Τζόναθαν Γκλέιζερ: Αυτός που τόλμησε να πει όσα οι άλλοι φοβήθηκαν για τη Γάζα 
Πώς αντέχεις τους τύπους που θέλουν να έχουν πάντα την τελευταία λέξη; 
Είναι ωραίες ή άσχημες οι ανεμογεννήτριες; 
Ένας εστέτ ακούει τραπ: τι έχουν τα έρμα και πλακώνονται; 
Tι θα κάναμε χωρίς τα κλιματιστικά; 
Ο στοχασμός χρειάζεται τη στίξη –γιατί η στίξη ενυπάρχει ακόμα και σε κείμενα από τα οποία απουσιάζει (Φωτογραφία: .welldonemarketing.com).
Σε μια εποχή άρνησης της ορθογραφίας, περιφρόνησης των ελληνικών, απονομιμοποίησης των γραμμάτων, έχουν απομείνει και κάποιοι που αγαπούν όχι μόνον τις λέξεις αλλά –θου Κύριε- και τα σημεία στίξης.
*
Ωστόσο, η αλήθεια είναι πως μιλώντας για στίξη, στην πραγματικότητα μιλάς για άλλα πράγματα. Μιλάς για τη γλώσσα, δηλαδή για μας τους ίδιους, για τη σχέση μας με τον κόσμο και την ελευθερία μας. Για πόθο και νόμο. Για κανόνα και ηδονή. Για τη μοντερνικότητα εντέλει.
*
Τι σημαίνει η χρήση των σημείων στίξης, του τονισμού; Ότι σκέφτομαι. Η σκέψη, όπως και το είναι, φωλιάζει στο ελάχιστο των ελαχίστων ορίων, στο ταπεινότερο κόμμα. Βέβαια, η στίξη είναι πρόσφατη. Ούτε ο Θουκυδίδης ούτε οι Ρωμαίοι χώριζαν τις λέξεις τους. Κι ο Ρουσώ κι ο Ντιντερό μπορούν να χαρακτηριστούν αναρχικοί επί του θέματος.
*
Αλλά από το 19ο αι. και μετά κωδικοποιήθηκε, μετατράπηκε ορθώς σε σοβαρό διακύβευμα. Αντικείμενο παθών, αλλά και μίσους. Παρότι εύκολο να την περιγράψεις, να την εξηγήσεις, να την ερμηνεύσεις –λιγότερο να την εφαρμόσεις.
*
Ξαναλέω: τονίζω σημαίνει σκέφτομαι. Η στίξη κανονίζει τη γλώσσα, αλλά το κάνει με μέτρο, κατ’ αναλογία. Εντός της εγγράφεται η φωνή και το σώμα μας. Σε κάνει ν’ αφουγκράζεσαι, ακόμα και σιωπηλά, την αυστηρότητα ή την τρέλα που κρύβεται στην οργάνωση μιας φράσης, ενός κειμένου.
*
Ο στοχασμός χρειάζεται τη στίξη –γιατί η στίξη ενυπάρχει ακόμα και σε κείμενα από τα οποία απουσιάζει. Το πνεύμα ενεργοποιείται ακολουθώντας μια τάξη κι ένα ρυθμό. Η στίξη λέει ότι η σκέψη είναι σώμα και το πνεύμα μουσικός.
*
Και συμφωνώ με τον Ζακ Ντριγιόν όταν υποστηρίζει πως «Λες περισσότερα για σένα όταν βάζεις ένα κόμμα παρά αφηγούμενος την παιδική σου ηλικία ή τις σεξουαλικές σου διαστροφές -όσο εξαίσιες κι αν είναι».
*
Κάθε κείμενο βολοδέρνει εκεί όπου οι λέξεις ενσαρκώνονται. Ρέει ανάμεσα σε δυο αινιγματικούς κόσμους. Τα λεγόμενα του συγγραφέα γίνονται προτάσεις που μόνον ο αναγνώστης θα συμπληρώσει. Κι εδώ είναι το κρίσιμο σημείο μετάβασης όπου λειτουργεί η στίξη.
*
Γιατί συνδέει τη λογική με την έκφρασή της. Την αναπνοή με την έμπνευση. Το ρυθμό της ανάγνωσης με κείνον της γραφής. Ένας φανταστικός κόσμος ζωντανεύει τότε, αποκτά σάρκα και οστά. Και χορεύει.
*
Θα πρέπει να κλαίμε πάνω από το μνήμα της άνω τελείας, που κάποια στιγμή θεωρήσαμε μπάσταρδη ή πολύ σοφιστικέ. Μαζί της χάθηκαν ένα σωρό αποχρώσεις. Μετριοπαθής στην άσκηση της δύναμής της, είναι το αγαπημένο σημάδι κάθε εκλεπτυσμένου στυλίστα, γνώστη των μελωδικών και ρυθμικών γραμμών.
*
Όλη αυτή η συζήτηση ακούγεται εντελώς εκτός τόπου και χρόνου. Δεν είναι στον αφρό των ημερών –εικόνα, μπουρδολογία, δημιουργικότητα ως αστειότητα, μίσος των κανόνων. Όμως, το μοντέρνο είναι ένα θλιμμένο πάθος. Στην τελική, μοντέρνο σημαίνει να είσαι μόνος. Διπλός εγκλεισμός.
*
Αρέσει δεν αρέσει, είμαστε όντα της γλώσσας. Η γλώσσα δεν είναι απλώς ένας κώδικας. Ούτε ένα απλό εργαλείο. Αλλά η πηγή μας, ο ορίζοντάς μας, η παράδοσή μας, το μέλλον μας.
*
Είναι φιλοσοφικό το ερώτημα, αλλά συνάμα ειρωνικό, καυστικό και γιορταστικό. Γιατί είναι απολαυστικό να υπακούς στον κανόνα όσο και να τον παραβαίνεις. Η γλώσσα είναι ένα πεδίο όπου δεν ελέγχεσαι, του δίνεις και καταλαβαίνει: δράση, τέχνη, ζωή, έρωτας.
Διαβάστε ακόμα: Το μυστικό της Monopoly όπου η τράπεζα δεν μένει από λεφτά ούτε υπάρχει πληθωρισμός.
-
- Follow us:
Ακολουθήστε το Andro στο Facebook
