Αριστείδης Χατζής: 3 φιλελεύθερες παρατηρήσεις για την αφίσα στο μετρό

Ο Αριστείδης Χατζής, γράφει για την πρόσφατη υπόθεση της αφίσας στο μέτρο που προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις στην κοινωνία (Εικονογράφηση: Vladimir Radibratovic).

1. Αυτές οι οριακές περιπτώσεις είναι που μας βοηθούν να δούμε τελικά πόση Ελευθερία αντέχουμε, πόσο γνήσια φιλελεύθεροι είμαστε ή, αντίθετα, πόσο έτοιμοι να κάνουμε εξαιρέσεις γι’ οτιδήποτε δεν μας αρέσει και άρα δεν μπορούμε και δεν θέλουμε να ανεχθούμε. Διάβασα τα επιχειρήματα, κανένα δεν είναι πειστικό, τα περισσότερα είναι αδύναμα ή λογικά λανθασμένα. Τα περισσότερα αποτελούν (λυπάμαι που το λέω, αλλά έτσι είναι) υπεκφυγές.

Το πρόβλημα και σ’ αυτήν την περίπτωση είναι αυτό που θα συνεχίζω να τονίζω. Είναι δύσκολο να είσαι φιλελεύθερος. Είναι δύσκολο να ανέχεσαι πράγματα που δεν γουστάρεις καθόλου, είναι δύσκολο να εφαρμόζεις τις αρχές σου για να υπερασπιστείς τους αντιπάλους σου, είναι δύσκολο να μπαίνεις στα παπούτσια των άλλων, ειδικά όταν είναι τόσο διαφορετικές/οί από σένα, είναι δύσκολο να προστατεύεις ιδέες που απεχθάνεσαι, είναι δύσκολο να αποφύγεις τον πειρασμό της «αναγκαίας εξαίρεσης στην Ελευθερία», να τιθασεύεις το πατερναλιστικό σου ένστικτο.

Είναι πολύ πιο εύκολο να βρεις λόγους για να περιορίσεις την Ελευθερία κάποιου που είναι διαφορετικός από σένα ή σκέφτεται διαφορετικά από σένα. Είναι φοβερά δύσκολο (διότι είναι αντιδιαισθητικό) να κάνεις το αντίθετο: να είσαι κατά τεκμήριο υπέρ της Ελευθερίας και να απαιτείς ατράνταχτα επιχειρήματα για να δεχτείς μια εξαίρεση χωρίς να πάψεις ακόμα και τότε να αμφιβάλλεις.

2. Η δική μου θέση στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι σαφής. Την έχω άλλωστε διατυπώσει σε ανύποπτο χρόνο: Στην υπόθεση της χρήσης υλικού από το βιβλίο του Σάββα Ξηρού σε θεατρικό έργο που ανέβηκε (και κατέβηκε) στο Εθνικό Θέατρο. Οι υποθέσεις είναι παρόμοιες αν και η υπόθεση του Εθνικού πολύ σοβαρότερη.

Διότι η υπόθεση της αφίσας στο μετρό είναι, ταυτόχρονα, και μια γελοία υπόθεση. Αυτή η αφίσα κακώς αναρτήθηκε. Η εταιρία του μετρό είχε κάθε δικαίωμα να την απορρίψει και καλούς λόγους για να το κάνει. Αλλά είναι απαράδεκτο (χίλιες φορές χειρότερο) που κατέβηκε έτσι όπως κατέβηκε. Ζούμε σε μια χώρα που κατεβαίνουν πίνακες, αφίσες, θεατρικές παραστάσεις, αν ενοχλούν την «κοινή γνώμη» επειδή… πληρώνει φόρους (το επιχείρημα και στις 3 θλιβερές περιπτώσεις).

3. Ανάμεσα στα άλλα που ακούστηκαν, ακούστηκε και η εξής ανοησία: η αφίσα ήταν «παράνομη» ή/και υπάρχει και… ποινική ευθύνη. Αν είστε νομικοί και το γράψατε αυτό θα σας συνιστούσα να φρεσκάρετε τις γνώσεις σας. Αν δεν είστε νομικοί θα σας παρακαλέσω να ασχοληθείτε με όσα γνωρίζετε. Και στις δύο περιπτώσεις όμως είστε επικίνδυνοι για την Ελευθερία.

Για εσάς ταιριάζει αυτό που γράφει ο Νίτσε: «Σας δίνω λοιπόν αυτήν τη συμβουλή, φίλοι μου: να δυσπιστείτε απέναντι σε όλους στους οποίους είναι ισχυρό το ένστικτο να τιμωρούν! Είναι λαός κακού είδους και καταγωγής· στο πρόσωπό τους βλέπεις να μιλά ο δήμιος και το κυνηγόσκυλο.» [από το 29ο κεφάλαιο («Για τις Ταραντούλες») του δεύτερου μέρους του βιβλίου «Έτσι Μίλησε ο Ζαρατούστρα» (Also sprach Zarathustra: Ein Buch für Alle und Keinen, 1883-1891)].

//O Αριστείδης Χατζής είναι Καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. To post που αναδημοσιεύουμε με την άδειά του, εδώ. 

Διαβάστε ακόμα: Υπάρχει «καλή» βία για τους φιλελεύθερους;

TAGS :
αμβλώσεις Αριστείδης Χατζής φιλελευθερισμός

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook