«My Big Fat Greek Fascism»

The Organizationsbuch der NSDAP, έκδοση του 1936.

Ας ξεκινήσουμε με μια πρώτη διαπίστωση: Η πλειοψηφία των designers είναι άνθρωποι με βαθιά αγάπη της γνώσης. Αυτή τους οδηγεί στην ανάγκη να επικοινωνήσουν με τον συνάνθρωπό τους, να μεταφέρουν την όποια γνώση εικαστικά στον διπλανό τους.

Μια δεύτερη διαπίστωση: Καλό design είναι αυτό που μεταφέρει το μήνυμα απλά, οικονομικά και άμεσα. Γιατί το καλό design πρέπει να υπηρετεί το μεγαλύτερο δυνατό εύρος των ανθρώπων στους οποίους απευθύνεται, να είναι αποτελεσματικό. Εξ’ ορισμού λοιπόν, κατατάσσω –πολιτικά; ανθρωπιστικά;– την συντριπτική πλειοψηφία των designers σε μια κατηγορία βαθιά ανθρωπιστική, που απέχει πολύ από φασιστικά ιδεώδη. Η αγάπη για τη μόρφωση, η δίψα για την απόκτηση και μεταβίβαση γνώσης, σίγουρα δεν συμβαδίζουν με απολυταρχικά δόγματα.

Όμως εδώ πρέπει να αποκαλύψουμε ένα σκοτεινό μυστικό: Οι περισσότεροι designers (αν όχι όλοι) κρύβουν έναν θαυμασμό για το γραφιστικό και σχεδιαστικό έργο απολυταρχικών καθεστώτων (ενίοτε και της αρχιτεκτονικής τους). Είτε μιλάμε για τις ρωσικές αφίσες της σταλινικής εποχής είτε για τα αισθητικά ιδεώδη των Εθνικοσοσιαλιστών του Χίτλερ και των φασιστών του Μουσολίνι. Και οι τρεις αυτές ιδεολογίες έχουν να επιδείξουν λαμπρή γραφιστική παράδοση, και συνεχίζουν να εμπνέουν ακόμα. Πιθανώς διότι οι Ναζί ήταν οι πρώτοι που πίστεψαν στη δύναμη του branding –πριν καν επινοηθεί ο όρος. Δεν θα συμπεριλάβω τα παλαιότερα ελληνικά απολυταρχικά καθεστώτα (Μεταξάς, Χούντα), αφού δεν ανέπτυξαν ποτέ μια συγκεκριμένη επικοινωνιακή ταυτότητα.

Εγχειρίδιο του NSDAP για τον σχεδιασμό των εγκεκριμένων γραμματοσειρών που χρησιμοποιούσαν οι Ναζί ‒μεταξύ αυτών τα γοτθικά (Blackletter) και τα Futura.

Σήμερα πια, συναντάμε στην Βουλή ένα ακόμα απολυταρχικό κόμμα, το οποίο –κι ας το διαψεύδει με κάθε ευκαιρία– ασπάζεται πολλά απ’ όσα πρέσβευε ο Αδόλφος. Εκτός από ένα: το branding. Προσέξτε την αξεπέραστα κιτς αισθητική της Χρυσής Αυγής. Θαυμάστε τα κωμικά ανισοϋψή κεφαλαία γράμματα του λογότυπου (δανεισμένα πιθανώς από εξώφυλλο Αστερίξ). Παρατηρήστε την ουτοπική προσπάθεια να αποδοθεί το χρυσό χρώμα των δαφνών (εκτός αν σας αρέσει το μουσταρδί). Δάφνες οι οποίες περιβάλλουν ένα αδιάφορο σήμα, που προσπαθεί να θυμίζει μαίανδρο και σβάστικα συνάμα, αλλά τελικά μοιάζει περισσότερο με το φιδάκι που παίζαμε στα παλιά μας Nokia. Επισκεφτείτε το σάιτ τους και θαυμάστε υπερήφανη νεοελληνιστική αισθητική. Δεν χρειάζεται να συνεχίσω. Αν υπάρχει βραβείο «My Big Fat Greek Branding», δώστε το γρήγορα στον άνθρωπο που επέλεξε αυτή την οπτική γλώσσα για το κόμμα της Χρυσής Αυγής.

Το κακό design μου προκαλεί πονοκέφαλο. Με εξαγριώνει. Αλλά πιθανώς εδώ είναι η μόνη περίπτωση χείριστου design όπου δεν μου καίγεται καρφάκι. Η Χρυσή Αυγή, πετώντας στα σκουπίδια ένα από τα ελάχιστα στοιχεία των Ναζί που ήταν αξιοθαύμαστο (υπάρχει και η τεράστια τεχνογνωσία που μετανάστευσε στις ΗΠΑ το ’45), έχει ακριβώς το branding που της αξίζει. Από μένα, συγχαρητήρια. Να μην αλλάξει ούτε τελεία.

Διαβάστε ακόμα: Άγγελος Παντελίδης, ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΟΥ ΣΤΥΛ

Δείτε παρακάτω σελίδες από το Organizationsbuch der NSDAP, ένα φρικώδες αλλά καλοσχεδιασμένο “branding manual” του 3ου Ράϊχ:

TAGS :
Γραφιστική

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook