Κωνσταντίνος Φίλης: «Ηγέτες σαν τον Πούτιν πέφτουν μόνο με πάταγο»

Αυτή τη στιγμή δύσκολα μπορεί να αμφισβητηθεί στο εσωτερικό της Ρωσίας ο Πούτιν (φωτογραφία: Mikhail Metzel, Sputnik-AP).

Πριν από λίγες ημέρες συμπληρώθηκε ένας χρόνος από την εισβολή των Ρώσων στην Ουκρανία. Πρόκειται για 365 ημέρες που μυρίζουν σίδερο και θειάφι. Που συσσώρευσαν πολύ πόνο, νεκρούς, καταστροφές και ανισορροπία στην Ευρώπη.

Mε τη βοήθεια του αναπληρωτή καθηγητή Διεθνών Σχέσεων στο Αμερικανικό Κολέγιο Ελλάδας και αναλυτή διεθνών θεμάτων του ANT1, Κωνσταντίνο Φίλη, προσπαθούμε να δούμε πού βρισκόμαστε, τι πρόκειται να συμβεί στο μέλλον. Φευ, ο πόλεμος δεν φαίνεται να τελειώνει άμεσα, επομένως καλό είναι να προετοιμαζόμαστε για την επόμενη φάση του.

– Eνα χρόνο από την έναρξη του πολέμου είμαστε σε μια φαινομενική φάση ύφεσης ή αυτό είναι μια λανθασμένη άποψη όσων βρίσκονται μακριά από τα πεδία των μαχών; 

Υπάρχει ύφεση υπό την έννοια ότι έχουν παραμείνει οι δύο πλευρές -περίπου- στις γραμμές που βρίσκονταν πριν από κάποιους μήνες. Ο πόλεμος δεν έχει επεκταθεί πέραν του σημείου που βρίσκεται εδώ και αρκετούς μήνες. Η ύφεση εκ των πραγμάτων θα προέκυπτε λόγω του χειμώνα που βέβαια δεν είναι τόσο δραματικός, αλλά σίγουρα είναι προβληματικός για επιχειρήσεις. Από την άλλη, υπάρχουν περιοχές όπου οι μάχες είναι καθημερινές και σφοδρές.

– Ο Πούτιν έχει ηττηθεί; Εδώ και ένα χρόνο άλλα περίμενε κι άλλα του προέκυψαν; 

Αυτός είναι ένας πόλεμος από τον οποίο και τα δύο μέρη θα βγουν χαμένα. Ή, για να το πω αλλιώς, τα όποια μελλοντικά κέρδη θα είναι σίγουρα λιγότερα από τις ζημιές που έχουν ή πρόκειται να υποστούν. Άρα, στο ισοζύγιο δεν μπορώ να βρω θετικό πρόσημο για κανέναν. Εκτός κι αν η Ουκρανία ανακαταλάβει το σύνολο των εδαφών που η Ρωσία προσάρτησε (πλην Κριμαίας) και η δε Ρωσία να ανατρέψει το καθεστώς στο Κίεβο και να εγκαθιδρύσει ένα δικό της καθεστώς-μαριονέτα και να μάλιστα να έχει και κάποιου είδους νομιμοποίηση ή αποδοχή έτσι ώστε να στεριώσει.

– Αυτό, όμως, είναι ένα ακραίο σενάριο…

Οντως, είναι ένα ακραίο σενάριο. Θα ήταν μια συγκλονιστική ανατροπή. Τώρα, δεν μπορούμε να πούμε ότι ο Πούτιν είναι χαμένος. Εχει καταλάβει ένα κομμάτι της Ουκρανίας που πλησιάζει στο 17% της επικράτειας. Ομως, de facto, το μισό από αυτό η Ρωσία το έλεγχε και πριν από τον πόλεμο. Αξίζει, λοιπόν, τον κόπο αυτό που έχει συμβεί ή που πρόκειται να συμβεί στη ρωσική οικονομία; Αναφέρομαι στην περιθωριοποίηση της, έστω κι αν δεν γίνεται από το σύνολο του κόσμου, όπως κακώς πιστεύουμε στη Δύση. Από εκεί και πέρα θα αντιμετωπίσει κλείσιμο πολλών επιχειρήσεων και ανεργία. Δεν είμαι βέβαιος αν όλα αυτά άξιζαν τον κόπο για να πάρει ένα κομμάτι της Ουκρανίας. Αυτό, φυσικά, το κρίνουμε με βάση τα σημερινά δεδομένα.

Τα πεδία των μαχών παρουσιάζουν αυτή τη στιγμή μια ύφεση (φωτογραφία: atlanticcouncil.org).

– Τι μπορεί να συμβεί, δηλαδή, στο μέλλον; 

Μπορεί αυτές οι περιοχές να συμβάλουν στη ρωσική οικονομία, η οποία μεσομακροπρόθεσμα θα έχει σοβαρά προβλήματα. Μπορεί, λοιπόν, να πει κανείς πως το κομμάτι της Ουκρανίας που η Ρωσία προσάρτησε είναι πολύ δυναμικό και θα συμβάλει ουσιαστικά στο ΑΕΠ της. Πρέπει να σημειώσω, όμως, ότι στη Δύση κάνουμε το λάθος να βλέπουμε τα πράγματα μονοσήμαντα και να λέμε πως η Ρωσία έχει χάσει τον πόλεμο. Δεν τον έχει χάσει! Αυτό δεν σημαίνει πως δεν έχει υποστεί σημαντική ζημιά. Σε αντίθεση με τα κέρδη που αυτή τη στιγμή δείχνουν να είναι αρκετά περιορισμένα.

– Πάντως, ο αρχικός στόχος της ανατροπής του καθεστώτος της Ουκρανίας δεν επιτεύχθηκε.

Φυσικά, αυτός ήταν ο αρχικός στόχος. Γι’ αυτό σημειώνω πως τα κέρδη αυτή τη στιγμή δεν είναι πολλά. Αν η Ουκρανία εξελιχθεί σε μια buffer zone μεταξύ Ανατολής και Δύσης με την Ρωσία να έχει κατακτήσει ένα κομμάτι της χώρας, τότε μπορεί να πει κανείς πως αυτό συνιστά νίκη για τον Πούτιν. Αλλά το ερώτημα είναι το εξής: όντως υπήρχε πρόθεση του ΝΑΤΟ να εντάξει την Ουκρανία στον κόλπο του; Δεν είμαι τόσο σίγουρος. Κατά τη γνώμη μου αυτή που έχει μεγάλη αξία είναι η Οδησσός. Αν πέσει στα χέρια των Ρώσων, τότε η Ουκρανία καθίσταται αυτομάτως περίκλειστη χώρα, καθώς χάνει την πρόσβαση στη θάλασσα. Αυτό θα είναι μεγάλο πλήγμα για την ουκρανική οικονομία. Η Ρωσία, από την άλλη, θα ελέγχει το εμπόριο στη Μαύρη θάλασσα. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να της ανοίξει την όρεξη για την Υπερδνειστερία και τη Μολδαβία. Αυτό δείχνει μια τάση ότι η Ρωσία μπορεί να αναθεωρεί την ιστορία και να μπορεί να αντέχει τις συνέπειες των πράξεών της.

– Η Δύση πιάστηκε κοιμώμενη από τον Πούτιν; 

Οχι καθόλου! Αυτοί που πιάστηκαν κοιμώμενοι ως προς την έκταση της εισβολής ήταν οι Ουκρανοί. Οι ΗΠΑ προειδοποιούσαν εδώ και καιρό πως κάτι τέτοιο θα συνέβαινε. Στην αρχή θεωρούσα πως αυτό το κάνουν για να «κάψουν» την πιθανότητα μαζικής εισβολής, τελικά κατάλαβα ότι οι Αμερικανοί προσπαθούσαν να καθυστερήσουν τους Ρώσους για να προετοιμαστούν καλύτερα οι Ουκρανοί. Αυτό που δεν είναι ευρέως γνωστό είναι ότι οι Ουκρανοί, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, άρχισαν να εκπαιδεύονται από Καναδούς, Βρετανούς και Αμερικανούς. Να γιατί οι Ρώσοι δεν περίμεναν αυτού του είδους την αντίσταση. Επιχειρησιακά μιλώντας ακόμη και σήμερα ο ρώσος στρατιώτης μπορεί να μην ξέρει γιατί πολεμάει, ενώ ο Ουκρανός ξέρει ότι μάχεται για την επιβίωση της πατρίδας του. Αυτό σε επίπεδο ηθικού κάνει συχνά τη διαφορά. Συν ότι οι Ουκρανοί έχουν την υποστήριξη των Δυτικών διότι χωρίς αυτή, η έκβαση ως σήμερα θα ήταν πολύ διαφορετική.

– Εντάξει για τις ΗΠΑ το καταλαβαίνω πως δεν πιάστηκε στον ύπνο. Η Ευρώπη; 

Ισως οι Ευρωπαίοι εν μέρει να πιάστηκαν. Θυμάστε τις επισκέψεις των Μακρόν και Σολτς στο Κρεμλίνο και τις διαβεβαιώσεις του Πούτιν και της Ζαχάροβα ότι δεν θα έκαναν εισβολή στην Ουκρανία. Πράγματι, οι Ευρωπαίοι δεν το περίμεναν και σίγουρα όχι την έκταση της εισβολής.

– Υπήρξε κάποια στιγμή περίπτωση να γενικευτεί ο πόλεμος; 

Αυτό έγινε μια φορά με την απόπειρα κατάλυσης του Κιέβου. Εννοείτε γενίκευση με τη συμμετοχή Νατοϊκών;

– Ακριβώς αυτό…

Οχι! Πάντα πίστευα πως η Ρωσία, και πριν το 2014, ήταν διατεθειμένη να πάει σε πόλεμο για την Ουκρανία, καθώς είναι ζωτικής σημασίας. Θεωρείται η μικρή αδελφή και προέκταση της Ρωσίας. Για τους Νατοϊκούς, όμως, η Ουκρανία δεν είναι μια χώρα για χάρη της οποίας θα πήγαιναν σε πόλεμο κι αυτό οι Ρώσοι το ήξεραν. Το διαπίστωσαν το ’14 και το επαναβεβαίωσαν το ’22 με την εισβολή. Η λογική των Ρώσων είναι ότι αφού εσείς μπορείτε μονομερώς, εκεί που σας παίρνει, να αποφασίζετε όπως έγινε στη Λιβύη το 2011 ή στο Ιράκ, τότε θα κάνουμε κι εμείς κάτι αντίστοιχο εκεί που θεωρούμε ότι μας παίρνει. Η Ουκρανία είναι μια τέτοια περίπτωση.

– Είναι άσφαιρα τα πυρά του Πούτιν περί χρήσης πυρηνικών όπλων ή όντως το εννοεί;

Αν βρεθεί στο απόλυτο τέλμα, αν είναι να σώσει το τομάρι μου, δεν ξέρω αν θα έκανε κάτι τέτοιο. Νομίζω ότι οι Κινέζοι που στηρίζουν τη Ρωσία, στο παρελθόν πιο διακριτικά και πιο εμφατικά τελευταία, δεν θα επέτρεπαν στον Πούτιν κάτι τέτοιο, αντιλαμβανόμενοι πως θα είναι οδυνηρές συνέπειες για τη Ρωσία και θα επηρέαζε και τους συμμάχους της. Η χρήση ακόμη και ελαφρών πυρηνικών σπάει ένα ταμπού. Για την ώρα δεν θεωρώ ότι υπάρχει περιεχόμενο στην απειλή του Πούτιν.

Η Κίνα εξακολουθεί να στηρίζει τη Ρωσία (φωτογραφία: dw.com).

– Η θέση της Ρωσίας ποια θα είναι στο μέλλον; Απομακρύνεται ολοένα και περισσότερο από τη Δύση; 

Κερδίζουν χώρο όσοι θέλουν να εξοστρακίσουν τη Ρωσία από οτιδήποτε ευρωπαϊκό. Κερδίζουν χώρο όσοι θεωρούν πως τώρα είναι η ευκαιρία να τελειώνουμε με τη Ρωσία. Η κατάσταση θα είναι πολύ δύσκολη για τη Ρωσία, εκτός και έχουμε κάποια μεγάλη ανατροπή όπως την πτώση του Πούτιν. Ο Πούτιν έχει «καταφέρει» να καταστρέψει την όποια εμπιστοσύνη μπορεί να υπήρχε ή, έστω, μερική δυσπιστία, αλλά σίγουρα όχι τόσο έντονη, απέναντι στο πρόσωπό του. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει καμία εμπιστοσύνη στον Πούτιν και τις ρωσικές προθέσεις.

– Λογικό αυτό. 

Ποιος θα τους εμπιστευτεί ακόμη κι αν πουν τώρα πως σταματούν τον πόλεμο και ξεκινούν ειρηνευτικές διαδικασίες με την Ουκρανία; Το 1995 η Ρωσία έκανε συμφωνία για την παροχή πυρηνικών της Ουκρανίας με αντάλλαγμα τον σεβασμό της ακεραιότητάς της. Στη συνέχεια υποσχόταν πως δεν θα κάνει εισβολή που τελικά έκανε. Με όλες αυτές τις αγριότητες και ωμότητες που έχουν γίνει στον πόλεμο. Ολα αυτά δείχνουν το εξής: ποιος μπορεί να καθίσει με τη Ρωσία να συνομιλήσει; Αυτή τη στιγμή οι ωμότητες τείνουν να ξεχαστούν. Από την αρχή η Ρωσία δεν θέλησε να πάει σε μια εισβολή που θα δημιουργούσε εκατόμβη νεκρών, αλλά για το μέσο δυτικό, η Ρωσία είναι μια δύναμη αναθεωρητική, ωμή, επιθετική που καταλαβαίνει μόνο από στρατιωτική ισχύ. Φωνές σαν τη δική μου που λένε πως η Ρωσία πρέπει να είναι κομμάτι της δυτικής αρχιτεκτονικής ασφάλειας και θα είναι κακό να την σπρώξουμε στην Κίνα (και μάλιστα με τους όρους της Κίνας), είναι μειοψηφικές και δεν ακούγονται.

Οι Ουκρανοί μάχονται έχοντας στο πλευρό τους τους δυτικούς (φωτογραφία: John Moore).

– Υπάρχει πιθανότητα να ανατραπεί εσωτερικά ο Πούτιν ή έχει δημιουργήσει ένα βαθυκράτος που τίποτα δεν μπορεί να ξεκουνήσει; 

Τέτοιου είδους ηγέτες πέφτουν μόνο με πάταγο! Ο Πούτιν, πράγματι, έχει φτιάξει ένα σύστημα ασφαλείας γύρω από αυτόν. Μην νομίζετε, όμως, το security aparatus που είναι πάντα ισχυρό σ’ αυτές τις χώρες, αν δει ότι ο Πούτιν γίνεται καταστροφικός για τη Ρωσία θα μπορούσε να τελειώσει μαζί του όσο βαθιά ριζωμένος κι αν είναι. Και είναι βαθιά ριζωμένος! Δεν περιμένουμε κοινωνική εξέγερση. Δεν έχει η χώρα τέτοιες παραστάσεις κοινωνικών εξεγέρσεων. Aν επέλθει κάποια ανατροπή θα είναι από το security aparatus της Ρωσίας. Ας κρατήσουμε πως ο Πούτιν αυτή τη στιγμή είναι σε δυσκολότερη θέση από ό,τι ήταν προηγουμένως. Παρά το γεγονός ότι η υποστήριξη στο εσωτερικό παραμένει ισχυρή, καθώς δίνει έναν πόλεμο μέχρις εσχάτων για την επιβίωση της Ρωσίας, ενώ η προπαγάνδα λειτουργεί όπως περιμένουμε να λειτουργεί σε χώρες τύπου Ρωσίας. Για την ώρα το καθεστώς δεν φαίνεται να κλονίζεται εκ των έσω.

– Πάντως, μια κάποια αντίσταση από Ρώσους υπάρχει. 

Αρκετοί Ρώσοι που αντιστέκονταν στον πόλεμο έχουν φύγει από τη χώρα, αλλά αυτό δεν είναι κακό για το καθεστώς. Αυτού του τύπου τα καθεστώτα θέλουν τη φυγή αυτών που αντιστρατεύονται την πολιτική τους.

Ο Κωνσταντίνος Φίλης εξηγεί πώς μπορούν να εξελιχθούν οι σχέσεις μας με τη Ρωσία.

– Τι είδους πόλεμο παρακολουθούμε στην Ουκρανία; 

Συμβατικό που έχει χαρακτηριστικά περισσότερο Β’ Παγκοσμίου Πολέμου παρά πολέμου 21ου αιώνα. Ας πούμε, η αεροπορία δεν είναι ο καθοριστικός παράγοντας κάτι που το περιμένεις σε έναν σύγχρονο πόλεμο. Θυμίζω ακόμη ότι οι Ρώσοι έχασαν τις γραμμές επικοινωνίας γιατί είχαν φτιάξει μια γραμμή 40 χιλιομέτρων έξω από το Κίεβο, κάτι εντελώς ανήκουστο για την εποχή μας. Η τεχνολογία έπαιξε το ρόλο της γιατί οι δολοφονίες των ρώσων στρατηγών ή τα χτυπήματα που έγιναν στη Μαύρη θάλασσα στη ναυαρχίδα του ρωσικού στόλου κι άλλου είδους επιθέσεις, προφανώς δεν έγιναν από τους Ουκρανούς με δικά τους μέσα. Τους περιήλθαν πληροφορίες από συστήματα άλλων κρατών.

– Δικαιολογούνται οι πολεμικές θηριωδίες σε ευρωπαϊκό έδαφος εν έτει 2023; Μήπως γυρίζει η ήπειρος χρόνια πίσω; 

Στον πόλεμο δεν υπάρχει ηθική, δυστυχώς. Είναι στην κουλτούρα ορισμένων κρατών να συμπεριφέρονται με ωμότητα και αγριότητα. Μήπως, όμως, δεν είχαμε περιστατικά βιασμών γυναικών στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ από αμερικανούς στρατιώτες; Καλό είναι να μην μάθουμε το πώς λειτουργεί ένας στρατιώτης που είναι νέο παιδί, είτε είναι επαγγελματίας είτε κληρωτός, σε συνθήκες πολέμου. Ο πόλεμος δεν είναι αυτό ακριβώς που σκεφτόμαστε εμείς που καθόμαστε στον καναπέ μας. Τα πράγματα είναι διαφορετικά. Μπορεί αυτοί οι άνθρωποι να είναι ντοπαρισμένοι, μπορεί να έχουν ένα μένος ή να το ανέπτυξαν μετά. Μπορεί να τους έχει γίνει πλύση εγκεφάλου και να νομίζουν ότι δίνουν έναν πόλεμο που στην πραγματικότητα δεν ξέρουν γιατί τον δίνουν. Ο πόλεμος είναι μια πολύ δύσκολη κατάσταση και το λέω και προς διάφορες πολεμοχαρείς φωνές που υπάρχουν και στη χώρα μας. Προφανώς αν χρειαστεί να πολεμήσουμε για να υπερασπιστούμε κι έναν βράχο θα το κάνουμε, αλλά ένας πόλεμος πηγαίνει τις χώρες πολλά χρόνια πίσω.

– Ο ρόλος της Τουρκίας ποιος είναι στον πόλεμο της Ουκρανίας; Ο Ερντογάν δείχνει να έχει μια «διαβολική» σχέση με τον Πούτιν. 

Εχει μια σχέση στρατιωτικής κατανόησης με τον Πούτιν, η οποία είναι και προσωπική και διαπερνά τις δύο χώρες, αλλά έχει αποκτήσει και στρατηγικά χαρακτηριστικά. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, η Τουρκία είναι στους μάλλον ωφελημένους. Υπό την έννοια ότι δεν υποχρεώθηκε να λάβει μέτρα εις βάρος της Ρωσίας, υποδέχθηκε ρωσικά κεφάλαια ή διπλασίασε τις εμπορικές σχέσεις μαζί της. Η τουρκική οικονομία ωφελήθηκε από αυτές τις κινήσεις. Η Τουρκία συνέβαλλε για να διευθετηθεί το παγκόσμιο θέμα με τα σιτηρά κι αυτό το πιστώνεται σε κάποιο βαθμό. Προσπαθεί να παίξει ένα ρόλο διαμεσολαβητικό, αλλά όχι με μεγάλη επιτυχία. Αυτή η ουδετερότητα την έχει βοηθήσει. Πρόσφατα, ο Μπλίνκεν βρισκόμενος στην Άγκυρα συνεχάρη την Τουρκία για την καθαρή της στάση στο ουκρανικό. Να σας πω την αλήθεια αυτό με ξεπερνάει.

Ο Ερντογάν παίζει διπλό παιχνίδι στον πόλεμο της Ουκρανίας.

– Οι ΗΠΑ προφανώς θέλουν να χαϊδέψουν τον Ερντογάν. 

Προφανώς και καταλαβαίνω αυτή τους την ανάγκη, αλλά πάνε ένα βήμα παραπέρα όταν κάνουν λόγο για καθαρή στάση. Ας μην γελιόμαστε, δεν υπάρχει καμία καθαρή στάση. Δεν χρειάζεται να είσαι Έλληνας για να το διαπιστώσεις. Από την άλλη, η Τουρκία προσπαθεί να «πουλήσει» στους δυτικούς πως αν δεν ήταν αυτή που μπορεί και συνομιλεί με τον Πούτιν και μπορεί να μεταφέρει κάτι εκ μέρους των δυτικών, τότε ποιος θα μπορούσε να το κάνει;

– Για πόσο, όμως, να μπορεί να παίζει σε δύο ταμπλό; 

Μακροπρόθεσμα, αν ο πόλεμος συνεχιστεί και η Τουρκία συνεχίσει να έχει αυτή τη θέση, δεν ξέρω κατά πόσο θα την ωφελήσει. Οσο περνάει ο καιρός, χάνει την ανοχή που προέρχεται από τις προθέσεις της. Η Τουρκία τηρεί μια στάση που κανείς δεν θα περίμενε από ένα κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ. Σ’ αυτό πρέπει να συνυπολογίσουμε και την άρνησή της για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Αν στη συνεδρίαση του καλοκαιριού συνεχίζει να μπλοκάρει την ένταξη της Σουηδίας και τη Φινλανδίας, τότε θα ανατραπεί η τωρινή κατάσταση και η Τουρκία θα είναι ζημιωμένη, Θα είναι πάρα πολύ δύσκολο να εξηγήσει στους δυτικούς γιατί επιμένει πεισματικά να αρνείται την ένταξη των δύο αυτών χωρών που για το ΝΑΤΟ είναι θεμελιώδες ζήτημα.

– Η σχέση μας με τη Ρωσία αλλάζει προς το χειρότερο από εδώ και πέρα; 

Η Ρωσία δεν είχε ποτέ στρατηγικές σχέσεις με την Ελλάδα. Αυτό το λέω κατηγορηματικά! Οσα έχουμε ακούσει κατά καιρούς για τέτοιου είδους σχέσεις είναι εκτός πραγματικότητας.

Στα μάτια του μέσου δυτικού η Ρωσία εμφανίζεται ως μια ωμή δύναμη (φωτογραφία: Anatolii Stepanov | AFP).

– Το περιβόητο ορθόδοξο τόξο…

Το ορθόδοξο τόξο έχει πιο πολύ συναισθηματικού χαρακτήρα. Να μιλήσω για την περίοδο του Σισμίκ που ο Ανδρέας Παπανδρέου έστειλε τον Κάρολο Παπούλια στη Βουλγαρία; Έχουν γίνει προσπάθειες για να αναπτύξουμε στρατηγικές σχέσεις, αλλά δεν έχουν καταλήξει κάπου. Σήμερα τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα, καθώς οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας μας υποχρέωσαν να πάρουμε θέση. Δεν είμαστε χώρα που μπορεί να τηρήσει ουδετερότητα όπως κάνει η Τουρκία. Μιλάμε για άλλα χαρακτηριστικά και άλλα μεγέθη. Το εμπορικό ισοζύγιο με τη Ρωσία ήταν πάντα ελλειμματικό για εμάς. Από αυτούς παίρνουμε ενέργεια, αλλά εξάγουμε λίγα προς τη Ρωσία. Μετά τις Πρέσπες, η σχέση μας με τη Ρωσία κλονίστηκε. Τώρα, μετά την Ουκρανία, οι σχέσεις μας είναι προβληματικές.

– Μπορεί αυτό να ανατραπεί; 

Δεν εξαρτάται από εμάς, αλλά από την έκβαση του πολέμου και την έκβαση των σχέσεων της Δύσης με τη Ρωσία. Αυτή τη στιγμή, αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές, τα περιθώρια είναι πάρα πολύ περιορισμένα για να βελτιωθούν ή να διατηρηθούν κάποιοι δίαυλοι επικοινωνίας. Η Ρωσία θεωρεί πως η Ελλάδα ανήκει στο αντίπαλο στρατόπεδο. Θα ήθελε η Ελλάδα να είχε τηρήσει μια άλλη στάση θεωρώντας πως είμαστε και οι δύο ορθόδοξοι, αν και εδώ μπορώ να αντιτείνω ότι και η Ρωσία σκοτώνει άλλους ορθόδοξους ή ακόμη χειρότερα στέλνει Τσετσένους μουσουλμάνους να σκοτώνουν ορθόδοξους. Μακριά από εμένα να χωρίζουμε τους ανθρώπους με βάση τη θρησκεία τους, αλίμονο! Αναφέρω, απλώς, τη λέει η ρωσική προπαγάνδα. Για να σας ιντριγκάρω και λίγο, έχει ενδιαφέρον πώς θα μπορούσε η Ρωσία να έχει κάποιου είδους εμπλοκή στις επικείμενες ελληνικές εκλογές.

– Ρίξατε βόμβα. Τι εννοείτε; 

Από τη στιγμή που έχει αποφασίσει ότι η παρούσα ελληνική κυβέρνηση είναι εχθρική, λέω ότι μπορεί να προσπαθήσει να παίξει κάποιο ρόλο, να επηρεάσει τις εκλογές. Μην ξεχνάμε πως έχουμε δύο εκλογικές αναμετρήσεις και ίσως κάποιοι σχηματισμοί να είναι ευεπίφοροι να παίξουν το ρωσικό παιχνίδι. Το λέω όσο πιο κομψά γίνεται.

Διαβάστε ακόμα: Συνέντευξη – Τάκης Θεοδωρόπουλος. «Κάποιοι θεωρούν πως είμαι ο Εωσφόρος».

TAGS :
Βλαντιμίρ Πούτιν ουκρανία ρωσία

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook