Θα πέσουν οι Μουλάδες του Ιράν;

Στις 28 Δεκεμβρίου ξεκίνησαν διαδηλώσεις από την Μασάντ, πόλη προπύργιο του θεοκρατικού καθεστώτος και σύντομα έφτασαν μέχρι την Τεχεράνη. (Φωτογραφία: (Ali Marizad | L.A. Times)

Κάτι σύνηθες

Τον τελευταίο καιρό, τα διεθνή μέσα ασχολούνται με τις διαδηλώσεις που γίνονται σε αρκετές πόλεις του Ιράν. Η βιασύνη αρκετών μέσων, όχι απαραίτητα συντηρητικών είναι η αλήθεια, έσπευσε να βάλει την ταμπέλα «των μαζικών διαδηλώσεων εναντίον των Αγιατολάχ» την ίδια ώρα που άλλα μέσα ανέφεραν ότι βασικό αίτημα είναι η πτώση των Μουλάδων. Πώς είναι όμως τα πράγματα στο Ιράν;

Στις 28 Δεκεμβρίου ξεκίνησαν διαδηλώσεις από την Μασάντ, πόλη προπύργιο του θεοκρατικού καθεστώτος και σύντομα έφτασαν μέχρι την Τεχεράνη. Μια πρώτη παρατήρηση είναι ότι δεν πρόκειται ενδεχομένως για ένα συντονισμένο αντικαθεστωτικό κίνημα. Η φρενίτιδα των δυτικών μέσων για «αλλαγή στο Ιράν» βαπτίζει συχνά τέτοια κινήματα ως αντικαθεστωτικά – κάτι τέτοιο συνέβη και το 2013, την περίοδο που εκλέχθηκε πρόεδρος ο Χασάν Ρουχανί, όταν γίνονταν απεργίες από το Κουζεστάν μέχρι την Τεχεράνη με δάσκαλους, συνταξιούχους και άλλους δημοσίους υπάλληλους να είναι στους δρόμους.

Οι διαδηλώσεις δεν είναι άλλωστε κάτι πρωτόγνωρο στο Ιράν. Κατά την προεδρία του Ακμπάρ Ραφσατζανί την περίοδο 1991-1992 ο πληθωρισμός είχε φτάσει το 46% και το νόμισμα της χώρας, το ριάλ, είχε χάσει περίπου το 1/5 της αξίας του. Κάτι ανάλογο συνέβη και στην δεύτερη περίοδο διακυβέρνησης του Ραφσατζανί (1993-1997) με τα αιτήματα των διαδηλωτών να είναι βασικά οικονομικά. Και εδώ όμως υπάρχει διαφοροποίηση: ήταν (όπως και σήμερα) άλλα τα αιτήματα του προλεταριάτου που ζει στα πέριξ της Τεχεράνης και άλλα τα αιτήματα της λεγόμενης «μεσαίας τάξης».

Το «Πράσινο Κίνημα» του 2009 είχε οικονομικά κίνητρα αλλά ήταν κατά βάση μια ήπια επανάσταση κοινωνικών και ατομικών δικαιωμάτων η οποία όμως στον πύρινα της δεν αμφισβητούσε τις αρχές της Ισλαμικής Επανάστασης του 1979. Οι σημερινές κινητοποιήσεις δεν μοιάζουν σε τίποτε με τις μεγάλες διαδηλώσεις του 2009, όπου εκατομμύρια Ιρανοί ζητούσαν θεσμικές αλλαγές μέχρι και περιορισμό της ισχύος του ιερατείου. Αυτή, υποτίθεται, ήταν και η προεκλογική υπόσχεση του σημερινού προέδρου Ρουχάνι, την οποία απ’ ότι φαίνεται δεν έχει τη δύναμη να υλοποιήσει καθώς δεν έχει καταφέρει ακόμη να ελέγξει το κρατικό χρήμα που κατευθύνεται σε ιδρύματα ελεγχόμενα από το ιερατείο.

Υποκινούμενες διαδηλώσεις και οικονομική αυτοκρατορία

Οι κινητοποιήσεις, κατά τα φαινόμενα, έχουν την ευλογία του σκληρού ιερατείου το οποίο είναι ο βασικός, μόνιμος και εκ του …θεού εκπορευόμενος πυλώνας εξουσίας, ο οποίος στην προκειμένη περίπτωση και με την κινητοποίηση των μαζών επιχειρεί να μαζέψει τα λουριά στον εκλεγμένο πρόεδρο Ρουχανί που εκλέχθηκε υποσχόμενος μεταρρυθμίσεις και ευημερία. Το ιερατείο, υπονομεύει συστηματικά μεταρρυθμίσεις που θίγουν την ισχύ του και κατηγορεί τον Ρουχανί για την αδυναμία του να εξασφαλίσει την ευημερία που υποσχέθηκε.

Όλα αυτά γίνονται όμως χωρίς οι Μουλάδες να μιλούν για τον «ελέφαντα στο δωμάτιο» που δεν είναι άλλος από τον ισχυρότερο όμιλο εταιρειών της χώρας, τον Setad, που αποτελείται από περίπου 40 εταιρείες.

Σύμφωνα με έρευνα του Reuters από το 2013, η αυτοκρατορία που ελέγχεται προσωπικά από τον Αγιατολά Χαμενεΐ έχει οικοδομηθεί κατάσχοντας συστηματικά χιλιάδες περιουσίες που ανήκαν σε θρησκευτικές μειονότητες, επιχειρηματίες και Ιρανούς τους εξωτερικού. Μέσω του ομίλου αυτού ο Χαμενεΐ αποκτά πρόσβαση σε πόρους που του επιτρέπουν να παρακάμπτει τους αντιπάλους του και άλλα κυβερνητικά κλιμάκια. Οι εταιρείες που βγαίνουν από τη μαύρη λίστα αντιπροσωπεύουν σημαντικό τμήμα του, αν και πολλές εταιρείες του δεν βρέθηκαν ποτέ στον κατάλογο του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών και δεν έχουν πληγεί καθόλου από τις κυρώσεις.

Η ίδια έρευνα του Reuters υπολόγισε την αξία των περιουσιακών του στοιχείων σε περίπου 95 δισ. δολάρια.

Κι ενώ τα περισσότερα περιουσιακά του στοιχεία βρίσκονται στο Ιράν, ο όμιλος έχει και διεθνή παρουσία. Κάποιες από τις εταιρείες του ομίλου, που διαγράφονται από τον κατάλογο των κυρώσεων του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών, έχουν την έδρα τους στη Νότιο Αφρική και τη Γερμανία.

Μια ιρανική εταιρεία που οι αμερικανικές αρχές θεωρούν συνδεδεμένη με τον όμιλο πρόλαβε ήδη να συνάψει σημαντική συμφωνία με ευρωπαϊκή εταιρεία. Εκπρόσωπος του ιταλικού ομίλου αμυντικού εξοπλισμού Finmeccanica δήλωσε τον Αύγουστο πως υπέγραψε συμβόλαιο ύψους 500 εκατ. ευρώ με την ιρανική Ghadir Investment Company. Πιθανώς το συμβόλαιο θα ήταν νόμιμο και πριν από τη συμφωνία του Ιράν με τις μεγάλες δυνάμεις. Ωστόσο, όσοι έχουν γνώση του θέματος υποστηρίζουν πως η προσέγγιση της Τεχεράνης με τη Δύση διευκόλυνε τη χρηματοδότησή της

Η μεγαλύτερη εικόνα…

Αν δει κάποιος την θέση του Ιράν στον χάρτη και διαβάσει λίγα πράγματα για την αλλαγή πλεύσης του προέδρου Τραμπ απέναντι στην χώρα θα καταλάβει πολλά. Το 2015 υπήρξαν αισιόδοξες προβλέψεις για «τρομακτικούς ρυθμούς ανάπτυξης» οι οποίες φυσικά κατέρρευσαν με την καταγγελία από τον πρόεδρο Τραμπ της Συμφωνίας για τα Πυρηνικά που είχε υπογράψει η Τεχεράνη με τον πρώην Αμερικανό πρόεδρο. Ο Τραμπ αποφάσισε να σκληρύνει την στάση των ΗΠΑ και να στραφεί ξανά προς τον παραδοσιακό και αγαπημένο σύμμαχο στην περιοχή την Σαουδική Αραβία η οποία ήταν άκρως δυσαρεστημένη από το άνοιγμα Ομπάμα προς το Ιράν και την συμφωνία για το πυρηνικό του πρόγραμμα. Υπάρχει άλλωστε ένας διάλογος μεταξύ του πρόεδρου Τραμπ και του νέου ισχυρού άνδρα της Σαουδικής Αραβίας και διαδόχου του Θρόνου Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν που κινείται στα όρια της μυθοπλασίας αλλά με βάση τα σημερινά δεδομένα θα μπορούσε να είναι πέρα για πέρα αληθινός.

– Μοχάμεντ Μπιν Σαλμαν (πριν την ανακοίνωση αναγνώρισης της Ιερουσαλήμ από τον Τραμπ): Κύριε πρόεδρε τελικά θα αναγνωρίσετε την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ;
– Ντόναλντ Τράμπ: Ναι είναι αλήθεια, είναι απόφαση της Αμερικανικής κυβέρνησης από το 1995.
– Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν: ΟΚ να κάνετε ότι θέλετε αρκεί να μην βοηθήσετε το Ιραν.

Εν ολίγοις….

Σίγουρα αυτές οι διαδηλώσεις θα είναι ένα «ξύπνημα» για την κυβέρνηση του Ρουχανί η οποία μέχρι τώρα έχει αποδειχθεί κατώτερη των ομολογουμένως υψηλών προσδοκιών των Ιρανών πολιτών. Η Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ που έχουν γίνει όψιμοι συνεταίροι στην περιοχή ποντάρουν στην αποτυχία του Ρουχανί και σε εντατικοποίηση των διαδηλώσεων. Από την πλευρά του ο Ρουχανί πρέπει να ξανασκεφτεί την οικονομική του στρατηγική αν θέλει να μακροημερεύσει στην προεδρία της χώρας, το άνοιγμα της οικονομίας με την προσέλευση χιλιάδων τουριστών, τα ιταλικά καφέ και εστιατόρια δεν μπορούν από μόνα τους να φέρουν την αλλαγή στην καθημερινότητα χιλιάδων Ιρανών.

Διαβάστε ακόμα: Έχουμε κυβέρνηση εθνικής ανεξαρτησίας ή κατευνασμού του «Σουλτάνου»;

TAGS :
διαδηλώσεις Ιράν Ισλαμ

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook