Ήτν ο τελευτίος επικεφαλής της Σοβιετικής Ένωσης.

Με εκείνο το περίεργο σημάδι στο κεφάλι, σαν ερυθρωπό νησί που λιώνει στο κούτελό του, ο Γκορμπατσόφ έμοιαζε με τον Εωσφόρο που έλεγε χαριτολογώντας και ο Τζίμης Πανούσης. Άλλο αν ο ευφυής τραγουδιστής είχε γράψει για χάρη του πρώην γ.γ. του ΚΚΣΕ το δίστιχο: «έξω ο Αμερικανός καουμπόη/ζήτω ο μοντέρνος Γκορμπατσόφ».

Η ιστορία έχει γράφει για τον «Γκόρμπι» και δεν γίνεται να ξεγράψει. Στα χέρια του έσκασε η βόμβα της διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης και του Σιδηρού Παραπετάσματος. Το σωστό, βέβαια, είναι να πούμε πως ο ίδιος αποφάσισε να την απασφαλίσει και… γαία πυρί μιχθήτω.

Για τους απανταχού θιασώτες του πούρου κομμουνισμού ανά τον κόσμο (ναι, υπάρχουν ακόμη και τέτοιοι στις μέρες μας) ο Γκορμπατσόφ ήταν ένα όργανο των δυτικών δυνάμεων, ένα βακτήριο στο μαλακό υπογάστριο της Μόσχας που σκοπό είχε τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, τον τερματισμό του Ψυχρού Πολέμου και την εμπέδωση μιας άλλης παγκόσμιας συνθήκης, στην οποία η ΕΣΣΔ θα ήταν ξεδοντιασμένη.

Σήμερα στα 90 του είναι ολότελα ξεχασμένος στη Ρωσία (apnews.com).

Ακόμη και τώρα χλευάζεται από τους εχθρούς του για το γεγονός ότι πήρε μέρος σε μια διαφήμιση της γνωστής Pizza Hut, γεγονός που κατά τους ίδιους έδειχνε το πόσο είχε αλλοιωθεί και αφομοιωθεί από την υλιστική Δύση που όλα τα κάνει εμπόριο και κέρδος.

Για τους αρνητές του Παραπετάσματος υπήρξε ο λυτρωτής. Ο κατάλληλος άνθρωπος την πιο κατάλληλη στιγμή, να γείρει την πλάστιγγα προς το μέρος της διαφάνειας και της ελευθερίας τερματίζοντας μια μακρά περίοδο ατομικών περιορισμών, πογκρόμ και σιγής ασυρμάτου.

Είναι βέβαιο πως για τα σημερινά του 90α γενέθλια ελάχιστες εκδηλώσεις θα γίνουν. Ως γνωστόν: ουδείς προφήτης στον τόπο του.

Πάντως, στη σημερινή «Πουτινόπληκτη» Ρωσία, ο Γκορμπατσόφ δεν χαίρει εκτίμησης. Στην ουσία είναι ένα λησμονημένο πρόσωπο του απώτατου παρελθόντος, για το οποίο ελάχιστοι μιλούν. Είναι βέβαιο πως για τα σημερινά του 90α γενέθλια (γεννήθηκε σαν σήμερα 2 Μαρτίου 1931) ελάχιστες εκδηλώσεις θα γίνουν. Ως γνωστόν: ουδείς προφήτης στον τόπο του.

Με την γυναίκα του Ραΐσα (washingtonpost.com).

Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ αναδείχθηκε γενικός γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος στη Σοβιετική Ένωση το 1985 και αμέσως ανέλαβε πρωτοβουλίες για τον πυρηνικό αφοπλισμό, σε συνεργασία με τις ΗΠΑ του τότε προέδρου Ρόναλντ Ρέιγκαν.

Αυτή η κίνηση ήταν η απαρχή πολλών άλλων που συντάραξαν συθέμελα την παγκόσμια κοινότητα. Διαπραγματεύτηκε με τον τότε καγκελάριο Χέλμουτ Κολ την Επανένωση της Γερμανίας, βάζοντας οριστικό τέλος στον Ψυχρό Πόλεμο.

Αναδείχθηκε γενικός γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος στη Σοβιετική Ένωση το 1985 και αμέσως ανέλαβε πρωτοβουλίες για τον πυρηνικό αφοπλισμό.

Στο εσωτερικό της χώρας, η πολιτική της Περεστρόϊκα («Ανασυγκρότηση») και της Γκλασνόστ («Διαφάνεια»), τερμάτιζε την απολυταρχία του κομμουνιστικού καθεστώτος. Ο Γκορμπατσόφ θα μείνει στην ιστορία ως ο ηγέτης του Κρεμλίνου που επέτρεψε όχι μόνο την κατάρρευση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας (ΛΔΓ) και τελικά την Επανένωση της Γερμανίας, αλλά και την αυτοδιάθεση όλων των χωρών του ανατολικού μπλοκ, το δικαίωμά τους να απαλλαγούν από την κηδεμονία της Μόσχας.

Μπορεί για τις χώρες της Δύσης να ήταν η Λυδία λίθος που χρειαζόταν η ιστορική συγκυρία, εντούτοις στη χώρα του η λάμψη του θάμπωσε πολύ σύντομα. Έγινε «έρμαιο που χάνει την πρωτοβουλία των κινήσεων» όπως σημειώνει ο συγγραφέας Ίγκνατς Λότσο στη βιογραφία «Γκορμπατσόφ, ο αναμορφωτής», για να προσθέσει ότι «το λάθος του ήταν πως εξακολουθούσε να εμπιστεύεται το κομμουνιστικό κόμμα».

Με τον Ρόναλντ Ρέιγκαν συζητώντας για τον τερματισμό του Ψυχρού Πολέμου (Wikipedia).

Του έχει αποδοθεί ο χαρακτηρισμός του «νεκροθάφτη». Κάπως έτσι, το 1991 οι τελευταίοι υπερασπιστές της νομενκλατούρας επιχείρησαν να τον ανατρέψουν, αλλά βρήκαν μπροστά τους τον Μπόρις Γιέλτσιν, που εκδίωξε τους επίδοξους πραξικοπηματίες, για να ανέλθει ο ίδιος στην εξουσία ελλείψει εναλλακτικής λύσης.

Ξεκίνησε ως στρυφνός κομματικός αξιωματούχος στη Σταυρούπολη, για να εξελιχθεί σε έναν από τους μεγαλύτερους μεταρρυθμιστές του 20ού αιώνα.

Ο Ίγκνατς Λότσο σημειώνει στο βιβλίο του τον ξεχωριστό ρόλο που έπαιξε στις αποφάσεις του η γυναίκα του «Γκόρμπι», η Ραΐσα, που έφυγε νωρίς νικημένη από τον καρκίνο, ενώ δεν παραλείπει να σημειώσει πως ο Γκορμπατσόφ ξεκίνησε ως στρυφνός κομματικός αξιωματούχος στη Σταυρούπολη, με όλα τα προνόμια, για να εξελιχθεί σε έναν από τους μεγαλύτερους μεταρρυθμιστές του 20ού αιώνα.

«Ο Γκορμπατσόφ χάρισε την ελευθερία σε δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους», παρατηρεί ο Λότσο και εξηγεί αναλυτικά: «εκτός από τους σοβιετικούς, σε 38 εκατομμύρια Πολωνούς, 16 εκ. Τσέχους και Σλοβάκους, 23 εκ. Ρουμάνους, 9 εκ. Βούλγαρους, άλλους τόσους Ούγγρους και βέβαια 16 εκ. Γερμανούς στην ανατολική Γερμανία».

Πίτσα, κανείς; (foreignpolicy.com).

Από την άλλη, όμως, δεν κατάφερε να διατηρήσει τη συνοχή στο εσωτερικό της Σοβιετικής Ένωσης. Η απελπιστική κατάσταση της οικονομίας και η χαμηλή τιμή του πετρελαίου γονάτισαν την άλλοτε υπερδύναμη, που ήταν απόλυτα εξαρτημένη από τις εξαγωγές πρώτων υλών στις διεθνείς αγορές. Η πικρή αλήθεια είναι ότι Γκορμπατσόφ γνώριζε ελάχιστα πράγματα για την οικονομία, γι’ αυτό συχνά φαινόταν να διστάζει ή να παλινωδεί.

Ο βιογράφος του Γκορμπατσόφ αντικρούει εκείνους που διατείνονταν για χρόνια ότι δεν είχε ισχυρή προσωπικότητα και στόφα ηγέτη. Απόψεις που εξακολουθούν ακόμη και στις μέρες μας να εκτίθενται εις βάρος του. Περιγράφει παρασκηνιακές συγκρούσεις σε εποχές δύσκολες μετά την στρατιωτική εμπλοκή στο Αφγανιστάν και την πυρηνική καταστροφή του Τσερνομπίλ και υπενθυμίζει ότι ο Γκορμπατσόφ κατάφερε να επιβληθεί στους εσωκομματικούς του αντιπάλους.

Mε τον Χέλμουτ Κολ στην ιστορική επανένωση της Γερμανίας (i.guim.co.uk).

«Αν πράγματι ήταν τόσο ασθενής προσωπικότητα, δεν θα είχε τύχη απέναντι στους σκληρούς του Κρεμλίνου», επισημαίνει ο Λότσο. Σήμερα ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ παραμένει μία σημαντική φωνή για το δημοκρατικό κομμάτι της ρωσικής κοινωνίας, αν μη τι άλλο ως συνιδιοκτήτης της εφημερίδας Nowaja Gaseta. Κάθε τόσο ο Γκορμπατσόφ επαινεί την εξωτερική πολιτική του Βλάντιμιρ Πούτιν, το ίδιο έκανε ακόμη και μετά την προσάρτηση της Κριμαίας. Δεν παραλείπει ωστόσο να ασκεί κριτική για τους χειρισμούς του Ρώσου προέδρου εντός συνόρων και να προειδοποιεί ακόμη και για ενδεχόμενη «διολίσθηση στη δικτατορία».

Την ιστορία, λέγεται, πως την γράφουν οι νικητές. Σε ποια όχθη βρίσκεται, άραγε, ο Γκορμπατσόφ και όλες εκείνες οι γενιές που ανδρώθηκαν με την πίστη στην υπεροχή της ΕΣΣΔ (με βαρύ τίμημα, όμως) και είδαν τον πύργο του κομμουνισμού να καταρρέει σαν τραπουλόχαρτα; Κάποια στιγμή θα πρέπει να δοθεί απάντηση και σ’ αυτό.

 

Διαβάστε ακόμα: Ντάγκλας Έμχοφ – ο υπερήφανος «Δεύτερος Κύριος» της Αμερικής.

 

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top