Είναι κοινός τόπος ότι το smartphone έχει γίνει «επέκταση του χεριού» για πολλούς ανθρώπους ανεξαρτήτως επαγγέλματος, έτσι η μέρα πολλών (συμπεριλαμβανομένου του υπογράφοντος) ξεκινά και τελειώνει πατώντας το power button για να δουν τις ειδοποιήσεις τους. Το πρόβλημα γιγαντώνεται όμως, αν είσαι δημοσιογράφος που καλύπτει διεθνείς ειδήσεις και ειδικότερα αν έχεις κάνει το «λάθος» να έχεις breaking news alert από μεγάλα δημοσιογραφικά μέσα BBC, Reuters ή από πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, κυρίως Twitter. Σε αυτή τη περίπτωση νομίζεις ότι ο κόσμος καταστρέφεται.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο κυκεώνας που λέγεται Brexit, αναμφίβολα μια πρωτοφανής κατάσταση για την Ευρώπη. Σε ένα πρόσφατο δημοσίευμα οι Financial Times έγραφαν για το λεγόμενο Brexit Fatigue και το Brexit Stress δηλαδή την ψυχολογική κούραση και άγχος που έχει δημιουργήσει η κατάσταση αυτή στους εμπλεκόμενους και δη σε αρκετούς δημοσιογράφους.
Ύστερα υπάρχει η Βενεζουέλα, η χώρα με τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου στον πλανήτη η οποία έχει γονατίσει από τα σοσιαλιστικά πειράματα και τον αυταρχισμού του Νικολάς Μαδούρο, η Υεμένη που διεξάγεται ένας σφοδρός και απάνθρωπος εμφύλιος με θύματα χιλιάδες παιδιά κάθε μερα. Το πρόβλημα μεγαλώνει όταν ο «πλανητάρχης» Ντόναλντ Τραμπ πιάνει το πρωί που ξυπνά το twitter, τότε πρέπει να είσαι έτοιμος για οτιδήποτε. Από ακύρωση διεθνών συνθηκών, φυλακίσεις, απειλές, παραιτήσεις υπουργών! Ύστερα υπάρχουν οι κάθε λογής κοινωνιοπαθείς ρατσιστές, ισλαμιστές που τραβούν τον δικό τους δρόμο προς τη δόξα μέσω social media.
Πρόσφατα ο Τζέισον Μπέρκ, δημοσιογράφος της εφημερίδας Guardian, ένας από τους καλύτερους ρεπόρτερ για θέματα Αφρικής και Μέσης Ανατολής έγραφε «Η τεχνολογία είναι ο καλύτερος σύμμαχος του τρομοκράτη» με αφορμή την επίθεση της Νέας Ζηλανδίας.
Ο κόσμος φλέγεται, ή μήπως όχι;
Από την άλλη, διαβάζοντας τον διάσημο Στίβεν Πίνκερ, έναν από τους σημαντικότερους κοινωνικούς επιστήμονες του καιρού μας θα διαπιστώσει κανείς ότι τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Ο Πίνκερ σημειώνει τα εξής: ένα παιδί που γεννήθηκε το 2016 έχει προσδόκιμο ζωής τα 72 έτη, 5,5 χρόνια παραπάνω από το 2000, τα επίπεδα της απόλυτης φτώχειας υποχωρούν σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η δημοκρατία ανά τον πλανήτη είναι σε καλύτερα επίπεδα από ότι το 2005 σύμφωνα με το Freedom House. Πρόσφατα ακόμα και ο παλαβός για πολλούς διανοητής Σλαβόι Ζίζεκ έλεγε ότι ποτέ ο άνθρωπος δεν ζούσε τόσο καλά όσο σήμερα.
Να μην ανησυχούμε λοιπόν; όλα καλά; Όχι βέβαια! Δεν ξέρουμε πόσο κακό έχουμε κάνει στο περιβάλλον, ποιες θα είναι οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, το που πάει ο πλανήτης με την αυτοματοποίηση και πολλά ακόμα αινίγματα. Όμως σίγουρα ο Πίνκερ και ο Ζίζεκ έχουν ένα «point». Σκεφτείτε απλά πως θα ήταν ο κόσμος αν την εποχή της Κρίσης των Πυραύλων της Κούβας επί εποχής Τζον Κένεντι υπήρχαν social media. Πώς θα καλυπτόταν το Ολοκαύτωμα, ο δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος ή πιο πρόσφατα η γενοκτονία της Ρουάντα το 1994 που εν κρυπτώ 800.000 άνθρωποι σφαγιάστηκαν μέσα σε λίγο καιρό; Τι θα συνέβαινε τότε;
Εν κατακλείδι, στον καιρό της αναρχοαυτόνομης δημοκρατίας των social media, καταναλώνουμε πολύ περισσότερες ειδήσεις από όσες μπορούμε να «χωνέψουμε». Ειδήσεις που μπορεί να είναι χρήσιμες, μπορεί να είναι σκουπίδια. Τα φίλτρα μας όμως έχουν αρχίσει να φθείρονται καθώς πέραν των άλλων είμαστε σε μεγάλο βαθμό ψηφιακά αναλφάβητοι. Που καταλήγουμε λοιπόν; τι πρέπει να κάνουμε;
Να τα κλείσουμε όλα και να πηγαίνουμε το πρωί στο περίπτερο για την εφημερίδα; να βλέπουμε ειδήσεις των 8; να διαβάζουμε μόνο τα διάφορα blogs (ψεκασμένα και μη); Να ενημερωνόμαστε από τον τάδε ή τον δείνα αναλυτή, τσαρλατάνο ή social media persona; Δυστυχώς απάντηση και πάλι δεν υπάρχει. Πάντως όσοι καλοί άνθρωποι έχουν αρχίσει και φωνάζουν για media literacy, δηλαδή σωστή και ορθή χρήση των μέσων ενημέρωσης, προσφέρουν σημαντικό έργο για τις επόμενες γενιές. Είναι λίγοι αλλά σημαντικοί ψάξτε τους.
Διαβάστε ακόμα: Ο Τραμπ ανάμεσα σε Ισραήλ, Τουρκία και το… ένστικτό του.