Γιατί ο ΑΜΚΑ και ο ΑΦΜ είναι ακατάλληλοι

Πόσες φορές έχουμε αγανακτήσει που Οργανισμοί δεν επικοινωνούν μεταξύ τους και πρέπει να τρέχουμε γύρω-γύρω για να μαζέψουμε χαρτιά από κάποιες Υπηρεσίες; (Getty Images/Ιdealimage).

Οι μηχανογραφικές ελλείψεις του κράτους είναι τεράστιες και γνωστές. Η σύγκριση δε με άλλες χώρες είναι αποκαρδιωτική αφού, αν και μειονεκτούμε, μονίμως επενδύουμε στον χώρο λιγότερα από όλους τους άλλους. Άρα, το χάσμα όλο και μεγαλώνει και μαζί η γενικότερη ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας.

Όλοι έχουμε αγανακτήσει που Οργανισμοί δεν επικοινωνούν μεταξύ τους και πρέπει να τρέχουμε γύρω-γύρω για να μαζέψουμε χαρτιά από κάποιες Υπηρεσίες για να τα καταθέσουμε σε άλλες. Πολύ συχνά, αυτό το φαινόμενο ισχύει μάλιστα και μέσα στην ίδια Υπηρεσία, από όροφο σε όροφο.

Ο νέος υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριάκος Πιερρακάκης, μιλάει για το πρόβλημα (όπως και οι προηγούμενοι που όμως δεν άλλαξαν τίποτα) και αναφέρεται στην έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των συστημάτων. Μια συνέντευξή του αποτέλεσε το κίνητρο για την ανάλυση που ακολουθεί.

Tι επιδιώκει το κράτος

 Ο υπουργός ταξινόμησε τα θέματα ως εξής:

1. Όταν ο πολίτης ζητάει πιστοποιητικά μέσω Internet, θα πρέπει να μπορεί να ταυτοποιηθεί, να είμαστε δηλαδή σίγουροι ότι πρόκειται για το σωστό άτομο.

2. Για να μπορέσει να μοιραστεί μια Υπηρεσία με άλλη τις απαραίτητες πληροφορίες του πιστοποιητικού οι Υπηρεσίες θα πρέπει να επικοινωνούν μεταξύ τους.

Μας είπε όμως ότι αυτό σκοντάφτει στην «πολυφωνία» κωδικών (ταυτότητα, ΑΦΜ, ΑΜΚΑ, διαβατήριο, άδεια οδήγησης κ.λπ.) και δήλωσε ότι από εκεί θα ξεκινήσει η προσπάθειά του. Μάλιστα, είπε ότι πρώτο λόγο έχουν (α) η καθιέρωση του ΑΜΚΑ για όλες τις συναλλαγές και (β) οι διαγωνισμοί των Οργανισμών για να συμπληρώσουν στις βάσεις δεδομένων τους όποιο πεδίο λείπει (π.χ. τα νοσοκομεία τον ΑΦΜ και οι εφορίες τον ΑΜΚΑ).

Γιατί ο ΑΜΚΑ είναι ακατάλληλος

Ο ΑΜΚΑ έχει τη μορφή ΕΕΜΜΗΗ99999. Δηλαδή, τα πρώτα έξι ψηφία του είναι η ημερομηνία γέννησής μας και ακολουθεί ένας αύξων αριθμός με πέντε ψηφία. Προσέξτε τι ανοησίες περιέχει η τότε κωδικοποίηση:

1. Το έτος εμφανίζεται με μόνο τα τελευταία δυο ψηφία του. Άρα, όποιος περάσει τα 100 χρόνια θα έχει κι άλλον συμπολίτη εν ζωή με τον ίδιο μοναδικό, τάχα, αριθμό. Για παράδειγμα, η 5η γέννηση στις 11-01-1920 έχει ΑΜΚΑ 20-01-11-00005, ενώ η 5η γέννηση στις 11-01-2020 θα έχει ίδιο ΑΜΚΑ, επίσης 20-01-11-00005.

2. Έστω και αν κανείς δεν περνούσε το όριο των 100 ετών, σ’ ένα διαχρονικό ψάξιμο κληρονόμων, γενεαλογικών δένδρων κ.λπ. θα έχουμε εκατομμύρια ίδιους κωδικούς.

3. Με δεδομένο ότι έχουμε πολύ λιγότερες από 80.000 γεννήσεις ανά έτος, ο αύξων αριθμός, τα πέντε τελευταία ψηφία του ΑΜΚΑ δηλαδή, αρκούσε να είναι τριψήφιος (80.000:365=220 γεννήσεις ανά ημέρα). Οι 999 γεννήσεις που θα κάλυπτε ένας τριψήφιος κωδικός αντικατοπτρίζουν γεννήσεις χώρας 50 εκατ. κατοίκων. Τα πέντε ψηφία που τότε επέλεξαν, δηλαδή έως 99.999 γεννήσεις ανά ημέρα, αντιστοιχούν σε χώρα διπλάσια της Κίνας.

4. Δεν έβαλαν check digit, το ψηφίο δηλαδή που βρίσκουμε στο τέλος μιας σειράς αριθμών και επιβεβαιώνει ότι πληκτρολογήσαμε σωστά.

5. Αν τα προηγούμενα είναι απόδειξη ασχετοσύνης δεν μπορούμε ωστόσο να κατηγορήσουμε κανέναν που δεν προέβλεψε τις παγκόσμιες αλλαγές στη διαχείριση των προσωπικών δεδομένων. Σήμερα όμως δεν είναι αποδεκτό να δίνουμε τον ΑΜΚΑ μας σε κάθε άσχετο και αυτός να μαθαίνει αυτόματα την ηλικία μας. Η ηλικία μπορεί να μην είναι «ευαίσθητο» προσωπικό δεδομένο, όπως οι θρησκευτικές μας πεποιθήσεις ή η υγεία μας, αλλά δεν παύει να είναι προσωπικό δεδομένο και δεν πρέπει να μοιράζεται δεξιά-αριστερά χωρίς να είναι απολύτως απαραίτητο. Στην πρώτη προσφυγή στο ΣτΕ θα κινδυνέψει όλη η αναδιοργάνωση.

Άρα, ο ΑΜΚΑ είναι ένας παρωχημένος κωδικός που πρέπει να μείνει «στα εφ’ ω ετάχθη» και δεν κάνει για να καθορίσει το μηχανογραφικό μας μέλλον.

Τι πρέπει να γνωρίζουμε για τους άλλους κωδικούς μας

Ο αριθμός ταυτότητας δεν είναι αξιοποιήσιμος ως «μοναδικός κωδικός», ειδικά με το ιστορικό των οργανωτικών θεμάτων και τις επανεκδόσεις. Δεν έχει check digit, περιλαμβάνει ελληνικούς χαρακτήρες και έχει στηθεί με τις προδιαγραφές κωδικοποίησης των δεκαετιών του ‘50-’60 – δεν γνωρίζω ποια θα είναι η λογική στις αναμενόμενες νέες ταυτότητες.

Ο ΑΦΜ δίνεται σε οικονομικές οντότητες, σε εταιρείες υπαρκτές (και ανύπαρκτες) και σε φορολογούμενους πολίτες. Υπάρχουν πολλά προβλήματα, πλημμυρισμένα αρχεία στις εφορίες, ενώ πάνω από δυο εκατ. Ελλήνων δεν έχουν ΑΦΜ. Έχει όμως check digit και είναι σαφώς καταλληλότερος από τον ΑΜΚΑ.

Με άδειες οδήγησης, διαβατήρια, κ.λπ. δεν χρειάζεται καν να ασχοληθούμε αφού όσοι έχουν απ’ αυτά είναι λιγότεροι απ’ όσους δεν έχουν.

Η επικοινωνία των συστημάτων

Σήμερα, παρ’ όλη την πολυφωνία κωδικών, τα συστήματα μπορούν κάλλιστα να συνδεθούν – κάτι που θα μπορούσε να έχει ήδη γίνει. Ο ισχυρισμός ότι «κάτι λείπει» για να προχωρήσουμε είναι λάθος. Χρειάζεται όμως η υλοποίηση ενός κεντρικού «πίνακα συσχετίσεων», στο Cloud ή σε κάποιον Server, όπου θα αποτυπώνονται όλοι οι εξαρτημένοι κωδικοί κάθε πολίτη, π.χ. ο τάδε ΑΤ σχετίζεται με τον τάδε ΑΦΜ, τον τάδε ΑΜΚΑ κ.λπ.

Οι συσχετισμοί θα πρέπει να έχουν και τυχόν χαμένες ταυτότητες, ακυρωμένα διαβατήρια και όλα τα μη ενεργά παραστατικά του πολίτη, χαρακτηρισμένα αναλόγως. Έτσι, όποιος θα «κτυπήσει» τον πίνακα με όποιο στοιχείο έχει διαθέσιμο θα μπορεί να παίρνει πίσω ό,τι του λείπει και του χρειάζεται.

Αφού υλοποιηθεί «κεντρικά» το παραπάνω, μπορεί εύκολα να προστεθεί το νέο πεδίο ταυτοποίησης με όποιες σύγχρονες προδιαγραφές επιθυμούμε. Ένας τέτοιος κωδικός θα μπορούσε να δοθεί στους πολίτες ή να λειτουργήσει μόνο ως «εσωτερικός κωδικός ενοποίησης». Στον πίνακα μπορεί να διατηρείται και η φωτογραφία του καθενός ώστε να μη χρειάζεται να πηγαίνουμε ξανά και ξανά στον φωτογράφο για έκδοση κάθε πιστοποιητικού ή δελτίου.

Με βάση τα παραπάνω, η δήλωση του υπουργείου, ότι άμεσα θα ξεκινήσουν οι διαγωνισμοί για να συμπληρώσουν οι Οργανισμοί στις βάσεις δεδομένων τους όποιο πεδίο στερούνται, είναι περιττή και συνεπάγεται τεράστιο κόστος σε χρόνο και χρήμα. Για να μην έχει η εφορία τον ΑΜΚΑ σημαίνει ότι δεν τον χρειάζεται – και αν κάποτε τον χρειαστεί θα επικοινωνήσει με τον πιο πάνω Πίνακα Συσχετίσεων και θα τον μάθει.

Η ταυτοποίηση

Η ταυτοποίηση σε όλα τα διεθνή συστήματα και σε δοσοληψίες περιλαμβάνει τη χρήση του κινητού τηλεφώνου και αποστολή κωδικών επιβεβαίωσης (tokens) διάρκειας λίγων λεπτών – λίγο ενδιαφέρει αν δίνεις το email σου, αριθμό λογαριασμού τραπέζης ή ΑΜΚΑ. Το να αξιοποιήσουμε τα κινητά μοιάζει μονόδρομος. Άρα, ούτε εδώ ο περίφημος «μοναδικός κωδικός» είναι τόσο απαραίτητος.

Και μερικά συμπεράσματα

Αν κριθεί απαραίτητη η χρήση ενός μοναδικού κωδικού, με υποβάθμιση της χρήσης των υπολοίπων, πρέπει να δημιουργηθεί ένας εντελώς νέος κωδικός. Είναι δε η μοναδική φορά στην ιστορία που, για τη μορφή του, δεν πρέπει να αντιγράψουμε τι κάνουν οι άλλοι.

Όλα τα σοβαρά κράτη έχουν πάρει τις σχετικές αποφάσεις τους όταν το περιβάλλον ήταν εντελώς διαφορετικό, χωρίς Internet, Cloud και βάσεις δεδομένων που διαχειρίζονται εκατομμύρια records σε κλάσματα του δευτερολέπτου, άρα η κωδικοποίησή τους είναι ξεπερασμένη.

Για παράδειγμα, η Γαλλία έχει περιλάβει στην κωδικοποίησή της το φύλο (που όμως τώρα πια αλλάζει, ιατρικά και νομικά), το θρήσκευμα (Μουσουλμάνος, Εβραίος κ.λπ. που είναι τώρα αδιανόητο και που επίσης αλλάζει), την ήπειρο προέλευσης (σήμερα επίσης αδιανόητο), ενώ το έτος είναι επίσης με δυο ψηφία – αφού τότε μάλλον κανείς δεν ξεπερνούσε τα 99 χρόνια ζωής…

Διαβάστε ακόμα: Ένας πολίτης αναρωτιέται – γιατί θα πρέπει να μας τρελαίνουν οι σεισμολόγοι;

TAGS :
κυβέρνηση Κυριάκος μητσοτάκης

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook