Τι είναι πατριωτικό σήμερα;

Αλήθεια, τι είναι πατριωτικό στις μέρες μας; Συμπληρώθηκαν 200 χρόνια από την Έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, μια πράξη που δήλωνε απερίφραστα το πατριωτικό καθήκον των υπόδουλων Ελλήνων και τους έκανε για πρώτη φορά να ενώσουν τις δυνάμεις τους με σκοπό την απελευθέρωση του έθνους από τον οθωμανικό ζυγό.

Πώς μπορούμε να μεταλαμπαδεύσουμε αυτό το πνεύμα στις μέρες μας; Εμείς, οι σύγχρονοι Έλληνες, τι θεωρούμε πατριωτικό και πού το βρίσκουμε στην καθημερινότητά μας; Το Andro απευθύνθηκε σε ανθρώπους που έχουν σημαντική παρουσία στον τομέα τους. Πανεπιστημιακοί, συγγραφείς, επιχειρηματίες, εικαστικοί, σεφ, αθλητές, μουσικοί και δημοσιογράφοι δίνουν τη δική τους απάντηση.

Γιάννης Μπουτάρης: «Πατάμε έναν χώρο μικρό, που αξίζει να αγαπάμε»

Οταν αναφερόμαστε σε πατριωτισμό πρέπει να έχουμε στο νου μας το χάρτη. Η Ελλάδα, παρότι επεκτάθηκε γεωγραφικά από την επανάσταση και μετά, παραμένει μια κουτσουλιά στην υδρόγειο. Ας μην πηγαίνει λοιπόν το μυαλό μας στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία του Βυζαντίου όταν ακούμε για πατριωτισμό. Να ξέρουμε που πατάμε. Πατάμε έναν χώρο μικρό, που αξίζει όμως να τον αγαπήσουμε. Και δυστυχώς δεν τον αγαπάμε πραγματικά.

Οι μισοί έχουμε μαζευτεί στην Αθήνα και από το διαμερισματάκι μας αναπολούμε την αθωότητα του χωριού, όμως δεν κάνουμε και τίποτα για να ζωντανέψει η ύπαιθρος. Όσοι το κάνουν, γιατί υπάρχει και αυτή η τάση, πράγματι κάνουν κάτι μοντέρνα πατριωτικό.

Παρόλα αυτά είναι ακόμα σταγόνα στον ωκεανό. Βλέπεις τόσα χωριά σε εγκατάλειψη. Χωρίς δρόμους, χωρίς καλά σχολεία. Αυτό βέβαια δεν είναι ευθύνη των πολιτών αλλά των κυβερνήσεων και της εκάστοτε αντιπολίτευσης που δεν λειτουργούν πατριωτικά αλλά μαλλιοτραβιούνται.

Μια κουτσουλιά τόπος, αλλά έχουμε και την Ελληνική διασπορά σε όλον τον πλανήτη. Οι ομογενείς μας έχουν κρατήσει ζωντανές τις μνήμες. Έχουν όμως και την ιστορική γνώση; Εδώ αυτή λείπει και από τους εντός των τειχών. Αν οι μνήμες δεν συνδυαστούν με την παιδεία, τότε η Ελληνικότητα θα μείνει κενό γράμμα, ένα φολκλόρ, και θα ξεφτίσει, σαν τις κιτς ταβέρνες μας του εξωτερικού με τις πλαστικές κολώνες. Δεν το αναφέρω τυχαία αφού θεωρώ τη γαστρονομία σημαντικό κομμάτι του πολιτισμού μας. Το ίδιο ισχύει για τα προϊόντα που παράγουμε. Πατριωτικό είναι να τα παράγουμε ποιοτικά, να τα τυποποιούμε υπερήφανα, όχι να τα βγάζουμε χύμα και να κοιτάμε να αρπάξουμε την επιδότηση.

