Γιώργος Παπανδρέου, Κυριάκος Πιερρακάκης, Εφη Αχτσιόγλου, Ευκλείδης Τσακαλώτος και Νίκος Δένδιας. Ο καθένας με τις δικές του πιθανότητες να ηγηθεί του κόμματός του (Φωτογραφίες: Sooc).

Δεν λείπουν οι γωνίες προσέγγισης της διαδικασίας ανανέωσης της ηγεσίας στο ΚΙΝΑΛ (την τριτοτέταρτη πολιτική δύναμη, σήμερα) το οποίο όλο και περισσότερο απεκδύεται τον μανδύα που κάλυπτε την πραγματικότητα «ΠΑΣΟΚ».  Ιδίως με την κάθοδο/επαναδιεκδίκηση Γιώργου Παπανδρέου, που ξανατάραξε τα λιμνάζοντα νερά του χώρου. Μια γωνία συναισθηματική. μια γωνία μνημών. μια γωνία συντροφικών μαχαιρωμάτων στα οποία πάντα διέπρεπε το πάλαι ποτέ διαλάμψαν Κίνημα. μια γωνία αναζητήσεων και ανατροπών. μια γωνία προσπεράσματος της λογικής του «αντι-» (παλιότερα αντι-Δεξιά, τελευταίως αντι-ΣΥΡΙΖΑ).

Πάντως… μια γωνία που δεν θάπρεπε να παραβλεφθεί είναι και εκείνη της διαδοχής, ίσως και της αλλαγής γενιάς. Από τους διεκδικητές της διαδοχής της Φώφης Γεννηματά, δυο μεν είναι στα πρόθυρα της τρίτης ηλικίας – ο Ανδρέας Λοβέρδος είναι 65, ο Χάρης Καστανίδης παρομοίως – ενώ ο πλέον πολύκροτος Γιώργος Παπανδρέου είναι στα 69. [τρίτη ηλικία είναι εκείνη όπου, πάντως στο εξωτερικό, σου λένε στο γκισέ των εισιτηρίων ότι δικαιούσαι «μισό»]. Ο Νίκος Ανδρουλάκης, αντιθέτως, βρίσκεται στα 42 του – πιο κοντά στον Π. Χρηστίδη (38), απ’ ότι στον Π. Γερουλάνο (55) . Εκεί δίπλα, στο τελευταίο, βρίσκεται η Φώφη Γεννηματά (56) η οποία λόγω υγείας εγκατέλειψε: είχε αναλάβει την ηγεσία στα 52 της.

Δεν είναι ζήτημα ηλικίας η ανάληψη της ευθύνης /το πέρασμα της σκυτάλης. Άλλωστε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, Πρόεδρος της ΝΔ ανέλαβε στα 66, πρωθυπουργός αξιώθηκε να γίνει στα 72 του.

Ασφαλώς και δεν είναι ζήτημα ηλικίας η ανάληψη της ευθύνης /το πέρασμα της σκυτάλης. Άλλωστε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, Πρόεδρος της ΝΔ ανέλαβε στα 66, πρωθυπουργός αξιώθηκε να γίνει στα 72 του. Ο  Ανδρέας Παπανδρέου δημιούργησε το ΠΑΣΟΚ στα 55, πρωθυπούργευσε στα 62, έκανε το comeback του στα 73/μετά το Χέρφηλντ. Όμως… ας μην μένουμε στο χώρο του ΠΑΣΟΚ, κι ας κατόρθωσε να επαναδιεκδικήσει μέσα από τα φώτα της ράμπας της διαδοχής την πρώτη γραμμή της δημοσιότητάς η συνέχειά του («ο μέσος Έλληνας είναι ΠΑΣΟΚ ως νοοτροπία, και το λέω με την καλή έννοια» κατά τον Νίκο Παπανδρέου, στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»). Εδώ, πάντως, το κεντρικό ερώτημα είναι αν η διαδοχή Φώφης Γεννηματά θα «κοιτάει» προς το παρελθόν, ή αν θα αποτολμήσει μέλλον. Όχι μόνον ηλικιακά, αλλά και σε νοοτροπία.

Ο Κώστας Καραμανλής , νικητής στις εκλογές του 2007 παρά τους νεκρούς των πυρκαγιών της Ηλείας, θεωρούσε ότι τον Γ. Παπανδρέου «τον έχει» – κι όμως ακολούθησε σε λίγο κι εκείνος τον δρόμο της αυτοφυγάδευσης (Φωτογραφία: Menelaos Myrillas / SOOC).

Πάντως, σ’ έναν κανονικό κόσμο, και των άλλων κομματικών χώρων οι διαδοχές θαταν σωστό να ενδιαφέρουν/να συζητιούνται. Να ξεκινούσαμε από την κυβερνητική παράταξη. Δικαίως θα μας εγκαλέσει ο αναγνώστης σημειώνοντας ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης παρουσιάζεται ως η επιτομή της κυριαρχίας – δημοσκοπικά σίγουρα, μηντιακά κάτι τρίζει αλλ’ αντέχει η εικόνα. Όμως… στο μέσο της δεύτερης θητείας του ο Κώστας Σημίτης εθεωρείτο ότι είχε τόσο εκτοπίσει τον Κώστα Καραμανλή, ώστε κυκλοφορούσε το «το ΠΑΣΟΚ χρειάζεται να κάνει μόνο του και την αντιπολίτευσή του» – πλην μετ’ ου πολύ χρειάστηκε να δώσει το «θαμπό δαχτυλίδι» στον ΓΑΠ αυτοφυγαδευόμενος. Ενώ ο Κώστας Καραμανλής , νικητής στις εκλογές του 2007 παρά τους νεκρούς των πυρκαγιών της Ηλείας, θεωρούσε ότι τον Γ. Παπανδρέου «τον έχει» – κι όμως ακολούθησε σε λίγο κι εκείνος τον δρόμο της αυτοφυγάδευσης.

Εσχάτως μας έχει προκύψει ο Νίκος Δένδιας ως παραδοσιακού τύπου δελφίνος.

Πάμε, λοιπόν λόγιο στην κυβερνώσα Ν.Δ. Εκεί , από τους δυο διατελέσαντες πρωθυπουργούς/ «ιδιοκτήτες» τάσεων, την διαδοχή Κυριάκου θα μπορούσε να διεκδικήσει μόνον ο Κώστας Καραμανλής – όμως μόνον υπό συνθήκες ακραίας κρίσης (στον αυτάρεσκα αποκαλούμενα «εθνικά» ζητήματα, αναγνωθι ανοιχτή κρίση Αιγαίου που κανείς όχι απλώς δεν εύχεται, αλλά καλύτερα και να μην διανοείται). Πάντως, μιλώντας για τα 40 χρόνια ΕΕ/47 χρόνια Ν.Δ. από το Μαυσωλείο Καραμανλή, ο Κώστας Κ. αρθρώνοντας κριτικό λόγο περί Ευρωπαϊκής στάσης στην μνημονιακή περιπέτεια της Ελλάδας, έκανε ένα ενδιαφέρον «μπάσιμο» στα 65 του. (Ο Κυριάκος είναι στα 53).

Αντιθέτως, από τον ίδιο χώρο των ΕλληνοΤουρκικών μας έχει προκύψει ο Νίκος Δένδιας ως παραδοσιακού τύπου δελφίνος – μετά, πάντως, το επεισόδιο με Τσαβούσογλου στην Άγκυρα. Ο ίδιος, πέραν του χαρτοφυλακίου του, διεκδικεί και καθοδηγητικό ρόλο στην διαφύλαξη της τιμής της ΝΔ (ως παράταξης) από τις ακροδεξιές παρεκκλίσεις – ιδίως μετά το «ξήλωμα» από βήματος Βουλής του Κωνσταντ. Μπογδάνου (Ο Ν. Δένδιας είναι 62 ετών).

Ο Κυρ. Πιερρακάκης που κάποια στιγμή είχε ψιλοσυζητηθεί για ηγετικό ρόλο στην προ ΚΙΝΑΛ μετενσάρκωση του ΠΑΣΟΚ, μην ξεχνούμε! – δεν έχει είτε ωριμάσει, είτε και αφομοιωθεί πλήρως στη ΝΔ (Φωτογραφία: Konstantinos Tsakalidis / SOOC).

Ωστόσο, για κόμμα/παράταξη με τέτοια ανθεκτικότητα στην διαδρομή της Μεταπολίτευσης, στην αναταραχή χρόνων ΠΑΣΟΚ και στην μνημονιακή εμπειρία, με τέτοιο πλήθος υπουργών και τενόρων της πολιτικής, η Ν.Δ. παρουσιάζει ένδεια περαιτέρω δελφίνων: φυσικά ο Άδωνις φοράει ύφος ηγετικό, αλλ ‘ όπως και ο Μαυρουδής Βορίδης, ήδη και ο Θάνος Πλεύρης «ξεφεύγει» δεξιά για έναν χώρο που αρύεται τις ρίζες στον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Οι δε καθ’ υποφοράν φιλελεύθεροι που έχουν προσέλθει στην νομή της εξουσίας – με ιδιαίτερη επιτυχία π.χ. στην περίπτωση Κυρ. Πιερρακάκη, ο οποίος κάποια στιγμή είχε ψιλοσυζητηθεί για ηγετικό ρόλο στην προ ΚΙΝΑΛ μετενσάρκωση του ΠΑΣΟΚ, μην ξεχνούμε! – δεν έχουν είτε ωριμάσει, είτε αφομοιωθεί.

Ακόμη και κουρασμένος, ο Αλέξης Τσίπρας δεν αφήνει ως φιγούρα χώρο για συζήτηση διαδοχής.

Η Όλγα Κεφαλογιάννη – που θα την έφερνε και την γυναικεία παρουσία, είχε και μηντιακή στήριξη – αυτοαποστρατεύθηκε. Στην ζώνη της επόμενης σειράς εφεδρείας, ο Κώστας Μπακογιάννης – ο οποίος παρά τις «εύκολες» σπόντες που πάντα συνάντησε στο διάβα του, είχε δείξει κάποια στόφα – αυτοπυροβολήθηκε στα γόνατα και τους αστράγαλους με τον Μεγάλο Περίπατο. Η δε Ντόρα, η μόνη αληθινή δύναμη εφεδρείας στον ευρύτερο χώρο, βρέθηκε πάλι εκτοπισμένη – αυτή την φορά από την μοίρα.

Να περάσουμε τώρα στην πιο ευαίσθητη περιοχή αναζήτησης διαδοχής – εκείνην του ΣΥΡΙΖΑ. Πάντα στην Αντιπολίτευση υπάρχουν τριγμοί, ως εκ τούτου αναζητήσεις, ειδικά όταν το πέρασμα από τα έδρανα αυτά συνδυάζεται από σαφώς απογοητευτικές δημοσκοπικές επιδόσεις. Ωστόσο, εδώ χρειάζεται ένα πρώτο σταμάτημα του λόγου: όταν κανείς σκέφτεται δελφίνους και διαδοχές, χρειάζεται να ξεκαθαρίζει αν τους δέχεται/αν τους βλέπει υπό τις γνώριμες συνθήκες της εναλλαγής στην εξουσία της Μεταπολίτευσης δια του δικομματισμού, ή αν (θεωρώντας ότι το 1989-90, κι ακόμη περισσότερο το 2012-14 ήσαν σκοτεινά διαλείμματα, το δε 2015-19 ατύχημα διαδρομής) ενσωματώνει στην προοπτική την λειτουργία συμμαχικών σχημάτων διακυβέρνησης μετά από εκλογές απλής αναλογικής.

Όσοι μίλησαν κατά καιρούς για ενδεχόμενο Ευκλείδη Τσακαλώτο, αγνοούσαν την συνειδητή του αυτοπεριθωριοποιηση (Φωτογραφία: George Vitsaras / SOOC).

Με την διάσταση αυτή παρούσα, προκύπτει στον χώρο της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης το ερώτημα αν υπάρχει διάδοχο σχήμα για μια «μετα-Τσίπρα» φάση, μια φάση που κατ’ ανάγκην θα ακολουθήσει ενδεχόμενη δίδυμη ήττα στις επόμενες (υπεσχημένες/επαπειλούμενες δίδυμες από τον νυν Πρωθυπουργό). Μέχρι τότε, ακόμη και κουρασμένος, ο Αλέξης Τσίπρας δεν αφήνει ως φιγούρα χώρο για συζήτηση διαδοχής.

Η περίπτωση της Έφης Αχτσιόγλου «υπάρχει», δεν έχει εμφανίσει προστριβή με το προεδρικό περιβάλλον, πλην όμως ωριμάζει αργά.

Μετά όμως; Το μέχρι τώρα cursus honorum δεν άφησε περιθώρια στην κομματική κορυφή: στελέχη όπως ο Πάνος Σκουρλέτης ή ο Δημήτρης Τζαννακόπουλος δεν απέκτησαν ποτέ ανάστημα ηγετικό. φιγούρες όπως ο Νίκος Βούτσης ή ο Νίκος Φίλης έμειναν σε δευτερότριτο ρόλο. Όσοι μίλησαν κατά καιρούς για ενδεχόμενο Ευκλείδη Τσακαλώτο, αγνοούσαν την συνειδητή του αυτοπεριθωριοποιηση.

Η περίπτωση της Έφης Αχτσιόγλου, η οποία «εισφέρει» την γυναικεία διάσταση σ’ έναν χώρο που κανονικά θα ενδιαφέρονταν περισσότερο για κάτι τέτοιο, «υπάρχει», δεν έχει εμφανίσει προστριβή με το προεδρικό περιβάλλον, πλην όμως ωριμάζει αργά. [Η Ρένα Δούρου κάηκε στο Μάτι – όχι τόσο με την φρικτή εκείνη καταστροφή, όσο με την αδυναμία της να διαχειρισθεί την ευθύνη, πολιτικά]. Τελευταίως, μια παρουσία από τα παλιά – του αποσυρθέντος Γαβριήλ Σακελλαρίδη, ο οποίος περπάτησε τον δρόμο των δικαιωμάτων – καταγράφεται εκ νέου. Για την ώρα, δεν πείθει.

Όμως… εδώ ακριβώς είναι που προκύπτει το ζήτημα των καίριων πολιτικών χειρισμών μετά την πρώτη κάλπη των επόμενων εκλογών, εκείνων της απλής αναλογικής. Αυτού του αποτελέσματος χειριστής – ακόμη κι αν δεν είναι ευχάριστο να λέγεται, αυτό – μόνον ο Αλέξης Τσίπρας μπορεί να προσέλθει. Άλλος, δεν διαθέτει κατάλληλους ώμους.

Ο 66χρονος Δημήτρης Κουτσούμπας, με νωπή την επανεκλογή του από το 21ο Συνέδριο του Κόμματος (φέτος), έχει στο τιμόνι της Κ.Ε. ως Γενικός Γραμματέας μόλις 8 χρόνια (Φωτογραφία: George Vitsaras / SOOC).

Αν επιχειρήσει κανείς να κλείσει τον γύρο των σημερινών πολιτικών σχηματισμών με τον φακό της αναζήτησης δελφίνων, δυο χώροι δεν μπαίνουν καν στην συζήτηση. Η νεόκοπη σχετικά Ελληνική Λύση δεν είναι μόνον ότι έχει επικεφαλής της και ιδρυτή της Κυριάκο Βελόπουλο, ο οποίος έχει φροντίσει να μην υπάρχει στελέχωση με πιθανότητες διεκδίκησης ρόλου, πλην ίσως Βασίλη Βιλιάρδου: όμως όταν κανείς επικοινωνεί απευθείας με το Θείον όπως ο Βελόπουλος, ποιος θα διενοείτο καν  να προσέλθει σε διαδοχή; Στο δε ΜέΡΑ25, η ιδέα και μόνο του να σηκώσει όποιος ή όποια τα μάτια δίπλα στην παρουσία του Γιάνη (ένα «ν») Βαρουφάκη, αποτελεί παράλογο.

Λόγος για ανακίνηση θέματος ηγεσίας θα υπήρχε μόνον αν το ΚΚΕ εκαλείτο να δώσει στήριξη σε σχηματισμό Κυβέρνησης αριστερόστροφου συνασπισμού.

Πάντως η λίστα δεν κλείνει εδώ. Διότι απομένει… το ΚΚΕ. Βέβαια, εδώ θα πει κανείς ότι σ’ έναν τέτοιο χώρο οι διαδικασίες ανάδειξης ηγεσίας έχουν την δική τους δυναμική: ο (66χρονος) Δημήτρης Κουτσούμπας, με νωπή την επανεκλογή του από το 21ο Συνέδριο του Κόμματος (φέτος), έχει στο τιμόνι της Κ.Ε. ως Γενικός Γραμματέας μόλις 8 χρόνια – η Αλέκα Παπαρήγα είχε μείνει επί 22 χρόνια, ο Χαρίλαος Φλωράκης κάλυψε την πύρινη περίοδο 1972-89 που δεν μετριέται καν σε χρόνια (ο Γρηγόρης Φαράκος υπήρξε συνειδητά μεταβατική λύση).

Λόγος για ανακίνηση θέματος ηγεσίας θα υπήρχε μόνον αν το ΚΚΕ εκαλείτο όχι βέβαια να συμμετάσχει, αλλά να δώσει στήριξη σε σχηματισμό Κυβέρνησης αριστερόστροφου συνασπισμού, σε περίπτωση που η απλή αναλογική δώσει «περίεργα» αποτελέσματα και δεν επιτευχθεί συγκυβέρνηση στα Δεξιά. Θα μπορούσε σε μια τέτοια περίπτωση να αποδειχθεί περισσότερο «διαθέσιμος» μετά τον χειρισμό της κατάστασης π.χ. ο Νίκος Σοφιανός (που είχε συζητηθεί για την ηγετική θέση, έχοντας δέκα χρόνια θητεία ως γραμματέας της ΚΝΕ); Ή και ο Νίκος Καραθανασόπουλος, φιγούρα περισσότερο διαλλακτική αλλ’ όχι και χωρίς αιχμές (ακόμη και στην Ολομέλεια της Βουλής); Ήδη όμως πορευόμαστε σε χώρο αφιλόξενο για αμύητους…

 

Διαβάστε ακόμα: Έλεος, σταματήστε να ασχολείστε με τον Εμφύλιο. Η ζωή προχωράει…

 

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top