Ασύμμετρες απειλές και στάχτη στα μάτια

Γιατί την πρώτη ουσιαστική μέρα της αντιπυρικής περιόδου, στο πιο ήπιο και βροχερό καλοκαίρι των τελευταίων δεκαετιών, 30 χιλιόμετρα από την καρδιά του ελληνικού κράτους, χρειάστηκαν μόλις 60 λεπτά για να καούν αβοήθητοι 81 άνθρωποι; (Φωτογραφία: Nick Paleologos / SOOC)

Σήμερα δύο φαντάσματα στοιχειώνουν τις σκέψεις όλων μας. Το ένα είναι αυτό των χαμένων ζωών. Πώς να διαχειριστείς τη σκέψη της μάνας που απανθρακώθηκε μαζί με το παιδί της; Πώς να συλλάβεις τη φρίκη της επιλογής ενός παιδιού να βουτήξει στα βράχια, για να μην καεί; Πώς να χωρέσει ο ανθρώπινος νους ότι τη μια στιγμή 26 άνθρωποι γλεντούσαν τη ζωή και την άλλη τους κατάπιε όλους μαζί ένα πύρινο ποτάμι;

Το άλλο είναι το φάντασμα του «γιατί;». Γιατί την πρώτη ουσιαστική μέρα της αντιπυρικής περιόδου, στο πιο ήπιο και βροχερό καλοκαίρι των τελευταίων δεκαετιών, 30 χιλιόμετρα από την καρδιά του ελληνικού κράτους, χρειάστηκαν μόλις 60 λεπτά για να καούν αβοήθητοι 81 (;) άνθρωποι.

Το πρώτο φάντασμα θα συνεχίσει να υπάρχει για πάντα. Τέτοιου είδους απώλεια δεν μπορείς να την εκλογικεύσεις. Το δεύτερο, όμως, το έχουμε ήδη πιάσει και μάλιστα του βγάλαμε και το σεντόνι: Για την τραγωδία στην Αττική φταίει η…. ασύμμετρη απειλή. Δηλαδή, χωρίς να το λέμε φωναχτά για να μη μας πάρουν με τις ντομάτες, «φωτογραφίζουμε» και πάλι κάποιες άγνωστες, μοχθηρές δυνάμεις που την κατάλληλη στιγμή θέλουν να μας κάνουν κακό.

Στη δική μου σκέψη, αυτή ακριβώς είναι η αιτία που τραγωδίες όπως ο σεισμός του 1999, οι πυρκαγιές στην Ηλεία του 2007 και οι φετινές πλημμύρες στη Μάνδρα θα συνεχίζονται στο διηνεκές.

Μιλώντας με χαρακτηριστικά ράτσας -αν και δεν το συνηθίζω- πρέπει να παραδεχτούμε ότι εμφανίζουμε μια φυσική ροπή προς τις θεωρίες συνωμοσίας και τα σύνδρομα καταδίωξης. Δεν θα εξετάσω τα αίτια γιατί θα πρέπει να φτάσουμε πίσω στο…1204. Ωστόσο η ωμή αλήθεια είναι ότι σε κάθε στραβό που μας συμβαίνει συμπεριφερόμαστε με την ωριμότητα προϊστορικού ανθρώπου. Αντί να εξηγήσουμε με τη δύναμη της λογικής τα αίτια ενός φαινομένου, δαιμονοποιούμε το ίδιο το φαινόμενο, πλάθοντας ιστορίες.

Αν δεν θέλουμε να κάνουμε λούπα τη μια τραγωδία μετά την άλλη πρέπει να τελειώνουμε με αυτή την προσέγγιση. Πρέπει να περάσουμε, όπως ολόκληρος ο Δυτικός κόσμος, στην εποχή όπου τα πάντα εξηγούνται με τη βοήθεια της «Λεπίδας του Όκαμ». Πρόκειται για την επιστημονική αρχή η οποία αποδίδεται στον Άγγλο φιλόσοφο Λογικής του 14ου αιώνα, Γουλιέλμο του Όκαμ και αποτελεί την βάση της μεθοδολογικής απαγωγής. Σε απλά ελληνικά και εκλαϊκευμένα: σύμφωνα με τη «Λεπίδα του Όκαμ», μπροστά σε ένα πολύπλοκο πρόβλημα η απλούστερη εξήγηση είναι συνήθως η καλύτερη.

Σε ακόμα απλούστερα ελληνικά, η «Λεπίδα του Όκαμ» ξυρίζει κάθε πρόβλημα από θεωρίες συνωμοσίας, μπούρδες, αδιέξοδα, πρακτοριλίκια, ναι μεν αλλά, και σε φέρνει αντιμέτωπο με το προφανές. Στην περίπτωση της προχθεσινής τραγωδίας, με τις διαχρονικές ευθύνες μας.

Διαβάστε ακόμα: Δεκάδες νεκροί από φωτιές στην Ελλάδα του 2018

Για τους 81(;) νεκρούς της Αττικής η «Λεπίδα του Όκαμ» λέει τα εξής:
– Έχεις πυκνό αστικό ιστό μέσα σε πυκνότατο πευκοδάσος, το οποίο υπό συνθήκες πυρκαγιάς αναπτύσσει θερμικό φορτίο 800οC – 1000oC.
– Πώς προέκυψαν αυτές οι κατοικίες; Είναι εντός σχεδίου πόλεως; Υπάρχουν μέτρα πυροπροστασίας; Έχεις -ως κεντρική διοίκηση ή ως τοπική αυτοδιοίκηση- κάνει ποτέ άσκηση μαζικής εκκένωσης της συγκεκριμένης περιοχής;
– Υπάρχει η πρόβλεψη ότι στις 23 Ιουλίου στη συγκεκριμένη περιοχή θα υπάρχει για μόλις 24 ώρες υψηλότατος κίνδυνος πυρκαγιάς. Επέβαλες απαγόρευση κυκλοφορίας στην Πεντέλη, απ’ όπου ξεκίνησε η πυρκαγιά; Όχι. Έχεις εναέρια επιτήρηση της περιοχής; Όχι, απ’ όσο γνωρίζουμε.

Όλα τα παραπάνω αγκάθια σε μια κανονική, αστική δημοκρατία η «Λεπίδα του Όκαμ» θα τα είχε ξυρίσει εδώ και καιρό. Στην Ανατολική Αττική, όμως, μεγάλωναν ανενόχλητα για δεκαετίες μέχρι που μας έπνιξαν.

Το ελληνικό πολιτικό σύστημα συναλλάσσεται με κάθε λογής συμφέροντα. Από τον οικοπεδούχο και τον εργολάβο μέχρι τον τοπικό παράγοντα και τον ψηφοφόρο. Φαινομενικά πρόκειται για μια ανώδυνη διαδικασία. Μια σειρά αναγκαίων συμβιβασμών που ικανοποιούν όλους και αφήνουν μικρό αποτύπωμα στο σύνολο. Μόνο που υπό συγκεκριμένες συνθήκες, οι ανώδυνοι συμβιβασμοί γεννούν ένα θηριώδες τσουνάμι συνεπειών. Έτσι έγινε και προχθές. Οι 40 βαθμοί Κελσίου, τα 9 μποφόρ και μια σπίθα στην Πεντέλη «συνωμοτήσαν» με τις δεκαετίες αδιαφορίας, τους μικρούς συμβιβασμούς και τις θεωρίες συνωμοσίας, δημιουργώντας και πάλι μια μέγα-πυρκαγιά.

Όχι δεν ήταν οι φλόγες που σκότωσαν 81 (;) ανθρώπους. Αυτές τους έκαψαν. Ο θάνατος τους είχε προετοιμαστεί πολλά χρόνια πριν. Πριν καν γεννηθούν τα παιδιά που κάηκαν στην αγκαλιά της μάνας τους. Και θα συνεχίζεται με παιδιά που ακόμα δεν έχουν γεννηθεί, όσο ως κοινωνία προτιμάμε να ρίχνουμε στάχτη στα μάτια μας. Όσο επιλέγουμε τις θεωρίες συνωμοσίας αντί για τη «Λεπίδα του Όκαμ» για να αντιμετωπίσουμε τις ήττες μας.

Διαβάστε ακόμα: Πώς μπορείτε να βοηθήσετε τους πληγέντες από τις πυρκαγιές στην Αττική

TAGS :
Ελλάδα Κινέτα Μάτι πυρκαγιά Ραφήνα

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook