Από τη μια είναι όσοι πιστεύουν ότι η διαχείριση των κοινών πρέπει να έχει ως στόχο το κοινό συμφέρον. Βεβαίως, το «κοινό συμφέρον» είναι μια έννοια… δημιουργικά ασαφής, ανοιχτή σε διάφορες ερμηνείες, και ο ορισμός της ένα απολύτως θεμιτό πεδίο πολιτικού ανταγωνισμού. Ανεξάρτητα από το τι περιεχόμενο της δίνει κάποιος πάντως, όσοι ανήκουν σ’ αυτήν την ομάδα πιστεύουν ότι η δικαιολόγηση της κάθε πολιτικής πρέπει να θεμελιώνεται με την αναφορά της σ’ αυτό το συλλογικό συμφέρον, ακόμη και όταν μια συγκεκριμένη δράση ευνοεί μια συγκεκριμένη πληθυσμιακή ομάδα έναντι κάποιας άλλης.
Από την άλλη είναι όσοι πιστεύουν ότι η πολιτική είναι μια μάχη κατίσχυσης τύπου «εμείς vs. οι άλλοι». Αυτοί αναγνωρίζουν πως υπάρχουν βεβαίως κάποιοι πολύ βασικοί κανόνες, ώστε να μην αλληλοεξοντωθούμε. Αλλά θεωρούν πως, σε κάθε περίπτωση, η εξουσία είναι ένα τρόπαιο, το οποίο διεκδικούμε από τους απέναντι εχθρούς μας, για να το διαχειριστούμε πρωτίστως προς όφελός μας. Καμία δικαιολόγηση δεν χρειάζεται, το μόνο που χρειάζεται είναι η τυπική νομιμότητα – μπορούσαμε να κάνουμε κάτι, και το κάνουμε.
Οπαδοί της μίας και τις άλλης θεώρησης υπάρχουν σε όλους τους πολιτικούς χώρους, από τα πιο δεξιά μέχρι τα πιο αριστερά. Ποιοι είναι οι περισσότεροι; Δύσκολο να το πει κανείς αυτό με σιγουριά. Κι αυτό για δύο λόγους:
Πρώτον, επειδή ανάμεσα στα δύο αυτά άκρα υπάρχουν αυτοί που λένε «ναι μεν θα ήθελα μια πολιτική που θα στοχεύει στο συλλογικό καλό, όμως εφόσον μέχρι σήμερα κυριαρχούν τα τσακάλια, θα είμαι κορόιδο εγώ να το παίξω αλτρουιστής». Το κλασικό δίλημμα του φυλακισμένου, για όσους αρέσκονται στα θεωρητικά.
Δεύτερον, γιατί θες η μέχρι πρότινος δημοσιονομική ευχέρεια, θες ο μέχρι πρότινος αποκλεισμός πολιτικών χώρων από την πρακτική της διακυβέρνησης, πολλοί θεωρούν ότι, εντέλει, αν πραγματικά το θέλουμε πολύ, δεν χρειάζεται να υπάρχουν ούτε εκβιαστικά διλήμματα ούτε ανάγκη ιεράρχησης προτεραιοτήτων. Το θέμα είναι να υπάρχει πολιτική βούληση. Κι αν υπάρχει πολιτική βούληση, όλα είναι δυνατά. Κι αυτή η επικίνδυνη αντίληψη, είναι σε μεγάλο βαθμό ο λόγος που μέχρι σήμερα κυριαρχούσαν τα τσακάλια.
Πλέον, όμως, ούτε δημοσιονομική ευχέρεια υπάρχει ούτε πολλοί πολιτικοί χώροι ούτε οι ψηφοφόροι τους μπορούν να μένουν επαναπαυμένοι στην άνεση μιας μόνιμης αντιπολίτευσης, μιας βολικής θέσης απ’ όπου μπορεί κάποιος να απαιτεί τα πάντα χωρίς να χρειάζεται να τα υλοποιήσει ο ίδιος.
Πλέον -πώς να το κάνουμε;- η προσοδοθηρία, οι πελατειακές σχέσεις, οι εκδουλεύσεις, οι εξαγοράσεις εύνοιας και ψήφων και φαίνονται – πάντα φαίνονταν – και, πολύ περισσότερο, φαίνεται το κόστος τους στο κοινό συμφέρον. Τα τσακάλια πλέον δύσκολα κρύβονται.
Θα ‘χει λοιπόν ενδιαφέρον να δούμε τι είναι αυτό που νοιάζει τους περισσότερους: το ποιος είναι αυτός που καρπώνεται τα δωράκια της εκάστοτε κυβέρνησης ή το αν η εκάστοτε κυβέρνηση έχει ή όχι την ευχέρεια να δίνει δωράκια στους δικούς της ευνοούμενους;
Αν μη τι άλλο, να μάθουμε ποιος πρέπει να πιει το ξίδι, που λέει κι ο λαός μας.
Διαβάστε ακόμα: Το Λονδίνο των Ελλήνων στα χρόνια της κρίσης.