Η Πεντέλη που πληγώναμε

Στην Πεντέλη θα βρεις έως και καταρράκτη.

Ο Κώστας Κρυστάλλης την έχει υμνήσει γράφοντας γι’ αυτήν ότι είναι «Το όμορφο βουνό». Ο Ηλίας Βενέζης έγραψε πως ήταν «το πιο όμορφο, το πιο αττικό βουνό». Ο Κωστής Παλαμάς την ονόμαζε «γεννήτρα ενός Ολύμπου», όπως την εξυμνεί ο Παλαμάς.

Η Πεντέλη ήταν πάντα μια από τις σκέπες της Αττικής. Εκεί στα βορειανατολικά του νομού αγκάλιαζε ήσυχα και προστατευτικά το λεκανοπέδιο και μαζί με την Πάρνηθα, τον Υμηττό και το Αιγάλεω αποτελούσαν και αποτελούν τη διαρκή σύνθεση της πόλης που αναπτύσσεται πολλές φορές με φρενήρεις ρυθμούς με την ησυχία της φύσης. Ομως, αυτή η ησυχία από χθες καίγεται, διαλύεται, σκορπιέται σε στάχτες. Ξέρουμε, άραγε, τι χάνεται κάτω από τις γλώσσες της φωτιάς;

Το φυσικό κάλλος της Πεντέλης είναι αναντίρρητο, καθώς έχουμε να κάνουμε με ένα βουνό με θαυμάσιο κλίμα, σπηλιές, πηγές, πλούσια βλάστηση. Τα μάρμαρά της έδωσαν τη δυνατότητα να χτιστεί ο Παρθενώνας έως και σύγχρονες κατοικίες. Για πάρα πολλά χρόνια το «μάρμαρο Πεντέλης» ήταν συνώνυμο της σικ διακόσμησης εσωτερικών χώρων και όχι άδικα.

Μάλιστα, επειδή μεγάλα τμήματα του όρους αποτελούνται από μάρμαρο και σχιστόλιθο, η σημασία τους είναι κάτι παραπάνω από σημαντική, καθώς μπορούν να συγκρατούν τα νερά της βροχής στην επιφάνεια. Αυτή είναι και η βασική αιτία τόσων πολλών πηγών και ρευμάτων στο βουνό.

Το εύκρατο κλίμα της αποτέλεσε βάλσαμο για πολλούς ασθενείς. Είναι παγκοίνως γνωστό πως οι φυματικοί, ασθένεια που πριν από πολλά χρόνια δεν μπορούσε να γιατρευτεί από την κλασική ιατρική, έβρισκαν καταφύγιο στην Πεντέλη.

Οπως, όμως, συμβαίνει σ’ αυτές τις περιπτώσεις, η παρέμβαση του ανθρώπου σπάνια είναι μόνο για καλό. Ηδη από τα χρόνια του Οθωνα η Πεντέλη άρχισε να δέχεται τα πρώτα της τραύματα. Τότε άρχισαν να δίδονται σωρηδόν άδεια για λατομεία.

Την περίοδο της μεγάλης ανοικοδόμησης της Αθήνα (1950-1976), τα λατομεία δημιούργησαν τα λεγόμενα νταμάρια που είχαν ως αποτέλεσμα την πλήρη αλλοίωση του ανάγλυφου του βουνού, με ό,τι σημαίνει αυτό από οικολογικής άποψης.

Πόσο αισιόδοξος μπορεί να είναι κανείς βλέποντας αυτή την εικόνα; (Φωτογραφία: Dimitris Kapantais/SOOC).

Κάποια στιγμή με νόμο του κράτους  απαγορεύτηκε η λατόμευση στη νότια πλευρά, ωστόσο δεν έγινε χωρίς να ανοίξει ρουθούνι, καθώς υπήρξαν αντιδράσεις από πολλούς εμπλεκόμενους (Μονή Πεντέλης, εργαζόμενοι στα λατομεία, εργατοτεχνίτες μαρμάρων, ιδιώτες).

Ο,τι άφησε μισό η λατόμευση, το ολοκλήρωσαν οι εμπρηστές. Το κάποτε πυκνό δάσος έδωσε τη θέση του σε μικρές ή μεγάλες κατοικίες που, Κύριος οίδε, πώς κατάφεραν να πήραν άδεια οικοδόμησης μέσα σε δασική περιοχή.

Πολλοί δεν το γνωρίζουν, ωστόσο, καταρράχτες έχει και η Αθήνα και βρίσκονται στο Ντράφι, τη νοτιοανατολική πλευρά της Πεντέλης. Εκεί υπάρχει μια αληθινή όαση πρασίνου με δύο μικρούς καταρράκτες 6 περίπου μέτρων. Πρόκειται για τους καταρράκτες που σχηματίζονται στο μέσον της διαδρομής (16 χλμ. περίπου) του ρέματος Βαλανάρη, που ξεκινάει από τα υψώματα της Μαυρηνόρας, στην νότια Πεντέλη και συμβάλει με το Μεγάλο Ρέμα της Ραφήνας, το μεγαλύτερο ρέμα της Ανατολικής Αττικής.

Το όνομα λογικά προέρχεται από τις πολλές βελανιδιές που υπήρχαν κάποτε στους λόφους, οι οποίες, φευ, χάθηκαν ολοκληρωτικά κατά την περίοδο της δόμησης ή από τις πυρκαγιές που είναι – επίσης- ένα συνηθισμένο φαινόμενο στην περιοχή.

Eνα βουνό «προστάτης» της Αττικής (Φωτογραφία: Shutterstock).

Επίσης, άλλη μια καταστροφική παρέμβαση του ανθρώπου στο βουνό ήταν η «Μαγεμένη Λίμνη» ή η «Βουλισμένη» όπως την έλεγαν, αν και το επίσημο όνομά της ήταν Θάλωσι. Για πολλά χρόνια υπήρξε η άποψη ότι προκλήθηκε από πτώση μετεωρίτη. Η λίμνη μπαζώθηκε το 1964 και στη θέση της φτιάχτηκε γήπεδο ποδοσφαίρου.

Η τωρινή φωτιά αναμένεται να καταστρέψει περαιτέρω έναν από τους σημαντικότερους πνεύμονες της Αττικής. Ισως μετά από 20-30 χρόνια, αν συνεχιστεί αυτή η ανεξέλεγκτη καταστροφή να έχει απομείνει ένα καραφλό βουνό με πολλά σπίτια και ελάχιστη βλάστηση. Τότε, όμως, θα είναι αργά για να ανακόψουμε ή να μετριάσουμε την καταστροφή που θα έχει επισυμβεί. Εις βάρος μας, φυσικά.

Διαβάστε ακόμα: «Μετά τη φωτιά». Eνα ντοκιμαντέρ μνήμης, αλλά και ελπίδας για την καμένη Βαρυμπόμπη.

TAGS :
πυρκαγιά

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook