Forum και ξερό ψωμί

Τα θέματα δεν λείπουν. Ούτε οι εξπέρ για τα πάνελ. Credit: Steve Rhodes/Flickr

Κανονικά, ένα συνέδριο είναι ένα είδος οργανωμένης συζήτησης. Αλλά, στην πραγματικότητα, είναι κάτι πολύ πιο σύνθετο. Καταρχάς, υπάρχει ένα θέμα. Ή μάλλον ένα πρόβλημα. Δεν οργανώνεις ένα συνέδριο για να μιλήσεις για τη βροχή και την ηλιοφάνεια. Αν και η Υδροτεχνική Εταιρεία διοργάνωσε ένα στο υπόγειο της ΔΕΗ: «Η βροχή: πηγή ζωής, παράγοντας μόλυνσης». Διότι εδώ, υπάρχει ένα πρόβλημα. Άρα συνέδριο. Η ίδια εταιρεία σχεδίαζε άλλωστε μια βροχή παρόμοιων συνεδρίων: σχετικά με την ξηρασία, το μέλλον του νερού, την άρδευση και τη διάβρωση. Και καθώς δεν σταμάτησε να βρέχει…

Η Ερπετολογική Εταιρεία αναγγέλλει: «Η καρέτα-καρέτα απειλείται». Όπου υπάρχει απειλή υπάρχει και συνέδριο. Το ίδιο με τα αγριόχορτα. Γιατί είναι παράσιτα. Κι εμένα τι με νοιάζει; Περπατάω πάνω τους, καμιά φορά τα ξεριζώνω, τα πετάω… Δεν θα φας ολόκληρη μέρα επί του θέματος, έτσι δεν είναι; Κι όμως. Δύο οργανώθηκαν πάνω στο διφορούμενο θέμα: «Πρέπει να να σώσουμε τα αγριόχορτα;» Σημειώστε το ερωτηματικό. Τα συνέδρια δεν είναι ποτέ κατηγορηματικά. Είναι μπερδεμένα.

Αλλά χρειάζεται ένα πραγματικό πρόβλημα. Σ’ ένα συνέδριο έρχεσαι για να καταπιαστείς με τα πραγματικά προβλήματα, να θέσεις τα αληθινά ερωτήματα και να επιχειρήσεις να δώσεις τις σωστές απαντήσεις. Σε μια κοινωνία σύνθετη όπως η δική μας, βυθισμένη στην κρίση, υπό την απειλή της παγκοσμιοποίησης (ποτέ μην ξεχνάμε την παγκοσμιοποίηση), υπάρχουν αρκετά πραγματικά προβλήματα για να χάνουμε τον καιρό μας με τα ψεύτικα. Τώρα, σε ό,τι αφορά τις αληθινές απαντήσεις, αυτό είναι ένα άλλο πρόβλημα. Μικρή παρένθεση: κανένα συνέδριο δεν οργανώνεται στο παρόν. Όλα διεξάγονται στην αυγή της τρίτης χιλιετίας.

Και ασχολούνται με τα μεγάλα προβλήματα της εποχής. Μεταξύ άλλων, τα οικονομικά διακυβεύματα της παγκοσμιοποίησης, το ζήτημα της Ευρώπης, η μοντερνικότητα, οι Κούρδοι, το περιβάλλον, η ερήμωση της επαρχίας, το σχολείο, η υγεία, η φιλοσοφία, η πόλη του μέλλοντος …

Όλα αυτά τα θέματα εξετάζονται δια μακρών οριζοντίως και καθέτως, συγγνώμη: εγκαρσίως (η λέξη «εγκάρσιος» είναι εξίσου τρέχουσα με τη λέξη «τρέχουσα»). Υπάρχουν συνέδρια για τα πάντα και για όλα τα υπόλοιπα: πώς κατασκεύαζαν τα τούβλα οι Αρχαίοι Έλληνες, η ποίηση του Κώστα Ουράνη, η κιστερκιανή αρχιτεκτονική, η παράκαμψη του Μαλιακού, η κομποστοποίηση, οι πυρκαγιές, γλάροι και οικοσύστημα… Μια περίληψη δίνω: ο κοινωνικός και πολιτιστικός ρόλος της πατάτας, ο Άγιος Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός, η πίεση της βαρύτητας στο αμπέλι, το slow food και πώς να το αποκτήσετε. Φανταστείτε ένα συνέδριο χωρίς θέμα: ε, λοιπόν, υπάρχει. Ακόμα και η Ελληνική Εβδομάδα Μόδας κατέληξε σε συνέδριο.

Και καθώς δεν κουβεντιάζεις στο ύπαιθρο, χρειάζεται να βρεις ένα χώρο. Χώρο με βαρύτητα κατά προτίμηση, με ιστορία, με συμβολισμούς, με καλά vibs… Ένα κάρο υπάρχουν στην Αθήνα: το Ζάππειο, το ΕΜΠ, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, το Υπουργείο Εξωτερικών, το Κάραβελ… Για να βρεθείς εκεί, η Ολυμπιακή κάνει εκπτώσεις, το ίδιο και τα ξενοδοχεία με ειδικό εξοπλισμό. Αλλά μπορείς να πας και με το τραμ ή με τα πόδια (το ίδιο είναι), αφού σε κάθε βήμα κάποιο θα βρεις από δαύτα. Κλείστε τα μάτια. Ακόμα και πάνω σε πλοία κάνουνε μες στη Μαύρη Θάλασσα, μεταξύ Πειραιά και Οδησσού, όπου εξετάζονται «Το μέλλον του ελληνικού διηγήματος» και «Οι Ουκρανέζες, πρέσβειρες πολιτισμού». Τις σεζλόνγκ τις έχουνε μαζέψει, για να αποφευχθεί το far niente.

Ποιος τα οργανώνει; Μα, οι πάντες! Δήμοι, διαμερίσματα, νομαρχίες, ακαδημίες, σύνδεσμοι, ινστιτούτα, επιχειρήσεις, blogs, εφημερίδες, ιδρύματα, ακόμα και οι ελευθεροτέκτονες, οι πυροσβέστες, οι συνδικαλιστές του Ανακριτικού Τμήματος της ΕΛΑΣ, οι αντιστασιακοί και οι ανάπηροι πολέμου. Δίχως να λησμονούμε, βέβαια, τους επαγγελματίες των συνεδρίων. Χωρίς να αγνοούμε επίσης ότι έχουν φτιαχτεί λίγο πολύ παντού συνεδριακά κέντρα, πολιτιστικά κέντρα και πολυδύναμες αίθουσες. Πρέπει να δικαιολογήσουν το λόγο ύπαρξής τους. Οπότε οι υπεύθυνοι λένε: Κι αν οργανώναμε ένα συνέδριο; Και το οργανώνουν. Ή θα το οργανώσουν. Γιατί το πράγμα δεν τελειώνει εδώ. Η κρίση, λένε, θα περιορίσει την πληθώρα. Ο προϋπολογισμός των κοινοτήτων βαίνει μειούμενος. Υπάρχει δυσκολία στην εύρεση χορηγών. Τα κακά (συνεδριακά) σπίτια θα κλείσουν. Θα εξυγειανθεί η αγορά. Άρα θα υπάρχουν λιγότερα. Αλλά η κρίση γεννά μια νέα ράτσα συνεδρίων… πάνω στο θέμα της κρίσης, τις εκδηλώσεις της και τις συνέπειές της. Άρα θα υπάρξουν περισσότερα. Ούτως ή άλλως, εμφανίζαμε καθυστέρηση σε σχέση με τις μεγάλες βιομηχανικές χώρες. Καλύπτουμε το χαμένο έδαφος. Και γρήγορα.

Τα συνέδρια αρχίζουν πάντα με καθυστέρηση. Έφτασα μια φορά κι εγώ καθυστερημένος: πρώτον, γιατί ήμουν στην ώρα μου και, δεύτερον, γιατί για κάποιο μεταφυσικό λόγο είχε ξεκινήσει νωρίτερα. Το τελετουργικό ξεκινάει με το νταβαντούρι της τακτοποίησης στη θέση. Στην είσοδο έχεις μπει στην ουρά, σ’ έχουν τρυπήσει με μια κονκάρδα σε μέγεθος μαθητικής σάκας και σου έχουν φορτώσει μια τσάντα από τσιμέντο φίσκα στο «επικοινωνιακό υλικό», που το βράδυ θα κουβαλήσεις σπίτι. Στρογγυλοκάθεσαι. Ο οργανωτής έχει αρχίσει να φτύνει μέσα στο μικρόφωνο για να το τεστάρει, επαναλαμβάνοντας ότι παρατηρείται μια μικρή καθυστέρηση. Κατόπιν, συγχαίρει τους πάντες, το πάνελ για την ποιότητά του, την αίθουσα για την προσέλευση, τις εισηγήσεις για τη μεστότητά τους. Στη συνέχεια, συγχαίρει τον εαυτό του, προτού δώσει το λόγο στον συντονιστή. Ο οποίος είναι σταρ των μίντια ή «επαγγελματίας». Υπάρχουν ακόμα οι κατευναστές των πνευμάτων, οι χαριτόβρυτοι, αυτοί που βάζουν φιτιλιές και οι παρεμβαίνοντες που απαντούν στον εαυτό τους. Και οι εισηγητές, φυσικά, που κάνουν πάντα την αίθουσα να χασκογελάει νευρικά από ανυπομονησία. Μεταξύ των εισηγητών υπάρχουν και οι καλεσμένοι. Είναι όσοι έχουν εμφανιστεί σε τηλεοπτικά παράθυρα. Ξέρουν να μιλάνε με την ίδια άνεση για στρουκτουραλισμό, μιντιοκρατία και φαλλικό συμβολισμό στην εικονογραφία του 9ου αιώνα.

Ο Pierre Bourdieu λέει: «Τα συνέδρια είναι τόποι συνάντησης ειδικά διαμορφωμένοι ώστε να ευνοηθούν οι ανταλλαγές ιδεών μεταξύ στοχαστών που τους λείπει η δύναμη και ισχυρών που τους λείπει ο στοχασμός». Το κοινό είναι εκεί για να ακούσει, για να μάθει. Και, αν τα καταφέρει, να στρώσει και μια κουβέντα, αφού πάντα προβλέπεται μια συζήτηση για το τέλος. Αν υπάρξει χρόνος…

Μικρό ανθολόγιο: «Δεν υπάρχει μηδενικός κίνδυνος», «Ο άνθρωπος θα είναι πάντα ένας τυχοδιώκτης», «Υπάρχει κάτι στον άνθρωπο που τον διαχωρίζει από το ζώο: το πνεύμα», «Την Ευρώπη πρέπει να την επινοήσουμε», «Ζούμε στην εποχή της ταχύτητας». Και βέβαια: «Οι έφηβοι του σήμερα είναι οι ενήλικες του αύριο». Προσθέτουμε πάντα «το κερασάκι στην τούρτα» και δεν ξεχνάμε ποτέ να θέσουμε το ερώτημα «Η κότα έκανε τ’ αβγό ή το αβγό την κότα;» Δεν πρόκειται για κοινοτυπίες, αλλά για κοινοτοπίες. Τα συνέδρια δεν είναι ένας τόπος του λόγου, αλλά ένας τύπος του λόγου κι ένα λογότυπο. Άσε που όλοι θέλουν να μιλήσουν και κανένας να συζητήσει.

Ένα συνέδριο είναι η επίλυση ενός πραγματικού προβλήματος σε δυο μέρες, άντε σε τρεις. Ενίοτε σε μία. Είναι πολύ για τόσο λίγο. Πόσο μάλλον αν συνυπολογιστεί ότι ποτέ δεν παραλείπεται ο μπουφές. Κάποιοι εκφράζονται καλύτερα με το στόμα γεμάτο. Λες κι ένα συνέδριο γίνεται πραγματικά ενδιαφέρον μόνο από τη στιγμή που μιλάς για κάτι άσχετο.
Όταν μια κοινωνία δεν μπορεί να δώσει εξηγήσεις, παρουσιάζει βλάβη. Και τότε έρχονται τα συνέδρια να παίξουν ρόλο εργαλειοθήκης. Δεν είναι κι άσχημα. Αρκεί να ξέρεις από μαστορέματα.

Το άλλο είναι ότι εγώ κόλλησα συνεδρίτιδα. Μόλις ανοίξω μια εφημερίδα, μόλις μπω στο Internet, ψάχνω για την αναγγελία κάποιου συμποσίου, τα πρακτικά κάποιου συνεδρίου, τη δημοσίευση των πεπραγμένων κάποιας συνάντησης. Και βρίσκω, ακόμα κι αν δεν υπάρχουν. Δεν μιλάω πια σε κανέναν: συνεδριάζω. Δεν καπνίζω, έχω συνεδρίες βήχα. Όταν έχω προβλήματα, καλώ τον εαυτό μου σε ολομέλεια. Στο εστιατόριο, ζητάω στρογγυλό τραπέζι. Στο σπίτι, άμα μαζευτούμε καμιά ντουζίνα για φαΐ, αμέσως χωριζόμαστε σε ομάδες εργασίας. Χώρια ότι χώρισα: η φίλη μου ήθελε καινούριο φόρεμα κι εγώ καινούριο forum.

TAGS :
συνέδριο

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook