Μύθοι και σύμβολα στην πολιτική

Mητσοτάκης, Μπάιντεν και Τσίπρας. Ο καθένας με τον δικό του συμβολικό φορτίο.

Η χθεσινή ορκωμοσία του 46^ου Προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, μου έφερε στο μυαλό το βιβλίο του Ρολάν Μπαρτ, «Μυθολογίες». Σε αυτήν την πραγματεία ο Μπαρτ μελετά τους σύγχρονους μύθους, που δεν είναι άλλοι από τα επώνυμα προϊόντα, τα brands, όλα απότοκα του μάρκετινγκ και της διαφήμισης με στόχο την «Καταναλωτική Κοινωνία» (Ζαν Μποντριγιάρ).

Ο Τζο Μπάιντεν, ο «average Joe» από το Σκράντον της Πενσυλβένια, μετά από αποτυχημένες προσπάθειες μίας ζωής επέτυχε το όνειρο του, να γίνει Πρόεδρος των ΗΠΑ, έστω σε πολύ προχωρημένη ηλικία. Το γεγονός αυτό συμβολίζει την απόλυτη μυθολογία του Αμερικάνικου Ονείρου, ότι ο κάθε αμερικανός πολίτης, μπορεί να γίνει Πρόεδρος της χώρας. Αυτό είναι ένα δυνατό κίνητρο για πολλούς για over achievements, στην διάρκεια της καριέρας τους.

Και βέβαια δεν υπήρξε ούτε ένας ομιλητής, ούτε ένας σχολιαστής, ο οποίος να μην αναφέρθηκε στην Κάμαλα Χάρρις, την Αντιπρόεδρο. Και όλοι είπαν ακριβώς το ίδιο: «Σήμερα γράφεται Ιστορία. Η πρώτη γυναίκα, Ασιάτισσα και μαύρη, στην θέση αυτή».

Ελάχιστες οι αναφορές στο ουσιώδες background της. Στην πολιτική της. Είναι απλώς, και απευθείας, «η πρώτη έθνικ γυναίκα, Ασιάτισσα και μαύρη, στην θέση της Αντιπροέδρου». Υπ’ αυτή την έννοια η Κάμαλα υποτιμήθηκε. Ένας ακόμα μύθος γεννήθηκε πάντως, ένα σύμβολο, με μια λογική που παραπέμπει ευθέως στην εκλογή Ομπάμα, ο οποίος αναφερόταν συστηματικά, και αναφέρεται ακόμα, ως ο «πρώτος Αφροαμερικανός Πρόεδρος των ΗΠΑ». Το σύμβολο προηγείται της ιδιότητας.

Μέγας διδάξας των συμβολισμών στα καθ’ημάς, ο Ανδρέας Παπανδρέου όταν πρότεινε τον Χρήστο Σαρτζετάκη, Ανακριτή στην υπόθεση Λαμπράκη. Ηταν μία συμβολική κίνηση του Ανδρέα για να αποκαθηλώσει τον τότε Πρόεδρο, Κωνσταντίνο Καραμανλή και να προσφέρει ένα τοτέμ στο αριστερό του ακροατήριο, χωρίς ουσιαστικές πολιτικές συνέπειες.

Άλλος μαρκετίστικος συμβολισμός, πιο πρόσφατος, το κόνσεπτ «Πρώτη Φορά Αριστερά». Το ΠΦΑ εν συντομία, που σύντομα απογοήτευσε σοβαρή μερίδα ψηφοφόρων, οι οποίοι αισθάνθηκαν ότι εξαπατήθηκαν, αφού δεν ακολουθήθηκε αριστερή πολιτική, με εξαίρεση τον συμβολικό διορισμό ως Συμβούλου του Πρωθυπουργού, ενός σερβιτόρου.

Ας θυμηθούμε: Πολιτική είναι η επίτευξη συναίνεσης ανάμεσα σε ομάδες συμφερόντων. Πρώτα όμως πρέπει κάποιος να κερδίσει την ψήφο, για να την αξιοποιήσει από θέση Εξουσίας. Και επ’αυτού, ο σκοπός αγιάζει τα μέσα.

Τόσο στην περίπτωση Ομπάμα, όσο και στην περίπτωση Τσίπρα, ένα μεγάλο μέρος του στόχου επετεύχθη. Ο συμβολισμός στον οποίο αποσκοπούσαν, λειτούργησε στο συλλογικό φαντασιακό και π.χ. στις ΗΠΑ επί Ομπάμα, κατασίγασαν για λίγο οι φυλετικές συγκρούσεις. Αλλά παράλληλα άρχισε να εκκολάπτεται το «αυγό του φιδιού», από την αντίθετη παράταξη, γεγονός που διαπιστώσαμε με την εκλογή Τραμπ. Σε εμάς, περιορίστηκαν οι απεργίες και οι διαδηλώσεις. Όμως ενισχύθηκαν τα δεξιά αντανακλαστικά της κοινωνίας.

Η χθεσινή ομιλία Μπάιντεν, μου θύμισε σε πολλά θέματα, τις προεκλογικές τόσο Μητσοτάκη όσο και Μπακογιάννη, με κεντρικό θέμα, Unity, ήτοι: «Εθνική Ενότητα». Ο Μητσοτάκης σαν σύμβολο ενότητας, πρότεινε πρόσφατα για Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας την πρώτη γυναίκα στη θέση αυτή και μάλιστα από τον ευρύτερο «σοσιαλφιλελεύθερο» (καθόλου δεξιό) χώρο, ενώ και στον τελευταίο ανασχηματισμό διόρισε και τον πρώτο ανοιχτά γκέι υπουργό στην Κυβέρνηση.

Παρότι πολλές από τις συμβολικές επιλογές της εποχής μας διαθέτουν και τα τυπικά προσόντα, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η πολιτική δεν είναι σαν τις τσάντες Chanel ή την Coca-Cola που βασίζονται πρωτίστως στον μύθο. Στο μέλλον, προσπαθώντας να δημιουργήσουμε ένα πολύχρωμο μωσαϊκό, επιλέγοντας ανθρώπους με βάση το χρώμα, το φύλο, την εθνική καταγωγή η τον σεξουαλικό προσανατολισμό, ικανοποιώντας τελικά την «Κοινωνία του Θεάματος» (Γκυ Ντεμπόρ), κινδυνεύουμε να ξεχάσουμε το μέγα ζητούμενο, το οποίο δεν είναι άλλο από την Αξιοκρατία.

Διαβάστε ακόμα: Ηλίθιοι όλου του κόσμου, η επιστήμη θα σας σώσει.

TAGS :
Κυριάκος μητσοτάκης μπάιντεν

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook