Μπροστά στα ΑΤΜ: Μικρή κοινωνιολογία της ουράς

Μεταμοντέρνο παράδοξο: Γιατί στην κοινωνία του “εδώ και τώρα” θεωρούμε φυσιολογικό να περιμένουμε ώρες ολόκληρες για κάποια προϊόντα και υπηρεσίες και για άλλα όχι; Photo credit: Jack Fussell/flickr

Οι πόρτες του μετρό κλείνουν σφυρίζοντας, αλλά η κορασίς ενώπιόν μου παλεύει μανιασμένα και με τα δυο χέρια ν’ ανοίξει δρόμο. Ούτε συζήτηση να περιμένει δυο λεπτά μέχρι τον επόμενο συρμό. Ωστόσο, δεν πάει μισή ώρα που την είχε πάρει το μάτι μου (ωραία πόδια!) να περιμένει υπομονετικά στην ουρά για “βρόμικο” στη Μαβίλη (εικόνες από τις καλές εποχές!)

Μεταμοντέρνο παράδοξο: Γιατί στην κοινωνία του “εδώ και τώρα” θεωρούμε φυσιολογικό να περιμένουμε ώρες ολόκληρες για κάποια προϊόντα και υπηρεσίες και για άλλα όχι; Τα παίρνουμε στο ταχυδρομείο, συφιλιαζόμαστε γιατί διαλέξαμε το λάθος ταμείο στο σουπερμάρκετ, γινόμαστε έξαλλοι με τα γκισέ των τραπεζών.

Όμως, οι ίδιοι τσατίλες της ουράς και της σειράς είναι ικανοί να υπομείνουν στωικά ολόκληρη νύχτα στην αναμονή έξω από το κατάστημα, για να αποκτήσουν το i-Phone 6 Plus της Apple, ή να κάνουν κάμπινγκ μπροστά στα γκισέ του Φεστιβάλ Αθηνών, για ν’ αποκτήσουν το πολυπόθητο εισιτήριο μιας συναυλίας κάποιου ροκ σταρ ή το δικαίωμα εισόδου στην έκθεση “Δομίνικος Θεοτοκόπουλος” της Εθνικής Πινακοθήκης. Το φαινόμενο είναι παγκόσμιο. Στο Παρίσι, στο Grand Palais, 6 ώρες αναμονής για την έκθεση του Monet (χειμώνας 2010) και 4 ώρες για τον Hopper (Φεβρουάριος 2013).

«Πρόκειται για το φαινόμενο της “σικ ουράς”, η οποία περιορίζεται σε ένα ορισμένο είδος αγορών, και η οποία δεν είναι ούτε συνηθισμένη ούτε βαρετή. Βιώνεται ως συλλογική εμπειρία, ένα γεγονός που θα φυλάξουμε στη μνήμη μας, θα μπορέσουμε να αφηγηθούμε στους δικούς μας και θα έχει προστιθέμενη αξία για την κοινωνική μας οντότητα», λέει ο πολύ χάι καθηγητής στο ΜΙΤ Richard Larson.

Δεν πρόκειται για επιπόλαιο θέμα. Ήδη απ’ τη δεκαετία του ’50, οι ερευνητές έσπευσαν σε βοήθεια των κατασκευαστών ουρανοξυστών: οι ένοικοι τσίναγαν χοντρά περιμένοντας το ασανσέρ. Οπότε μπήκαν καθρέφτες. Η θέαση του εαυτού είναι μια δραστηριότητα που ποτέ δεν κουράζει…

Ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι, ανθρωπολόγοι, ειδικοί του μάρκετινγκ ασχολήθηκαν φανατικά μ’ αυτές τις ανθρώπινες μαζώξεις, οι οποίες συγκεντρώνουν ισχυρά στοιχεία παραλογισμού. «Η μη υποχρεωτική ουρά είναι ένα χαρακτηριστικό της μοντερνικότητας», κατέληξαν. «Συνόδεψε την πρόσβαση στη μαζική κατανάλωση των μεσοαστών, ιδίως στον τομέα του ελεύθερου χρόνου». Πειθήνιοι πελάτες, οι Κινέζοι.

Το φαινόμενο της “σικ ουράς” βιώνεται ως συλλογική εμπειρία, ένα γεγονός που θα φυλάξουμε στη μνήμη μας, θα μπορέσουμε να αφηγηθούμε στους δικούς μας και θα έχει προστιθέμενη αξία για την κοινωνική μας οντότηταPhoto credit: Garry Knight/flickr

Αν το προϊόν αξίζει, αυτό σημαίνει ότι είναι σπάνιο, πολύτιμο, και από απλό καταναλωτή σε μετατρέπει σε προνομιούχο. Επιτρέπει σε ανθρώπους που ζουν σε μια κοινωνία δίχως ιστορία να συμμετάσχουν λιγουλάκι στην εποχή τους. Όταν ξυπνάς απ’ τα χαράματα για να πας ν’ αγοράσεις το πρώτο τεύχος του Charlie Hebdo μετά τη δολοφονική επίθεση, ένα κομμάτι ιστορίας θέλεις να αγοράσεις.

Η αγορά μάς μαθαίνει την υπομονή

Η ψυχολογία του καταναλωτή που περιμένει στην ουρά είναι αντικείμενο μελέτης εδώ και μισό αιώνα. Για να τροποποιηθεί ευχάριστα το βίωμα αυτού του κενού διαστήματος, διοικήσεις και επιχειρήσεις αναπτύσσουν τεχνικές αναμονής:

1. Η μία και μοναδική ουρά
Αυτή δίνει πρόσβαση στο σύνολο των ταμείων ή σε ένα διανομέα αριθμημένων «εισιτηρίων». Αυτό το σύστημα «ο πρώτος που θα αφιχθεί, θά ‘ναι και ο πρώτος που θα εξυπηρετηθεί» αποκλείει να τα πάρει ο πελάτης επειδή η διπλανή ουρά «προχωράει πιο γρήγορα». Μελέτες έδειξαν ότι έτσι η ανοχή στην αργοπορία είναι διπλάσια.

2. Η ουρά ζιγκ-ζαγκ
Σύστημα που διασκεδάζει, όπως στην Ντισνέιλαντ, την εντύπωση της συμφόρησης.

Διαβάστε ακόμα: H υπόθεση σηκώνει ντιβάνι…

3. Η χρονομετρημένη ουρά
Σε μια ουρά, δεν υπάρχει τίποτα πιο ανυπόφορο από το να μην ξέρεις πόση ώρα θα διαρκέσει. Οπότε, στα μουσεία ή στις κεντρικές αρτηρίες ψηφιακές πινακίδες σε ενημερώνουν «Για Κέντρο: Αναμενόμενος χρόνος 30 λεπτά».

4. Η υπερεκτιμημένη ουρά
Ο χρόνος αναμονής που σου ανακοινώνεται είναι μεγαλύτερος από τον πραγματικό. Οπότε τα πελατάκια είναι ευτυχή που έχασαν μια ώρα αντί για δύο.

5. Η διασκεδασμένη ουρά
Τι κάνουμε; Βάζουμε μουσικούλα, βιντεάκια, ο οδοντόγιατρος ανοίγει 50 ιντσών τηλεόραση, πρόσβαση σε διαδραστικά παιχνίδια, διανομή αφεψημάτων: τα πάντα, αρκεί να καταπολεμηθεί ο νεκρός χρόνος.

6. Η διαδικτυωμένη ουρά
Καθώς σε μια ουρά ένας στους δύο διαθέτει smartphone ή tablet, το δωρεάν ασύρματο Wi-Fi είναι μια έξυπνη ιδέα.

Οι πονηροί και τα κόλπα τους

Κλασικοί Ελληνάρες, που μια ζωή δεν πληρώνουν εισιτήριο, περνάνε στη ζούλα στο μετρό, πάνε να μπούνε από την πίσω πόρτα σε μια συναυλία και σου κλέβουν τη θέση στην ουρά. Ακόμα και τώρα, μπροστά στη μιζέρια του ΑΤΜ. Η κουλτούρα του κλεφταρματωλού μετράει 150 χρόνια ζωής, ιδεολογικοποιήθηκε με το κίνημα «Δεν Πληρώνω» και είναι συριζαιικής προέλευσης.

1. Το σούρσιμο
Το λαμόγιο έχει (ως συνήθως) σκάσει μούρη μετά από σας και μέσω μιας διαδοχής λάθρων κινήσεων και ύπουλων γλιστρημάτων, επιδιώκει να σας προσπεράσει, υπομονετικά, εκατοστό με εκατοστό. Ρίξτε του το πιο άγριό σας βλέμμα. Αν δεν πιάσει, πλακώστε τον.

2. Η φιλενάδα
Συνήθως βρίσκεται πολύ πίσω από σας. Είναι πάντα κολλητή με κάποιον που όλως τυχαίως βρίσκεται κοντά στο ταμείο. Με κραυγούλες χαράς, σπεύδει να πέσει στην αγκαλιά του και να πιάσει συζήτηση. Ασύγκριτο κόλπο, εκτός κι αν ο επόμενος βρει το θάρρος να τη βάλει στη θέση της.

3. Η καλή γριούλα
Σου τη φέρνει χωρίς να καταλάβεις από πού σού ‘ρθε. Το colpo grosso. Εμφανίζεται κουτσαίνοντας, κρατώντας υπό μάλης την πλαστική σακούλα της. Παίρνει τη θέση της στην ουρά, αναζητώντας ταυτόχρονα με υγρό βλέμμα το θύμα της. Εσείς παραχωρείτε ιπποτικά τη θέση σας κι εκείνη ξεμπερδεύει στο άψε-σβήσε, αποκαλώντας σας χαμογελαστά αποχωρώντας «μαλάκα».

Η λίστα τεχνικών είναι ατελείωτη. Η ουρά είναι σαφώς μια στρατηγική διαγραφής, αποκλεισμού των αδυνάτων.Photo credit: Jim Dicus/flickr

4. Ο ελεύθερος σκοπευτής
Μιλάμε για τη διαδεδομένη περίπτωση του φτηνιάρη γύφτου. Διαθέτει την αυτοκυριαρχία και την αυτοπεποίθηση του ηλίθιου (επιμένω στη διάκριση μεταξύ ευφυή και έξυπνου). Καταφθάνει φουριόζος, αποφασισμένος, αγνοεί τους προπορευόμενους και τις διαμαρτυρίες τους. Ο αιφνιδιασμός λειτουργεί υπέρ του. Προτού προλάβεις να καταλάβεις τι συμβαίνει και ν’ αντιδράσεις, το ατομάκι βρίσκεται ήδη μπροστά στο μηχάνημα κι έχει κάνει τη δουλειά του.

Φυσικά, η λίστα τεχνικών είναι ατελείωτη. Η ουρά είναι σαφώς μια στρατηγική διαγραφής, αποκλεισμού των αδυνάτων. Που, φυσικά, λένε Όχι στην Ευρώπη.

Πρόκειται για μια ουρά από μοναξιές. Τα ατομάκια δεν νοιάζονται το ένα για το άλλο. Δεν νιώθουν καν την ανάγκη να απευθύνουν το λόγο το ένα στο άλλο. Ζουν απλώς το ένα δίπλα στο άλλο μπρος σε μια πινακίδα σήμανσης.

Διαβάστε ακόμα: Η πόρτα της εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ άνοιξε. Ωστόσο, ακόμα, δεν είναι δεδομένη.

TAGS :
atm Ελλάδα ουρά Πολιτική τράπεζα

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook