Στον Ινδό αρχιτέκτονα Balkrishna Doshi το φετινό βραβείο Pritzker

Ο Ινδός αρχιτέκτονας Balkrishna Doshi ήταν ο νικητής του φετινού βραβείο Pritzker. (Φωτογραφίες: Pritzker Prize / VSF)

Το 2016, η επιλογή του Alejandro Aravena για το Pritzker Prize είχε εντελώς διαφορετικό χαρακτήρα από ότι μας είχε συνηθίσει ο θεσμός μέχρι τότε. Όπως είχε δηλώσει ο Thomas Pritzker, γιος του ιδρυτή του σημαντικότερου βραβείου για την αρχιτεκτονική: «Η δουλειά του Aravena δίνει μια οικονομική ευκαιρία στους μη προνομιούχους, μετριάζει τις συνέπειες των φυσικών καταστροφών, μειώνει την κατανάλωση ενέργειας και προσφέρει στις κοινωνίες ευχάριστους δημόσιους χώρους. Με λίγα λόγια ο Aravena μας δείχνει, πως η αρχιτεκτονική, στα καλύτερά της, μπορεί να βελτιώσει τις ζωές των ανθρώπων».

Ο ίδιος ο Χιλιανός αρχιτέκτονας είχε πει κατά τη βράβευσή του: «Η κοινωνική ανισότητα δεν είναι μόνον οικονομικό ζήτημα, είναι βασικά πολιτισμικό. Ο ρόλος που μπορούν να διαδραματίσουν η αρχιτεκτονική και η πόλη στο θέμα των ευκαιριών για τους υποβαθμισμένους πολίτες είναι σημαντικός. Αν οι πόλεις είναι σωστά σχεδιασμένες, αυτό μπορεί να αποτελέσει ισχυρό εργαλείο για τη βελτίωση της ζωής τους. Οι σωστά σχεδιασμένες πόλεις αποτελούν το σύντομο δρόμο για την κοινωνική ισότητα. Για τα επόμενα 15 χρόνια, με όλα αυτά που συμβαίνουν, θα πρέπει να στεγάζουμε παγκοσμίως 1 εκατ. ανθρώπους την εβδομάδα, με αναλογία $ 10.000 ανά οικογένεια για το οικόπεδο και το κτίσμα. Ξέρετε κάτι; Ένα από τα μεγαλύτερα λάθη των αρχιτεκτόνων είναι ότι μέχρι τώρα ασχολούνται μόνο με τα προβλήματα που απασχολούν τους συναδέλφους τους…».

Το Ινδικό Ινστιτούτο Διοίκησης στην πόλη Μπανγκαλόρ.

«Έκπληξη» αποτέλεσε και ο φετινός νικητής του βραβείου Pritzker. Τον Ινδό αρχιτέκτονα Balkrishna Doshi επέλεξε η κριτική επιτροπή, τον επονομαζόμενο και «Le Corbusier της Ινδίας», γεννημένο στην Pune το 1927. «Ο Balkrishna Doshi ανέκαθεν δημιουργούσε μια σοβαρή αρχιτεκτονική, χωρίς να είναι κραυγαλέα ή παρακολούθημα των διαφόρων τάσεων. Διαρκώς αποδεικνύει πως η καλή αρχιτεκτονική, και αντίστοιχα ο σωστός πολεοδομικός χειρισμός, όχι μόνο πρέπει να συνδέουν το σκοπό με το σχεδιασμό, αλλά να λαμβάνουν επίσης υπ’ όψιν τους το κλίμα, τον τόπο και την τεχνική, μαζί με βαθιά κατανόηση και εκτίμηση του πλαισίου, υπό μία ευρύτερη έννοια», σχολίασε η κριτική επιτροπή.

Από την πλευρά του ο Doshi δήλωσε: «Τα έργα μου είναι επέκταση της ζωής, της φιλοσοφίας και των ονείρων μου, που προσπαθούν να δημιουργήσουν το θησαυροφυλάκιο του αρχιτεκτονικού πνεύματος. Κάθε αντικείμενο δίπλα μας, αλλά και η ίδια η φύση – το φώς, ο ουρανός, το νερό, η καταιγίδα – όλα βρίσκονται σε αρμονία».

Το Κέντρο Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού και Τεχνολογίας στην πόλη Αχμενταμπάντ.

Ο 90χρονος αρχιτέκτονας είναι ο πρώτος Ινδός που κερδίζει το βραβείο Pritzker. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Mumbai, πριν ταξιδέψει το 1951 στο Παρίσι, μετά από μία περίοδο στο Λονδίνο, για να εργαστεί κοντά στον Le Corbusier. Επέστρεψε το 1954 στην χώρα του, για να επιβλέψει έργα του διάσημου Ελβετού αρχιτέκτονα στις πόλεις Ahmedabad και Chandigarh. Αργότερα εργάστηκε με τον Louis Kahn στο Ινδικό Ινστιτούτο Διοίκησης του Ahmedabad. Στη συνέχεια, το 1956, δημιούργησε τη δική του ομάδα, την Vastushilpa, σήμερα γνωστή ως Vastushilpa Consultants.

Με την καριέρα του να μετρά πάνω από έξι δεκαετίες, ο Balkrishna Doshi θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους αρχιτέκτονες της Ινδίας, συνδυάζοντας στο σχεδιασμό του το τοπικό ιδίωμα με τις αρχές του μοντερνισμού. Συνθέτει με μοναδικό τρόπο τις γλυπτικές μορφές σκυροδέματος και τούβλων, με αναγνωρίσιμα ινδικά αρχιτεκτονικά στοιχεία. Χαρακτηριστικό δείγμα της προσέγγισης αυτής είναι το ίδιο το στούντιό του, όπου το εμφανές μπετόν συνδυάζεται με φυτεύσεις και υδάτινες επιφάνειες για το μετριασμό της θερμότητας.

Η γκαλερί Amdavad Ni Gufa στην πόλη Αχμενταμπάντ.

Τα έργα του Doshi καλύπτουν μια ευρεία γκάμα τυπολογιών και μεγεθών, περιλαμβάνοντας μεταξύ άλλων κατοικίες, κτίρια εκπαίδευσης, γκαλερί και δημόσιους χώρους. Εργάστηκε επίσης σε μια σειρά κατοικιών χαμηλού κόστους, όπου χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ανάπτυξη στο Indore του Aranya Low Cost Housing. Το project αυτό προσφέρει στέγη σε πάνω από 80.000 ανθρώπους με χαμηλό εισόδημα. Για το συγκεκριμένο έργο κέρδισε το βραβείο Aga Khan για την Αρχιτεκτονική (1993 -1995).

Σε πρόσφατη συνέντευξή του στο CNN δήλωσε πως ελπίζει η βράβευσή του να αυξήσει το ενδιαφέρον για έργα στην Ινδία: «Αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν τίποτα, ούτε ιδιοκτησία ούτε δουλειά. Αν όμως η κυβέρνηση τους δώσει ένα μικρό κομμάτι γης, μπορεί να αρχίσουν να σκέφτονται το δικό τους σπίτι. Αν τους οργανώσει σε κοινότητα, θα υπάρξει συνεργασία, κατανόηση, καταμερισμός, αποτέλεσμα». Και καταλήγει: «Οφείλω το διάσημο αυτό βραβείο στον μέντορά μου Le Corbusier. Η διδασκαλία του με οδήγησε να επανεξετάσω το ζήτημα της ταυτότητας στην αρχιτεκτονική και να ανακαλύψω μια νέα έκφραση του Τόπου, για ένα βιώσιμο ολιστικό περιβάλλον».

Το Kamala House στην πόλη Αχμενταμπάντ.

Είχα γράψει και παλαιότερα, ότι, αν προ κρίσης «ηττηθήκαμε» οι Έλληνες στο πεδίο των λεγόμενων «starchitects», σήμερα πλέον μας «απειλεί» το «αντίπαλο δέος» τους – ένας Alejandro Aravena το 2016 και ένας Balkrishna Doshi το 2018. Διότι, πως θα μπορούσε κάποιος να μην υποκύψει στον πειρασμό της σύγκρισης με όλα όσα συνέβαιναν και συμβαίνουν στον ελληνικό αρχιτεκτονικό χώρο; Και δεν είναι βέβαια το ανθρώπινο δυναμικό το πρόβλημα – η χώρα μας είχε και έχει να επιδείξει πολλούς ταλαντούχους αρχιτέκτονες – αλλά το κατάλληλο πλαίσιο που ουδέποτε κατάφερε να τους προσφέρει η επίσημη Πολιτεία για να μπορέσουν να αναδειχθούν οι ιδέες τους.

Η γκαλερί Amdavad Ni Gufa στην πόλη Αχμενταμπάντ.

«Να βοηθήσω τους ανθρώπους να βρουν τον εαυτό τους, μέσα από μια αρχιτεκτονική που θα είναι αληθινή» – έτσι είχε εκφράσει κάποτε ο Άρης Κωνσταντινίδης το όνειρό του για την δουλειά στην οποία είχε αφιερωθεί. Το ερώτημα είναι, ποιος θα βοηθήσει τον Έλληνα αρχιτέκτονα, για να το πετύχει αυτό; Καθότι ο ρόλος του δεν είναι να δηλώνει αυθαίρετα και να πραγματοποιεί ενεργειακούς ελέγχους σε κτίρια. Ή στην καλύτερη περίπτωση, να «διεκπεραιώνει» άδειες δόμησης, πηγαινοερχόμενος στις δημόσιες υπηρεσίες και κερνώντας πορτοκαλάδες…

Διαβάστε ακόμα: Μια πρώτη ματιά στο φουτουριστικό μουσείο του George Lucas.

TAGS :
Balkrishna Doshi αρχιτεκτονική Βραβείο Pritzker

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook