναποφασίσουμε, με τη δημόσια έκφραση της γνώμης μας; Εφ’ όσον απ’ ό,τι φαίνεται (το υποστηρίξατε κι εσείς δημοσίως, κ. Πρόεδρε, σε πρόσφατη τηλεοπτική συνέντευξή σας) αρμόδιες υπηρεσίες και επί σκοπώ οργανισμοί έχουν φροντίσει ώστε να τροποποιηθεί –ν’ανατραπεί μαλλον καλύτερα, θα έλεγα– η πιο απλή όσο και ρηξικέλευθη  πρόταση της νέας νομοθετικής ρύθμισης. Η τωρινή ηγεσία του Υπουργείου Υγιείας έχει συνταχθεί, ως εντέχνως  διαρρέεται, με την άποψη ότι οι συγγενείς θα εξακολουθήσουν να έχουν τον τελευταίο λόγο –ερήμην των ισχυουσών διατάξεων– για το αν θα αφαιρεθούν προς μεταμόσχευση τα όργανα του άτυχου «δικού» τους ανθρώπου. Μα, αυτό ακριβώς γινόταν όλα τα τελευταία χρόνια (από τις πρώτες επιτυχείς μεταμοσχευτικές επεμβάσεις και μετά). Το δικαίως συντετριμμένο από τον πόνο συγγενολόι είχε την τελευταία λέξη. Που συνηθέστατα –με ελάχιστες προβεβλημένες εξαιρέσεις, που επιβεβαίωναν τον κανόνα– ήταν όχι, κανένας δεν θα πειράξει το σώμα τού αδικοχαμένου πολυαγαπημένου μας. Κι εφόσον θα συνεχίσει να παρέχεται σε όλους η αποφασιστική αυτή δικαιοδοσία και κρίση, τι νόημα θα έχει η διαφορετικά προδιαγεγραμμένη γενική γραμμή πλεύσης της Πολιτείας;  Άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε, αξιότιμε κύριε Πρόεδρε. Ή μάλλον, για να την πούμε τη μαύρη αλήθεια, να αλληλοϋπονευόμαστε.

Προς τι όμως, τέλος, η συνειδητή ή έστω υποσυνείδητη αυτή υπόθαλψη της γενικευμένης αλληλοϋπονόμευσης; Μα, διότι έτσι μπορούν ανενόχλητα να ορίζουν τους κανόνες του παιχνιδιού τα κυρίαρχα σινάφια. Ναι, δεν αποσύρω, κ. Χατζή, τον αρχικό συγχαρητήριο χαιρετισμό μου, αλλά οφείλω να σας πω ότι μου δίνετε την εντύπωση πως από την αναμπουμπούλα που θα προκύψει από τις αντιφατικές προβλέψεις του ήδη «παρασιτεμένου» νέου σχεδίου νόμου για τις μεταμοσχεύσεις, οι μόνοι που θα εξακολουθήσουν να χαίρονται είναι οι μεγαλόσχημοι ιατρικοί οργανισμοί –καλή ώρα σαν τον δικό σας–, που θα συνεχίσουν το ιεραρχικά κατακυρωμένο κουμάντο τους πάνω στη ζωή και στο θάνατό μας. Επισείοντας δε και το πάντα βοηθητικό σκιάχτρο τής εξάπλωσης της «παράνομης εμπορίας» ανθρωπίνων οργάνων. Ε, αυτό είναι πια που δεν καταλαβαίνω με καμία δύναμη. Είναι παγκοίνως πλέον γνωστό και αποδεκτό ότι η στενότητα στην προσφορά ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας (βλ. ποτοαπαγόρευση και σήμερα ποινικοποίηση της χρήσης ναρκωτικών ουσιών) είναι  που ωθεί τα κυκλώματα του οργανωμένου εγκλήματος σε όλο και πιο επικερδείς παράνομες εμπορικές «δραστηριότητες». Από τη στιγμή που θα διευρύνονταν καθοριστικά η νόμιμη «αγορά» (με την προσφορά όλο και περισσότερων ζωτικών οργάνων –σύμφωνα τουλάχιστον με τις προσδοκίες εκείνων που προώθησαν τις ρηξικέλευθες νέες ρυθμίσεις), μάλλον θα έπρεπε κανείς να περιμένει ύφεση και όχι έξαρση του εγκληματικού «παραεμπορίου». Άβυσσος όμως, κατά πώς φαίνεται, η ψυχή και η κρίση των αυτοκλήτων ιθυνόντων μας.

Με εκτίμηση,

Δ.Π.

Ο Δημήτρης Ποταμιάνος είναι Ομότιμος καθηγητής Επικοινωνίας και συγγραφέας.

TAGS :
αλληλεγγύη δωρεά οργάνων κοινωνία Υγεία

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook