Η Ευρώπη οφείλει να βρει το κατάλληλο αντίδοτο για τους κάθε… Πούτιν (illustration: Alex Williamson).

Θα μνημονευτεί επαρκώς αυτές τις μέρες ο Καρλ Φίλιπ Κλαούζεβιτς, επομένως ας ρίξουμε κι εμείς τον «οβολό» μας. Ο πρώσος στρατιωτικός και συγγραφέας, ως κλασικός θεωρητικός του πολέμου, είχε πει πως: «Τέσσερα πράγματα είναι πάντοτε μεγαλύτερα απ’ όσο τα νομίζουμε: τα χρόνια μας, τα χρέη μας, τα σφάλματά μας και οι εχθροί μας». Αν η Ευρώπη μπορούσε να κοιτάξει με ειλικρίνεια τον εαυτό της στον καθρέφτη θα διαπίστωνε πως διαθέτει και από τα τέσσερα.

Ακόμη κι έτσι, όμως, δεν βυθίστηκε ποτέ. Κλυδωνίζεται ποικιλοτρόπως, αλλά το καράβι συνεχίζει να πλέει διότι τη στηρίζει κάτι ιδιαζόντως δυνατό: το κοινό κτήμα του πολιτισμού της. Είναι αμάχητη ασπίδα αυτή η συνισταμένη διαφορετικών εθνών, παραδόσεων, θεσμών και αντιλήψεων που κατάφερε -διά πυρός και σιδήρου πολλές φορές- να ενώσει, παρά να χωρίσει. Εντέλει, να ενδυναμώσει το συναίσθημα του ανήκειν, αντί να επιτρέπει στις φυγόκεντρες δυνάμεις να παίρνουν κεφάλι.

Δεν είναι ο ρόλος της Ε.Ε. να γίνει ένα ακόμη… ΝΑΤΟ, αλλά, πλέον, ο πολιτικός  εξωφρενισμός του Πούτιν την βάζει μπροστά σε ένα νέο ζητούμενο.

Η Ευρώπη έχει κάνει πολλά λάθη. Η Ε.Ε. ακόμη περισσότερα. Θα πρέπει, όμως, να σκεφτούμε πως τούτη η Ένωση δεν φτιάχτηκε για να αντιμετωπίσει τόσο σοβαρά ζητήματα όπως ένας πόλεμος. Είναι άλλο πράγμα να έχεις να διαχειριστείς με τεχνικό τρόπο μια οικονομική κρίση κι άλλο να φτιάχνεις έναν στιβαρό μηχανισμό θωράκισης έναντι οποιασδήποτε επιβολής.

Υπάρχει εξήγηση: μετά το πέρας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ευρώπη έδειξε ότι πήρε ένα σκληρό μάθημα. Μπορεί για χρόνια να οικοδομήθηκε μια ισορροπία τρόμου, ο γνωστός Ψυχρός Πόλεμος, εντούτοις, όχι, κανένας δεν έβλεπε την πιθανότητα μιας νέας γενικευμένης σύρραξης. Με εξαίρεση τον εμφύλιο στην πρώην ενωμένη Γιουγκοσλαβία, στην Ευρώπη γαλουχήθηκαν πολλές γενιές με τη λογική της ειρηνικής συνύπαρξης. Άρα, αυτό που συμβαίνει τώρα με τη βάρβαρη εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία συνιστά ένα ξεχωριστό γεγονός που θα αφήσει βαθύ τραύμα.

Τα ξεχωριστά γεγονότα αποζητούν και ξεχωριστές λύσεις. Δεν είναι ο ρόλος της Ε.Ε. να γίνει ένα ακόμη… ΝΑΤΟ, αλλά, πλέον, ο πολιτικός  εξωφρενισμός του Πούτιν την βάζει μπροστά σε ένα νέο ζητούμενο, το οποίο δεν μπορεί και δεν πρέπει να το προσπεράσει αβασάνιστα. Ο κόσμος μετά τον πόλεμο της Ουκρανίας δεν θα είναι ίδιος κι αυτό το αντιλαμβανόμαστε όλοι. Από τη στιγμή που άνοιξε το Κουτί της Πανδώρας, ουδείς μπορεί να γνωρίζει τι ακριβώς θα ξεπεταχθεί στο μέλλον από εκεί.

Το να πιστεύει κανείς πως οι δυνάμεις του καλού θα υπερισχύσουν διότι αυτό είναι το πεπρωμένο τους, είναι ένας αισιόδοξος ακροβατισμός στα όρια της αστειότητας. Το καλό, όσο καλό κι αν είναι, οφείλει να κερδίσει μια μάχη δύσκολη και επίπονη. Δεν φτάνει η θέληση των λαών για ειρήνη. Δεν αρκεί να διατρανώσει κανείς ότι εμείς οι Ευρωπαίοι δεν είμαστε κάτοικοι της Λατινικής Αμερικής ή της Αφρικής που έχουν συνηθίσει τη μυρωδιά του μπαρουτιού. Το θέμα είναι τι θέλουμε να είμαστε.

Το ζητούμενο δεν είναι να φτιάξουμε μια στρατοκρατούμενη Ευρώπη, αλλά ούτε και μια που θα προσφέρει κλάδους ελαίας.

Κατά το γνωστό «αν θέλεις ειρήνη, πρέπει να προετοιμάζεσαι για πόλεμο», η Ε.Ε. οφείλει να σκεφτεί την επόμενη ημέρα της υπόστασής της. Να μετεξελιχθεί σε μια νέα οργάνωση κρατών που δεν θα περιορίζεται μόνο σε γραφειοκρατικούς αρμούς και κονκλάβια, αλλά θα έχει και την ισχύ να ορίζει τις τύχες της απέναντι κάθε δικτατορίσκο που θα ξαναβρεθεί μπροστά της. Ο Πούτιν δεν θα είναι αιώνιος, αλλά ποιος ξέρει πόσοι άλλοι θα εμφανιστούν στο μέλλον;

Οπως οι ευρωπαίοι ηγέτες προ ετών αναζήτησαν την καλύτερη αμυντική λύση μπρος στο φάσμα της οικονομικής κρίσης (όχι πως τα κατάφεραν ιδιαίτερα, για να είμαστε ειλικρινείς), έτσι και τώρα είναι υποχρεωμένοι από τα πράγματα να αναζητήσουν την αμυντική τους θωράκιση και με στρατιωτικούς όρους.

Λείπουν αυτή τη στιγμή από την Ευρώπη πολιτικοί ηγέτες με πυγμή, όραμα και ικανότητα να δουν πέρα από το προφανές.

Το ζητούμενο δεν είναι να φτιάξουμε μια στρατοκρατούμενη Ευρώπη, αλλά ούτε και μια που θα προσφέρει κλάδους ελαίας. Η κρίση του ουκρανικού ζητήματος απέδειξε πως η διπλωματία και η επιβολή οικονομικών μέτρων δεν είναι ικανά στοιχεία να αποτρέψουν θερμοκέφαλους Ρίνγκο της πολιτικής. Χρειάζεται η Ευρώπη να έχει κι άλλο «χαρτί» στην τσέπη της. Ο Μακρόν το ζητάει καιρό, αλλά οι περισσότεροι ομόλογοί του διστάζουν. Ισως, διότι αν κάτι λείπει αυτή τη στιγμή από την Ευρώπη (να μια αρνητική συγκυρία) είναι πολιτικοί ηγέτες με πυγμή, όραμα και ικανότητα να δουν πέρα από το προφανές.

Ομως αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει δυνατότητα να επανέρθουν τα πράγματα εκεί που ήταν πριν από δύο ημέρες. Το λάστιχο τεντώθηκε ήδη επικίνδυνα. Ναι, χρειάζεται σύνεση. Ναι, δεν πρέπει επ’ ουδενί να δοκιμάσουμε την αντοχή των υλικών διότι κάτι τέτοιο θα προκαλέσει χειρότερα αποτέλεσμα από τα επιδιωκόμενα. Ούτε είναι δυνατό η Ε.Ε. να μετεξελιχθεί σε κάτι άλλο σε άμεσο χρόνο. Ωστόσο, οφείλει να το προσπαθήσει.

Να δει τον εαυτό της στον καθρέφτη, να παραδεχθεί πως έχει πολλά χρόνια πίσω της, πολλά σφάλματα, αρκετά χρέη, κάμποσους εχθρούς, αλλά και μια μεγάλη προοπτική που ανοίγεται στο μέλλον.

 

Διαβάστε ακόμα: Ευρώπη, πού ακριβώς είσαι κρυμμένη;

 

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top