Ευρωμπάσκετ 1987, Ευρωμπάσκετ 2022. Ο Νίκος Γκάλης θα είναι πάντα παρών ως διαρκής έμπνευση.

Το ματς με τη Μεγάλη Βρετανία δεν ήταν ακριβώς το ματσάκι που περίμενα (με κάθε σεβασμό στον αντίπαλο) αλλά ασφαλές είναι να πούμε ότι αυτό οφείλεται κυρίως στα σχήματα που δοκίμασε ο κόουτς Ιτούδης, ώστε να πάρουν χρόνο (και να διαπρέψουν) οι Λαρεντζάκης και Λούντζης, και φυσικά να βρουν τα πατήματά τους οι τραυματίες, οι δύο εκ των οποίων (ο Σλούκας κυρίως, αλλά και ο Παπαγιάννης) όντως τα βρήκαν, πατώντας τη Βρετανία και βάζοντάς με στον πειρασμό να κάνω ένα λογοπαίγνιο με το βρετανικό Red Lion – το προσπερνώ, όμως, για να μην επαναλαμβάνομαι.

Ο ποιητής Κυριάκος Χαραλαμπίδης γράφει: «Γκάλης: Ο περίφημος καλαθοσφαιριστής Νίκος Γκάλης∙ τον παραμέρισε άδοξα η ανθρώπινη μικροψυχία».

Αντ’ αυτού, και επειδή ο χθεσινός αγώνας είχε έναν μάλλον εγκυκλοπαιδικό χαρακτήρα, σκέφτηκα να οργανώσω για σας μια φιλολογική βραδιά, κατά προτίμηση στα αποδυτήρια, σαν να ετοιμαζόμαστε για τη φάση των 16. Δεν θα σας κουράσω πολύ: ένα ποίημα θα διαβάσω, και ένα απόσπασμα από άλλο ποίημα, κι ύστερα θα πάμε να παίξουμε.

Το καλοκαίρι του 1995, λοιπόν, ο συντοπίτης μου μεγάλος Έλληνας ποιητής Κυριάκος Χαραλαμπίδης έγραψε το ποίημα «Παίκτης και ποιητής», που περιέχεται στο βιβλίο με τίτλο Δοκίμιν (Άγρα, 2000) και θα το βρείτε στον συγκεντρωτικό τόμο Ποιήματα (Ίκαρος, 2019). Προς το παρόν, ακούστε.

Και τι δε θα ’δινα μες στην αγκάλη σου να μπω, / είπε ο Γκάλης πολυπικραμένος. // Ο ποιητής, Φερνάζης τ’ όνομά του, / κοίταξε τ’ αργυρά και τα χρυσά / που ο μεγάλος παίκτης τού προσέφερε. / Τα ζύγισε στα χέρια του: «Είναι σα να λέμε / My kingdom for a horse∙ έτσι δεν είναι;» / «Όπως ορίζεις∙ πάρε τα όλα και άρμοσέ με / σ’ ένα σου στίχο…» // Είτα ο ποιητής / του χαμογέλασε «και μη φοβάσαι∙ / κάθε που θα προφέρω τ’ όνομά σου / θα με κερνάς κρασί∙ με αρκούν τα ολίγα. / Βλέπεις εδώ; Θα γράψω τ’ όνομά σου / με γράμματ’ ανεξίτηλα. Κρασί να πιω!» // Κι όπως αλάργευεν ο Γκάλης, ο Φερνάζης / χαμογελούσε ρυθμικά, που γνώριζε / πως γι’ άλλο Γκάλην έγραφε∙ συνωνυμία.

Εν παρενθέσει θυμίζω ότι αυτός ο Φερνάζης είναι αρχαίος Πέρσης ποιητής, ο οποίος καλείται να υμνήσει τον βασιλιά Δαρείο εν καιρώ πολέμου, όπως τα ιστορεί ο Καβάφης (που επινόησε τον ανύπαρκτο Φερνάζη) στο ποίημα με τίτλο «Ο Δαρείος».

Κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει την καταραμένη εκείνη στιγμή, όταν ο Νίκος Γκάλης μπαίνει σ’ ένα ταξί και γίνεται άφαντος.

Ο ίδιος ο Χαραλαμπίδης, στις σημειώσεις που συνηθίζει για τα ποιήματά του, γράφει μόνον το εξής: «Γκάλης: Ο περίφημος καλαθοσφαιριστής Νίκος Γκάλης∙ τον παραμέρισε άδοξα η ανθρώπινη μικροψυχία». Η δόξα αποκαταστάθηκε, βέβαια, έτσι θα παρακαλούσα να μην κολλήσουμε στη διατύπωση του ποιητή, από το έτος 1995.

Ας πάρουμε καλύτερα μιαν ανάσα (έναν αναστεναγμό) και ας περάσουμε στο άλλο ποίημα, σε μια σύνθεση του Νίκου Εγγονόπουλου, τον τίτλο της οποίας ορθά μαντέψατε ότι τον παραφράζω στο παρόν σημείωμα: Μπολιβάρ, ένα ελληνικό ποίημα.

Αμέσως μετά, ο Εγγονόπουλος προτάσσει σε μορφή δίστιχου μια φράση από τον Ηρόδοτο, από την περιγραφή (το σπικάζ δηλαδή) της μάχης του Μαραθώνα, όταν οι Αθηναίοι βλέπουν στον ουρανό το φάντασμα του θρυλικού βασιλιά τους, Θησέα, ενός θεού που τους οδηγεί στο πρωτάθλημα.

Ο Εγγονόπουλος το παραθέτει μάλιστα με κεφαλαία, σαν γηπεδικό σύνθημα, για να το ακούσουμε καθαρά: ΦΑΣΜΑ ΘΗΣΕΩΣ ΕΝ ΟΠΛΟΙΣ ΚΑΘΟΡΑΝ, ΠΡΟ / ΑΥΤΩΝ ΕΠΙ ΤΟΥΣ ΒΑΡΒΑΡΟΥΣ ΦΕΡΟΜΕΝΟΝ. Ο κρυφός τίτλος του δικού μου κειμένου είναι ο εξής: ΦΑΣΜΑ ΓΚΑΛΗ. Τα άλλα τα ξέρετε.

Για τους μεγάλους, για τους ελεύθερους, / για τους γενναίους, τους δυνατούς, / Αρμόζουν τα λόγια τα μεγάλα, τα ελεύθερα, / τα γενναία, τα δυνατά, / Γι’ αυτούς η απόλυτη υποταγή κάθε στοιχείου, η σιγή, / γι’ αυτούς τα δάκρυα, γι’ αυτούς οι φάροι / κι οι κλάδοι ελιάς, και τα φανάρια / Όπου χοροπηδούνε με το λίκνισμα των καραβιών και / γράφουνε στους σκοτεινούς ορίζοντες των λιμανιών, / Γι’ αυτούς είναι τ’ άδεια βαρέλια που σωριαστήκανε στο / πιο στενό, πάλι του λιμανιού, σοκάκι, / Γι’ αυτούς οι κουλούρες τ’ άσπρα σκοινιά, κι οι αλυσίδες, / οι άγκυρες, τ’ άλλα μανόμετρα, / Μέσα στην εκνευριστικιάν οσμή του πετρελαίου, / Για ν’ αρματώσουνε καράβι, ν’ ανοιχτούν, να φύγουνε, / Όμοιοι με τραμ που ξεκινάει, άδειο κι ολόφωτο μέσ’ στη / νυχτερινή γαλήνη των μπαχτσέδων, / Μ’ ένα σκοπό του ταξειδιού: προς τ’ άστρα.

Αυτά για σήμερα, φίλες και φίλοι. Πιστεύω να συνεννοούμαστε. Πιστεύω επίσης να έχετε δει εν ονείρω κι εσείς, σαν να τη ζήσατε, την καταραμένη εκείνη στιγμή, όταν ο Νίκος Γκάλης μπαίνει σ’ ένα ταξί και γίνεται άφαντος – κι όμως!

Κι όμως: αν με κεράσετε ένα κρασί, θα λέω τ’ όνομά του για πάντα: Κώστας, Νικ, Κώστας, Γιάννης, Θανάσης, Κώστας, Ιωάννης, Δημήτρης, Γιαννούλης, Τάιλερ, Μιχάλης, Γιώργος, και η κυρία Βασιλική, η κυρία Ανθή, ο κύριος Στέλιος – κι έχουμε πολλούς ακόμα.

 

Διαβάστε ακόμα: Ευρωμπάσκετ. Η τέχνη του έρωτα και του πολέμου των άστρων.

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top