Εν αρχή ην η σεζ λονγκ. Επιβεβαιώνουν οι κκ Κόνερι και Ντελόν.

Το θέρος είναι εδώ μαζί με τα σύνεργά του. Εξ αυτών, η ξαπλώστρα είναι το υβρίδιο μεταξύ της καρέκλας και του κρεβατιού επί άμμου. Σαφέστατα, αμφότερα είναι καταλληλότερα για κάποιες άλλες δραστηριότητες.

Αυτό το αναδιπλούμενο και αρθρωτό έπιπλο, όσο λίγα πρόσφορο για τη θερινή ραστώνη, έλκει την καταγωγή του από την εποποιία της κρουαζιέρας την εποχή του διάπλου του Ατλαντικού, εκεί στα τέλη του 19ου αι. (deck chair). Κι αν διπλώνει και στοιβάζεται είναι γιατί ο χώρος λείπει στα καταστρώματα.

Ήταν σε χρώμα κάρμινο πάνω στο υπερωκεάνιο French Line και οι πελάτες που είχαν το προνόμιο να διαθέτουν καμπίνα Α’ θέσης την έκλειναν στα γραφεία της ακτοπλοϊκής εταιρείας, παίρνοντας μαζί με το εισιτήριό τους κι ένα κουπόνι. Ο καμαρότος τους οδηγούσε σ’ αυτή με την επιβίβαση, προσφέροντας και κουβερτούλα.

Oι σεζ λονγκ του Τιτανικού (Φωτογραφία από την ομώνυμη ταινία).

H ξαπλώστρα «πέρασε» στην αμμουδιά όταν ξεκίνησαν οι διακοπές μετ’ αποδοχών γύρω στο 1936 και ο μαζικός τουρισμός.

Ο σχεδιασμός μιας ξαπλώστρας, πέρα από διακοσμητική άσκηση, απαιτεί ακριβείς υπολογισμούς που να δικαιώνουν τη λειτουργία της από εργονομικής πλευράς. Αποτελείται από ξύλινες βέργες και συχνά τα μπράτσα είναι συρόμενα, επιτρέποντας την επιθυμητή κλίση. Έτσι έπιναν το κοκτέιλ τους στο Queen Mary οι επιβάτες απ’ το Μπιαρίτζ.

Μετά, η σεζλόνγκ αυτή πέρασε στην παραλία, στον κήπο και τη σκιά μιας ταράτσας, αναπόσπαστο στοιχείο του θέρους. Όπου ανοίγεις το βιβλίο σου και αποκοιμιέσαι. Ετούτο έγινε όταν ξεκίνησαν οι διακοπές μετ’ αποδοχών γύρω στο 1936 και ο μαζικός τουρισμός. Στην απλοποιημένη μορφή της, χωρίς σκίαστρο και υποπόδιο, θέλει ύφασμα αντί για ξύλο ή ρατάν για την υποδοχή των ευαίσθητων οπισθίων. Το «σασί» είναι πλέον από τεκ, ακακία ή οξιά.

Η Fauteuil Transat του Γάλλου αρχιτέκτονα και σχεδιαστή Robert Mallet-Stevens.

Η ξαπλώστρα, όσο μπανάλ κι αν είναι σήμερα, παραμένει ένας κοινωνικός δείκτης. Δείτε τι γίνεται στη Μύκονο τη χάρη της.

Έκτοτε οι σχεδιαστές, διασκεδασμένοι, την παρέλαβαν και την έκαναν τ’ αλατιού. Από τις πιο γνωστές η Fauteuil Transat του Γάλλου αρχιτέκτονα και σχεδιαστή Robert Mallet-Stevens (1886-1945). Ήταν από εκρού βαμβακερό ύφασμα και λαμαρίνα λακαρισμένη πράσινη. Στόλιζε την πισίνα της βίλας του υποκόμη Charles de Noailles στο Var και ξαναλανσαρίστηκε από το Habitat το 2014.

Μια άλλη περίφημη που γνώρισε πολλές επανεκδόσεις ήταν εκείνη της Ιρλανδής Eileen Gray: Συνδύαζε λακαρισμένο ξύλο, χρωμιωμένο μέταλλο και κάθισμα πολλαπλών θέσεων από συνθετικό δέρμα. Στα τέλη της δεκαετίας του ’30, επίπλωσε τη βίλα της Ε-1027 στις Alpes-Maritimes.

Η Eurolax R1 που σχεδίασε ο Charles Zublena αποκλειστικά για το Club Med (Φωτογραφία: vntg.com).

Η επανάσταση του πλαστικού τη δεκαετία του ’50, θα σημάνει για την ξαπλώστρα τον εκδημοκρατισμό μια πολυτέλειας που προοριζόταν για τις ελίτ. Τώρα, καθείς μπορεί να απολαύσει τις ηδονές του farniente. Σύμβολο τoυ οποίου θα γίνει η Eurolax R1 που σχεδίασε ο Charles Zublena αποκλειστικά για το Club Med.

Η ξαπλώστρα, όσο μπανάλ κι αν είναι σήμερα, παραμένει ένας κοινωνικός δείκτης: παρατεταγμένη στις πλαζ της Μυκόνου όπου τη νοικιάζεις σε τιμές αστρονομικές την ώρα που άλλοι ξαπλώνουν στην πετσετούλα τους πάνω στην άμμο δίχως να έχουν άνθρωπο να τους την τινάξει.

Οι κομψές ομπρέλες και οι ξαπλώστρες της Astir Beach

Πάει σετάκι με την ομπρέλα, η οποία απλώνει βαριά τη σκιά της στη θερινή μας βάσανο. Αποτελεί το FIR του λουόμενου. Ανθίζει στις πλαζ από το Μεσοπόλεμο μαζί κι αυτή με τις άδειες μετ’ αποδοχών. Μπορείς να χρονολογήσεις τις φωτογραφίες από τις καλοκαιρινές πλαζ ανάλογα με το πόσο στριμώχνονται τα παρασόλια αναμεταξύ τους με τις αναπόφευκτες ρίγες τους. Αλλά από τη δεκαετία του ’40, αρχίζει και σπανίζει. Είναι η επανάσταση του μαυρίσματος πάση θυσία, σημάδι ζωτικότητας, υγείας, νεότητας.

Ο δημόσιος χώρος της πλαζ γίνεται σύμβολο της ιδιωτικοποίησης, με τα χρώματα και τα μοτίβα της ομπρέλας να σκιαγραφούν την κοινωνική γεωγραφία.

Στις περίφημες αμερικάνικες beach movies της δεκαετίας του ’60, δεν βλέπεις ομπρέλα ούτε για δείγμα. Μόνο θαλάσσια σπορ, μπικίνι και γυμνά τόρσα. Ο σέρφερ της Χαβάης με το ξανθό μαλλί, ο μαυρισμένος ναυαγοσώστης, η σταρλετίτσα με το μπικίνι είναι τα ινδάλματα της εποχής, όλο χαμόγελα, να επιδίδονται στο σερφ, το βόλεϊ και τα beach parties. Δέκα χρόνια αργότερα, προοδευτικά επιστρέφει. Ο κόσμος ακολουθεί τις ιατρικές υποδείξεις.

Η ξαπλώστρα και οι περαιτέρω χάρες της.

Ο 20ος αι. είναι ο αιώνας της παραλίας, αλλά κι ενός τόπου εξαιρετικά φλύαρου ως προς τις συμπεριφορές συγκατοίκησης μεταξύ πληθυσμών σε διακοπές, τους τρόπους τους να ζουν, να δρουν, να μιλούν και να παρουσιάζονται στον κόσμο. Ο δημόσιος χώρος της πλαζ γίνεται σύμβολο της ιδιωτικοποίησης, με τα χρώματα και τα μοτίβα της ομπρέλας να σκιαγραφούν την κοινωνική γεωγραφία του επιτρεπτού και του απαγορευμένου.

Το παρασόλι, κατεξοχήν αξεσουάρ του θέρους, αφηγείται την εξέλιξη της σχέσης με το σώμα μας, με κείνο των άλλων, με τους κανόνες ομορφιάς, με την επιστήμη, με τις νόρμες της κοινωνικής ζωής και την αμφισβήτησή τους.

Υπό τη σκέπη του, σκεφτείτε το ξάπλα, έχοντας στο νου τα έργα του Lucio Fanti, τις Διακοπές του κυρίου Ιλό του Τατί ή το 1900 του Αλεσάντρο Μπαρίκο, με τη μουσική να χορεύει σφιχταγκαλιασμένη με τη θάλασσα.

 

Διαβάστε ακόμα: Tι θα κάναμε χωρίς τα κλιματιστικά;

 

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top