Ιάκωβος Μιχαηλίδης: «Η Επανάσταση του ’21 είναι ακόμη και σήμερα ένα παγκόσμιο γεγονός»

«Η εθνική ανεξαρτησία κερδήθηκε από τους Έλληνες στα πεδία των μαχών» (The Combat of the Giaour and Hassan, by Eugène Delacroix/ Art Institute of Chicago).

Τι σημασία έχει για τον σημερινό Έλληνα η Επανάσταση του 1821; Ποια είναι τα διδάγματα που πρέπει να πάρει από εκείνον τον αγώνα; Διακόσια χρόνια από τότε, πόσο καλά ξέρουμε τα γεγονότα, τους πρωταγωνιστές και τις συνθήκες που οδήγησαν στην Επανάσταση;

Με τη βοήθεια του καθηγητή Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ και συγγραφέα, Ιάκωβο Μιχαηλίδη, προσπαθούμε να προσεγγίσουμε εκείνη τη σημαντική περίοδο για τη νεότερη ελληνική ιστορία και να ξεδιαλύνουμε κάποιους μύθους που εξακολουθούν να είναι ενεργοί ακόμη και σήμερα.

– Διακόσια χρόνια μετά την Επανάσταση, τι ακριβώς ξέρουμε γι’ αυτήν; Πόσο έχει επικρατήσει ο μύθος έναντι της πραγματικότητας; 

Οι Έλληνες ασχολούνται πολύ με την ιστορία τους. Είναι γνωστή η φράση ότι καταναλώνουμε περισσότερη ιστορία από όσο η περιοχή αντέχει. Οι κατά καιρούς σφυγμομετρήσεις της κοινής γνώμης που γίνονται, δείχνουν πως το ενδιαφέρον τους για το κορυφαίο γεγονός της νεότερης ιστορία τους, η Επανάσταση του 1821, είναι μεγάλο. Οι περισσότεροι έχουν πληροφορηθεί με κάποιο τρόπο κάποιες πτυχές του 1821. Το θέμα είναι αν η ιστορία που μαθαίνουν εντάσσεται σε ένα επιστημονικό-ορθολογικό πλαίσιο. Η μια πηγή πληροφόρησης είναι η σχολική ιστορία και ο δεύτερος τρόπος είναι αυτό που ονομάζουμε δημόσια ιστορία. Δηλαδή κάποιες εκλαϊκευμένες μελέτες, ντοκιμαντέρ, συνεντεύξεις ιστορικών και, φυσικά, βιβλία.

– Πάντως, συνήθως στα σχολεία μαθαίνει κανείς κάπως στρεβλά την ελληνική ιστορία. 

Το επίπεδο της παρεχόμενης γνώσης είναι πολύ βελτιωμένο τις τελευταίες δεκαετίες. Οι σφυγμομετρήσεις δείχνουν ότι η γνώση που έχουν οι μαθητές δεν είναι η πλέον ενδεδειγμένη. Αυτό εντάσσεται στις γενικότερες δυσλειτουργίες του εκπαιδευτικού συστήματος και έχουν να κάνουν με τον τρόπο που διδάσκεται η ιστορία στα σχολεία. Πολλές η ιστορία δεν διδάσκεται από επαγγελματίες ιστορικούς. Συνήθως είναι δεύτερη ή τρίτη ανάθεση με αποτέλεσμα ένας γυμναστής ή ένας καθηγητής ξένων γλωσσών ενδέχεται να κάνει το μάθημα της ιστορίας.

– Γι’ αυτό καταλήγουμε στο φαινόμενο να μπερδεύουν τα παιδιά το 1821 με το 1940. 

Ακριβώς! Αυτό πάντως, επαναλαμβάνω, είναι ένα γενικότερο θέμα που αφορά την εκπαίδευση στην Ελλάδα και όχι μόνο την ιστορία.

«Οι Έλληνες πέτυχαν να διεθνοποιήσουν το θέμα τους. Ξέφυγαν από μια εσωτερική ανταρσία και το ενέταξαν σαν ένα διεθνές διπλωματικό ζήτημα» (Η υποδοχή του Λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι, Θεόδωρος Βρυζάκης).

– Χαρακτηρίσατε την Επανάσταση του 1821 ως το κορυφαίο γεγονός της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Τι το καθιστά τέτοιο; 

Στο σημείο που βρισκόμαστε τώρα οφείλεται σε εκείνη την Επανάσταση. Το γεγονός ότι οδηγούμαστε στη συγκρότηση του ελληνικού κράτους, το πρώτο εθνικό κράτος στα Βαλκάνια, σ’ αυτό το κράτος που εμείς ζούμε και εξελισσόμαστε, αυτό είναι αποτέλεσμα της Επανάστασης. Δεν θα μιλούσαμε στο ίδιο πλαίσιο αν τα πράγματα είχαν εξελιχθεί διαφορετικά. Άρα, αυτή η Επανάσταση που μας χάρισε το πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο ζούμε σήμερα είναι εκ των πραγμάτων το κορυφαίο γεγονός της ιστορίας μας. Μας έχει διαμορφώσει περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο.

– Ξεχνάτε συχνά πως το αποτέλεσμα της Επανάστασης είναι η συγκρότηση ενός κράτους. Καθόλου αμελητέο. 

Μιλάμε για νεωτερικό κράτος διότι το εθνικό κράτος είναι νεωτερικό. Ένα κράτος που είναι συγκεντρωτικό, έχει θεσμούς, σέβεται τα ατομικά και συλλογικά δικαιώματα, έχει φιλελεύθερες αξίες και στηρίζεται πάνω στην ιδιότητα του πολίτη, κάτι άκρως σημαντικό. Αυτό είναι αποτέλεσμα του 1830 και δεν ήταν αυτονόητο. Δεν αγωνίστηκαν όλοι οι Έλληνες γι’ αυτό. Οι περισσότεροι αγνοούσαν τι είναι το εθνικό κράτος, τους ήταν ξένο ως προς την πραγματικότητα που βίωναν. Γι’ αυτό τα στελέχη της Φιλικής Εταιρίας ήταν πιο κοντά στο όραμα του Ρήγα. Κάποιοι άλλοι, όπως ο Καποδίστριας και ο Κολοκοτρώνης, θεωρούσαν πως μιας μορφής αυτονομία υπό το πρότυπο των παραδουνάβιων ηγεμονιών και υπό τον προστασία των αδελφών Ρώσων, αυτό θα μπορούσε να είναι το μέγιστο που θα πετύχαιναν.

«Αυτό που διαφοροποιεί την Ελληνική Επανάσταση είναι το δίκτυο της Φιλικής Εταιρίας. Δίχως αυτήν δεν θα μπορούσε να είχε ξεσπάσει νωρίτερα η Επανάσταση» («Ο όρκος», πίνακας του Διονύσιου Τσόκου).

– Πόσο ανεξάρτητο ήταν εκείνο το κράτος;  

Σας ευχαριστώ για την ερώτηση, το συζητώ συχνά με τους φοιτητές μου. Ολοι μάς πηγαίνουν πίσω στη Ναυμαχία του Ναβαρίνου, τον Οκτώβριο του 1827. Αυτό το ατυχές γεγονός όπως χαρακτηρίστηκε από τους ναυάρχους. Πολλοί λένε πως χάρη στη Ναυμαχία αποκτήσαμε την ανεξαρτησία μας. Η πραγματικότητα είναι ότι το ελληνικό κράτος, όπως και κάθε κράτος, είναι τόσο ελεύθερο, όσο το επιτρέπουν οι κατά καιρούς συνθήκες.

– Ποιες ήταν τότε οι συνθήκες; 

Το ελληνικό κράτος δημιουργήθηκε μέσα σε ένα συγκεκριμένο διπλωματικό πλαίσιο. Δεν ήρθε ως παρθενογένεση. Πήγε κόντρα στο πνεύμα της εποχής και αμφισβήτησε τις αρχές της Ιερής Συμμαχίας. Ελάχιστοι πίστευαν πως η Ελληνική Επανάσταση θα μπορούσε να εξελιχθεί θετικά. Ο Κολοκοτρώνης έλεγε « ο κόσμος μας έλεγε τρελούς». Εξελίχθηκε θετικά γιατί από το 1823 και μετά οι Έλληνες πέτυχαν να διεθνοποιήσουν το θέμα τους. Ξέφυγαν από μια εσωτερική ανταρσία και το ενέταξαν σαν ένα διεθνές διπλωματικό ζήτημα. Βοηθήθηκαν από το πλήθος των φιλελλήνων και από την παρουσία κάποιων σπουδαίων Ελλήνων που μπορούσαν να επηρεάσουν. Βοήθησε και η μεταστροφή της πολιτικής της Βρετανίας, ειδικά όταν ανέλαβε υπουργός Εξωτερικών ο Γεώργιος Κάνινγκ. Από εκεί και μετά άρχισε ένας αγώνας δρόμου και ανταγωνισμού ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις (Αγγλία, Ρωσία και Γαλλία) όπου καμία δεν ήθελε να επιτρέψει στην άλλη να έχει τον πρώτο λόγο στα ελληνικά πράγματα. Φτάσαμε σε μια πλειοδοσία. Στις αρχές του 1828, όταν έφτασε ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο κατά τεκμήριο ο Έλληνας με τις περισσότερες διπλωματικές και πολιτικές εμπειρίες, εκμεταλλεύτηκε με τον καλύτερο τρόπο τα αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα των ξένων δυνάμεων προς όφελος των Ελλήνων. Ήταν πέρα από τον σχεδιασμό να δημιουργηθεί ελληνικό κράτος το 1830. Ήταν μεγάλο επίτευγμα έστω και με περιορισμένα σύνορα. Μαζί με το Βέλγιο είναι τα μοναδικά κράτη που δημιουργούνται το 1830 στην Ευρώπη.

«Δεν μας χαρίστηκε η ανεξαρτησία από τη Ναυμαχία του Ναυαρίνου» (Η ναυμαχία του Ναυαρίνου (1827), Ελαιογραφία του Γκαρνερέ).

– Το ερώτημα παραμένει: πόσο ανεξάρτητοι ήμασταν τότε; 

Η εθνική ανεξαρτησία κερδήθηκε με τους αγώνες των Ελλήνων στα πεδία των μαχών, την κεφαλοποίηση του κινήματος του φιλελληνισμού και των πολύ έξυπνων διπλωματικών προσπαθειών. Ασφαλώς, η Ναυμαχία του Ναβαρίνου ήταν ο καταλύτης που επιτάχυνε τις εξελίξεις, αλλά δεν μας χάρισε την ανεξαρτησία. Αν δεν ήταν η Ναυμαχία θα ήταν κάποιο άλλο γεγονός. Οι διεθνείς σχέσεις είναι σχέσεις συμφέροντος δεν κινούνται με τους κανόνες του Ευαγγελίου. Το 1830 έχουμε ένα κράτος με περιορισμένα σύνορα, ανεξάρτητο, έχει μονάρχη, έρχεται ο Οθωνας και βρίσκεται υπό την προστασία των μεγάλων δυνάμεων. Το πόσο ανεξάρτητοι ήταν η Έλληνες είναι κάτι που κρίνεται κάθε μέρα. Υπάρχουν στιγμές μέσα σ’ αυτά τα 200 χρόνια που οι Έλληνες ήταν περισσότερο ανεξάρτητοι, στο επίπεδο της δράσης, από ότι σήμερα όπου με τα δημόσια οικονομικά τους υποθηκευμένα, τα περιθώρια κάποιων κινήσεων που έχει δεν είναι τόσο πολλά όσο σε άλλες περιόδους. Δεν ήταν υποθηκευμένη η εθνική ανεξαρτησία. Αυτό θέλω να το τονίσω. Δεν μας χάρισαν οι άλλοι την ανεξαρτησία μας.

– Θα μπορούσε να είχε γίνει νωρίτερα η Επανάσταση; 

Καλό ερώτημα. Επαναστάσεις στην ελληνική χερσόνησο έγιναν κι άλλες φορές. Με κορυφαία τα Ορλωφικά το 1770 που είχαν τραγική κατάληξη. Αυτό που διαφοροποιεί την Ελληνική Επανάσταση είναι το δίκτυο της Φιλικής Εταιρίας. Δίχως αυτήν δεν θα μπορούσε να είχε ξεσπάσει νωρίτερα η Επανάσταση. Η Φιλική Εταιρία πάτησε πάνω στο υπόστρωμα που είχε στήσει νωρίτερα ο Ρήγας Βελεστινλής και κυρίως ξεκίνησε στο χώρο του παροικιακού ελληνισμού. Ξεκίνησε στην Οδησσό της Ρωσίας και έπιασε όλες τις παροικίες: τη Βιέννη, τη Βενετία, την Τεργέστη, τις παραδουνάβιες ηγεμονίες. Το σημαντικό με τη Φιλική Εταιρία ήταν ότι είχε συνωμοτικό χαρακτήρα, ήταν Ελευθεροτέκτονες και το μεγάλο της επίτευγμα ήταν ότι μπόρεσε να συσπειρώσει στις τάξεις της εκπροσώπους από όλες τις δυνάμεις του ελληνισμού. Στη Φιλική Εταιρία είναι μέλος ο Κολοκοτρώνης, ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, ο Παλαιών Πατρών Γερμανός. Υπάρχουν εκπρόσωποι από την κλεφτουριά, τους οπλαρχηγούς, τους κοτζαμπάσηδες, τους φαναριώτες, τους έλληνες εμπόρους. Ολοι αυτοί υπέταξαν οι δεδομένες διαφορές τους, γιατί είχαν διαφορές, μπροστά στον κοινό σκοπό. Αυτό ήταν επίτευγμα της Φιλικής Εταιρίας.

«Πιστεύω πως οι εμφύλιοι ήταν μια φυσιολογική εξέλιξη της Επανάστασης», σημειώνει ο Καθηγητής Ιστορίας Ιάκωβος Μιχαηλίδης (Φωτογραφία: Κώστας Γιαννακόπουλος).

– Αρα, μιλάμε ότι αυτό ξεκινάει να δημιουργείται από το 1814, σωστά; 

Ναι, γιατί τότε ιδρύεται η Φιλική Εταιρία. Ωστόσο, η διαδικασία ξεκινάει μετά το Ορλωφικά που ήταν μια μεγάλη διάψευση για τους Έλληνες. Ως εκείνη τη στιγμή όλες οι επαναστατικές ενέργειες βασίζονταν ότι θα μας βοηθήσει η Ρωσία. Εκεί καταλαβαίνουν οι Έλληνες πως ό,τι είναι να κάνουν θα το κάνουν μόνοι τους. Αρχίζουν να διαμορφώνουν μια άλλη κατάσταση μπρος στον κοινό σκοπό. Εκεί έπαιξε ρόλο το δίκτυο του Ρήγα που μυεί κάποιους Έλληνες στον παροικιακό ελληνισμό σε επαναστατικές ιδέες. Εκεί έρχονται και οι ιδέες του Διαφωτισμού να σπείρουν την επαναστατική διάθεση ειδικά στον παροικιακό ελληνισμό και όχι στην ελληνική χερσόνησο, καθώς ήταν δύσκολο να φτάσουν. Υπάρχουν πάρα πολλές Εταιρίες που δραστηριοποιούνται όπως το Ελληνόγλωσσο Ξενοδοχείο, η Φιλόμουσος Εταιρία των Αθηνών και της Βιέννης. Όλες αυτές είναι προδρομικές προσπάθειες σε σχέση με την Φιλική Εταιρία. Αυτή ακολουθώντας το ευρωπαϊκό κανόνα αντίστοιχων Εταιριών, με βάση μια κοινή συνισταμένη, μπόρεσε να συνδυάσει τα αντιτιθέμενα συμφέροντα.

– Τι θα συνέβαινε αν χάναμε; Ο Κολοκοτρώνης λέει πως θα έλεγαν προδότες. 

Στην ιστορία δεν μπορούμε να μιλάμε με το «αν». Αυτό που είναι προφανές είναι «τσεκούρι και σπαθί»! Δεν θα έμενε τίποτα όρθιο, κάτι που έγινε πολλές φορές και όταν ξέσπασε η Επανάσταση. Η σφαγή του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’, η σφαγή των Ελλήνων στα Ψαρά, στη Νάουσα, στη Χίο, στην Κάσο, στο Μεσολόγγι. Οι Οθωμανοί προσέγγιζαν την Ελληνική Επανάσταση ως αταξία. Την υποτιμούσαν. Δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι αυτοί εδώ οι ραγιάδες, κάποιοι από τους οποίους μάλιστα ήταν και ευνοημένοι, θα μπορούσαν ποτέ να κάνουν κάτι τέτοιο. Οταν το κατάλαβαν ήταν αργά. Αυτό ήταν το λάθος τους. Το ζήτημα είχε διεθνοποιηθεί. Οι μεγάλες δυνάμεις κατάλαβαν πως κάτι έπρεπε να κάνουν με τους Έλληνες και, ίσως, ένα μικρό ελληνικό κράτος να εξυπηρετούσε τα ζητήματά τους.

Tα βιβλία του Ιάκωβου Μιχαηλίδη κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

– Θα μπορούσε να υπάρξει αυτό το πρώτο κράτος δίχως τον Καποδίστρια ως κυβερνήτη; Είναι σωστό να λέμε, με τα σημερινά εργαλεία ανάλυσης, πως μπορεί να ήταν δικτάτορας;

Όχι, δεν μπορούμε. Ο Ιωάννης Καποδίστριας είναι η μεγαλύτερη διπλωματική προσωπικότητα της Ελλάδας στις αρχές του 19ου αιώνα. Ο πιο Ευρωπαίος Έλληνας. Υπήρξε υπουργός Εξωτερικών στη Ρωσία, είχε φτιάξει το Σύνταγμα της Ελβετίας, είναι αποδεκτός από όλους. Για τα δεδομένα της εποχής βρίσκεται στην πλευρά των ανθρώπων που είναι φιλελεύθεροι. Πάει κόντρα στην Ιερά Συμμαχία που συμβολίζει τη συντήρηση. Ο Καποδίστριας έχει θητεύσει στη Ρωσική Αυτοκρατορία και οραματίζεται ένα συγκεντρωτικό κράτος, σφιχτό και οργανωμένο. Οταν έρχεται εδώ ζητάει την αναστολή του Συντάγματος, όχι γιατί θέλει να γίνει δικτάτορας, αλλά προκειμένου να βάλει τάξη σ’ αυτό το χάος το οποίο βρήκε. Επρεπε για ένα διάστημα να έχει στα χέρια του τις εξουσίες. Λίγοι άνθρωποι μπορούσαν να καταλάβουν το πολιτικό σχέδιο. Είναι ένας δημοκρατικός και φιλελεύθερος άνθρωπος σύμφωνα με το πνεύμα της εποχής. Δίχως αυτόν, ήδη από τη θητεία του στη ρωσική αυλή, βοήθησε την Επανάσταση με χίλιους τρόπους, αν και ήταν αντίθετος, καθώς θεωρούσε πως πρέπει να προηγηθεί η πνευματική αναγέννηση των Ελλήνων. Δεν μπορώ να φανταστώ πώς θα είχε προχωρήσει η εθνική ανεξαρτησία δίχως αυτόν.

– Για τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη τι γνώμη έχετε; Ήταν η πιο καθοριστική μορφή του Αγώνα; 

Να σημειώσω καταρχάς πως ο Κολοκοτρώνης γνώριζε τον Καποδίστρια, υπήρχε φιλία μεταξύ τους. Πιστεύω πως ο Κολοκοτρώνης είναι το πρόσωπο της Επανάστασης. Είναι η περίπτωση του αμόρφωτου ανθρώπου, από κατώτερο κοινωνικό στρώμα προνεωτερικής κοινωνίας που, όμως, μπόρεσε να καταλάβει τα μηνύματα της νέας εποχής, να μπει στην Επανάσταση, να πολεμήσει στον αγαπημένο του Μοριά όσο κανένας άλλος, να διασώσει την Επανάσταση και παρότι στην πρώτη φάση των Εμφύλιων Πολέμων είχε πάρει μέρος, η ωρίμανσή του αυτή τον οδήγησε προς το τέλος της Επανάστασης, και, κυρίως μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια, να μην λειτουργήσει πολωτικά. Κατάλαβε το διακύβευμα της ενότητας και διασφάλισε με το κύρος του και την προσωπικότητά του την ομόνοια ανάμεσα στους Έλληνες. Μόλις δολοφονήθηκε ο Καποδίστριας ξεκίνησε πάλι η εμφύλια σύρραξη και θα μπορούσε να υπάρχει αλληλοσφαγή. Εκεί, λοιπόν, βγήκε ο Κολοκοτρώνης και καθησύχασε όλες τις αντιτιθέμενες ομάδες και μπόρεσε να διασφαλίσει τη μετάβαση μέχρι να έρθει το νέο καθεστώς. Ο αγράμματος Μωραϊτης, και δεν το λέω υποτιμητικά, κατάλαβε νωρίτερα από κάθε άλλον το πρόταγμα της νέας εποχής και μπόρεσε με τη δράση του να καθοδηγήσει τους Έλληνες σ΄αυτή τη νέα εποχή.

«O Κολοκοτρώνης είναι το πρόσωπο της Επανάστασης. Είναι η περίπτωση του αμόρφωτου ανθρώπου, από κατώτερο κοινωνικό στρώμα προνεωτερικής κοινωνίας που, όμως, μπόρεσε να καταλάβει τα μηνύματα της νέας εποχής» (Karl Krazeisen).

– Για τους Εμφύλιους που ακολούθησαν τι μπορούμε να πούμε; Είναι ίδιον της φυλής; 

Όχι! Πιστεύω πως οι εμφύλιοι ήταν μια φυσιολογική εξέλιξη της Επανάστασης. Η προεπαναστατική ελληνική κοινωνία είναι κατακερματισμένη, είναι μια κοινωνία προνεωτερική με αντιτιθέμενες κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις. Όπως και γεωγραφικές ομάδες, όπου ο καθείς είναι και ο τόπος του: άλλοι είναι οι Ρουμελιώτες, άλλοι οι Υδραίοι, άλλο οι Μωραϊτες. Μέσα σε εννέα μόλις χρόνια και με βίαιο τρόπο όλοι αυτοί κλήθηκαν να περάσουν στην εποχή της νεωτερικότητας και να δημιουργήσουν ένα συγκεντρωτικό κράτος. Εκεί ήταν φυσιολογικό να υπάρξουν συγκρούσεις. Δεν μπορούν όλοι να αντιληφθούν το καινούργιο πρόταγμα όσο κι αν θέλουν. Είναι έξω από την ιδεολογία τους. Δεν το λέω για να τις δικαιολογήσω, αλλά αυτές οι συγκρούσεις ήταν εν πολλοίς αναπόφευκτες. Ήταν κάτι σαν παιδικές ασθένειες προς την μετάβαση και την ωριμότητα. Αυτό που δεν δικαιολογώ είναι ότι 200 χρόνια μετά, με άλλους πρωταγωνιστές και άλλα ζητήματα, αυτές οι εμφύλιες διαμάχες επαναλαμβάνονται σταθερά. Ένα μεγάλο αίτημα της Επανάστασης, η Παιδεία, αποτελεί ακόμη ζητούμενο. Με αποτέλεσμα κάποιες πολιτικές δυνάμεις μέχρι σήμερα να χρησιμοποιούν το κράτος ως λάφυρο. Επιθυμούν να το καταλάβουν προκειμένου να ευνοήσουν το δικό τους δίκτυο (φίλους και συγγενείς) που σιτίζονται στο Πρυτανείο και οι υπόλοιποι είναι παιδιά ενός κατώτερου θεού. Απουσιάζει, δηλαδή, η συνείδηση του πολίτη.

«Επαιξε ρόλο το δίκτυο του Ρήγα που μυεί κάποιους Έλληνες στον παροικιακό ελληνισμό σε επαναστατικές ιδέες»(Ρήγας Φεραίος, Παχής Χαράλαμπος).

– Πολύ συχνά χρησιμοποιούμε το άλλοθι ότι τα ελληνικά κακώς κείμενα οφείλονται στους Τούρκους και τον μακροχρόνιο ζυγό. 

Δεν είναι ισχυρό αυτό το άλλοθι. Ηταν ισχυρό στα πρώτα χρόνια της Επανάστασης. Διακόσια χρόνια μετά να ανακαλούμε την Τουρκοκρατία είναι ένα βολικό άλλοθι από τις ομάδες που έχουν σκοπό να διαιωνίζουν την εξουσία μεταξύ συγγενών και φίλων. Εχουν γίνει βήματα μπροστά. Αλλά ειδικά στην εποχή μας που οι εξελίξεις είναι ραγδαίες, δεν μπορούμε να πηγαίνουμε πίσω στην Τουρκοκρατία. Ο κόσμος αλλάζει μέρα με τη μέρα. Υπάρχουν κι άλλα κράτη που βρέθηκαν υπό άλλων αυτοκρατοριών επί χρόνια, κι όμως σήμερα στην μεταμοντέρνα εποχή, έχουν εξελιχθεί και προοδεύουν περισσότερο από εμάς.

 – Τι πρέπει να κρατήσει ο σύγχρονος Έλληνας από την Επανάσταση του 1821;  

Πρέπει να γιορτάσουμε γιατί η Ελληνική Επανάσταση είναι ένα παγκόσμιο γεγονός. Δεν έχει μόνο ελληνικές διαστάσεις. Είναι μια από τις τέσσερις μεγάλες επαναστάσεις που εγκαινιάζουν την εποχή της νεωτερικότητας. Η Αμερικανική Επανάσταση, η Γαλλική Επανάσταση, η Επανάσταση στη Λατινική Αμερική με τον Μπολιβάρ και η Ελληνική Επανάσταση που κατάφερε να κινητοποιήσει πολύ κόσμο εκτός Ελλάδας. Γιορτάζεται παντού. Είναι το πρώτο εθνικό, ανεξάρτητο κράτος που δημιουργείται στη Βαλκανική και ένα από τα πρώτα στην Ευρώπη του 19ου αιώνα μετά από μια επανάσταση. Να τιμήσουμε τους πατέρες της ανεξαρτησίας. Από την άλλη, χρειάζεται περισυλλογή. Οι έννοιες της ελευθερίας είναι κάτι που δοκιμάζονται και αξιολογούνται καθημερινά. Είναι πολύ σπουδαίο πράγμα το κράτος μας. Η σωστή λειτουργία του κράτους, αυτή που εξασφαλίζει τη λειτουργία των θεσμών, την ιδιότητα του πολίτη, την αξιοκρατία, όλα αυτά αξιολογούνται καθημερινά.

// Ο Ιάκωβος Δ. Μιχαηλίδης υπηρετεί ως Καθηγητής Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ. Την ακαδημαϊκή χρονιά 2012-2013 υπηρέτησε ως Επισκέπτης Καθηγητής στο Πανεπιστήμιου της Κύπρου. Tην ακαδημαϊκή χρονιά 2019-2020 έλαβε υποτροφία από το Ίδρυμα Fulbright και υπήρξε Επισκέπτης Ερευνητής στο George Washington University. Την ίδια χρονιά υπήρξε Ακαδημαϊκός Επισκέπτης στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Έχει εργασθεί ως Εμπειρογνώμονας για τα Δυτικά Βαλκάνια στην Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι προϊστάμενος του Ερευνητικού Κέντρου της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών και μέλος πολλών ελληνικών και ευρωπαϊκών επιστημονικών δικτύων και οργανώσεων, όπως το ευρωπαϊκό θεματικό δίκτυο ιστορίας Clioh/Cliohnet. Ήταν ιστορικός σύμβουλος (μαζί με τον καθηγητή Θάνο Βερέμη) της τηλεοπτικής σειράς του ΣΚΑΪ «1821», του ιστορικού ντοκιμαντέρ «Twice a Stranger» που προβλήθηκε από την τηλεόραση της ΝΕΤ και του ιστορικού ντοκιμαντέρ «Η δεκαετής εξόρμηση της Ελλάδας 1912-1923» το οποίο προβλήθηκε από το Cosmote History. Έχει, επίσης, επιμεληθεί τα ιστορικά αφιερώματα του ραδιοφώνου του ΣΚΑΪ 100,3 με θέμα τους Βαλκανικούς Πολέμους, τη Μικρασιατική Εκστρατεία, τον Ελευθέριο Βενιζέλο, την Κατοχή και τον Εμφύλιο Πόλεμο.

Διαβάστε ακόμα: Ήταν δικτάτορας ο Ιωάννης Καποδίστριας;

TAGS :
Επανάσταση του 1821 Καποδίστριας Κολοκοτρώνης

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook