Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου στο Καπνεργοστάσιο για την παραχώρηση μέρος της συλλογής έργων τέχνης του (Φωτογραφία: Aris Oikonomou/ SOOC).

Αναπολώντας το παρελθόν, τότε που ο πλούτος δεν σήμαινε απαραίτητα μόνο κερδοφορία παντί τρόπω, αλλά επέστρεφε στην κοινωνία που τον «γέννησε» με τη μορφή ευεργεσιών, πέφτεις πάνω στα ονόματα του Αβέρωφ, του Ζάππα, του Αρσάκη, του Σίνα, των Ζωσιμάδων και κάμποσων άλλων σεπτών μορφών που συνέδεσαν την προσωπικότητά και την ιστορία τους με το κοινό καλό.

Δεν είναι ωραίο να παρελθοντολογείς, τουλάχιστον δεν είναι δίκαιο για το παρόν. Μπορεί ο πλούτος να μην έχει χρώμα, φυλή, ιδεολογία ή άλλου τύπου ηθική σήμανση, οι άνθρωποι που τον κατέχουν, όμως, συνήθως διαθέτουν πλείστα όσα χαρίσματα που αξίζει να τα αναδείξουν και για χάρη του κοινωνικού συνόλου.

Η απόφαση του βιομήχανου Δημήτρη Δασκαλόπουλου να δωρίσει μεγάλο μέρος της συλλογής έργων τέχνης που διαθέτει σε τέσσερα δημόσια μουσεία (ελληνικά και διεθνή), δείχνει έμπρακτα πως στις μέρες μας εξακολουθούν να υπάρχουν μεγάλοι επιχειρηματίες με κοινωνική ευαισθησία.

Πρόκειται για τη δωρεά περισσότερων από 350 έργων της Συλλογής Δασκαλόπουλου σε τέσσερα δημόσια μουσεία, ανάμεσά τους και το  Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ). Συγκεκριμένα: 140 από αυτά τα έργα προορίζονται για το ΕΜΣΤ, περίπου 100 σε κοινή δωρεά στα αμερικανικά Guggenheim και MCA Chicago και 110 στην Tate στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Γνωστός συλλέκτης τέχνης, ο κ. Δασκαλόπουλος θα μπορούσε να κρατήσει για τον εαυτό του και τους κληρονόμους μου όλα τα έργα που διαθέτει να μην μπει ποτέ στη διαδικασία να τα προσφέρει στο κοινό που θα τα απολαύσει. Εκείνος, όμως, προτίμησε να σκεφτεί μεγαλόθυμα. Και γιατί όχι να απολαύσει και το χειροκρότημα γι αυτή του την επιλογή.

Προφανώς και υπάρχουν επιχειρηματίες που λειτουργούν μόνο προς ίδιον όφελος, αλλά υπάρχουν κι εκείνοι που σκέφτονται συλλογικά.

Η γνωστή λαϊκιστική λογική, αυτή που μπορεί να διακρίνει μόνο δύο χρωματισμούς, το λευκό και το μαύρο, διατείνεται πως οι πλούσιοι είναι συλλήβδην οι «κακοί» της ιστορίας που πίνουν το αίμα του εργάτη. Προφανώς και υπάρχουν επιχειρηματίες που λειτουργούν αποκλειστικά προς ίδιον όφελος και δεν διστάζουν να καταπατήσουν τους νόμους του κράτους για να υφαρπάξουν το γνωστό υπερκέρδος.

Υπάρχουν, όμως, κι εκείνοι που αντιλαμβάνονται πως ο πλούτος δεν μπορεί να είναι ένα ισχυρό και ακατάλυτο σύνορο που τους χωρίζει από την κοινωνία. Θα μπορούσε να υπάρξει το Κέντρο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος, δίχως την οικονομική δύναμη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος; Θα μπορούσε να ολοκληρωθεί η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών χωρίς τα Ωνάσεια κεφάλαια;

Μπορούμε να παραθέσουμε πλείστα όσα παραδείγματα -και όχι μόνο στο χώρο του πολιτισμού- ουσιαστικής παρέμβασης της ιδιωτικής πρωτοβουλίας για τις ανάγκες του κοινού καλού. Εχει αποδειχθεί πως το κράτος, όσο συγκεντρωτικό κι αν είναι, δεν έχει τα μέσα τα καλύψει όλες τις ανάγκες. Επομένως, με το να δαιμονοποιεί κανείς την ιδιωτική πρωτοβουλία, να την βαφτίζει, ενδεχομένως, ασπιρίνες στο «τραύμα», το μόνο που κάνει είναι να λαϊκίζει ανερμάτιστα.

Χρειαζόμαστε ως χώρα και ως κοινωνία κι άλλους Δασκαλόπουλους. Σε έναν βαθμό τους έχουμε, απλώς δεν τους δίνουμε πάντα την πρέπουσα σημασία. Συχνά, η σκληρή στοιβάδα των άκαιρων ιδεολογημάτων (αυτά που φτιάχνουν στέρεες παρωπίδες) δεν μας αφήνουν να δούμε πως καθημερινά δημιουργούνται ευκαιρίες από την ιδιωτική πρωτοβουλία που μπορούν να επιστρέψουν στην κοινωνία.

Με το να δαιμονοποιεί κανείς την ιδιωτική πρωτοβουλία, το μόνο που κάνει είναι να λαϊκίζει ανερμάτιστα.

Πράγματι, η Ελλάδα έχει μακρά παράδοση ευεργετών. Ξεχνάμε για παράδειγμα πως ακόμα και η Επανάσταση του ’21 δύσκολα θα είχε ξεκινήσει ή ακόμη και ολοκληρωθεί αν οι έμποροι και οι εύποροι της εποχής δεν είχαν προσφέρει τα γρόσια τους για την αγορά όπλων.

Είναι μέρος του πολιτισμού μας η ευεργεσία. Από την αρχαία Αθήνα, όπου εθεωρείτο χρέος (μέσω του θεσμού των χορηγιών) του ενσυνείδητου εύπορου πολίτη. Αυτό που έπραξε ο κ. Δασκαλόπουλος (και άλλοι σαν αυτόν) είναι ένα φωτεινό σημάδι. Οχι, δεν είναι όλα μαύρα. Κι ας επιμένουν διαφορετικά οι λογής μανιχαϊστές των social media.

 

Διαβάστε ακόμα: Γιατί χρειαζόμαστε τους χορηγούς στον πολιτισμό.

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top