Πώς έζησα τη δίκη Τσοχατζόπουλου

Άραγε η νέα δίκη, τον Οκτώβριο, θα έχει ενδιαφέρον; Το σίγουρο είναι ότι ο Άκης δεν θα λείψει ούτε μία μέρα. Τhe show must go on.

-«Γιατί κρέμονται οι μανσέτες σου»;
-«Ξέχασα να βάλω…».
-«Θες να πεταχτώ να σου πάρω ένα ζευγάρι; Σαν χασάπης είσαι!»
-«Όχι, όχι, ευχαριστώ».

Ο κύριος που αρνείται ευγενικά και μοιάζει χαμένος, αυτός που ξέχασε τα μανικετόκουμπά του και κυκλοφορεί νεγκλιζέ είναι ο Άκης Τσοχατζόπουλος. Ο συνομιλητής που προθυμοποιείται, ο δικηγόρος – και οικείος του – ο Γιάννης Παγορόπουλος, και το φόντο του διαλόγου τους το Εφετείο Αθηνών, εκεί όπου διεξήχθη η δίκη σε πρώτο βαθμό, για τις μίζες από τις προμήθειες των εξοπλιστικών προγραμμάτων του υπουργείου Εθνικής Άμυνας.

Η εικόνα αυτή μου έχει σφηνωθεί στο κεφάλι, την ανακάλεσα ενόψει της δίκης που αρχίζει σε δεύτερο βαθμό, για την ίδια υπόθεση, στις 10 Οκτωβρίου. Τη θεωρώ εξάλλου ενδεικτική του έργου που παίχτηκε επί έξι μήνες, όσο διήρκεσε και η ακροαματική διαδικασία, ενός έργου που, αν και είχε όλες τις προδιαγραφές να μετεξελιχθεί στην πιο σημαντική δίκη της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, κατέληξε σε κακή θεατρική παράσταση – ιδίως από την πλευρά του πρώην υπουργού.

Από τη δίκη έλειψε το κινηματογραφικό, ρομαντικό κομμάτι, της δήλωσης μετανοίας, της στιγμής που ο φταίχτης θα έδινε εξήγηση-λογαριασμό στον απλό πολίτη.

Οι δικαστές είχαν όλα τα στοιχεία. Σπανίως ποινική δίκη έχει τέτοια σωρεία αποδείξεων, το ομολογούν ακόμη και διαπρεπείς ποινικολόγοι. Εξέλειπε η εξομολόγηση, η προσωπική αφήγηση του βασικού ήρωα, αυτή που θα αποκάλυπτε ονόματα, θα περιέγραφε σκηνικά μυστικών συμφωνιών, θα έριχνε φως, θα επισφράγιζε την κάθαρση σε μια σημαντική υπόθεση της δημόσιας ζωής του τόπου. Έλειψε με άλλα λόγια το κινηματογραφικό, ρομαντικό κομμάτι, της δήλωσης μετανοίας, της στιγμής που ο φταίχτης – μοναδικός ή μη – θα έδινε εξήγηση-λογαριασμό στον απλό πολίτη.

Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο εξακολουθώ να πιστεύω ότι η δίκη ήταν απείρως ενδιαφέρουσα ως προς τα παρασκηνιακά, τα κρυφά, τα ανεπίσημα, τα off the record στοιχεία της. Για ό, τι δεν μπορεί να διατυπωθεί σε μια «κόλλα χαρτί», για τα μισόλογα, τα βλέμματα, τις στάσεις και, βεβαίως, τις ανθρώπινες στιγμές της. Και ήταν πολλές είναι η αλήθεια.

Το αμφιθεατρικό σκηνικό ήταν διαιρεμένο χωροταξικά, μια νοητή γραμμή έκοβε στα δύο την αίθουσα: μπροστά από τα εδώλια όπου και εκτυλισσόταν το τελετουργικό της δίκης, και πίσω απ’ αυτά, ως και τους ειδικούς χώρους κράτησης, στα «ορεινά» της αίθουσας. Εκεί όπου κάθονταν οι προφυλακισμένοι, στα διαλείμματα της δίκης, πριν και μετά τη διαδικασία. Εκεί όπου και τα καρέ προσωπικών στιγμών. Λίγοι θα το πιστέψουν: αυτά τα μικρά δωμάτια φιλοξενούν τις επισκέψεις της γυναίκας και του νεογέννητου παιδιού του κατηγορουμένου Αστέριου Οικονομίδη, πρώην προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της εταιρείας Arcon. Η αντίστιξη είναι μεγάλη, ενοχή και αθωότητα: TOR – M1, υποβρύχια, θυρίδες και βαλίτσες με λεφτά, οι πρώτες λέξεις ενός παιδιού, οι ήχοι και τα γέλια του.

Ο Τσοχατζόπουλος περπατά τρεμάμενος ώσπου να φθάσει στο εδώλιο. Η προχωρημένη ηλικία κι ένα χρόνιο πρόβλημα υγείας τον ξεπερνούν. Όταν κάθεται στην καρέκλα, μεταμορφώνεται. Ενώπιον των δικαστών προσπαθεί να διατηρήσει το λούστρο του πρώην υπουργού. Σε κάποια αποστροφή του, απαιτεί από τους συνηγόρους Πολιτικής Αγωγής να τον αποκαλούν «υπουργό». Έτσι τον φωνάζουν, μαθαίνω, και στη φυλακή. Είναι μαράζι η απώλεια της προσφώνησης, ως επιβεβαίωση της ισχύος, ακόμη κι αν η τελευταία έχει εξανεμιστεί.

Ο ναρκισσισμός του, σε μόνιμο εναγκαλισμό με μια αίσθηση υπεροχής, δεν του επιτρέπει ενδείξεις decadence.

Καλημερίζει χωρίς να κοιτά αριστερά δεξιά, μιλά με στόμφο, κάθεται σε στάση επίδειξης ισχύος, με τη μία ωμοπλάτη έξω από την καρέκλα και το χέρι χαλαρά κρεμασμένο, διακόπτει ακόμη και τους δικαστές, απαξιoί τον Ζήγρα, τον άλλοτε έμπιστο εξάδελφό του που τον κάρφωσε, δεν καταδέχεται ούτε να τον βρίσει. Ο ναρκισσισμός του, σε μόνιμο εναγκαλισμό με μια αίσθηση υπεροχής, δεν του επιτρέπει ενδείξεις decadence.

Όλοι ζητούν το ερμηνευτικό κλειδί της στάσης του. Γιατί δεν μιλάει, επιτέλους; «Έχει έξω λεφτά, θα βγει, γιατί είναι μεγάλος σε ηλικία, και θα επωφεληθεί». «Είναι μπλεγμένος βαθιά, αν ανοίξει το στόμα του «θα τον φάνε»∙ οι λέξεις σχηματίζουν ιδιότυπη κουστωδία στο πέρασμα του.

Οι μόνοι συγγενείς που έρχονται να τον συναντήσουν στο δικαστήριο είναι ο γιος του, και η αγαπημένη του εξαδέλφη. «Αυτή θα τον γηροκομήσει, θα δεις», μου λέει και με σκουντάει άνθρωπος που γνωρίζει καλά το περιβάλλον του.

Η κόρη του λέει στους δικαστές ότι η λατρεία της στο Bauhaus ήταν αυτή που την οδήγησε στην επιλογή του επίδικου ακινήτου στο Κολωνάκι.

Η κόρη του, Αρετή Τσοχατζοπούλου, δηλώνει στο δικαστήριο πως δεν μπορεί να πιστέψει ότι το κατηγορητήριο είναι αληθές και ο πατέρας της δεν έκανε τίποτε για να την προστατέψει. Διατηρεί εμφάνιση και συμπεριφορά φοιτήτριας Αρχιτεκτονικής, πάντα με την ίδια μάλλινη ζακέτα, και χειροποίητα κοσμήματα. Λέει στους δικαστές ότι η λατρεία της στο Bauhaus ήταν αυτή που την οδήγησε στην επιλογή του επίδικου ακινήτου της Δεινοκράτους, στο Κολωνάκι.

Η σύζυγός του, Βίκυ Σταμάτη, προτιμά να κάθεται μόνη στο εδώλιο, σκυθρωπή, μακριά από όλους. Δεν μπορείς να αντισταθείς και να μην παρατηρήσεις ότι, αυτή που κατηγορείται για αμετροέπεια σε όλα τα επίπεδα, επιλέγει πια το ντύσιμο της συστηματικά σεμνό, προσεκτικά ευπρεπές, σε τόνους πάντα του άσπρου-μαύρου. Μόνο υφάσματα και σχέδια μαρτυρούν την ευζωϊα μιας άλλης εποχής.

Κανένας δεν μπορεί να γνωρίζει από τώρα αν η νέα δίκη, τον Οκτώβριο, θα έχει πραγματικό ενδιαφέρον. Έχει μεσολαβήσει βεβαίως η ανάκριση στην υπόθεση των υποβρυχίων και των συστημάτων Asrad, ως προς το σκέλος των μη πολιτικών προσώπων, όπως οι Αλέξανδρος Αβατάγγελος και Μιχαήλ Ματαντός, επιχειρηματίες που κατηγορούνται ως μεσάζοντες στη διακίνηση του μαύρου χρήματος. Πληροφορίες φέρουν κάποιους εκ των συνηγόρων κατηγορουμένων στη δίκη Τσοχατζόπουλου να τους καλούν ως μάρτυρες στο Εφετείο.

Το σίγουρο είναι ότι ο Τσοχατζόπουλος δεν θα λείψει ούτε μία μέρα από τη δίκη, όπως μαρτυρούν άνθρωποι του στενού του περιβάλλοντος. Τhe show must go on.

Διαβάστε ακόμα: Πώς να χρεοκοπήσεις μια χώρα. Εγχε ιρίδιο για αρχάριους