Φωτογραφία: Michel Euler

O Διευθυντής του “Charlie Hebdo” Stéphane Charbonnier ή Charb, ο οποίος είχε δηλώσει ότι προτιμά να πεθάνει παρά να σκύψει το κεφάλι στις απειλές. Αυτό έγινε. Φωτό: Michel Euler

Η ελευθερία και η δικαιοσύνη υπόκεινται σε όρια, νόμους και κανόνες σε ένα δημοκρατικό σύστημα. Τα σκίτσα και το περιεχόμενο του περιοδικού-εφημερίδας είναι αιρετικά και βέβηλα, αλλά δεν παρέβησαν τους γαλλικούς νόμους. Ή, όποτε συνέβη αυτό, το περιοδικό δικάστηκε και αθωώθηκε. Η δολοφονία του, ναι, τους παρέβη!

Το τρίτο σκέλος αυτού του πανανθρώπινου, ιστορικού και βαθιά πολιτικού συνθήματος που μας έδωσε η Γαλλική Επανάσταση, η αδερφοσύνη, δηλαδή, είναι το μόνο που μπορείς να πεις ότι ισχύει άνευ ορίων, άνευ όρων. Οι νόμοι και οι κανόνες συνύπαρξης ορίζουν τη ζωή του συνόλου σε μια δημοκρατία, το τρίτο σκέλος όμως επεμβαίνει στη ζωή ενός εκάστου των πολιτών, τους ονομάζει αδερφούς.

Και στις ΗΠΑ, το Σύνταγμα ενθαρρύνει την αναζήτηση της ευτυχίας, ναι, της ευτυχίας! Χθες, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, Κέρι, μίλησε στα γαλλικά μπροστά στις κάμερες για να στείλει μήνυμα συμπαράστασης στους Γάλλους. Τερτίπια, θα πείτε. Αλλά κι οι Γάλλοι δημοσιογράφοι έκλαψαν πρώτα επειδή έχασαν τους φίλους τους και μετά υπενθύμισαν ότι ο χαμός των σκιτσογράφων του Charlie Hebdo είναι σαν να είχαν δολοφονηθεί τον 19ο αι. ο Ουγκό, ο Μπαλζάκ, ο Ζολά. Ναι, γιατί κι αυτοί αρθρογραφούσαν στις εφημερίδες. Και τι θα ήταν ο κόσμος της Σκέψης και της Τέχνης χωρίς αυτούς;

Δύο υποσημειώσεις: ο τίτλος “Charlie Hebdo” δεν έχει σχέση μόνο με κόμιξ, αλλά και με το όνομα του Σαρλ ντε Γκολ και το αιρετικό εξώφυλλο της εφημερίδας, όταν αυτός πέθανε (‘Χορός’ με ένα νεκρό -τη μέρα της κηδείας στη γενέτειρά του). Και, επίσης, οι νεκροί σκιτσογράφοι ήταν καμιά 75αριά και 80αριά χρόνων κι όχι τίποτε εξεγερμένα νεαρούδια…

To Charlie Hebdo αυτοπροσδιοριζόταν ως ανεύθυνο. Όμως, πόσο μεγαλύτερη ευθύνη μπορείς να αναλάβεις όταν, εκτός από το έργο σου, υπερασπίζεσαι ταυτόχρονα και την ίδια τη ζωή σου;

Οι δράστες γνώριζαν πως η Τετάρτη ήταν μέρα συνεδρίασης όλης της ομάδας σύνταξης και επιτέθηκαν με Καλάσνικοφ, φωνάζοντας Αλλάχ Άκμπαρ και άφησαν πίσω τους 12 νεκρούς, αποδεκατίζοντας το δυναμικό του περιοδικού.

Το έντυπο ιδρύθηκε το ’60, από τον Καβανά, με τον Βολινσκί, τον Ρεζέρ (πέθανε νωρίτερα) και τον Καμπί, υπό τον τίτλο ΧΑΡΑ ΚΙΡΙ. Αναγνώστες τους κατηγόρησαν ότι είναι «περιοδικό ηλίθιο και κακό» κι έτσι αυτό έγινε η επεξήγηση, συνυφασμένη με τον τίτλο του: “Hara Kiri, journal bête et mechant”.

Photo Credit: Pierre-Yves Sulem/flickr

Οι Γάλλοι δημοσιογράφοι έκλαψαν επειδή έχασαν τους φίλους τους και υπενθύμισαν ότι ο χαμός των σκιτσογράφων του Charlie είναι σαν να είχαν δολοφονηθεί το 19ο αι. ο Ουγκό, ο Μπαλζάκ, ο Ζολά. Γιατί κι αυτοί αρθρογραφούσαν στις εφημερίδες. Photo Credit: Pierre-Yves Sulem/flickr

Το Charlie Hebdo είναι η διάδοχη κατάσταση και έφερε την επεξήγηση “journal irresponsable”. Ανεύθυνο! Όμως, πόσο μεγαλύτερη ευθύνη μπορείς να αναλάβεις όταν, εκτός από το έργο σου, υπερασπίζεσαι εν ταυτώ και την ίδια τη ζωή σου;

Νομίζω πως αυτό ήταν ένα από τα κυρίαρχα νοήματα, που κληροδότησε ο Μάης του ’68: πως, δηλαδή, ζωή, τέχνη, δουλειά, έρωτας, πολιτική, δημόσιο και προσωπικό, όλα αυτά δεν είναι σπασμένα κομματάκια, για διχασμένες ή πολυδιασπασμένες προσωπικότητες, αλλά αποτελούν ένα ολοκληρωμένο σύνολο, το οποίο, στην περίπτωση του Charlie Hebdo, λατρεύει ως μέσον επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων, το χιούμορ.

Τουλάχιστον, αυτό πίστευε ο Βολινσκί, ο οποίος έλεγε ότι το χιούμορ και το γέλιο είναι η πιο άμεση οδός επαφής με τους ανθρώπους. Το περιοδικό λάτρεψε τον πολιτικό σχολιασμό, με σκίτσα βέβηλα, τα οποία χτυπούσαν το θρησκευτικό παραλογισμό ΟΛΩΝ των δογμάτων.

Οι συγκεντρώσεις χθες στις ευρωπαϊκές πόλεις, ενάντια στο φόβο και υπέρ της αδερφοσύνης, ξεκαθάρισαν μερικά πράγματα στο μυαλό μου: Σήμερα, ξέρω γιατί θα έφευγα από την Ελλάδα.

Από το 2008, ένα σκίτσο που οι μουσουλμάνοι θεώρησαν ότι προσβάλλει τον Μωάμεθ σήμανε την έναρξη πολέμου. Τα θύματα πολλά, η σύγκρουση μέχρις εσχάτων. Πόλεμος. Θάνατος, φόβος, ανελευθερία. Όχι, χωρίς απάντηση. Όχι, στη σιωπή.

Οι αυθόρμητες και άμεσες συγκεντρώσεις στις ευρωπαϊκές πόλεις, ενάντια στο φόβο και υπέρ της αδερφοσύνης μεταξύ των πολιτών, ξεκαθάρισαν μερικά πράγματα στο μυαλό μου: Σήμερα, ξέρω γιατί θα έφευγα από την Ελλάδα.

Όχι, γιατί έχουμε ένα άδικο φορολογικό σύστημα και πληρώνω (υπερβολικούς) φόρους. Υποχρέωση των πολιτών είναι αυτή σε λογικό και ανταποδοτικό πλαίσι. Όχι γιατί έχουμε εκατομμύρια ανέργους. Ο τρόπος παραγωγής, το παραγόμενο προϊόν αλλάζει, άρα μεταβάλλονται και οι σχέσεις εργασίας, όλες οι χώρες του κόσμου υποφέρουν και προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα, ούτως ή άλλως, κανείς δεν μας υποσχέθηκε αιώνια ευημερία, υγεία, αγάπη κλπ.

Όχι γιατί ανεβαίνει η προγλωσσική, ναζιστική ακροδεξιά και εντείνεται ο ανούσιος βερμπαλισμός της Αριστεράς. Όχι γιατί Εκκλησία και Κράτος δεν χωρίζονται. Όχι γιατί αλλάζει κάθε τρεις και λίγο ο εκλογικός νόμος με μπόνους εδρών (“μπόνους”!). Όχι γιατί δεν επιτρέπεται η καύση των νεκρών, αλλά καίμε σκουπίδια, ελαστικά, πλαστικά σε χωματερές ή όπου βρούμε. Κι άλλα, κι άλλα πολλά, πάρα πολλά…

Όχι! Όχι, γιατί αυτά αλλάζουν. Ναι, μπορούν να αλλάξουν και είναι δικαίωμα και υποχρέωσή μας να τα αλλάξουμε. ΑΝ το θέλουμε, όποιοι και όσοι το θέλουμε.

Όχι, θα έφευγα, γιατί ειλικρινά, δεν θέλω πια να νιώθω αυτήν την αφόρητη μοναξιά και απομόνωση που ένιωσα χθες, σε μια πόλη και μια χώρα που γίνονται αφιλόξενες, σχεδόν εχθρικές. Θα έφευγα γιατί δεν θέλω να αποξενωθώ από τον ίδιο μου τον εαυτό, από αυτή τη γυναίκα που ήμουν κάποτε και τώρα τη χάνω. Επειδή δεν θέλω να μεταμορφωθώ, να γίνω μια άλλη και η ζωή μου και η χώρα μου να γίνουν ξένες, φορτικές…

//Η Ελένη Μπουκαούρη είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας.

Διαβάστε ακόμα: Μπαίνουμε στη νέα χρονιά μ’ όλα τα μέτωπα ανοιχτά. Αν πέσουμε στις ξέρες, ίσως μας κάνει καλό!

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top