«Ε, όχι και Archie!» Γιατί δεν πρέπει να εκσυγχρονιστεί η μοναρχία

Ο πρίγκιπας Harry και η γυναίκα του, Meghan, κρατώντας το νεογέννητο παιδί τους που φέρει πλέον το όνομα Archie Harrison Mountbatten-Windsor (Photo by Dominic Lipinski – WPA Pool/Getty Images/Idealimage).

Και το όνομα αυτού, Archie Harrison Mountbatten-Windsor. Αντί για ένα παραδοσιακό βασιλικό όνομα (το Archie δεν εντοπίζεται σε κανέναν πρόγονο της δυναστείας), το ζεύγος Χάρι και Μέγκαν επέλεξε ένα χαριτωμένο όνομα -υποκοριστικό για την ακρίβεια- που απλώς τους φάνηκε ωραίο για το παιδάκι τους. Όπως σημείωσε ο βασιλικός ρεπόρτερ του CNN, «με την επιλογή τους αυτή, καθρεπτίζουν τη γενιά τους. Δεν κοιτάνε την ιστορία, κοιτάνε το τώρα». Και ποιος σας είπε αγαπητοί Χάρι και Μέγκαν ότι δικαιούστε να κοιτάζετε ανέμελα το τώρα και όχι αυτήν ακριβώς την ιστορία την οποία κληθήκατε -και αποδεχτήκατε- να υπηρετήσετε και η οποία σας ανταμείβει πλουσιοπάροχα;

Σε μια επιπλέον κίνηση αναίτιου εκσυγχρονισμού, παρότι το μωρό δικαιούται να λάβει το δεύτερο τίτλο του πατέρα του και να προσφωνείται “Earl (Κόμης) του Dumbarton”, οι γονείς του αποφάσισαν ότι δεν θα χρησιμοποιήσουν τον τίτλο. Θεωρητικά, το πρωτόκολλο προβλέπει πως, όταν ο Γουίλιαμ (ο αδελφός του Χάρι) γίνει βασιλιάς, ο Archie θα ονομαστεί αυτομάτως και αυτοδικαίως πρίγκιπας. Θα το αρνηθούν και αυτό οι γονείς τού νεοσσού; Μα, τότε, θα αναρωτηθεί εύλογα κάθε βασιλόφρονας ή και αντίπαλος του θεσμού της μοναρχίας: Τι ρόλο βαράνε αυτά τα συμπαθή κατά τα άλλα άτομα, ο Χάρι και η Μέγκαν;

Όμως, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή: Πέρυσι, στο εξοχικό και ηλιόλουστο Ουίνδσορ έξω από το Λονδίνο, η ομώνυμη οικογένεια που διαφεντεύει το βρετανικό θρόνο και άρχει της Κοινοπολιτείας, επιχείρησε μια εξαιρετική ομολογουμένως καμπάνια ανανέωσης της εικόνας της. Ο λόγος είναι απλός, ανθρώπινος και καθόλου βασιλικός: το ένστικτο της αυτοσυντήρησης. Είναι το ίδιο ένστικτο που οδήγησε τον βασιλέα Γεώργιο τον 5ο να αλλάξει το γερμανικό όνομα “Saxe-Coburg and Gotha” του οίκου στο βρετανόηχο “Ουίνδσορ”, στη διάρκεια του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου. Είναι το ίδιο ένστικτο που οδήγησε τη σημερινή βασίλισσα Ελισάβετ να ανοιχτεί στο λαό της και να απαλύνει το σκληρό της πρόσωπο μετά το θάνατο της Νταϊάνα και την κατακραυγή της κοινής γνώμης απέναντι στον θρόνο. Οι άνθρωποι επιθυμούν ευλόγως να διατηρήσουν τα προνόμια τους. Και ακολουθούν τη διδαχή του παμμέγιστου Τζουζέπε Τομάσι ντι Λαμπεντούζα που έγραψε στον Γατόπαρδο ότι “για να παραμείνουν τα πράγματα ως έχουν, πρέπει όλα να αλλάξουν”.

Κάθε σαπουνόπερα βασίζεται στους αγαπημένους πρωταγωνιστές της, αλλά έχει ανάγκη και φρέσκους χαρακτήρες, για να ανανεώνεται το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης. Έτσι και η βασιλική σαπουνόπερα υποδέχτηκε το νέο χαρακτήρα, αυτόν της Μέγκαν Μαρκλ. Ευειδής, δυναμική, ανεξάρτητη και με κατά το ήμισυ αφρικανικό DNA, η πρώην ηθοποιός μοιάζει ιδανική για το ρόλο της μοντέρνας Δούκισσας του Σάσεξ και συζύγου του 6ου στη σειρά διαδοχής πρίγκιπα για το θρόνο. Και πράγματι, οι δημοσκοπήσεις της κοινής γνώμης, που ψοφάει για παραμύθι ώστε να ξεχνιέται από τα καθημερινά προβλήματα, εξακολουθούν να δείχνουν ανεβασμένη τη συμπάθεια στο θεσμό της μοναρχίας σε αυτήν τη νέα, πολλοστή “σεζόν” της σαπουνόπερας.

O πρίγκιπας Harry με μωρουδιακό ρούχο ανά χείρας (Photo by Patrick van Katwijk/WireImage/Idealimage).

Στο σημείο αυτό, ας κάνουμε ένα βήμα πίσω και ας αναρωτηθούμε: Γιατί πρέπει να συμπαθούμε το θεσμό της μοναρχίας πέρα από το χάζι που μας προσφέρει; Αναζητώντας τα πλεονεκτήματα της βρετανικής μοναρχίας περί ης ο λόγος, οι περισσότεροι αναφέρουν τα οφέλη στον τουρισμό και την εικόνα μεγαλοπρέπειας που προβάλλει το Ηνωμένο Βασίλειο στον υπόλοιπο κόσμο. Ενώ τα οφέλη στον τουρισμό μπορεί να είναι υπαρκτά (και σίγουρα υπάρχουν οφέλη για τις κινεζικές βιομηχανίες που κατασκευάζουν αναμνηστικές «βασιλικές» παλιατζούρες και σημαιάκια), η εικόνα της Μεγάλης Βρετανίας είναι μεικτή. Από τη μια το Ηνωμένο Βασίλειο εκπέμπει μεγαλείο, από την άλλη για πολύ κόσμο μυρίζει μούχλα, σνομπισμό και αναξιοκρατία.

Για τον υπογράφοντα, η μεγαλύτερη αξία της μοναρχίας όπως και της εκκλησίας, για να μην πούμε των ιστορικών ποδοσφαιρικών συλλόγων ή των παλιών καφενείων, είναι η αξία της παράδοσης. Η παράδοση είναι η μόνη αξία που μεγαλώνει συν τω χρόνω και που αν διακοπεί εξαφανίζεται ανεπιστρεπτί. Γι’ αυτό και κάθε αξιόλογη και μακρόχρονη παράδοση αξίζει να διατηρείται έστω και σε συμβολικό επίπεδο. Άρα και η βρετανική μοναρχία αξίζει να επιβιώσει. Όχι όμως με κάθε τίμημα.

Εάν, προκειμένου να επιβιώσει η μοναρχία, πάψει να έχει τα χαρακτηριστικά εκείνα που την καθιστούν ουσιώδη, πάψει δηλαδή να είναι ο θεματοφύλακας της παράδοσης, τότε δεν θα είναι παρά ένα κέλυφος για να διάγουν τρυφηλό βίο τα μέλη της και οι παρατρεχάμενοι τους. Αυτό όμως θα ήταν μια σκέτη αδικία, την οποία οι φορολογούμενοι πολίτες θα ήταν παράλογο να δεχτούν.

Ήδη η μοναρχία έχει χάσει μεγάλο μέρος της μαγείας της. Το σέβας απέναντι στο διαχρονικό θεσμό της μοναρχίας έχει αντικαταστήσει το δέος απέναντι στο celebrity status που έχουν τα μέλη της βασιλικής οικογένειας. Οι Ουίνδσορ δεν βασιλεύουν πλέον ελέω Θεού, αλλά ελέω Instagram. Σήμερα που η βρετανική μοναρχία περνάει περίοδο δημοφιλίας και ο θρόνος ακτινοβολεί, δεν μπορούμε να διακρίνουμε τις ρωγμές στο θρόνο πίσω από τη χρυσαφένια του αχλύ. Όμως, χωρίς γερά πόδια, ο θρόνος αυτός κινδυνεύει να πέσει στο μέλλον και οι καθήμενοι σε αυτόν να αποκαθηλωθούν, όπως αποκαθηλώνονται οι celebrities.

Ακούω τον αντίλογο: Μα δεν δικαιούται το παλικάρι αυτό με τα καροτί μαλλιά και το ντροπαλό/πονηρό χαμόγελο, που έχασε τη μάνα του με αυτόν τον τραγικό τρόπο και μεγάλωσε ανάμεσα σε όλα αυτά τα κέρινα ομοιώματα που στοιχειώνουν το Μπάκιγχαμ, να ζήσει τη ζωή του; Δεν έχει κάθε δικαίωμα να ερωτευτεί και να παντρευτεί τη φαντασίωση που έβλεπε στο σήριαλ Suits στην plasma οθόνη του εξοχικού της γιαγιάς του στη Σκοτία; Βεβαίως και δικαιούται. Όμως, την ίδια στιγμή θα πρέπει να απαρνηθεί τα προνόμια της μοναρχίας.

Μην ξεχνάμε την περίπτωση του θείου του, Εδουάρδου του 8ου, ο οποίος επέπρωτο να γίνει βασιλιάς αλλά παραιτήθηκε από το θρόνο (το 1936), για να παντρευτεί την εκλεκτή της καρδιάς του, επίσης Αμερικανίδα όπως η Μέγκαν, τη Γουόλις Σίμπσον. Μάλιστα, χάρη σε αυτόν τον έρωτα ανέβηκε στο θρόνο ο αδελφός του Εδουάρδου, Γεώργιος ο 6ος, ο πατέρας της Ελισάβετ Β’ (που ζει και βασιλεύει) και προπάππους του Γουίλιαμ και του Χάρι. Δηλαδή, χάρη σε έναν άλλο έρωτα φτάσαμε σήμερα στον διάδοχο Κάρολο, στον γιο του Γουίλιαμ και στον αδελφό του Χάρι. Με τη Μέγκαν σύζυγο του πρίγκιπα και νύφη του μέλλοντος βασιλέα. Έτσι πάνε αυτά.

Ο Χάρι έχει δηλώσει ότι αυτός και ο αδελφός του (και διάδοχος του θρόνου), είναι δυνάμεις εκσυγχρονισμού της μοναρχίας. Τι σημαίνει, όμως, εκσυγχρονισμός της μοναρχίας; Η μοναρχία είναι το απόλυτο σύμβολο αναχρονισμού. Μπορούμε να εκσυγχρονίσουμε τον αναχρονισμό; Έχει νόημα; Αυτό που θα προκύψει δεν θα είναι σύγχρονο. Ακόμα και αν γίνει πιο ελκυστικό στην «πλέμπα» που παρακολουθεί τη ζωή των celebrities, αν πετύχει την ανοχή φιλελεύθερων πολιτικών αντιπάλων, δεν θα τους κάνει ποτέ βασιλόφρονες (ενώ μπορεί να αποξενώσει τους υπάρχοντες βασιλόφρονες). Ας σκεφτούμε το παράδειγμα της εκκλησίας και του μοναστισμού. Εάν επιτραπεί, λόγου χάρη, στις γυναίκες να επισκέπτονται το Άγιο Όρος, αυτό θα ικανοποιήσει μεγάλη μερίδα πολιτών που βρίσκονται απέναντι στην εκκλησία, αλλά δεν θα τους κάνει θρησκευόμενους.

Ο θρόνος βασίζεται σε μια μεγάλη, κεντρική παραδοχή: ότι ο πρώτος που θα ξεπροβάλει από το αιδοίο της βασιλομήτορος, ακόμα και αν είναι βλαξ, ακόμα και αν δεν θέλει να βασιλέψει ή υπάρχουν άλλοι απείρως ικανότεροι και προτιμότεροι, πρέπει παρ’ όλα αυτά να φορέσει το στέμμα. Από αυτήν την απαράβατη κληρονομική αρχή πηγάζουν δεκάδες άλλοι παραδοσιακοί, παράλογοι και παρδαλοί κανόνες και παραδόσεις, απέναντι στις οποίες η βασιλική οικογένεια είναι ταυτόχρονα δέσμια και θεματοφύλακας τους. Αυτή είναι η γοητεία και η παραξενιά της μοναρχίας.

Βεβαίως, υπάρχουν πάντα περιθώρια δίκαιων και χρήσιμων αλλαγών στο θεσμό της Βασιλείας και τέτοιες αλλαγές έχουμε δει στο πρόσφατο παρελθόν. Ενδεικτικά, πριν από λίγα χρόνια καταργήθηκε η αρσενική πρωτοτοκία, το οποίο σημαίνει πως όποιο παιδί του βασιλιά ή της βασίλισσας γεννηθεί πρώτο θα βασιλέψει. (Μέχρι το 2011, προτεραιότητα είχε το πρώτο αρσενικό παιδί). Τέτοια μέτρα είναι σωστά και λογικά και δεν αποδυναμώνουν το θεσμό. Όμως, πρωτοβουλίες όπως οι γάμοι με αλλοεθνείς τηλεστάρ, και η ονομασία πριγκίπων με υποκοριστικά, κινούνται στην αντίθετη κατεύθυνση.

Η άκαμπτη τήρηση του πρωτοκόλλου και η αφοσίωση στο καθήκον είναι το τίμημα της υψηλότητας. Δηλαδή, εάν θες να φοράς κορώνα, δεν μπορείς να κυκλοφορείς και με σαγιονάρα. Ούτε να ονομάσεις το παιδί σου Άρτσι (σα να λέμε Τέλης, εκ του Αριστοτέλης). Η μοναρχία δεν πρέπει να είναι ούτε μοδάτη ούτε μοντέρνα, παρά μόνο διαχρονική. Αλλιώς ας καταργηθεί.

Διαβάστε ακόμα: Κώστας Μ. Σταματόπουλος, «η ελληνική βασιλική οικογένεια ήταν πάντα κεντρώα».

TAGS :
Αγγλία βασιλική οικογένεια μοναρχία Πρίγκιπας Χάρι

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook