Οι πανηγυρισμοί για ένα «ΟΧΙ» που τελικά έγινε «ΝΑΙ» (Alexandros Michailidis / SOOC).

Θα μπορούσε να είναι αντικείμενο ενός πολιτικού θρίλερ που θα έκοβε πολλά εισιτήρια στους κινηματογράφους. Είχε πάθος, ίντριγκα, αμφίσημους πρωταγωνιστές, συγκρούσεις, αγωνία και μια περίεργη μορφή κάθαρσης. Έχουν περάσει πέντε χρόνια από τη στιγμή που ο Αλέξης Τσίπρας, πρωθυπουργός της Ελλάδας τότε, προκήρυξε το Δημοψήφισμα του 2015.

Ήταν νύχτα μεταξύ 26 και 27 Ιουνίου όταν το αποφάσισε μαζί με τους στενούς του συνεργάτες. Τυπικά, στις 27 Ιουνίου το ανακοίνωσε με διάγγελμα στον ελληνικό λαό, ενώ στις 28 του μήνα εγκρίθηκε από την Ελληνική Βουλή. Διεξήχθη μια εβδομάδα αργότερα (στις 5 Ιουλίου) μέσα σε κλίμα έντονης πολιτικής πόλωσης σε σημείο ανεπίστρεπτου διχασμού. Θυμόμαστε πολύ καλά το κίνημα «Μένουμε Ελλάδα» και τις διαδηλώσεις που διοργάνωσε υπέρ της παραμονής στο ευρώ, αλλά και τη σφοδρότητα των αντίστοιχων συγκεντρώσεων που πραγματοποίησαν οι οπαδοί του «ΟΧΙ» μέσω του ΣΥΡΙΖΑ.

Στιγμιότυπο από συγκέντρωση των οπαδών του «ΝΑΙ» (Andreas Papakonstantinou / Tourette Photography / SOOC).

Η βασική κατηγορία που δέχθηκε ο Αλέξης Τσίπρας στο εσωτερικό, αλλά και από τους εταίρους στην ΕΕ ήταν ότι  ερώτημα που έθετε το δημοψήφισμα δημιουργούσε μια περίεργη θολότητα για το αύριο της χώρας. Φαινόταν σε δεύτερη ανάγνωση ότι η χώρα θα μπορούσε να οδηγηθεί ακόμη και εκτός ευρώ. Δεν είναι τυχαίο ότι μόλις έγινε γνωστή η απόφαση του Αλέξη Τσίπρα, είχε τηλεφωνική επικοινωνία τόσο με την θορυβημένη Άνγκελα Μέρκελ όσο και με τον Φρανσουά Ολάντ που είναι αναλάβει το ρόλο του ειρηνοποιού-μεσολαβητή.

Για την ιστορία: το ερώτημα ήταν αν θα πρέπει να γίνει αποδεκτό το σχέδιο συμφωνίας των τριών θεσμών, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (Ε.Κ.Τ.) και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (Δ.Ν.Τ.), που προτάθηκε στην Ελλάδα στις 25 Ιουνίου.

Εκείνο το βράδυ, λένε αρκετές πηγές, ο Αλέξης Τσίπρας αντί να ήταν χαρούμενος, έμεινε μόνος του στο γραφείο του στο Μαξίμου.

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στήριξε την ανάγκη του Δημοψηφίσματος επειδή είχε προηγηθεί η καταφανής αποτυχία επίτευξης συμφωνίας με τους δανειστές. Ο καθένας τραβούσε το σχοινί προς αντίθετη πλευρά και καμία συμφωνία δεν ερχόταν στο τραπέζι για το μείγμα των οικονομικών μέτρων, τα οποία έπρεπε να πάρει η Ελλάδα για την ολοκλήρωση του προηγούμενου προγράμματος οικονομικής διάσωσης έναντι του ελληνικού χρέους και ένα νέο πακέτο διάσωσης. Το δημοψήφισμα ήταν το πρώτο από το 1974 και το μοναδικό στην σύγχρονη ελληνική ιστορία που δεν αφορούσε στη μορφή του πολιτεύματος.

Να σημειωθεί πως στις 22 Ιουνίου 2015, η ελληνική κυβέρνηση είχε κάνει πίσω και είχε δεχθεί τις απαιτήσεις των δανειστών. Είχε υπάρξει τότε μια αχτίδα ελπίδας για συμφωνία, παρά το γεγονός ότι οι φήμες για επικείμενο δημοψήφισμα διασπείρονταν δεξιά και αριστερά με τα κυβερνητικά στελέχη να το αρνούνται.

Το ερώτημα του δημοψηφίσματος.

Εντούτοις, μετά την εμπλοκή που υπήρξε στις 24 Ιουνίου λόγω διαφωνίας των εταίρων με την ελληνική πρόταση, το ενδεχόμενο δημοψηφίσματος άρχισε να επαναφέρεται, για να καταστεί αναπόφευκτο σύμφωνα με τις τότε κυβερνητικές εκτιμήσεις.

Παρά τις δημοσκοπήσεις που έδιναν σαφές προβάδισμα στο «ΝΑΙ», το επίσημο αποτέλεσμα ήταν συντριπτικό υπέρ του «ΟΧΙ» (έλαβε ποσοστό 61,31%). Εκείνο το βράδυ, λένε αρκετές πηγές, αλλά το επιβεβαιώνει και ο Γιάνης Βαρουφάκης, ο Αλέξης Τσίπρας αντί να ήταν χαρούμενος, έμεινε μόνος του στο γραφείο του στο Μαξίμου προσπαθώντας να κατανοήσει πού τον οδήγησε η απόφασή του να δώσει τη σκυτάλη στον λαό.

Θυμόμαστε όλοι τους πανηγυρισμούς των οπαδών του «ΟΧΙ» στους κεντρικούς δρόμους της Αθήνας και των άλλων πόλεων. Εκείνη τη νύχτα, η Ελλάδα εξέπεμπε μια παράδοξη αισιοδοξία λες και είχαμε κατακτήσει την κορυφή του κόσμου. Ενός κόσμου, όμως, που περιείχε μόνο εμάς – οι άλλοι βρίσκονταν σε άλλο σημείο και δεν μας χρειάζονταν.

Οι εξελίξεις στο εσωτερικό και το εξωτερικό ήταν ραγδαίες για να αποδειχθεί πως το δημοψήφισμα είχε τη δύναμη της περόνης που αποσπάται από τη χειροβομβίδα. Η έκρηξη δεν άργησε να φανεί και τα θύματα ήταν πολλά. Ο Τσίπρας ήταν ένας νικητής-ηττημένος. Ο Βαρουφάκης κατέθεσε την παραίτησή του από υπουργός Οικονομικών για να διευκολύνει τις διαπραγματεύσεις, ενώ ο Αντώνης Σαμαράς παραιτήθηκε από αρχηγός της ΝΔ και έδωσε τα «κλειδιά» στον Βαγγέλη Μεϊμαράκη. Οι αγορές δέχθηκαν πλήγματα, αλλά όχι αυτά που πίστευαν οι επιτελείς του ΣΥΡΙΖΑ.

Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος οδήγησε στην περιβόητη kolotoumba του Τσίπρα.

Η Γερμανία μέσω του Σόιμπλε έδειξε το σκληρό της πρόσωπο κάνοντας λόγο για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. Η Μέρκελ ήταν έντονα προβληματισμένη, η Γαλλία προσπαθούσε να σβήσει τις φωτιές που άναψε το Μαξίμου, ενώ οι μόνοι που έστειλαν συγχαρητήρια τηλεγραφήματα ήταν ο Πούτιν, ο πρωθυπουργός της Κίνας Λι Κετσιάνγκ και οι πρόεδροι της Αργεντινής, της Κούβας, της Βενεζουέλας και της Βολιβίας. Η εικόνα της Ελλάδας άρχισε να χάνει τα ευρωπαϊκά της χρώματα.

Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος οδήγησε στην περιβόητη kolotoumba του Τσίπρα. Ορος που υιοθέτησαν τα ξένα Μέσα κι από τότε έγινε συνώνυμη των πολιτικών του Αλέξη Τσίπρα. Η Ελλάδα όχι μόνο δεν αποχώρησε από το ευρώ, όχι μόνο δεν επέβαλε τις απόψεις της, αλλά έφυγε από το… ταμείο με ένα τρίτο Μνημόνιο ανά χείρας. Η real politik είχε μόλις κερδίσει έναν πιστό οπαδό: τον Αλέξη Τσίπρα.

Ούτε ο Οδυσσέας Ελύτης δεν μας έσωσε εκείνη την ημέρα του δημοψηφίσματος (Nick Paleologos / SOOC).

Η συμφωνία με τους δανειστές επιτεύχθηκε στις 13 Ιουλίου. Ακολούθησε νέος κύκλος αντιδράσεων στο εσωτερικό της χώρας και του ΣΥΡΙΖΑ. Η αμφισβήτηση των νέων όρων οδήγησε στη διάσπαση του κυβερνώντος κόμματος. Τη συμφωνία ψήφισαν 222 βουλευτές, ενώ 40 κυβερνητικοί καταψήφισαν.

Στις 20 Αυγούστου 2015, ο Αλέξης Τσίπρας ανακοίνωσε με διάγγελμά του, την πρόθεση παραίτησης αυτού και της κυβέρνησής του, η οποία έγινε δεκτή από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Στις 21 Αυγούστου 2015, 25 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ ανεξαρτητοποιήθηκαν και σχημάτισαν το αντιμνημονιακό κόμμα Λαϊκή Ενότητα. Μετά την παραίτηση της κυβέρνησης και σύμφωνα με το Σύνταγμα δόθηκαν διερευνητικές εντολές για το σχηματισμό της κυβέρνησης και εφόσον δεν κατέληξαν, σχηματίστηκε η υπηρεσιακή κυβέρνηση της Βασιλικής Θάνου, ώστε να οδηγηθεί η χώρα στις ελληνικές βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου.

‘Επαιξε και έχασε… νικώντας (Dimitri Messinis / SOOC).

Ο ΣΥΡΙΖΑ έκοψε πάλι πρώτος το νήμα, αλλά χρειάστηκε εκ νέου τη συνδρομή των ΑΝΕΛ για να κυβερνήσει. Ηταν η δεύτερη φορά Αριστερά.

Το ερώτημα παραμένει: έπρεπε να πληρώσει η χώρα τόσο βαρύ τίμημα για να βάλει λίγο μυαλό;

Τι μας μαθαίνει -αν μας μαθαίνει- κάτι αυτή η ξέφρενη ιστορία του δημοψηφίσματος; Οτι ο λαϊκισμός έχει πάντα κοντά ποδάρια. Υπόσχεται πολλά, αλλά ελάχιστα μπορεί να φέρει εις πέρας. Επίσης, μας έμαθε πως η Ελλάδα δεν είναι ένα νησί που μπορεί να ζήσει μόνο του. Στην πραγματικότητα, καμία χώρα δεν μπορεί να ζήσει μόνη της. Αυτό το σκληρό μάθημα το λαμβάνουν τώρα και οι Αγγλοι με το Brexit.

Το ιδεολόγημα της εποχής (Menelaos Myrillas / SOOC).

Η απόσταση ανάμεσα στα θέλω και τα πρέπει οφείλουν να προσμετρούνται διπλά και τριπλά στην πολιτική. Με τα όσα συνέβησαν εκείνη την περίοδο καθίσταται σαφές πως με τις προθέσεις (όσο αγνές κι αν είναι) δεν μπορείς να πάρεις αποφάσεις που επηρεάζουν μια χώρα.

Το δημοψήφισμα ήταν ο επικρουστήρας. Από εκείνη τη στιγμή και μετά, ο ΣΥΡΙΖΑ και προσωπικά ο Αλέξης Τσίπρας άλλαξαν τακτική, πέρασαν στο στρατόπεδο της λογικής και όχι του αριστερού θυμικού. Το ερώτημα, ωστόσο, παραμένει: έπρεπε να πληρώσει η χώρα τόσο βαρύ τίμημα για να βάλει λίγο μυαλό και να μην προστρέχει σε «Μεγάλες Ιδέες», αφαιρετικά ιδεολογήματα και μαγικές εικόνες;

Ενδέχεται την απάντηση να μην μπορεί να την δώσει ούτε και ο ιστορικός του μέλλοντος.

 

Διαβάστε ακόμα: Εδώ Παππάς, εκεί Παππάς, πού πήγε το ηθικό πλεονέκτημα;

 

 

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top