b3e12d_0cbd227a3a86c28aa8688efbebb2080b_jpg_srb_p_1328_830_75_22_0_50_1_20_0

Προς το τέλος του 20ου αιώνα, στο αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο καταγράφονται νέοι όροι, όπως: ρευστότητα, μεταλλαξιμότητα, περιπλοκή, ροϊκότητα, συμπερίληψη.

Ο πλανήτης ολόκληρος είναι στις μέρες μας αντιμέτωπος με μια νέα εποχή αβεβαιότητας. Αναρωτιέται κάποιος, μήπως έφτασε η ώρα να αναμετρηθούμε με τη δυστοπική πλευρά της σύγχρονης ιστορίας μας ή βαδίζουμε απλώς σε αχαρτογράφητες περιοχές;

Μετά τις αρχές του 20ου αι., ειδικότερα στο δεύτερο μισό του, η αναζήτηση της μορφής στην αρχιτεκτονική απομακρύνεται από τις επιταγές της λειτουργίας. Παράλληλα, στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα πραγματοποιείται μια στροφή της σε θεωρητικά πεδία εκτός του τυπικού πλαισίου, καθώς εξετάζει νέα μοντέλα εννοιολόγησης του χώρου. Θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε ότι το διάστημα αυτό αποτελεί την απαρχή για την μεταπήδηση της αρχιτεκτονικής προς τις ψηφιακές σχεδιαστικές επεξεργασίες, λίγο προτού ανατείλει ο 21ος αι.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, η αρχιτεκτονική διερευνά νέους τρόπους ανταπόκρισης στην ολοένα αυξανόμενη παρουσία των ψηφιακών τεχνολογιών και στην επιρροή που αυτές ασκούν στην ανθρώπινη ζωή. Η πολυπλοκότητα των αρχιτεκτονικών μορφών που αρχίζουν να δημιουργούνται στο διάστημα αυτό έχουν ως υπόβαθρο έναν τύπο χώρου που έχει περισσότερα στοιχεία ρευστότητας παρά σταθερότητας. Προκύπτει έτσι μια διαφορετική μεθοδολογία σκέψης κατά τη συνθετική διαδικασία. Μια τέτοια προσέγγιση αυτονόητα ενέχει το στοιχείο της διαρκούς επανεξέτασης των αρχιτεκτονικών ζητημάτων.

File Name : DSCN0718.JPG File Size : 387.8KB (397094 Bytes) Date Taken : 0000/00/00 00:00:00 Image Size : 1600 x 1200 pixels Resolution : 300 x 300 dpi Bit Depth : 8 bits/channel Protection Attribute : Off Hide Attribute : Off Camera ID : N/A Camera : E775 Quality Mode : NORMAL Metering Mode : Matrix Exposure Mode : Programmed Auto Speed Light : No Focal Length : 14.5 mm Shutter Speed : 1/179.3 second Aperture : F12.5 Exposure Compensation : 0 EV White Balance : Auto Lens : Built-in Flash Sync Mode : N/A Exposure Difference : N/A Flexible Program : N/A Sensitivity : Auto Sharpening : Auto Image Type : Color Color Mode : N/A Hue Adjustment : N/A Saturation Control : N/A Tone Compensation : Normal Latitude(GPS) : N/A Longitude(GPS) : N/A Altitude(GPS) : N/A

Τέλος του 20ου αιώνα αρχές του 21ου, ο σχεδιασμός του αρχιτεκτονικού χώρου αποκτά έντονα πειραματικό χαρακτήρα.

Με την πάροδο του χρόνου, ο σχεδιασμός του αρχιτεκτονικού χώρου αποκτά έντονα πειραματικό χαρακτήρα. Ανάγεται δε, μέσω των ψηφιακών μοντέλων, σε ζήτημα διαχείρισης χωρικής πληροφορίας. Στο αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο, καταγράφονται νέοι όροι, όπως: ρευστότητα, πολυπλοκότητα, ροϊκότητα – έννοιες που σχετίζονται με τις πολυμορφικές δυνατότητες της ύλης και όχι μόνο. Μέσω των διαδικασιών προσομοίωσής της, η ύλη αναλύεται σε επιμέρους συνιστώσες από τις οποίες προκύπτουν πληροφορίες σχετικά με τις ιδιότητές της. Οι πληροφορίες αυτές εισάγονται στα ψηφιακά σχεδιαστικά προγράμματα, τα οποία με τη σειρά τους μπορούν να παράξουν νέους σχηματισμούς μορφής. Μορφές σύνθετες, ρέουσες, συνεχείς, η απόδοση των οποίων θα ήταν αδύνατη με συμβατικές μεθόδους σχεδίασης.


Διαβάστε ακόμα: Με σχολεία-κοντέινερ δεν έχεις μέλλον.


Διαμορφώνεται με τον τρόπο αυτό μια «εύπλαστη» αρχιτεκτονική πραγματικότητα. Η ύλη μοιάζει να μην αποτελεί το τελικό μέσο απόδοσης του σχεδιασμού, αλλά συμμετέχει ως κινητήριο στοιχείο του. Στη συγκεκριμένη θεώρηση, ο χώρος δεν νοείται πλέον απλώς ως ένα σύνολο υλικών ορίων με συγκεκριμένη γεωμετρία, αλλά ορίζεται και από γεγονότα, συμβάντα, μεταβολές, χρονικές αλληλουχίες. Στην προσέγγιση αυτή νέες έννοιες, όπως: μεταλλαξιμότητα, συμπερίληψη, υβριδισμός, δίνουν μεγάλο βαθμό ελευθερίας στην ανάδειξη μιας στάσης απέναντι στην αρχιτεκτονική, η οποία επιδέχεται διαρκώς αναθεωρήσεις.

11_photo_by__hao_chen

Η αρχιτεκτονική σήμερα βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο, όχι μόνο για λόγους σχετικούς με το λεγόμενο “τέλος” των ιδεολογιών, αλλά και εξαιτίας του γεγονότος, ότι αναπτύσσεται σε μία περίοδο όπου όλα τα δεδομένα είναι ρευστά.

Ανακεφαλαιώνοντας, από την εποχή της βιομηχανικής επανάστασης μέχρι σήμερα, αφενός η μηχανή και αφετέρου το ψηφιακό περιβάλλον, ως τεχνολογικά επιτεύγματα διαφορετικών ιστορικών περιόδων, αντιπροσωπεύουν δύο δομές που έχουν χρησιμοποιηθεί για τη συγκρότηση της έννοιας της χωρικότητας. Η μηχανή συνιστά κυρίαρχη δομική αναφορά στην αρχιτεκτονική και την πολεοδομία του μοντερνισμού, προκειμένου να καθοριστούν με σαφήνεια τα επιμέρους στοιχεία ενός χωρικού συνόλου και οι μεταξύ τους σχέσεις. Στο ψηφιακό περιβάλλον, τα στοιχεία αυτά συνδυάζονται μη γραμμικά, με τρόπους ώστε οι δημιουργούμενες συνάψεις να χαρακτηρίζονται ως δυναμικές, ευέλικτες ή και μεταβαλλόμενες.

Η κυρίαρχη πολιτική αντίθεση που αναδύεται στις μέρες μας φαίνεται να τοποθετείται μεταξύ του «global» και του «local». Δηλαδή, μεταξύ της παγκοσμιοποίησης και της στροφής στα «κλειστά» σύνορα. Πώς θα επηρεάσουν όλα αυτά στο μέλλον την αρχιτεκτονική σκέψη και παραγωγή;

Μέχρις εδώ έχει καλώς. Όμως, ποιοι οι ορίζοντες της «νέας» αναζήτησης στην αρχιτεκτονική, ενόσω πλησιάζουμε στην τρίτη δεκαετία του 21ου αι.;

Ανοίγονται πλέον απρόβλεπτες για την αρχιτεκτονική προοπτικές, για τη διερεύνηση των οποίων κεντρικές έννοιές της θα βρίσκονται συνεχώς υπό εξέταση. Σε ποια πεδία θα ακουμπήσει άραγε η «νέα» θεωρητική της τεκμηρίωση; Αν εξετάσουμε όσα ιστορικά συμβαίνουν διεθνώς την τρέχουσα περίοδο, θα διαπιστώσουμε ότι η μεταπολεμική πολιτική γεωγραφία του προσδιορισμού με βάση την κλίμακα «αριστερά-δεξιά» μοιάζει μάλλον να είναι σε υποχώρηση, να μην μπορεί να ανταποκριθεί πια στην νέα πραγματικότητα.

01_farnsworth

Η “μηχανή” συνιστά κυρίαρχη δομική αναφορά στην αρχιτεκτονική και την πολεοδομία του μοντερνισμού, προκειμένου να καθοριστούν με σαφήνεια τα επιμέρους στοιχεία ενός χωρικού συνόλου και οι μεταξύ τους σχέσεις.

Η κυρίαρχη πολιτική αντίθεση που αναδύεται στις μέρες μας φαίνεται να τοποθετείται μεταξύ του «global» και του «local». Δηλαδή, μεταξύ της παγκοσμιοποίησης και της στροφής στα «κλειστά» σύνορα, μεταξύ των ανοιχτών κοινωνιών και κάποιου είδους εσωστρέφειας ή και αυταρχισμού. Πώς θα επηρεάσουν όλα αυτά στο μέλλον την αρχιτεκτονική σκέψη και παραγωγή;

Μήπως βρισκόμαστε στο κατώφλι της «μετα-παγκοσμιοποίησης»; Θα μπορούσε δυνητικά η ρητορική του genius loci να επανακάμψει στην αρχιτεκτονική και, εάν ναι, με ποια χαρακτηριστικά; Υπάρχει το ενδεχόμενο η πλουραλιστική ετερογένεια των τελευταίων δεκαετιών να αποτελέσει παρελθόν; Η συζήτηση περί αρχιτεκτονικής και δημοκρατίας επίσης; Να επιστρέψουμε σε έναν «κριτικό» ή σκέτο «τοπικισμό» νέου είδους; Ίσως και «εθνικιστικού» ύφους; Ποιες θα ήταν ακόμη οι επιρροές που θα μπορούσαν να ασκήσουν προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση το προσφυγικό-μεταναστευτικό ζήτημα, όπως τυχόν θα εξελιχθεί μελλοντικά ή η συνεχιζόμενη δημογραφική γήρανση της Δύσης;

Στον αντίποδα της διαφαινόμενης κοινωνικο-πολιτικής συντηρητικοποίησης παρατηρείται μια «έκρηξη» στους τομείς της επιστημονικής έρευνας και της τεχνολογίας. Οι αυτοματισμοί (σχέδια Uber, Google κ.ο.κ.), συστήματα που θα συλλέγουν υγρασία από την ατμόσφαιρα χρησιμοποιώντας νανο-δίχτυα, 3d printers που θα κατασκευάζουν αυτοκίνητα πλοία και κτίρια, «vegetable factories» στα μεγάλα αστικά κέντρα που θα λειτουργούν με φωτισμό LED, τα νανορομπότ στην υπηρεσία της ιατρικής, όλα αυτά και πολλά άλλα ακόμη θα αποτελέσουν το θαυμαστό και ταυτόχρονα απρόβλεπτο αυριανό κόσμο.

hanking-center-06

Διαμορφώνεται συν τω χρόνω μια «εύπλαστη» αρχιτεκτονική πραγματικότητα – η ύλη μοιάζει να μην αποτελεί το τελικό μέσο απόδοσης του σχεδιασμού, αλλά συμμετέχει ως κινητήριο στοιχείο του.

Ήδη, στα μέσα της δεκαετίας του 1950, ο μαθηματικός John von Neumann είχε μιλήσει για διαρκώς επιταχυνόμενη πρόοδο της τεχνολογίας και για αλλαγές στη λειτουργία του ανθρώπινου βίου. Αλλαγές που δίνουν την εντύπωση ότι προσεγγίζεται μια «ουσιώδης μοναδικότητα» στην ιστορία της ανθρώπινης φυλής, πέραν της οποίας οι ανθρώπινες υποθέσεις, όπως τις ξέρουμε, δεν θα υφίστανται.

«Τεχνολογική μοναδικότητα» (technological singularity), κατά τον Neumann, ονομάζεται η εμφάνιση μιας υπερευφυΐας με τεχνολογικά μέσα, της οποίας οι δυνατότητες θα είναι δύσκολο να γίνουν κατανοητές από τον άνθρωπο. Η εμφάνιση μιας τέτοιας «τεχνολογικής μοναδικότητας» αντιμετωπίζεται ως ένας διανοητικός ορίζοντας γεγονότων, πέραν του οποίου οι εξελίξεις δεν μπορούν να προβλεφθούν.

5p5tl6p

Καθώς πλησιάζουμε στην τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα, αναρωτιέται κάποιος, έφτασε μήπως η ώρα να αναμετρηθούμε με την δυστοπική πλευρά της σύγχρονης ιστορίας μας;

Η διατύπωση τεκμηριωμένων αξιολογικών εκτιμήσεων για την κατάσταση της αρχιτεκτονικής του (σχετικά άμεσου) μέλλοντος προφανώς δεν είναι δυνατή. Άραγε όλα όσα πρόκειται να συμβούν θα οδηγήσουν το αρχιτεκτονικό έργο στο να αποκτήσει μια υψηλή υπεραξία; Απαλλαγμένο από ένα συνολικό δόγμα; Όπου στο κέντρο του σχεδιασμού θα τοποθετηθεί ο πνευματικός κόσμος του αρχιτέκτονα, ενώ αξία θα έχει ο φιλοσοφικός στοχασμός του, ο εννοιολογικός πλούτος τους, η έμπνευση και η επινοητικότητά του;

Ή θα βυθιστούμε σε δυστοπικές καταστάσεις, σε μια σκοτεινή περίοδο στην οποία θα συνωστίζονται η εσωστρέφεια, ο αυταρχισμός, και μια ασύλληπτη για τον ανθρώπινο νου υπερτεχνολογία, επικίνδυνη εφόσον βρεθεί σε λάθος χέρια; Αβέβαιο.

 

Διαβάστε ακόμα: Περί «ωραίου» και «ορίων» στην αρχιτεκτονική.

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top