Τρία αποκαλυπτικά ντοκιμαντέρ: από το χρυσό ηλιοβασίλεμα στη φυλακή

Κόκκινο παντού. Σαν το αίμα που σκόρπισαν στο διάβα τους (Menelaos Myrillas / SOOC).

Εκμεταλλευόμενη τον ζόφο της οικονομικής κρίσης και της κοινωνικής που την ακολούθησε, η Χρυσή Αυγή ανέτειλε στην χώρα μας, κυριάρχησε στο πεζοδρόμιο και τις καθημερινές συζητήσεις, απασχόλησε την επικαιρότητα, βασίλεψε στα έδρανα του κοινοβουλίου.

Στις 7 Οκτωβρίου, η καταδικαστική απόφαση του δικαστηρίου περί εγκληματικής οργάνωσης, έβαλε οριστικό τέλος στην φαρσοκωμωδία που ταλαιπώρησε την χώρα μας, ακολουθώντας την εκδίωξη του κόμματος αυτού από την Βουλή στις τελευταίες εκλογές. Η ανακοίνωση του δικαστηρίου έγινε λίγο μετά τις 11 το πρωί, με τον ήλιο να βρίσκεται σε ανοδική πορεία και να κρύβεται πίσω από τα λίγα σύννεφα του αττικού ουρανού, ωστόσο στο μυαλό μου υπήρχε μόνο μια εικόνα που δεν έλεγε να φύγει, ένας ήλιος μαύρος, χωρίς χρώμα, χωρίς ζωή, να βυθίζεται μια και καλή στον πάτο ενός πελάγους, στην γραμμή του ορίζοντος.

Με αφορμή αυτές τις σκέψεις, ας θυμηθούμε τρία ντοκιμαντέρ, που διείσδυσαν σε διαφορετικές πτυχές του κόμματος, για να σκαλίσει κανείς μέσα του και να θυμηθεί τι πραγματικά ένιωθε για την δράση και τις πράξεις της Χρυσής Δύσης.

«Χρυσή Αυγή: Προσωπική Υπόθεση» της Αντζελίκ Κουρούνη (ΥouTube)  

Ένα ντοκιμαντέρ που δεν ξοδεύει το κλισέ «κόβει την ανάσα». Η σύνοψη της σκηνοθέτιδας και δημοσιογράφου, Angelique Kourounis, για το ντοκιμαντέρ της «Χρυσή Αυγή: Προσωπική Υπόθεση» είναι αποστομωτική: «Ο σύντροφός μου είναι Εβραίος, ο ένας γιος μου γκέι, ο άλλος αναρχικός, κι εγώ αριστερή φεμινίστρια, κόρη μεταναστών. Αν η Χρυσή Αυγή έρθει στα πράγματα, το μόνο μας πρόβλημα θα είναι σε ποιο βαγόνι θα μας βάλουν».

Τα πρώτα γυρίσματα ξεκίνησαν το 2009 όταν ο Μιχαλολιάκος έγινε δημοτικός σύμβουλος. Όμως, το ενδιαφέρον της σκηνοθέτιδας για τη Χρυσή Αυγή προκύπτει από το ξεκίνημα της από το 1980, από τότε που ήρθε στην Ελλάδα. Δηλώνει πως είχε μείνει άφωνη όταν ανακάλυψε πως αυτό υπήρχε φανερά, ούτε καν διακριτικά ή κρυφά. Ήταν δίπλα από το σπίτι της, είχε πάει στα γραφεία τους και άκουσε τις απόψεις τους. Ως χρόνια ακτιβίστρια με τη Διεθνή Αμνηστία ενάντια σε θέματα φασισμού, αλλά και ως δημοσιογράφος η Χρυσή Αυγή δε μπορούσε παρά να είναι στο πεδίο του άμεσου ενδιαφέροντος της. Ήθελα να καταλάβει τι βρίσκεται στο μυαλό του νεοναζί της διπλανής πόρτας, κι αυτή είναι η ερώτηση που θέτει στην ταινία της.

Οι οπαδοί της Χρυσής Αυγής. Τότε που θεωρούσαν τους εαυτούς τους ατρόμητους.

Από το 2009 λοιπόν τους ακολουθούσε σε κάθε δημόσια εκδήλωση, κι έτσι μάζεψε 18TB αρχείο. Από ένα σημείο και μετά την συνήθισαν. Μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, υπήρχε η βούληση από την πλευρά τους να δείξουν ένα καλύτερο πρόσωπο προς τα έξω. Και λόγω του τάιμινγκ και λόγω της πεποίθησης τους ότι θα μπορούσαν να την ξεγελάσουν.

«Γι’ αυτούς, μία γυναίκα είναι αυτόματα ηλίθια. Κι αν είναι και χοντρή, είναι διπλά ηλίθια. Έτσι, δεν προκαλούσα ούτε σεβασμό, ούτε προσοχή. Βασίστηκα στη βεβαιότητα τους ότι θα μπορούσαν να με ξεγελάσουν». Η σκηνοθέτιδα είχε εκφράσει και ένα παράπονο -μαζί με ερωτηματικά- σχετικά με την απροθυμία των ελληνικών κινηματογράφων να προβάλλουν το ντοκιμαντέρ της.

«Έχουμε κάνει προβολές της ταινίας σε πολλές πόλεις στη Γερμανία, στη Γαλλία και στην Αγγλία και συνεχίζουμε. Οι προβολές δε γίνονται μόνο σε συνιστώσες και πανεπιστημιακούς χώρους. Γίνονται κατά κόρον σε αίθουσες σινεμά. Παράλληλα, η ταινία θα παίξει τον προσεχή Μάρτιο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκεί όπου υπάρχουν βουλευτές της Χρυσής Αυγής. Αντίθετα, στην Ελλάδα δε μπορώ να βρω μία αίθουσα σινεμά που να ενδιαφερθεί για την προβολή της ταινίας. Δε ξέρω εάν πρόκειται για πολιτική στάση ή φόβο. Παρ’ όλο, λοιπόν, που υπάρχουν πολλές συνιστώσες σε όλη την Ελλάδα που μας καλούν για προβολές κι ενδιαφέρονται να προωθήσουν την ταινία, αίθουσες σινεμά δεν έχουμε καταφέρει να βρούμε, ούτε στα πλαίσια της ελληνικής Ταινιοθήκης ούτε στα πλαίσια επισήμων οργάνων του ελληνικού σινεμά και του ελληνικού ντοκιμαντέρ. Και αυτό κάτι σημαίνει…».

«Τα Κορίτσια της Χρυσής Αυγής» του Χάβαρντ Μπούστνες (Cinobo)

Η ταινία «Τα κορίτσια της Χρυσής Αυγής» του Χάβαρντ Μπουστνές είναι ένα μοναδικό και ενοχλητικό behind the scenes ντοκιμαντέρ που παρουσιάζει την Χρυσή Αυγή υπό το πρίσμα τριών γυναικών που σχετίζονται με το κόμμα, μια μητέρα (Δάφνη Ηλιοπούλου), μια κόρη (Ουρανία Μιχαλολιάκου) και μια σύζυγο (Τζένη Γερμενή) τριών εκ των ηγετών του κόμματος, τριών εκ των καταδικασθέντων την ιστορική ημέρα της 7ης Οκτωβρίου.

Η αρχική ιδέα του σκηνοθέτη ήταν να δείξει πώς τα ακροδεξιά μέλη του κόμματος μεγάλωναν τα παιδιά τους, πώς δίδαξαν τις εθνικιστικές ιδέες τους και εξήγησαν τον κόσμο τους σε ένα παιδί. Αλλά υπήρχαν πάρα πολλά ηθικά ερωτήματα και προβλήματα που σχετίζονται με τη μαγνητοσκόπηση ενός παιδιού, έτσι στράφηκε προς τις γυναίκες του κόμματος.

Έχει δηλώσει πως όταν γνώρισε την σύζυγο του Γιώργου Γερμενή, ο οποίος υπήρξε εκτός από βουλευτής, και μέλος μιας black metal μπάντας, εμφανίστηκε με μια μαύρη μπλούζα ενός black metal συγκροτήματος, προκειμένου να αποκτήσει πρόσβαση. Ωστόσο, ποτέ δεν κέρδισε την εύνοια τους.

Η Ουρανία Μιχαλολιάκου στο ντοκιμαντέρ «Τα Κορίτσια της Χρυσής Αυγής».

Είχε καταλάβει από νωρίς στην διαδικασία ότι προσπάθησαν να ελέγξουν την ταινία με κάθε τρόπο. Μερικές φορές οι κύριες πρωταγωνίστριες ρωτούσαν τους συζύγους τους για να τους επιτρέψουν να γυρίσουν συγκεκριμένα μέρη ή ανθρώπους. Έτσι, κατά κάποιον τρόπο, ήλεγχαν τι θα μπορούσαν να γυρίσουν ή όχι κάτι που ήταν ένα πραγματικό δίλημμα, για τον σκηνοθέτη, που δήλωσε πως “ήταν σίγουρα το πιο δύσκολο έργο που έχω κάνει ποτέ για ηθικούς και πρακτικούς λόγους.”

Παρόλ’ αυτά, τους αντιμετώπισε συχνά με κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με την ιδεολογία της Χρυσής Αυγής και τις βίαιες πράξεις, ειδικά προς το τέλος των γυρισμάτων. Την τελευταία μέρα τους ρώτησε τι πίστευαν για τον ίδιο και την πολιτική του άποψη, και δήλωσαν πως «γνωρίζαμε από την αρχή ότι δεν μας υποστηρίζετε».

«Οι καθαριστές» του Κωνσταντίνου Γεωργούση (YouTube)
Μέρος του ντοκιμαντέρ όπως προβλήθηκε από το Channel 4:

Ο Κωνσταντίνος Γεωργούσης, απόφοιτος οπτικής ανθρωπολογίας (ένα είδος κοινωνικής και πολιτιστικής ανθρωπολογίας που βασίζεται στα οπτικά μέσα) και τελειόφοιτος σκηνοθεσίας ντοκιμαντέρ, αποφάσισε το 2012 ότι για την πτυχιακή του εργασία θέλει να αποτυπώσει απόψεις και δράσεις της Χρυσής Αυγής στην προεκλογική Ελλάδα – της βαθιάς πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής κρίσης.

Έτσι, μέσα σε 25 ημέρες, ακολουθώντας μια παρέα Χρυσαυγιτών υπό την άτυπη ηγεσία του υποψήφιου βουλευτή Αλ. Πλωμαρίτη δημιούργησε ένα ντοκιμαντέρ με τίτλο «Οι Καθαριστές» το οποίο τελικά βραβεύθηκε στο Φεστιβάλ του Σεράγεβο και μάλιστα προβλήθηκε σε κάποιους κινηματογράφους της χώρας. Εκτός των άλλων, ένα μέρος του ντοκιμαντέρ του Γεωργούση, προβλήθηκε στο βρετανικό Channel 4 και προκάλεσε τεράστιες αντιδράσεις, μια εκ των οποίων ήταν η μήνυση του Πλωμαρίτη στον δημιουργό.

O γνωστός ναζιστικός χαιρετισμός που υιοθέτησαν ακόμη και απλά στελέχη της Χρυσής Αυγής.

«Γνώριζα ότι ήταν μια νεο-Ναζιστική οργάνωση του περιθωρίου με βίαιο παρελθόν. Τους θυμάμαι στα εφηβικά μου χρόνια την δεκαετία του ΄90 στην περιοχή της Κυψέλης όπου δρούσαν. Κατά την διάρκεια των γυρισμάτων ανακάλυψα περισσότερο την κουλτούρα της οργάνωσης και λιγότερο την δράση της. Με ενδιέφερε η καθημερινότητα τους και η συμπεριφορά τους» αναφέρει ο Γεωργούσης.

Τους προσέγγισε σε μία περίοδο όπου διακρίνονταν από περίσσεια έπαρση. Ηταν η πρώτη φορά που έβγαιναν από το περιθώριο ύστερα από πολλά χρόνια. Ήταν δύσκολο και για αυτούς να έρθουν σε επικοινωνία με πλατύτερα κομμάτια κόσμου καθώς ήταν συνηθισμένοι στον νεο-Ναζιστικό τραμπουκισμό. Αρχικά, προσέγγισε την κεντρική επιτροπή γιατί είχε σκοπό να κάνω μία ταινία με τον Μιχαλολιάκο και άλλα αρχηγικά στελέχη, κάτι σαν ντοκιμαντέρ του Παβλικόφσκι. Στη συνέχεια ο Μιχαλολιάκος τον απέρριψε, οπότε έψαξε στην περιοχή του Αγίου Παντελεήμονα να βρει άλλα μέλη της Χρυσής Αυγής και τελικά γνώρισε αυτήν την παρέα Χρυσαυγιτών που πρωταγωνιστεί στην ταινία.

Λέει σχετικά ότι «με άφησαν τελικά να τους κινηματογραφήσω επειδή ακριβώς ένιωθαν ότι εκείνη την περίοδο δεν υπήρχε κανένας κίνδυνος, ήταν βασικά απολύτως υπερήφανοι για ότι έλεγαν και ότι έπρατταν».

Διαβάστε ακόμα: Η πραγματική ιστορία της Χρυσής Αυγής.

TAGS :
Κασιδιάρης Μιχαλολιάκος Παύλος Φύσσας χρυσή αυγή

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook