Διακοπές στην Αίγινα

Η Κατερίνα Μουτσάτσου, πρέσβειρα της Αίγινας, για λογαριασμό της επιτροπής προώθησης του τουρισμού που συστάθηκε στο νησί. Το ανάγλυφό της ταιριάζει με αυτό της νήσου. Photo Credit: “ Dimitris Vlaikos for The Aegina Tourist Committee

Παρ’ όλο που ή Αίγινα είναι ένα σχετικά μικρό νησί, έχει χαρακτηριστικά ολόκληρης χώρας. Σ’ αυτό συντείνει τόσο η καίρια θέση της στο κέντρο του Σαρωνικού, ώστε τίποτε να μην της κρύβεται από την Αττική και την Πελοπόννησο, όσο και το ανάγλυφό της, που τη χωρίζει σε πεδινή και ορεινή. Η πεδιάδα συνέβαλε στο να είναι ένα αγροτικό, αλλά και αστικό νησί, πάντα πυκνοκατοικημένο εκτός από τις εποχές του φόβου των πειρατών που τρομοκρατούσαν κι έσφαζαν.

Υπάρχουν τρεις ξεχωριστές γεωλογικές περιοχές, σαν να έχουν ενωθεί τρία διαφορετικά νησιά: άργιλος και πωρόλιθος στα δυτικά και βόρεια, ασβεστόλιθος προς τα ανατολικά, όπως πολλές από τις Κυκλάδες, και ηφαιστειογενές στο κέντρο και νότια, γύρω από το ψηλότερο βουνό, το Όρος, όπου είναι και ο ναός του Ελλανίου Διός, άγνωστος στους επισκέπτες, αντίθετα με το ναό της Αφαίας. Εκεί βλέπεις τις μαύρες χαρακτηριστικές πέτρες που κάποτε ήταν λάβα.

Δεν είναι διόλου τυχαίο ούτε ότι οι αρχαίοι Αθηναίοι την υπολόγιζαν ως σοβαρό αντίπαλο και την ανάγκασαν δια της βίας να συμμαχήσει μαζί τους ούτε βέβαια ότι εκεί κόπηκαν τα πρώτα νομίσματα ούτε ότι επιλέχθηκε ως πρώτη πρωτεύουσα του νέου Ελληνικού Κράτους.

Με τέτοια χαρακτηριστικά, σήμερα παρουσιάζει όλα τα θετικά, αλλά και τα σύνθετα προβλήματα μιας χώρας: είναι μια μικρογραφία. Και η χώρα με την οποία μοιάζει δεν είναι άλλη από την υπόλοιπη Ελλάδα. Όπως και η υπόλοιπη χώρα λοιπόν έχει χρεωκοπήσει, παρότι έχει και είχε πάντα όλες τις ευκαιρίες να είναι ένα οικονομικά εύρωστο νησί. Οι δημοτικοί άρχοντες αποδεικνύονται ο ένας πιο ανύπαρκτος από τον άλλον, κανένας δεν βρέθηκε μέχρι στιγμής να αναγνωρίσει τις αρετές του νησιού και να διατυπώσει κάποιο όραμα που θα τις αναδείξει: οι μυωπικές συμφεροντολογικές βλέψεις της λεγόμενης “βαθιάς Αίγινας” πάντα υπερτερούσαν, παρόλο που η βαθιά Αίγινα εξαρτάται οικονομικά από τους επισκέπτες και τους ιδιοκτήτες εξοχικών.

Αν βρεθείς στην αγορά αντιλαμβάνεσαι ότι πολύς κόσμοςτα τελευταία χρόνια έχει προσπαθήσει ώστε υπηρεσίες και προϊόντα να πάρουν μπρος. Photo Credit: Gorjan Kulosman/flickr

Ας ξεκινήσουμε, όμως, από τα θετικά: Η θάλασσα έχει βελτιωθεί πολύ. Από τότε που ολοκληρώθηκε το έργο στην Ψυτάλλεια έχουν εξαφανιστεί οι πράσινες βοθρο-κηλίδες, ενώ έχουν χαθεί και οι πετρελαιοκηλίδες που κάποτε κυριαρχούσαν. Ψάρια, όπως οι κατσούλες, έχουν επανεμφανιστεί και μια επίσκεψη στην ψαραγορά πάντα θα σε ανταμείψει: είσαι βέβαιος πως θα βρεις καλά και φρέσκα ψάρια. Στην Αίγινα, εν γένει, μπορείς να φας πάρα πολύ καλά, σε λογικές τιμές σε πάρα πολλές ταβέρνες σε όλο το νησί. Οι επιχειρηματίες έχουν καταλάβει πλέον πως η ποιότητα μετράει και προσπαθούν να την προσφέρουν.

Παράλληλα, λίγο μετά την ψαραγορά, θα βρεις το σημείο όπου τα πρωινά πωλούν τα προϊόντα τους οι ντόπιοι παραγωγοί από τα φορτηγάκια τους. Δεν θα βρεις ό,τι θέλεις όποτε το θέλεις, άλλα, αν είναι η εποχή του, το φρούτο ή το λαχανικό θα είναι ασύγκριτα, πιο νόστιμα απ’ όποιο άλλο έχεις δοκιμάσει. Τα Αιγηνίτικα κουνουπίδια, πατάτες, ντομάτες, χόρτα, πεπόνια, μελιτζάνες κι ένα σωρό άλλα είναι κορυφαία και ιδιαίτερα. Εμείς προσαρμόζαμε το τι θα φάμε ανάλογα με την εποχή και τη διαθεσιμότητα, αν όμως γυρεύεις πεπόνια στη μέση του χειμώνα καλύτερα να πας αλλού. Όμως οικολογικότερο (και πιο υγιεινό) είναι να τρως προϊόντα που δεν έρχονται από μεγάλο ταξίδι και που είναι στην εποχή τους.

Παρ’ όλ’ αυτά, δυστυχώς, οι περισσότεροι πηγαίνουν στο σουπερμάρκετ, μόνο και μόνο επειδή εκεί μπορούν να παρκάρουν, ή ψωνίζουν από τα καΐκια-μανάβικα που έχουν τύχει ασύμμετρα μεγάλης προβολής ως γραφικά, ασχέτως της προέλευσης, ποιότητας και τιμής των φρούτων και λαχανικών που προσφέρουν. Αυτό βέβαια δείχνει πως κανείς μέχρι τώρα δεν σκέφτηκε πως η ντόπια παραγωγή, εξαιρετικής αξίας και παραδοσιακή, έπρεπε να στηριχτεί: οι παραγωγοί με τα φορτηγάκια θα έπρεπε να έχουν τύχει καλύτερης θέσης και προβολής.

Εκτός από τους αξιέπαινους παραγωγούς κηπευτικών, μπορεί πλέον κάποιος να βρει ντόπιο λάδι, ντόπια παραδοσιακά τυριά και ζυμαρικά, ντόπιο γάλα, αβγά και κρασί. Αυτή, μαζί με τα ονομαστά φιστίκια φυσικά, είναι η παραγωγική Αίγινα. Τα τελευταία χρόνια, άνθρωποι έχουν προσπαθήσει ώστε υπηρεσίες και προϊόντα να πάρουν μπρος. Προχειρότητες και αρπαχτές έχουν αποφευχθεί σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό. Ακόμη, όλο και περισσότερο στην Αίγινα ακμάζει η μουσική, το θέατρο, η τέχνη και τα διάφορα φεστιβάλ. Το νησί έχει παράδοση σε αυτό και θα μπορούσε κάποιος να πει πως παραμένει ζωντανό. Ακόμη και η παραδοσιακή αγγειοπλαστική μοιάζει να συνεχίζει να ζει.

Οι πετρελαιοκηλίδες έχουν χαθεί. Ψάρια, όπως οι κατσούλες, έχουν επανεμφανιστεί και μια επίσκεψη στην ψαραγορά πάντα θα σε ανταμείψει. Photo Credit: Anastasios Fakinos/flickr

Δυστυχώς, όμως, η αντιπαραγωγική Αίγινα φέτος έβαλε τα δυνατά της να καταστρέψει κάθε πρωτοβουλία της παραγωγικής Αίγινας. Η πρώτη αίσθηση που καταστρέφει είναι η όσφρηση: δεν είναι απλώς ότι δεν μαζεύονται τα σκουπίδια και σχηματίζουν βουνά, βρωμάνε κιόλας. Γιατί βρωμάνε; επειδή κανείς δεν σκέφτηκε τόσα χρόνια πως η κομποστοποίηση των οργανικών απορριμμάτων, εύκολη σε ένα νησί με μονοκατοικίες, θα έλυνε δια παντός το πρόβλημα των οσμών, προσφέροντας και έσοδα. Ας μην μιλήσουμε βέβαια για ανακύκλωση, η οποία θα μπορούσε να είναι κι αυτή σοβαρό έσοδο: το νησί εξάγει με μεγάλο κόστος τα σκουπίδια του στη Φυλή. Παράλληλα, τα καράβια δεν θέλουν να μεταφέρουν τις σκουπιδιάρες που ζέχνουν: χρειάζονται ειδικά δρομολόγια με μεγαλύτερο ακόμη κόστος.

Ο λόγος, πέρα από την έλλειψη φαντασίας και βούλησης, είναι πως κανείς δεν θέλει μια μονάδα επεξεργασίας απορριμάτων, επειδή γύρω απ’ αυτή, όπου και να γίνει, θα πέσουν οι αξίες των οικοπέδων. Θέλουμε οικόπεδα; Δεν πειράζει, ας πέσει η αξία όλου του νησιού, προκειμένου να μην πέσει το δικό μου. Η νοοτροπία πως τα πάντα είναι ένα οικόπεδο και τίποτε άλλο είναι μία απ’ αυτές που χρεωκόπησαν τη χώρα. Ας βουλιάξουν λοιπόν όλα τα “οικόπεδα” στο σκουπίδι.

Η γεύση τώρα. Δοκιμάστε να πιείτε το νερό. Αδύνατον, θα τρέξετε να αγοράσετε εμφιαλωμένο. Κάποιοι θησαυρίζουν: μοιράζουν εξάδες ντελίβερι στο σπίτι. Κι η Αίγινα σκέφτεται να δώσει ακριβή λύση με αγωγό από την Αθήνα, αντί να κάνει αφαλάτωση, όπως η Κύπρος που έλυσε το πρόβλημά της. Επιπλέον, παλιές στέρνες και πηγάδια καταργήθηκαν ή έγιναν βόθροι. Κανείς δεν σκέφθηκε να κάνει έναν κανονισμό που να ορίζει την αποθήκευση των βρόχινων ως υποχρεωτική. Εκεί που θα μπορούσε να υπάρχει κάποια μερική έστω αυτονομία, όπως παλιότερα, όλοι τώρα είναι εξαρτημένοι από το δίκτυο. Προς το παρόν το νερό έρχεται με υδροφόρα, λιγοστό και κοστίζει. Στις ώρες αιχμής μάλιστα κόβεται η παροχή. Όσο για τα εμφιαλωμένα, αν βρείτε παραλία χωρίς πεταμένα μπουκάλια νερού, πείτε μου: είναι παντού μαζί με τις πλαστικές σακούλες. Αυτές θα έπρεπε απλώς να καταργηθούν: ας μάθουν όλοι να χρησιμοποιούν πάνινες. Οι πλαστικές δίνονται μεν δωρεάν, αλλά το συνολικό αφανές κόστος τους είναι τεράστιο: πόσα πληρώνει το νησί να τις μαζεύει (όταν τις μαζεύει;). Σήμερα, δεν μπορείς να αγοράσεις μια εφημερίδα χωρίς να σου προσφέρουν πλαστική σακούλα για να τη μεταφέρεις. Μία βόλτα στην πόλη για χαλαρά ψώνια και θα γυρίσεις με δέκα τέτοιες σπίτι σου.

Η όραση: εκεί που ευφραίνεται το μάτι με το τοπίο, μια πιο προσεκτική ματιά θα αποκαλύψει μπάζα, εγκαταλειμμένα αυτοκίνητα, παλιά στρώματα, αλλά και ακαλαίσθητα κτίσματα, πολλά εκ των οποίων κενά. Χώροι εμπορικοί που έκλεισαν λόγω της κρίσης ή σπίτια εξοχικά που έχτισαν μεσίτες την εποχή της αφθονίας και τώρα έμειναν απούλητα. Οι Έλληνες έχουν μια μανία: όταν χτίζουν ένα σπίτι, δεν θέλουν να το εντάξουν στο τοπίο: θέλουν να ξεχωρίζει, να φαίνεται από παντού, να το βλέπουν όλοι. Τελευταία υπάρχει μια τάση να κτίζονται σπίτια με ντόπια υλικά που είναι εξαιρετικά, αλλά στο μεταξύ η αισθητική έχει υποστεί ανεπανόρθωτα πλήγματα. Η αισθητική δεν είναι αστείο πράγμα: κάτι ξέρουν οι γείτονές μας Ιταλοί.

Εκτός από την Αφαία (εδώ) και την Κολώνα, τα υπόλοιπα μνημεία της Αίγινας παραμένουν σε αδικαιολόγητη εγκατάλειψη και μαρασμό. Photo Credit: llee_wu/flickr

Ας έρθουμε τώρα και στα μνημεία: εκτός από την Αφαία και την Κολώνα, τα οποία είναι σε ικανοποιητική κατάσταση (το μουσείο στη Κολώνα είναι μάλιστα εξαιρετικό), τα υπόλοιπα μνημεία της Αίγινας (η Παλιαχώρα, με τις εξαιρετικές βυζαντινές εκκλησίες και τοιχογραφίες, ή το Σπίτι του Ροδάκη, μοναδικό δείγμα λαϊκής αρχιτεκτονικής) παραμένουν σε αδικαιολόγητη εγκατάλειψη και μαρασμό. Ούτε ο Δήμος ενδιαφέρθηκε, αλλά ούτε και το Υπουργείο Πολιτισμού: ενδιαφέρεται  μόνο για την κλασική εποχή, δηλαδή την Ακρόπολη μόνο και την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Να μιλήσει κάποιος για Βυζάντιο; Σύγχρονη λαϊκή τέχνη; Μπα, άσε καλύτερα. Από τον Περικλή φτάσαμε στο σήμερα, τίποτε άξιο λόγου δεν μεσολάβησε.

Πώς θα κυκλοφορήσεις: αν και το νησί προσφέρεται για ποδήλατο, αυτό είναι επικίνδυνο, εξαιτίας των αυτοκινήτων. Οι συγκοινωνίες είναι τόσο αραιές που είναι σαν να μην υπάρχουν. Μόνες ουσιαστικές επιλογές είναι να φέρεις αυτοκίνητο ή να παίρνεις ταξί. Οι ταξιτζήδες είναι πολλοί: προφανώς θα χάσουν τη δουλειά τους αν καλυτερέψουν οι συγκοινωνίες. Κάποτε πρότεινα σε έναν (πρώην) Δήμαρχο να φτιάξει ποδηλατόδρομο, να έρχονται επισκέπτες χωρίς αυτοκίνητο, ώστε να εξοικονομούν το εισιτήριο που θα ξοδεύουν στο νησί. Τίποτε δεν έγινε. Ο ποδηλάτης πρέπει να πάρει τα ρίσκα του.

Η έλλειψη κάποιου οράματος και λογικής βιώσιμης ανάπτυξης είναι δυστυχώς αισθητή παντού, παρά τις επιμέρους προσπάθειες και πρωτοβουλίες. Μήπως όμως αυτό δεν συμβαίνει σε ολόκληρη τη χώρα; Μήπως η Αίγινα είναι το μόνο μέρος όπου οι τουρίστες μπορούν να μελετήσουν με λεπτομέρεια τι πετάει ένα ελληνικό νοικοκυριό στους κάδους; Μήπως είναι το μόνο μέρος όπου κυριαρχεί η αντιπαραγωγική ημιμάθεια;

Διαβάστε Ακόμα: “Πως να χρεοκοπήσεις μια χώρα”

TAGS :
Αίγινα αποψη Ελλάδα νησί

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook