Οδοιπορία στον πάγο και μπάσκετ στις φλόγες

Τα δάκρυα δεν θα είναι παντοτινά (φωτογραφία: fiba.com).

Το παιχνίδι της Εθνικής Ελλάδος κόντρα στη Γερμανία έχει τελειώσει εδώ και μερικά λεπτά∙ μαζί του τέλειωσε για την Ελλάδα και το Ευρωμπάσκετ του 2022, και μάλιστα με μια συντριβή που θα την έλεγα ξεγυρισμένη, ου μην ανάστροφη. Τι να κάνουμε;

Για αρχή, προτείνω (παρακαλώ δηλαδή) να μην το επιτρέψουμε: η παράσταση πρέπει να συνεχιστεί. Η παράσταση θα συνεχιστεί, επειδή το λέω εγώ. Ακούστε – και αν δεν σας κάνει κόπο, βοηθήστε με.
Στα τέλη Νοεμβρίου του 1974 αρρώστησε βαριά στο Παρίσι η Λόττε Άισνερ, η κορυφαία κριτικός και ιστορικός του γερμανικού κινηματογράφου, και οι φίλοι της πίστεψαν ότι θα πέθαινε, επειδή λογάριαζαν χωρίς τον κινηματογραφιστή Βέρνερ Χέρτσογκ, ο οποίος αποφάσισε να λάβει αυστηρά μετρά προς αποτροπή του κακού.

Με δικά του λόγια: «Είπα ότι είναι αδιανόητο, ειδικά την παρούσα στιγμή, ότι ο γερμανικός κινηματογράφος τη χρειάζεται όσο ποτέ άλλοτε και ότι δεν μπορούμε να επιτρέψουμε τον θάνατό της». Προφανώς, η Λόττε ήταν μια Επίσημη Αγαπημένη.

Ο Χέρτσογκ έβαλε το μπουφάν και τις αρβύλες του, και ξεκίνησε τότε για ένα προσκύνημα υπέρ υγείας και αναρρώσεως, γεμάτος αγάπη: «Ακολούθησα την πιο ευθύγραμμη διαδρομή για το Παρίσι, με την ακλόνητη πίστη ότι [η Λόττε] θα έμενε ζωντανή, αν κάλυπτα την απόσταση με τα πόδια».

Ξέχασα να αναφέρω ότι ο Χέρτσογκ βρισκόταν στο Μόναχο, στη Γερμανία – από εκεί ξεκίνησε για το Παρίσι. Άραγε πόσες μέρες θα χρειάζονταν για να πάμε με τα πόδια στο Βερολίνο; Αυτός που βαδίζει είναι πάντα ανυπεράσπιστος. Αυτός που βαδίζει είναι ένα περιφερόμενο τάμα.

Τις περιπέτειες του προσκυνητή, από τις 23 Νοεμβρίου ως τις 14 Δεκεμβρίου 1974, ο Χέρτσογκ τις ιστορεί στο βιβλίο που δίνει τον μισό τίτλο και του παρόντος κειμένου, «Οδοιπορία στον πάγο», ένα ημερολόγιο ταξιδιού, δηλαδή καταστρώματος.

Τον άλλο μισό τίτλο τον είδαμε απόψε στους δέκτες μας. Ίσως να τον ζήσαμε κιόλας. Το να διαβάσεις ένα καλό βιβλίο, έλεγε άλλος Γερμανός, ο πολύς Γκαίτε, θα έπρεπε να είναι τόσο δύσκολο όσο και να το γράψεις. Νομίζω ότι το ίδιο ισχύει και για τον αγώνα – τον καλόν αγώνα. Αν το ήξεραν, οι σπίκερ ίσως μιλούσαν λιγότερο.

Για το ματς με τη Γερμανία, ο κόουτς Ιτούδης είχε χρησιμοποιήσει τη φράση «Do or die». Σαν να λέμε, ελευθερία ή θάνατος. Με μιαν άλλη φράση, που έγινε και τίτλος (άλλου) βιβλίου, ο Βέρνερ Χέρτσογκ έδωσε κάποτε μιαν απλή συμβουλή, που συνοψίζει και τη δική του ζωή και εργασία: «Do the doable». Κι αν αυτό είναι ήδη η αθανασία; Να πάρει η ευχή: Just do it. Παρακαλώ δηλαδή.

Tο πρόσωπο του Γιαννούλη Λαρεντζάκη δείχνει το μέγεθος της συναισθηματικής συντριβής της ελληνικής ομάδας (φωτογραφία: fiba.com).

Μετά τη νίκη επί της Τσεχίας, ο Γιάννης Αντετοκούνμπο έγραψε στο τουίτερ την προτροπή «Keep creating art», που ίσως απευθύνεται σε εμάς, τα παιδιά στην κερκίδα. Ξέρω κι εγώ; Η ελπίδα, λένε, πεθαίνει πάντα τελευταία. Ναι∙ εκτός κι αν της το απαγορεύσουμε.

Στην πρώτη καταχώρηση του Χέρτσογκ διαβάζω: «Μία και μοναδική σκέψη επισκιάζει όλες τις άλλες: να φύγω από δω. Οι άνθρωποι με τρομάζουν. Η Λόττε Άισνερ, η Άισνεριν, δεν μπορεί και δεν πρέπει να πεθάνει – δεν θα το επιτρέψω. Είπα δεν θα πεθάνει, και δεν θα πεθάνει. Όχι τώρα, δεν έχει το δικαίωμα. Δεν είναι η ώρα της να πεθάνει, και δεν θα την αφήσω να πεθάνει. Προχωρώ με βήμα αποφασιστικό και η γη σείεται και στενάζει. Όταν βαδίζω, βαδίζει ένας βίσονας. Όταν ξαποσταίνω, ξανασαίνει ένα βουνό. Αλίμονό της! Μην τυχόν και τολμήσει να πεθάνει. Όταν φτάσω στο Παρίσι, θα τη βρω ζωντανή. Δεν μπορεί να γίνει αλλιώς. Έτσι πρέπει να γίνει, κι έτσι θα γίνει. Δεν γίνεται να πεθάνει. Ίσως αργότερα, όταν το επιτρέψουμε».

Με την άδεια του Χέρτσογκ, η Λότε Άισνερ αναπαύτηκε δέκα χρόνια μετά, τον Νοέμβριο του 1983, σε ηλικία 87 ετών. Ο ίδιος ο Χέρτσογκ εξακολουθεί να ζει, ασφαλώς και να περπατά, αδιάλειπτα. Τις προάλλες έγινε ογδόντα ετών, και δεν θα του επιτρέψουμε να πεθάνει στο εγγύς μέλλον: keep creating art. Άλλως πώς: keep walking, fighting, dancing – και τα λοιπά. Κυρίως: keep breathing.

Με την ευκαιρία των γενεθλίων του Χέρτσογκ, έπεσα σε μια συνέντευξη που είχε δώσει παλιά, στην Αθήνα, και παραθέτω εδώ ένα κομμάτι που μου αρέσει πολύ, σχετικά με την έννοια του ήρωα: ποιος είναι, τι εστί ήρωας;
Χέρτσογκ: «Ο Λεωνίδας και οι 300 Σπαρτιάτες. Έστειλε τους υπόλοιπους Έλληνες μακριά γιατί πλησίαζαν οι 200.000 Πέρσες στις Θερμοπύλες. Ήξεραν ότι θα ηττηθούν και θα αφανιστούν. Έμειναν. Αυτό είναι πραγματικά ηρωικό, γιατί δεν ήταν μια γελοία επίδειξη θάρρους. Πιστεύω πως ο Λεωνίδας ήξερε ότι είναι μια ενωτική κίνηση, για να μπορεί η Ελλάδα να αποκτήσει την αντίληψη ενός συνόλου. Παρόλο που είχατε πολύ διαφορετικούς πολιτισμούς. Ήταν μια βαθιά κατανόηση πολιτισμού, της συνθήκης του να ανήκεις σε ένα σύνολο, και ήταν η αίσθηση της ένωσης που δεν ήταν πάντα εκεί, αλλά ήρθε λόγω αυτής της ηρωικής χειρονομίας».

Υπογραμμίζω την ΕΝΩΣΗ και πάω παρακάτω, διασχίζοντας τις Πύλες της Φωτιάς. Κάποιοι το πέρασμα το κρατούν ανοιχτό και για μας – περάστε, περάστε. Είναι επείγον!

Ο Χέρτσογκ προσθέτει: «Με ειδοποίησε το Times Magazine ότι θα με έβαζε στη λίστα με τους 100 πιο επιδραστικούς ανθρώπους της χρονιάς. Εγώ τους είπα ότι δεν θέλω να συμπεριληφθώ, κι αν μπορούν να με βγάλουν. Είπαν ότι εκείνοι φτιάχνουν τη λίστα και δεν θα με βγάλουν, είτε μ’ αρέσει είτε όχι. Δεν θέλω να είμαι σε αυτή την ομάδα, τους είπα. Σε ποια ομάδα θα θέλατε να είστε;, με ρώτησαν. Στην ομάδα του Λεωνίδα, εκεί θα ήθελα να είμαι».

Αλήθεια, εσείς σε ποιαν ομάδα θα θέλατε να είστε; Ορθότερα: σε ποιανού την ομάδα; Και για να είμαι απολύτως ακριβής: τίνος θα θέλατε να είστε εσείς; Ο Χέρτσογκ λοιπόν έφτασε πεζός στο Παρίσι, μπορεί και στο Φως, στις 14 Δεκεμβρίου 1974, ημέρα Σάββατο – Σάββατο ήταν και η 23η Νοεμβρίου, όταν είχε μπει εξαρχής στον περίπατο. Η τελευταία καταχώρηση είναι αυτή εδώ.

«Λίγα λόγια εκ των υστέρων: Πήγα να δω την Άισνερ. Ήταν ακόμα καταβεβλημένη και σημαδεμένη από την αρρώστια. Φαίνεται πως κάποιος την είχε πάρει τηλέφωνο και την πληροφόρησε ότι ήρθα με τα πόδια από το Μόναχο. Δεν σκόπευα να της το πω. Αμήχανος άπλωσα τα πονεμένα μου πόδια σε μια άλλη πολυθρόνα που έσπρωξε προς το μέρος μου. Μες στην αμηχανία μου, μου πέρασε από το μυαλό μια σκέψη και, αφού η κατάσταση ήταν ούτως ή άλλως περίεργη, τη μοιράστηκα μαζί της. “Μαζί”, είπα, “θα βράζουμε γλώσσες φωτιάς και θα κόβουμε δρόμο στα ψάρια”. Εκείνη με κοίταξε και χαμογέλασε αχνά. Και επειδή ήξερε ότι ήμουν ένας οδοιπόρος και, συνεπώς, απροστάτευτος, έδειξε κατανόηση. Για μια μαγική, σύντομη στιγμή, μια γλυκιά ευφορία διαπέρασε το κατατσακισμένο μου κορμί. “Ανοίξτε το παράθυρο”, είπα. “εδώ και μερικές μέρες μπορώ και πετάω”».

Όπως όλα δείχνουν, τα παράθυρα είναι (όλα) ακόμη ανοιχτά. Με την άδειά σας, θα επανέλθω.

Διαβάστε ακόμα: Ποιος είναι πραγματικά ο Δημήτρης Ιτούδης.

TAGS :
Γιάννης Αντετοκούνμπο Εθνική μπάσκετ

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook