«ReConstruct» Athens: Πώς το κέντρο της πόλης θα ξαναγίνει όμορφο

Το κέλυφος του νέου εργοστασίου διαχείρισης αποβλήτων και παραγωγής ενέργειας στην Κοπεγχάγη σχεδιάστηκε έτσι ώστε να εξυπηρετεί πίστες σκι διαφορετικού βαθμού δυσκολίας.

Τι γίνεται όμως αλλού;

Πριν από δέκα χρόνια περίπου – όπως διαβάζω σε παλαιότερο άρθρο του Ανδρέα Γιακουμακάτου, καθηγητή Ιστορίας και Θεωρίας της Αρχιτεκτονικής στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Α.Π.Θ. – ο τότε Ιταλός Υπουργός Πολιτισμού είχε δώσει στη δημοσιότητα το περιεχόμενο ενός νομοσχεδίου με τίτλο: «Νόμος – Πλαίσιο για την Αρχιτεκτονική Ποιότητα».

Το εν λόγω σχέδιο νόμου αναγνωρίζει την πολιτισμική σημασία της αρχιτεκτονικής, ενώ διαπραγματεύεται το ζήτημα της σχέσης της με το περιβάλλον. Με την επίκληση του τελικού στόχου, ο οποίος δεν είναι άλλος από τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών, το νομοσχέδιο επιχειρεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα μέσω της υιοθέτησης συγκεκριμένων μέτρων.

Πρώτα απ’ όλα, για τη διασφάλιση του συνόλου των στόχων που θέτει, τα ιταλικά Υπουργεία Πολιτισμού, Παιδείας και Μεταφορών προβλέπεται να συστήσουν σε συνεργασία Ίδρυμα για την αρχιτεκτονική ποιότητα, το δομημένο περιβάλλον, την προστασία και την ανάδειξή του. Επίσης, το νομοσχέδιο προτείνει την εισαγωγή στα σχολεία μαθημάτων σχετικών με την αρχιτεκτονική, πολεοδομική και περιβαλλοντική κουλτούρα.

Παράλληλα το ιταλικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Αξιοποίησης Σύγχρονης Τέχνης δραστηριοποιείται στον τομέα (και) των αρχείων αρχιτεκτονικής, σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, ενόσω προωθεί πολιτισμικές εκδηλώσεις σχετικές με την αρχιτεκτονική.

Η αναγεννησιακή πόλη της Φλωρεντίας κατά μήκος του ποταμού Άρνου.

Ακόμη, το νομοσχέδιο αυτό ενισχύει, θεσμικά και οικονομικά, τη διαδικασία των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, ενώ ενθαρρύνει τη συμμετοχή των νεότερων αρχιτεκτόνων μέσω οικονομικών διευκολύνσεων. Εισάγει το θεσμό της αναγνώρισης εκ μέρους του Υπουργείου Πολιτισμού της ιδιαίτερης καλλιτεχνικής αξίας ενός σύγχρονου αρχιτεκτονικού έργου, η οποία κοινοποιείται στον αρχιτέκτονα, στον ιδιοκτήτη και στον οικείο Δήμο.

Στα κτίρια αναγνωρισμένης αξίας προβλέπεται η τοποθέτηση πινακίδας με το όνομα του αρχιτέκτονα, του ιδιοκτήτη και του κατασκευαστή. Ενισχύει τη δημοσιοποίηση – και μέσω του Διαδικτύου – των έργων που απολαμβάνουν τη διάκριση αυτή, ενώ επεκτείνει την νομοθεσία περί πνευματικών δικαιωμάτων στο πεδίο της αρχιτεκτονικής.

Θεσμοθετεί τη βράβευση δημόσιων ή ιδιωτικών φορέων που προώθησαν την πραγματοποίηση σημαντικών αρχιτεκτονημάτων και χρηματοδοτεί την αποκατάσταση όσων συμπλήρωσαν δεκαετία από την ανέγερσή τους. Αυτά και άλλα πολλά προέβλεπε το συγκεκριμένο νομοσχέδιο του ιταλικού Υπουργείου Πολιτισμού.

«Torre Agbar», Βαρκελώνη.

Η απουσία χαρακτήρα, ταυτότητας – και όχι μόνο – στο κέντρο της μεγάλης μας πόλης συνιστά πρόβλημα χωρίς εύκολη λύση. Το αντίθετο. Μπορεί το «Rethink Athens» να επιτρέπει να οραματιστούμε τη (μερική) μεταμόρφωση του κέντρου της Αθήνας, όμως προσωπικά ανησυχώ μήπως εξελιχθεί σε άλλη μια αποσπασματική και επομένως ατελή παρέμβαση. Μακάρι να διαψευστώ.

Όμως, θα αισθανόμουν πολύ πιο ήσυχος αν, πριν από τέτοιου τύπου μεγαλόπνοες χειρονομίες, είχαν προηγουμένως αντιμετωπιστεί νομοθετικά τα φλέγοντα χωροταξικά και κτηματολογικά ζητήματα της χώρας, σε εθνική κλίμακα – και βέβαια τελεσίδικα και εφαρμοσμένα στην πράξη. Όσο κι αν φαίνεται απίστευτο, δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι οι αρχιτέκτονες στην Αθήνα, και γενικότερα στην Ελλάδα, είναι υπεύθυνοι μόνο για το 2% του συνολικά χτισμένου έργου.

Βέβαιο είναι λοιπόν ότι η μοναδική ουσιαστική πρωτοβουλία για την αντιμετώπιση του προβλήματος του χωρικά και υφολογικά απροσδιόριστου και υποβαθμισμένου κέντρου της μεγαλύτερης ελληνικής πόλης μπορεί να προέλθει αποκλειστικά από το χώρο της πολιτικής. Είναι περιττό, θεωρώ, να επαναλάβουμε ότι οι πολιτικοί και οι νομοθέτες σχεδιάζουν το χώρο και όχι οι αρχιτέκτονες. «Η πολιτική (οφείλει να) είναι η πρώτη των τεχνών και η τελευταία των επαγγελμάτων», είχε επισημάνει εξάλλου ο Βολταίρος…

Διαβάστε ακόμα: Tο νέο Νηπιαγωγείο της Γερμανικής Σχολής της Αθήνας.

1 2

TAGS :
Αθήνα αρχιτεκτονική Ποτηρόπουλος

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook