Τον ρόλο του οδηγού όλοι τον ξέρουμε. Ποιος είναι όμως αυτός του συνοδηγού;

Μπορεί οι περισσότεροι να μην το ξέρουμε, αλλά και ο συνοδηγός έχει τον δικό του ρόλο μέσα στο αυτοκίνητο. (Φωτογραφία από την ταινία Fear and loathing in Las Vegas)

Αφορμή (του κειμένου, όχι του στίχου) στάθηκε η φράση ενός φίλου, που επίσης μου έχει σφηνωθεί στο μυαλό εδώ και μερικές μέρες – κάτι σαν, «θαυμάζω τους ανθρώπους που εμπιστεύονται τη ζωή και τη σωματική τους ακεραιότητα στα χέρια ενός άλλου, συχνά άγνωστου, όταν παίζουν τον ρόλο του συνοδηγού ενός οχήματος».

Ομολογώ πως η φράση του με προβλημάτισε. Όπως όλοι μας, φυσικά έχω υπάρξει συνεπιβάτης/συνοδηγός περισσότερα χρόνια απ’ όσα οδηγός και, ύστερα από σχεδόν τρεις δεκαετίες στο τιμόνι (ειρήσθω εν παρόδω ότι αγαπώ και την οδήγηση και την ταχύτητα), λίγο πολύ έχω κατασταλάξει σε μερικές απόψεις ως προς το ρόλο του κάθε… ρόλου!

Όμως, ενώ από την οπτική γωνία του οδηγού(*) έχουν γραφτεί, γράφονται και θα γραφτούν αμέτρητα κείμενα και έχουν ειπωθεί αμέτρητες απόψεις, προσπαθώ να θυμηθώ κάτι που έχει γραφτεί από την πλευρά του συνοδηγού(**) και δεν τα καταφέρνω (αυτό δεν σημαίνει ντε φάκτο ότι δεν έχει γραφτεί· σημαίνει απλώς ότι εγώ δεν το έχω διαβάσει. Και, προφανέστατα, γνωρίζω ότι λίγο-πολύ κομίζω γλαύκαν ες Αθήνας.

Αλήθεια, υπάρχει ρόλος συνοδηγού; Θέλω να πω, ο ρόλος του οδηγού ενός οχήματος είναι σαφής και δεδομένος: έχει τον έλεγχό του, είναι αυτός που -στο βαθμό που του αναλογεί- φέρει την ευθύνη για τη μετάβαση από την αφετηρία στον όποιο προορισμό, έτσι όπως ξεκίνησε· με δυο λόγια: ζωντανός, σώος και αβλαβής και, αν όχι σε καλύτερη, τουλάχιστον όχι σε χειρότερη κατάσταση απ’ αυτή που ήταν όταν γυρνούσε το κλειδί στη μίζα.

Και ο ρόλος του συνοδηγού;

Για την οικονομία του κειμένου ας περιοριστούμε σε έναν, σ’ αυτόν όπου κάθεται δίπλα στον οδηγό. (Στο συγκεκριμένο κείμενο δεν πρόκειται να γραφτεί τίποτα για παιδάκια που μεταφέρονται θρονιασμένα στα γόνατα της μανούλας ή χύμα στα πίσω καθίσματα. Ούτε καν για κατοικίδια που βολτάρουν ελεύθερα μέσα στην καμπίνα γιατί «το δικό μου γατί είναι άλλο πράμα, ρε παιδί μου». Αυτά είναι μιας άλλης συζήτησης).

Κατά την ταπεινή άποψη της γράφουσας, ο συνοδηγός/συνεπιβάτης έχει δικαιώματα και υποχρεώσεις από τη στιγμή που θα μπει στο αυτοκίνητο (ή θα σκαρφαλώσει στη σέλα μιας μηχανής). Δικαιώματα και υποχρεώσεις που απορρέουν ακριβώς από αυτό που γράφτηκε πιο πάνω και ακούστηκε από τα χείλη του φίλου: από το ότι ουσιαστικά παραδίδει τον έλεγχο, τη ζωή, τη σωματική ακεραιότητα και την ψυχική του γαλήνη στα χέρια του οδηγού.

Σε τι συνίστανται τα μεν και ποιες είναι οι δε; Πιστεύω πως κάθε επιβάτης ενός οχήματος έχει το δικαίωμα καταρχάς να μην αισθάνεται φόβο και ανασφάλεια όσο βρίσκεται καθισμένος, πρακτικά αμέτοχος και ανίσχυρος, στο όχημα που ελέγχει κάποιος άλλος. Δεν βλάπτει εδώ να επαναλάβουμε αυτό που θα έπρεπε να είναι αυτονόητο: ότι όταν οδηγούμε τηρούμε τον ΚΟΚ. Μπορεί να ακούγεται αστείο, αλλά… χμ, ας το ξανασκεφτούμε.

Το τιμόνι δεν είναι ψυχολόγος. Άρα στο αυτοκίνητο δεν προσπαθούμε να τακτοποιήσουμε τις διαφωνίες μας με τον άλλον. (Φωτογραφία από την ταινία When Harry met Sally)

Από τη στιγμή λοιπόν που παραδίδεις τη ζωή και τη σωματική ακεραιότητά σου στα χέρια ενός άλλου έχεις αναφαίρετο δικαίωμα να απαιτείς να μη σε χαροτρομάζει με αντικοινωνική επιθετική οδήγηση, με μαγκιές, με υπερβολική ταχύτητα σε συνθήκες που δεν την επιτρέπουν (προσωπικά, ως συνοδηγός, αισθάνομαι πολύ μεγαλύτερη ασφάλεια στα 160+ km/h σε εθνικό δρόμο με άριστη ορατότητα, καλό οδόστρωμα και διαχωριστική μπάρα, παρά με 60 σε στενάκια της πόλης, με όριο τα 50, όπου ανά πάσα στιγμή μπορεί να πεταχτεί στις ρόδες σου ένα σκυλί, ένα γατί, ένα παιδί, ένας ηλικιωμένος, μια αφηρημένη μαμά με καροτσάκι ή ένας κρετίνος που παραβίασε το ΣΤΟΠ. Ενίοτε τα άριστα ρεφλέξ ή τα φρένα τελευταίας τεχνολογίας δεν αρκούν…).

Ίσως φανεί τραβηγμένο, αλλά αν ο τρόπος που οδηγεί ο άλλος σε κάνει να είσαι συνέχεια αρπαγμένος από τη χειρολαβή ή το κάθισμά σου, με τους σφυγμούς στα όρια του εμφράγματος και τα νεύρα συρματόσχοινα (κι αν δεν θέλεις να αισθάνεσαι έτσι επειδή γουστάρεις), τότε έχεις δικαίωμα (α) να του πεις ευγενικά να οδηγεί πιο αργά, (β) να απαιτήσεις να οδηγεί λιγότερο επικίνδυνα (γ) να του ζητήσεις να σταματήσει για να κατέβεις.

Διαβάστε ακόμα: Μαθαίνοντας οδήγηση στους Dean, McQueen και Hackman

Το χειρότερο απ’ όλα είναι είτε να υποφέρεις σιωπηλά είτε να τον ψελνολειτουργάς ακατάπαυστα και χωρίς αποτέλεσμα. Σ’ αυτή την περίπτωση μπαίνει στη μέση η ετερογονία των σκοπών και η κακή οδήγηση γίνεται τρισχειρότερη λόγω της ατμόσφαιρας που επικρατεί στο όχημα.

Σε τελική ανάλυση, αν γνωρίζεις τον οδηγό και δεν αισθάνεσαι εμπιστοσύνη, απλώς δεν ξαναμπαίνεις στο όχημα που οδηγεί! Με μια φράση: ο οδηγός οφείλει να σε σέβεται, έστω κι αν το κράτημά σου οφείλεται σε αδικαιολόγητη φοβία. Το κινούμενο όχημα δεν είναι ο κατάλληλος χώρος για να απαλλαγείς από αυτήν.

Από την άλλη, το κινούμενο όχημα δεν είναι ο κατάλληλος χώρος να βγάλεις τα απωθημένα, τα κόμπλεξ, την αντικοινωνικότητα ή/και την οργή σου. Ο οδηγός δεν είναι το όργανο της εκδίκησης ή της εκτόνωσής σου. Το «πέρνα τον, τον *@$#@!* που μου έχει σπάσει τα νεύρα» επειδή εσύ έχεις τις μαύρες σου, καλό είναι να μην ακούγεται. Όχι συχνά, τουλάχιστον.

Και ο οδηγός; Μόνο υποχρεώσεις έχει απέναντί σου; Ποσώς! Κι εκείνος έχει δικαιώματα – ένα από αυτά γράφτηκε ήδη. Για παράδειγμα, έχει απόλυτο δικαίωμα να μην ακούει διαρκώς υποδείξεις, τις περισσότερες φορές απόρροια ανασφάλειας ή άγνοιας (η κλασική περίπτωση του άντρα συνοδηγού που θεωρεί δεδομένο ότι η γυναίκα οδηγός χρειάζεται οπωσδήποτε τη σοφία και την εμπειρία του και ότι ο καλύτερος τρόπος να της τη μεταδώσει είναι οι αδιάκοπες παρατηρήσεις και η ανελέητη κριτική) ή γκρίνια για το πώς χειρίζεται το όχημα (βλέπε πιο πάνω). Πολύ δε περισσότερο έχει δικαίωμα να μη γίνεται το υποκατάστατό σου: αν στην πραγματικότητα θες να οδηγήσεις εσύ, βρες όχημα και οδήγησέ το και άσε τον άνθρωπο στην ησυχία του!

Επίσης, έχει δικαίωμα να μην του αποσπάται η προσοχή με αντιδράσεις του τύπου: «Αααα, αγάπη μου, δες εκείνο το πανέμορφο σπίτι!» ή «Ω, ρε φίλε, μού έστειλε SMS η Πίτσα, κοίτα τι γράφει!» όταν η αγάπη σου ή ο κολλητός σου εκείνη τη στιγμή κάνει μια δύσκολη προσπέραση που απαιτεί το 101% της συγκέντρωσης και της προσοχής του.

Αν η σχέση οδηγού/συνοδηγού είναι συντροφική/συμβίωσης, έχει δικαίωμα να μην υφίσταται ανακεφαλαίωση όλων των προβλημάτων σας ή τις φωνές για κάτι που συνέβη ενώ δεν έπρεπε να είχε συμβεί. Το αυτοκίνητο (ή η μηχανή) δεν είναι το καταλληλότερο μέρος για να τακτοποιηθούν οι διαφωνίες και να λυθούν οι διαφορές. Το τιμόνι δεν είναι οικογενειακός σύμβουλος, ο μοχλός ταχυτήτων δεν είναι εξομολογητής, το πεντάλ του γκαζιού δεν είναι ψυχολόγος. Το «Μην Ομιλείτε Εις τον Οδηγόν» ήταν μια σοφή παρότρυνση του πάλαι ποτέ. Το «Μη Σπάτε τα Νεύρα του Οδηγού» είναι διαχρονικός κανόνας εκ των ων ουκ άνευ. Ergo: ως συνοδηγός οφείλεις να σέβεσαι τον οδηγό!

Βέβαια και ο συνοδηγός πρέπει να είναι ψύχραιμος, ώστε να μην δημιουργεί πανικό με τις αντιδράσεις του στον οδηγό. (Φωτογραφία από την ταινία Horrible bosses 2)

Τι μπορείς να κάνεις ως συνοδηγός για τον οδηγό; Πολλά, αλλά δεν μας φτάνει ο χώρος. Ενδεικτικά μόνο: μπορείς να τον απαλλάξεις από τους περισπασμούς, αναλαμβάνοντας όλα εκείνα τα μικροπράγματα που γίνονται παράλληλα με την οδήγηση (ναι, σου επιτρέπω να του/της βάλεις μια μπουκιά σάντουιτς στο στόμα επειδή τον/την έπιασε μια λιγουρίτσα! Σου επιτρέπω ακόμα και ένα φιλί. Ένα, είπαμε! Στο μάγουλο!).

Ενδεχομένως, αν χρειάζεται, μπορείς να γίνεις ενισχυτής των αισθήσεών του για ακόμα καλύτερη εποπτεία του δρόμου – όμως ένα σκέτο «ΠΡΟΣΕΧΕΕ!» στεντορεία τη φωνή δεν προσφέρει απολύτως τίποτα, αντιθέτως μπορεί να δημιουργήσει επικίνδυνο πανικό. Προτιμότερο θα ήταν ένα ψύχραιμο, «ποδηλάτης στα δεξιά σου» επειδή ξέρεις ότι βρίσκεται σε «νεκρό σημείο» και εκτός ορατότητας.

Και για να τελειώσουμε με το ίδιο τραγούδι που ξεκινήσαμε (αφού το ταξίδι είναι μακρύ και ο χώρος πεπερασμένος): οδηγός και συνοδηγός κάνουν ό,τι περνά από το χέρι τους για να μην ισχύσει το «the future is uncertain and the end is always near», αλλά το «let it roll, baby, roll».

Επειδή η οδήγηση δεν είναι μόνο πρακτική ανάγκη. Είναι -ή θα έπρεπε να είναι- και απόλαυση.

(*) και (**): Για τεχνικούς λόγους, κυρίως εμφάνισης του κειμένου, χρησιμοποιώ μόνο το αρσενικό γένος. Ωστόσο, αφορά εξίσου άνδρες και γυναίκες οδηγούς, όπως και συνοδηγούς/συνεπιβάτες. Εννοείται!

Διαβάστε ακόμα – αίμα στην άσφαλτο: Ζητείται Έλληνας Τζουλιάνι και μηδενική ανοχή στην παραβατικότητα

TAGS :
οδηγός ρόλος συνοδηγός

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook