To Λονδίνο ακούει; 29 κλεμμένες αρχαιότητες επέστρεψαν στην Ελλάδα

Τα σπάνια αντικείμενα είχαν κλαπεί και εξαχθεί παράνομα εκτός Ελλάδας με αποτέλεσμα αν φτάσουν έως τις ΗΠΑ (φωτογραφία: Φώτιος Καλιαμπάκος για το Andro).

Στο Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη πραγματοποιήθηκε η τελετή παράδοσης στο ελληνικό κράτος 29 αρχαίων αντικειμένων, τα οποία είχαν κλαπεί ή εξαχθεί παράνομα από την Ελλάδα στο παρελθόν και υπογράφτηκαν και τα πρωτόκολλα παράδοσης-παραλαβής.

Εκ μέρους του ελληνικού κράτους τα αντικείμενα παρέλαβε η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, στην αποστολή της οποίας συμμετείχαν και οι υπεύθυνοι εκ μέρους του υπουργείου για την προστασία των αρχαιοτήτων. Το υπουργείο συνεργάζεται εδώ και χρόνια με τις αρχές του εξωτερικού για αντίστοιχες περιπτώσεις και δεν είναι η πρώτη φορά που η Λίνα Μενδώνη έρχεται στις ΗΠΑ για να παραλάβει αρχαία αντικείμενα.

Την τελευταία φορά η παράδοση είχε γίνει στο γραφείο της εισαγγελίας της Νέας Υόρκης, ενώ πρόσφατα αντίστοιχη παράδοση πραγματοποιήθηκε και στο Σικάγο παρουσία του Γενικού Προξένου, Εμμανουήλ Κουμπαράκη, γνωστού και από τη θητεία του ως προξένου στη Νέα Υόρκη.

Ο Ivan J. Arvelo από την Υπηρεσίας Εσωτερικής Ασφάλειας της Νέας Υόρκης, ο οποίος ήταν επικεφαλής της έρευνας απευθύνει χαιρετισμό υπό τα βλέμματα της υπουργού πολιτισμού και του γενικού προξένου (φωτογραφία: Φώτιος Καλιαμπάκος για το Andro).

Κωνσταντίνος Κωνσταντίνου: «Αντικείμενα αξίας 20 εκατ. δολάρια»

Την υπουργό Πολιτισμού και τους καλεσμένους υποδέχτηκε ο οικοδεσπότης της εκδήλωσης, Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη Κωνσταντίνος Κωνσταντίνου, ο οποίος αναφέρθηκε στη σημασία της επιστροφής των αντικειμένων στην Ελλάδα και τόνισε το γεγονός ότι αυτά τα αντικείμενα, αν και συνηθίζεται να αποτιμώνται σε χρήματα ανάλογα με την αξία τους στην διεθνή αγορά έργων τέχνης, με τα συγκεκριμένα να αποτιμώνται στα 20 εκατομμύρια δολάρια, είναι στην πραγματικότητα ανεκτίμητης αξίας. Ο κύριος Κωνσταντίνου αναφέρθηκε στη σημασία αυτών των αντικειμένων και του καθενός ξεχωριστά με την ιδιαίτερη ιστορία ή πληροφορία που φέρει για την ιστορία και τον πολιτισμό της Ελλάδας και της ανθρωπότητας.

Αγγεία, Ειδώλια και «Ειδοί του Μαρτίου»

Αυτή τη φορά επελέγη ο χώρος του Γενικού Προξενείου, με τα αρχαία αντικείμενα να αναδεικνύονται στο ευήλιο σαλόνι της προξενικής κατοικίας αναμένοντας την επιστροφή τους στον ελληνικό ήλιο. Τα αντικείμενα προέρχονται από διάφορες περιόδους της ελληνικής ιστορίας, από την προϊστορία έως και τη ρωμαϊκή εποχή και επίσης από διάφορες περιοχές, την Μακεδονία, την Κρήτη, τη Στερεά Ελλάδα και τις Κυκλάδες.

Πρόκειται για ειδώλια ανθρώπων και ζώων, μαρμάρινα, αργυρά, χάλκινα και πήλινα αγγεία, χρυσά και χάλκινα κοσμήματα και τμήμα τοιχογραφίας, που βρέθηκε στη Συλλογή της Shelby White. Ένα ιδιαίτερα σπάνιο και ξεχωριστό αντικείμενο είναι το χρυσό νόμισμα, γνωστό με την ονομασία «Ειδοί του Μαρτίου».

Το χρυσό νόμισμα της προδοσίας

Οι «Ειδοί του Μαρτίου» (Eid Mar στα λατινικά) ή «Δηνάριο του Βρούτου» (το αργυρό), το οποίο κόπηκε από τους δράστες της δολοφονίας του Ιουλίου Καίσαρα από τον Βρούτο το Μάρτιο του έτους 44 π.Χ. κάτι που έχει περάσει στην ιστορία ως μια πράξη προδοσίας και αχαριστίας μιας και ο Βρούτος ήταν προστατευόμενος του Καίσαρα.

Μάλιστα μόλις ο Καίσαρας τον είδε ανάμεσα στους συνωμότες-δολοφόνους καθώς εκείνοι τον πλησίαζαν πρόλαβε να αναφωνήσει τη φράση που συμβολίζει από τότε δια μέσου των αιώνων την προδοσία: «Κι εσύ Βρούτε» (“Et tu Brute”)! Το νόμισμα απεικονίζει τον Βρούτο στην μία πλευρά και έναν «πίλο» (καπέλο, σκούφος) εν μέσω δύο σπαθιών στην άλλη, παραπέμποντας στον τρόπο δολοφονίας του Καίσαρα.

Τα νομίσματα είχαν κοπεί στην Μακεδονία, όπου είχε καταφύγει ο αργότερα Βρούτος, για να πληρωθούν τα πιστά σε αυτόν στρατεύματα στον εμφύλιο που ακολούθησε τη δολοφονία του Καίσαρα, σε ασημί και χρυσό. Και ενώ από τα ασημένια υπάρχουν περίπου 100, το νόμισμα το οποίο διακρίνεται πάνω στο τραπέζι της προξενικής κατοικίας είναι ένα από τα μόνο τρία χρυσά (Aurei) που διασώζονται!

Διεθνές ενδιαφέρον

Καθώς γράφονταν αυτές οι γραμμές το ρεπορτάζ της επιστροφής του νομίσματος, η χρηματική αξία του οποίου αποτιμάται στα 4,2 εκατομμύρια δολάρια, δημοσιεύτηκε και στους New York Times: με τον τίτλο: «Rare Coin, Minted by Brutus to Mark Caesar’s Death, Is Returned to Greece». Το εν λόγω ρεπορτάζ αν και εστιάζει στο νόμισμα αναφέρει ασφαλώς και την επιστροφή των υπόλοιπων αντικειμένων, αναφέρει διεξοδικά την πορεία των ερευνών και τη φυλάκιση του εμπόρου-διακινητή, ενώ καταλήγει με τμήμα της ομιλίας του κυρίου Κωνσταντίνου, ότι η χτυπημένη για πολλά χρόνια από την αρχαιοκαπηλία Ελλάδα επιδιώκει με κάθε τρόπο την επιστροφή των κλεμμένων θησαυρών της. Πέραν από τους New York Times  στην εκδήλωση παραβρέθηκαν αρκετοί Αμερικανοί δημοσιογράφοι καθώς και κάμερα καναλιού παναμερικανικής εμβέλειας, δίπλα στο σύνολο των ομογενειακών και πολλών τοπικών μέσων της Νέας Υόρκης.

Η Λίνα Μενδώνη αναφέρθηκε στη σημασία που έχουν αυτά τα αντικείμενα για την Ελλάδα (φωτογραφία: Φώτιος Καλιαμπάκος για το Andro).

Υπουργείο Πολιτισμού και Γενική Εισαγγελία του Μανχάταν

Η υπουργός Πολιτισμού πήρε στη συνέχεια το λόγο από τον κύριο Κωνσταντίνου και αναφέρθηκε αρχικά στη σημασία που το ελληνικό κράτος διαχρονικά δίνει στην προστασία της πολιτιστικής του κληρονομιάς ενώ αναφέρθηκε και πιο συγκεκριμένα στην συνεργασία με την Γενική Εισαγγελία του Μανχάταν, η οποία έχει  αποδώσει καρπούς τα τελευταία χρόνια. Η Λίνα Μενδώνη έπλεξε το εγκώμιο του Μάθιου Μπογδάνος καθώς και των αρμόδιων υπηρεσιών του υπουργείου.

«Γι’ αυτά πολεμήσαμε»

Η υπουργός Πολιτισμού με αφορμή την επέτειο της 25^ης Μαρτίου η οποία συμπίπτει όπως είπε με την επιστροφή των συγκεκριμένων αντικειμένων έκανε μια ιδιαίτερη, ενδεικτική για τη σχέση των Ελλήνων αλλά και του ελληνικού κράτους με την αρχαία κληρονομιά, αναφορά στον Μακρυγιάννη, αναφέροντας το περιστατικό από τα απομνημονεύματά του: «“Είχα δυο αγάλματα” περίφημα, μια γυναίκα κι ένα βασιλόπουλο, ατόφια – φαίνονταν οι φλέβες, τόση εντέλειαν είχαν. Όταν χάλασαν τον Πόρο, τα ’χαν πάρει κάτι στρατιώτες, και στ’ Άργος θα τα πουλούσαν κάτι Ευρωπαίων χίλια τάλαρα γύρευαν… Πήρα τους στρατιώτες, τους μίλησα: Αυτά, και δέκα χιλιάδες τάλαρα να σας δώσουνε, να μην το καταδεχτείτε να βγουν από την πατρίδα μας. Γι’ αυτά πολεμήσαμε”.

Η αναφορά αυτή έγινε ιδιαίτερα αισθητή στο κλίμα της αίθουσας καθώς Λίνα Μενδώνη, λόγω και της παρουσίας των αμερικανικών μέσων ενημέρωσης προχώρησε ένα βήμα παραπέρα προσφέροντας και μια ιδιαίτερη ερμηνεία του συγκεκριμένου αποσπάσματος του Μακρυγιάννη από το Νομπελίστα ποιητή Γιώργο Σεφέρη.

«Καταλαβαίνετε; Δε μιλά ο Λόρδος Μπάιρον, μήτε ο λογιότατος, μήτε ο αρχαιολόγος· μιλά ένας γιος τσοπάνηδων της Ρούμελης με το σώμα γεμάτο πληγές. “Γι’ αυτά πολεμήσαμε”. Η συνέχεια του κειμένου του Σεφέρη από τις «Δοκιμές» του, στο οποίο αναφέρθηκε η κυρία υπουργός έχει ως εξής: «Δεκαπέντε χρυσοποίκιλτες ακαδημίες δεν αξίζουν την κουβέντα αυτού του ανθρώπου. Γιατί μόνο σε τέτοια αισθήματα μπορεί να ριζώσει και ν’ ανθίσει η μόρφωση του Γένους. Σε αισθήματα πραγματικά και όχι σε αφηρημένες έννοιες περί του κάλλους των αρχαίων ημών προγόνων ή σε καρδιές αποστεγνωμένες που έχουν πάθει καταληψία από το φόβο του χύδην όχλου».

Με ενθουσιασμό, συγκίνηση και συνείδηση της καταγωγής του ο ομογενής εισαγγελέας Μάθιου Μπογδάνος μιλά για τη σημασία της επιστροφής των αρχαιολογικών θησαυρών στην Ελλάδα (φωτογραφία: Φώτιος Καλιαμπάκος για το Andro).

Ψυχή της προσπάθειας ο ομογενής Μάθιου Μπογδάνος

Ψυχή της προσπάθειας ο ελληνικής καταγωγής βοηθός του Γενικού Εισαγγελέα του Μανχάταν, Μάθιου Μπογδάνος (Matthew Bogdanos), ο οποίος πήρε το λόγο και με ενθουσιασμό και πάθος αναφέρθηκε στην διαρκή προσπάθεια του να αποκαλύψει και να εξαρθρώσει τα κυκλώματα των αρχαιοκαπήλων και λαθρεμπόρων. Ο κύριος Μπογδάνος τόνισε την εξαιρετική βοήθεια από τις ελληνικές αρχές, την ίδια την Υπουργό καθώς και τα δύο υψηλόβαθμα στελέχη του υπουργείου πολιτισμού που ήταν παρούσες στην αίθουσα, την  Έλενα Βλαχογιάννη και την Βασιλική Παπαγεωργίου, προϊστάμενες του Τμήματος Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών του Υπουργείου Πολιτισμού.

Θέλοντας να τονίσει το συνεχή χαρακτήρα της προσπάθειας και ο Μάθιου Μπογδάνος τόνισε ότι ακόμα και αυτή τη στιγμή που μιλάμε και επιστρέφουμε κλεμμένα αρχαία, κάπου στον κόσμο γίνεται μια νέα κλοπή αρχαίων, ενώ με εμφανή την ρητορική υπερβολή που σκόρπισε χαμόγελα στην αίθουσα ο κύριος Μπογδάνος είπε ότι τουλάχιστον οι δικοί του υφιστάμενοι μετά τον καφέ και τα ελαφρά εδέσματα που προσέφερε ο Γενικός Πρόξενος θα πρέπει να επιστρέψουν αμέσως στη δουλειά, το ίδιο απόγευμα!

Ο Μάθιου Μπογδάνος και η Λίνα Μενδώνη εξετάζουν από κοντά τις λεπτομέρειες ενός αμφορέα (φωτογραφία: Φώτιος Καλιαμπάκος για το Andro).

Ο κ. Μπογδάνος αναφέρθηκε με αφοσίωση στο έργο αυτό τόσο του προϊσταμένου του Γενικού Εισαγγελέα του Μανχάταν κ. Alvin Bragg, όσο και κυρίως των παρόντων στην αίθουσα υφισταμένων του, καθώς και τον συνεργάτη του και κύριο υπεύθυνο για την έρευνα Ivan J. Arvelo από την Υπηρεσίας Εσωτερικής Ασφάλειας της Νέας Υόρκης, ο οποίος επίσης πήρε το λόγο, απένειμε τα εύσημα στους συνεργάτες του και μίλησε με θέρμη για τη σημασία των πολιτιστικών της θησαυρών της Ελλάδας, η οποία αναγνωρίζεται παγκόσμια ως το λίκνο του πολιτισμού.

Ο Μάθιου Μπογδάνος αναφέρθηκε επίσης στο γεγονός, ότι η πολυπολιτισμική Νέα Υόρκη – το προξενείο γειτνιάζει άλλωστε με το Μητροπολιτικό Μουσείο, εκπρόσωπος του οποίου επίσης παρίστατο στην τελετή, και με πλήθος γκαλερί έργων τέχνης και μουσείων – θέλει τα έργα τέχνης αλλά μόνο αυτά που έχουν αποκτηθεί και εκτίθενται με απολύτως νόμιμο τρόπο.

Με βαθιά συνείδηση της ελληνικής του καταγωγής και, αφού μας είπε στα ελληνικά ότι θα μιλήσει αγγλικά, ο Μάθιου Μπογδάνος αναφέρθηκε στο σύνολο των μακροχρόνιων προσπαθειών του σε αυτό τον τομέα, οι οποίες δεν αφορούν μόνο την Ελλάδα αλλά πολλές χώρες. Προφανώς όμως, όπως δήλωσε ο ίδιος αλλά και ήταν εμφανές από την παθιασμένη ομιλία του και την οικειότητά του με το χώρο και τους παριστάμενους, ότι αισθάνεται κάτι περισσότερο όταν οι προσπάθειές του αφορούν την πατρίδα των προγόνων του.

Διαβάστε ακόμα: Ουμπέρτο Έκο. «Δυτικός πολιτισμός χωρίς το ελληνικό θαύμα δεν υπάρχει».

TAGS :
αρχαία αγάλματα αρχαία ελλάδα

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook