argentina

Ακόμα και ο Φερνάντο Ντε Λα Ρούα παραδέχεται πλέον ότι ήταν η πολιτική της αύξησης των φόρων που τελικά οδήγησε την Αργεντινή στη χρεοκοπία.

Η αλήθεια είναι πως αν δεις τα πράγματα μακριά από ιδεολογικά κολλήματα και συνωμοσιολογικές θεωρίες, η χρεοκοπία μιας χώρας –αν δεν μπορεί να προβλεφθεί με ακρίβεια– μπορεί  να εικαστεί με κάποια βεβαιότητα.

Στην πραγματικότητα, ο βαθμός κινδύνου για τη χρεοκοπία μιας χώρας είναι ανάλογος με το ποσοστό της φορολογίας εισοδήματος στους πολίτες της. Δεν μπορεί να καθοριστεί επακριβώς το όριο αυτό, όμως η ιστορία δείχνει πως όσες χώρες ακολούθησαν αυξήσεις φόρων οδηγήθηκαν στο οικονομικό τέλμα. Αν προσθέσει κανείς και το κατά πόσο προστατεύεται η ατομική ιδιοκτησία και το βαθμό οικονομικής ελευθερίας της αγοράς έχει όλα τα συστατικά της εξίσωσης για να προβλέψει μια επικείμενη χρεοκοπία. Τα παραδείγματα είναι πολλά:

Η φορολογία υψηλού εισοδήματος έφτανε το 83%, όχι σε κάποια κομμουνιστική χώρα, αλλά στο Ηνωμένο Βασίλειο την περίοδο διακυβέρνησης των εργατικών πριν από τον ερχομό της Μάργκαρετ Θάτσερ. Μάλιστα, ακόμα και η ατομική ιδιοκτησία ήταν κάτι ασαφές, αφού για να βρει κανείς κατοικία έκανε αίτηση στο κράτος και αυτό του παραχωρούσε ένα δημόσιο διαμέρισμα. Οι περισσότεροι ζούσαν από επιδόματα, ενώ η βιομηχανία ήταν εν πολλοίς κρατικοποιημένη, όπως και η παραγωγή ενέργειας. Οι απεργίες ήταν ένα σύνηθες φαινόμενο και τα συνδικάτα είχαν αποκτήσει τρομερή δύναμη. Μάλιστα όταν η κρατικοποιημένη πλέον αυτοκινητοβιομηχανία της Rover αποφάσισε να κληρώσει 5 αυτοκίνητά της σε εργαζομένους της γραμμής συναρμολόγησης –ώστε να τους δώσει ένα κίνητρο να τα κατασκευάζουν όσο το δυνατόν καλύτερα–, το συνδικάτο κήρυξε απεργία, διότι θεωρήθηκε ότι η κίνηση αυτή στρεφόταν κατά των υπόλοιπων εργαζομένων του εργοστασίου (καθαρίστριες, βαφείς κλπ). Έπειτα, ακολούθησαν και άλλες απεργίες, για υπερβολική ζέστη στο εργοστάσιο (συνεχίζουμε να αναφερόμαστε στην… τροπική Αγγλία), όπως και για την αποπομπή δυο εργαζομένων που είχαν υποπέσει σε πειθαρχικά παραπτώματα. Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα, η κρατική αυτοκινητοβιομηχανία να βρίσκεται σε λειτουργία μόνο το 1/4 των ημερών του χρόνου!

Ο βαθμός κινδύνου για τη χρεοκοπία μιας χώρας είναι ανάλογος με το ποσοστό της φορολογίας εισοδήματος στους πολίτες.

Η ιστορία δεν είναι διαφορετική αν κοιτάξει κανείς και την πιο πρόσφατη χρεοκοπία του Ντιτρόιτ. Στην ανάλυσή της, η Detroit Free Press προσδιορίζει ως κύριο αίτιο της χρεοκοπίας την συνεχώς αυξανόμενη φορολογία. Τονίζει ότι ακόμα και όταν ήταν εμφανές το οικονομικό αδιέξοδο, τα μέτρα που πάρθηκαν ήταν χλιαρές περικοπές δαπανών και περαιτέρω αύξηση της φορολογίας. Η διόγκωση του δημόσιου τομέα τα τελευταία 30 χρόνια και τα μη ανταποδοτικά-ακριβά συνταξιοδοτικά προγράμματα ήταν άλλοι δύο παράγοντες που επέδρασαν καταλυτικά. Μάλιστα η ανάλυση επισημαίνει ότι ακόμα και με όλα αυτά τα λάθη θα μπορούσε να αποφευχθεί η χρεοκοπία αν κάθε φορά που έφταναν σε ένα δημοσιονομικό κενό δεν επιλεγόταν η λύση των περισσότερων φόρων και του επιπλέον δανεισμού, αλλά οι περικοπές θέσεων εργασίας και δαπανών από το δημόσιο. Η χαριστική βολή στην οικονομία του Ντιτρόιτ δόθηκε όταν έγινε προσπάθεια μείωσης των δημοσίων υπαλλήλων με πρόωρες συνταξιοδοτήσεις και όχι με απολύσεις, οι οποίες –μαζί με τα κίνητρα που δόθηκαν– κόστισαν επιπλέον 2 δις δολάρια σε μια οικονομία που χρεοκόπησε κάτω από το βάρος ενός χρέους 18-20δις δολαρίων.

Διαβάστε ακόμα: Εμείς οι ίδιοι θα φέρουμε τη χαμένη μας ευτυχία πίσω

Σε ανάλυσή της, η Detroit Free Press προσδιορίζει ως κύριο αίτιο της χρεοκοπίας του Ντιτρόιτ την συνεχώς αυξανόμενη φορολογία. Photo Credit: ithinkx/flickr

Σε ανάλυσή της, η Detroit Free Press προσδιορίζει ως κύριο αίτιο της χρεοκοπίας του Ντιτρόιτ την συνεχώς αυξανόμενη φορολογία. Photo Credit: ithinkx/flickr

Ακόμα και η πρωτοφανής οικονομική κρίση που χαρακτηρίστηκε ως κρίση του καπιταλιστικού συστήματος από τα μίντια έχει τις ρίζες της στην κρατική παρέμβαση στην ελεύθερη οικονομία. Κρατικοδίαιτες τράπεζες όπως η Fannie Mae και Freddie Mac ήταν αυτές που διοχέτευσαν στην αγορά τα τοξικά ομόλογα. Στην πραγματικότητα ο Τζόρτζ Μπους, όμηρος των προεκλογικών του δεσμεύσεων κατά τη δεύτερη επανεκλογή του, ότι κάθε Αμερικάνος θα έχει το δικό του σπίτι, ανάγκασε τις δύο αυτές τράπεζες να εγκρίνουν στεγαστικά δάνεια ακόμα και σε άνεργους Αμερικανούς χωρίς κανέναν εγγυητή, κάτι που δεν θα έκανε καμία ιδιωτική τράπεζα.

Και φτάνουμε στην Αργεντινή, η οποία βρίσκεται για δεύτερη φορά μπροστά σε μια χρεοκοπία. Το στόρι μπορεί να το δει κανείς πολύ κινηματογραφικά: ένα περήφανο έθνος αντιστέκεται στα κερδοσκοπικά hedge funds και στον αιμοσταγή νεοφιλελευθερισμό. Πίσω όμως από τέτοιες ωραίες κορόνες, υπάρχει η τραγική οικονομική πολιτική που ακολουθήθηκε τα τελευταία 16 χρόνια.

Ο Πρόεδρος Φερνάντο Ντε Λα Ρούα παρέλαβε το 1999 μια οικονομία που βρισκόταν σε μια ήπια ανάκαμψη. Αντί όμως να προχωρήσει σε περαιτέρω αποκρατικοποιήσεις και μειώσεις κρατικών δαπανών, ορμώμενος και από τους κυβερνητικούς του εταίρους που ήταν στενά συνδεδεμένοι με τα συνδικάτα, προχώρησε σε αυξήσεις φόρων. Δυο χρόνια αργότερα και έχοντας διογκώσει το έλλειμμα με ατυχείς οικονομικές επιλογές, βρέθηκε πάλι στο ίδιο δίλημμα. Αυτή τη φορά φαινόταν ότι θα προχωρούσε σε υποτίμηση ή περικοπές κρατικών δαπανών. Οι παραιτήσεις όμως υπουργών της κυβέρνησης τον ώθησαν σε ένα ακόμα πακέτο μέτρων αύξησης της φορολογίας και μάλιστα αυτή τη φορά μπήκε φόρος και στις οικονομικές συναλλαγές.

Ενώ είχε φανεί ότι η οικονομία της Αργεντινής είχε αρχίσει να ανακάμπτει, η εσωστρέφεια στην οποία οδηγήθηκε την οδήγησε για μια ακόμα φορά στη χρεοκοπία.

Τα πράγματα δεν άλλαξαν ούτε με τις μετέπειτα κυβερνήσεις, οι οποίες στηρίχθηκαν για μια ακόμα φορά στη φορολογική πολιτική και, ενώ είχε φανεί ότι η οικονομία της Αργεντινής είχε αρχίσει να ανακάμπτει, η εσωστρέφεια στην οποία οδηγήθηκε την οδήγησε για μια ακόμα φορά στη χρεοκοπία. Η σε βάθος ανάλυση «Argentina’ s Economic Crisis: Causes and Cures», Jim Saxton (R-NJ), Vice Chairman Joint Economic Committee, United States Congress, καταλήγει ότι τα αίτια της χρεοκοπίας δεν είχαν να κάνουν τόσο με τη νομισματική πολιτική και την προσκόλληση στο δολάριο, αλλά με την λάθος οικονομική πολιτική που ακολουθήθηκε την τετραετία 1998-2002, η οποία έφερε μια εύθραυστη οικονομία στην καταστροφή. Ακόμα και ο Σοσιαλιστής Ντε Λα Ρούα παραδέχεται πλέον ότι ήταν η πολιτική της αύξησης των φόρων που τελικά οδήγησε την Αργεντινή στη χρεοκοπία.

Κάπως έτσι λοιπόν μπορείς να χρεοκοπήσεις μια χώρα. Το ελκυστικό είναι ότι μπορείς να το κάνεις ακολουθώντας εξαιρετικά δημοφιλείς πολιτικές και παράλληλα αποφεύγοντας να σκάσει η βόμβα στα χέρια σου. Αυξάνεις τις κρατικές δαπάνες κάνοντας προσλήψεις, δίνοντας επιδόματα και εφαρμόζοντας κοινωνική πολιτική. Στη συνέχει προσπαθείς να καλύψεις το δημοσιονομικό κενό με αυξήσεις φόρων. Αυτό, βέβαια, οδηγεί την οικονομία σε ύφεση. Τότε, καταφεύγεις στο δανεισμό. Κάτι που ανάλογα με τις συνθήκες θα προσφέρει μια δεκαετία όπου μπορεί να συνεχιστεί το ίδιο μοντέλο.

Έπειτα, εφόσον έχεις δικό σου νόμισμα, θα αρχίσεις να κάνεις διαδοχικές υποτιμήσεις. Έτσι, αποφεύγεις την χρεοκοπία και δεν γίνεται γρήγορα κατανοητό από τους πολίτες ότι στην πραγματικότητα γίνονται φτωχότεροι καθώς τα χρήματα τους χάνουν την αξία τους. Όλα αυτά, βέβαια, νομοτελειακά θα οδηγήσουν την οικονομία στο βάραθρο και αν ο τελευταίος στον οποίο θα παραδώσεις την καυτή πατάτα δεν πάρει τις δύσκολες αποφάσεις, φτάνουμε στο game over.

Είμαι σίγουρος πως πτυχές όλων αυτών σας θυμίζουν αντίστοιχες καταστάσεις στην Ελλάδα και η αλήθεια είναι ότι πολλά από αυτά τα ζήσαμε με τον πιο οδυνηρό τρόπο. Ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν αυτός που ξεκίνησε να εφαρμόζει το manual της χρεοκοπίας, στη συνέχεια οι Κ. Μητσοτάκης και Κ. Σημίτης συμμάζεψαν κάπως την κατάσταση, χωρίς όμως να προβούν σε βαθιές τομές. Τελικά, ήταν η ανικανότητα και ατολμία της νέας γενιάς των ηγετών της Ελλάδας (Κώστας Καραμανλής και Γιώργος Παπανδρέου) που πρόσθεσε την τελευταία σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι.

Τώρα, έχοντας φτάσει στο σημείο όπου είχε βρεθεί η Αργεντινή πριν 12 χρόνια και η Αγγλία αρκετά πιο πριν, ή θα συνεχίσουμε την πολιτική του Κρατικοπαρεμβατισμού και της υψηλής φορολογίας και θα έρθουμε αντιμέτωποι με μια δεύτερη χρεοκοπία σε λίγα χρόνια, ή θα προχωρήσουμε σε βαθιές τομές προς μία ελεύθερη οικονομία της αγοράς με λιγότερους φόρους και κράτος, κάτι που έπραξε η Αγγλία και άφησε μια για πάντα πίσω της την ανέχεια και την οικονομική εξαθλίωση.

Δεν απαιτείται σοφία για να πάρει κανείς μια τέτοια απόφαση, παρά μόνο πολιτική τόλμη.

Διαβάστε ακόμα: Γιατί Φιλελευθερισμός και όχι Νεοφιλελευθερισμός

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top