Είναι τεράστια η απώλεια του Γιάννη Μπουτάρη, ενός μεγάλου οραματιστή με παραδειγματική προσφορά στο ελληνικό κρασί. Ήταν ένας άνθρωπος σπάνιας τόλμης, με αυτοσαρκασμό, με ζωντάνια και με τσαγανό όσο λίγοι. Ο δημιουργός της κυρ-Γιάννη με τα περίφημα κρασιά, αλλά και ιδρυτής του Αρκτούρου για την προστασία της αρκούδας, έφυγε χθες από τη ζωή σε ηλικία 82 ετών.
Είχε γεννηθεί στη Θεσσαλονίκη το 1942, την αγαπημένη του πόλη την οποία υπηρέτησε και ως Δήμαρχος για δύο συνεχόμενες θητείες. Η καταγωγή του ήταν βλάχικη, από το Κρούσοβο της Βόρειας Μακεδονίας, το Νυμφαίο Φλώρινας και τη Μοσχόπολη της Αλβανίας. Ο προ-προπάππους του Ιωάννης Μπουτάρης ήταν πρωτεργάτης της Μακεδονικής επανάστασης (1866-1867) και ιδρυτικό στέλεχος της Νέας Φιλικής Εταιρείας.
Παππούς του ήταν ο συνονόματός του Γιάννης Μπουτάρης, ο οποίος ίδρυσε το πρώτο οινοποιείο της οικογένειας στη Νάουσα. Η άνοδος της Νάουσας και του ξινόμαυρου στον παγκόσμιο οινικό χάρτη πιστώνεται σε μεγάλο βαθμό στον εκλιπόντα, και στον γιό του Στέλλιο που έχει αναλάβει εδώ και χρόνια τα ηνία της εταιρείας.
Με αφορμή την εκδημία του Γιάννη Μπουτάρη, αξίζει να θυμηθούμε ένα κείμενο που μας είχε γράψει με αφορμή τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του ’21, πάνω στο τί, αληθινά, είναι πατριωτικό σήμερα:
«Χωρίς παιδεία, η Ελληνικότητα είναι κενό γράμμα, φολκλόρ, σαν τις ταβέρνες του εξωτερικού με τις πλαστικές κολώνες»
Οταν αναφερόμαστε σε πατριωτισμό πρέπει να έχουμε στο νου μας το χάρτη. Η Ελλάδα, παρότι επεκτάθηκε γεωγραφικά από την επανάσταση και μετά, παραμένει μια κουτσουλιά στην υδρόγειο. Ας μην πηγαίνει λοιπόν το μυαλό μας στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία του Βυζαντίου όταν ακούμε για πατριωτισμό. Να ξέρουμε που πατάμε.
Πατάμε έναν χώρο μικρό, που αξίζει όμως να τον αγαπήσουμε. Και δυστυχώς δεν τον αγαπάμε πραγματικά. Οι μισοί έχουμε μαζευτεί στην Αθήνα και από το διαμερισματάκι μας αναπολούμε την αθωότητα του χωριού, όμως δεν κάνουμε και τίποτα για να ζωντανέψει η ύπαιθρος. Όσοι το κάνουν, γιατί υπάρχει και αυτή η τάση, πράγματι κάνουν κάτι μοντέρνα πατριωτικό.
Παρόλα αυτά είναι ακόμα σταγόνα στον ωκεανό. Βλέπεις τόσα χωριά σε εγκατάλειψη. Χωρίς δρόμους, χωρίς καλά σχολεία. Αυτό βέβαια δεν είναι ευθύνη των πολιτών αλλά των κυβερνήσεων και της εκάστοτε αντιπολίτευσης που δεν λειτουργούν πατριωτικά αλλά μαλλιοτραβιούνται.
Μια κουτσουλιά τόπος, αλλά έχουμε και την Ελληνική διασπορά σε όλον τον πλανήτη. Οι ομογενείς μας έχουν κρατήσει ζωντανές τις μνήμες. Έχουν όμως και την ιστορική γνώση; Εδώ αυτή λείπει και από τους εντός των τειχών. Αν οι μνήμες δεν συνδυαστούν με την παιδεία, τότε η Ελληνικότητα θα μείνει κενό γράμμα, ένα φολκλόρ, και θα ξεφτίσει, σαν τις κιτς ταβέρνες μας του εξωτερικού με τις πλαστικές κολώνες.
Δεν το αναφέρω τυχαία αφού θεωρώ τη γαστρονομία σημαντικό κομμάτι του πολιτισμού μας. Το ίδιο ισχύει για τα προϊόντα που παράγουμε. Πατριωτικό είναι να τα παράγουμε ποιοτικά, να τα τυποποιούμε υπερήφανα, όχι να τα βγάζουμε χύμα και να κοιτάμε να αρπάξουμε την επιδότηση.
Ο τόπος μας λοιπόν, τα προϊόντα μας, και τέλος -αλλά ίσως το σημαντικότερο- έρχεται το θέμα της γλώσσας. Ξέρετε εγώ μιλούσα μικρός τα βλάχικα. Τώρα τα ξέχασα. Τα παιδιά μου βέβαια δεν τα μιλούν, απλά ξέρουν ότι έχουν και βλάχικη καταγωγή. Τα εγγόνια; Βλέπω τα εγγόνια μου κολλημένα σε μια οθόνη. Δεν είμαι εναντίον της τεχνολογίας, αντιθέτως. Αλλά η τεχνολογία δεν έχει πατρίδα. Αν θέλουμε τα παιδιά μας να έχουν πατρίδα ζωντανή, πρέπει να βοηθήσουμε να κρατήσουν ζωντανή τη γλώσσα μας, και όχι να επικοινωνούν με greeklish.
Γιάννης Μπουτάρης, 25 Μαρτίου 2021.