Ο τόπος μας λοιπόν, τα προϊόντα μας, και τέλος -αλλά ίσως το σημαντικότερο- έρχεται το θέμα της γλώσσας. Ξέρετε εγώ μιλούσα μικρός τα βλάχικα. Τώρα τα ξέχασα. Τα παιδιά μου βέβαια δεν τα μιλούν, απλά ξέρουν ότι έχουν και βλάχικη καταγωγή. Τα εγγόνια; Βλέπω τα εγγόνια μου κολλημένα σε μια οθόνη. Δεν είμαι εναντίον της τεχνολογίας, αντιθέτως. Αλλά η τεχνολογία δεν έχει πατρίδα. Αν θέλουμε τα παιδιά μας να έχουν πατρίδα ζωντανή, πρέπει να βοηθήσουμε να κρατήσουν ζωντανή τη γλώσσα μας, και όχι να επικοινωνούν με greeklish.

 

// Ο Γιάννης Μπουτάρης είναι πρώην δήμαρχος Θεσσαλονίκης. 

---

Δέσποινα Γερουλάνου: «Όσα αγάπησες στον οικείο αυτό τόπο, να τα παραδώσεις πιο φωτεινά».

Πατριωτισμός πάνω απ’όλα είναι ο καθημερινός και συνεχής αγώνας για την Ελευθερία. Ελευθερία στον λόγο, στην έκφραση, στις επιλογές όλων, που δεν νοείται χωρίς Δημοκρατία και κράτος Δικαίου.

Πατριωτικό είναι το «είμαστε εις το εμείς και όχι εις το εγώ», η συμμετοχή. Όπως είναι σήμερα οι άνθρωποι της πρώτης γραμμής που παλεύουν για το δικαίωμα στη ζωή όλων μας, και όλοι όσοι βάζουν διαχρονικά το εμείς πάνω από το εγώ.

Πατριωτική είναι η αγάπη για την παράδοση, όχι ως κακόγουστος μιμητισμός αλλα ως δυναμική, δημιουργική συνέργεια. Πατριωτικό είναι όλα αυτά που τόσο αγάπησες στον οικείο αυτό τόπο, τη διάφανη θάλασσα και το φως, τις μυρωδιές του Πάσχα και των αχινών, τους ήχους των τραγουδιών και της ψαρόβαρκας, να τα παραδώσεις πιο φωτεινά, πιο μυρωδάτα και πιο μελωδικά.

 

// Η Δέσποινα Γερουλάνου είναι μέλος της Διοικητικής Επιτροπής του Μουσείου Μπενάκη και εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Πολιτιστικό Συμβούλιο του πανευρωπαϊκού Michelangelo Foundation for Creativity and Craftsmanship.

---

Γιώργος Κορρές: «Πατριωτισμός σημαίνει σεβασμός»

Σωστά ρωτάτε τι είναι Πατριωτικό σήμερα. Γνώμη μου είναι πως η πατρίδα μας είναι η Ελλάδα, αλλά η μεγάλη μας πατρίδα είναι ο Πλανήτης Γη, και η μεγάλη μας Οικογένεια είναι ολόκληρη η Ανθρωπότητα. Άρα η φροντίδα μας, και το νοιάξιμό μας για την Ελλάδα, θα πρέπει να αντανακλά και την φροντίδα μας και το ενδιαφέρον μας για το Όλο.

Μέσα από αυτή τη σκέψη, Πατριωτισμός σημαίνει Παιδεία, σημαίνει Πολιτισμός, σημαίνει Σεβασμός. Σεβασμός τόσο στην Ιστορία μας, όσο και στην Ιστορία των άλλων. Σεβασμός στο Μέλλον των παιδιών μας. Σεβασμός στο Περιβάλλον. Σεβασμός στον Συνάνθρωπο. Σεβασμός στη Διαφορετικότητα. Σεβασμός στην Προσπάθεια. Μέσα από αυτά θα λάμψει η Ελλάδα, σαν φωτεινό μέλος της μεγάλης μας Ανθρώπινης Οικογένειας. Αυτό είναι Πατριωτικό.

 

// Ο Γιώργος Κορρές είναι επιχειρηματίας και ιδρυτής της ομώνυμης εταιρίας φυσικών καλλυντικών Korres.

---

Αλέξανδρος Μασσαβέτας: «Η δια βίου παιδεία είναι στον πυρήνα του πατριωτισμού»

Σε μια εποχή που όλοι έχουν άποψη για τα πάντα, ο πατριωτισμός παραμένει κενό γράμμα αν δεν τον διαμορφώνει η γνώση και η παιδεία. Αγάπη για την πατρίδα είναι η θέληση να την δεις να προοδεύει σε κάθε τομέα, και την ζωή των συμπατριωτών σου να γίνεται καλύτερη. Για να επιτύχεις το καλύτερο στο μέλλον πρέπει βέβαια να αναγνωρίσεις τα προβλήματα του παρόντος και τα λάθη του παρελθόντος.

Έτσι, η καλή γνώση της ιστορίας (πέρα από μύθους και σαχλές αφηγήσεις) και της πολιτιστικής παρακαταθήκης, η συνεχής και αξιόπιστη πληροφόρηση και η έμφαση στην δια βίου παιδεία βρίσκονται στον πυρήνα του πατριωτισμού. Χωρίς αυτές μιλάμε, αναπόφευκτα, για νεκροφιλία και μηρυκάζουμε κοινοτοπίες, ενισχύοντας τα όποια συλλογικά μας σύνδρομα. Η ρήση του Σολωμού πως «το έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικό ό,τι είναι αληθινό» είναι πιο επίκαιρη από ποτέ την εποχή των ψευδών ειδήσεων και θεωριών συνομωσίας.

 

//Ο Αλέξανδρος Μασσαβέτας είναι συγγραφέας. 

---

Αριστείδης Χατζής: «Εθνικόν ό,τι είναι Αληθές»

Τι είναι πατριωτικό σήμερα; Ό,τι ήταν πάντα. Η αγάπη για τον τόπο που γεννήθηκες και μεγάλωσες. Η περηφάνεια για ό,τι πρέπει να αισθάνεσαι περήφανος και η υποχρέωση να κάνεις ό,τι μπορείς για να αλλάξει προς το καλύτερο ό,τι πρέπει να αλλάξει.

Ο πατριωτισμός των Ελλήνων πρέπει να συνδέεται με την ελευθερία, τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, το Σύνταγμα, τα δικαιώματα, την ανοικτή κοινωνία, την ανοχή, την αμεροληψία, τη δικαιοσύνη, την ισονομία, την αξιοκρατία και φυσικά τον ανθρωπισμό.

Να είναι συμβατός με την ευρωπαϊκή ταυτότητα. Να απορρίπτει τη μισαλλοδοξία, την πατριδοκαπηλία, τον εθνολαϊκισμό, την ξενοφοβία, τον ρατσισμό, την ανισότητα, τον πατερναλισμό. Και όσο και να ακούγεται στερεότυπο δεν θα πάψει ποτέ να είναι επίκαιρη η ρήση του εθνικού μας ποιητή «Το έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικόν ό,τι είναι Αληθές».

 

// Ο Αριστείδης Χατζής είναι Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Διευθυντής Ερευνών στο Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕΦίΜ) και μέλος της Επιτροπής «Ελλάδα 2021».

---

 

Ελένη Μαρτίνου: «Να διαβάζεις Έλληνες ποιητές στα εγγόνια σου»

Πατριωτικό είναι να διαβάζεις Ελληνική ποίηση στα εγγόνια σου. Να μαθαίνεις την Ελληνική ιστορία για τον εαυτό σου. Να φυτεύεις δέντρα για τα δισέγγονά σου. Να γνωρίσεις τον τόπο σου ταξιδεύοντας απ´ άκρη σ’ άκρη.

Να ψηφίζεις κάθε φορά γιατί για αυτό το Δημοκρατικό δικαίωμα έχει χυθεί άπλετο αίμα. Να προτιμάς τα υπέροχα Ελληνικά προϊόντα από τα εισαγόμενα, να στηρίζεις το μαγαζάκι της γειτονιάς σου. Να στηρίζεις τον πολιτισμό! Τρέξτε στα μουσεία, στο Θέατρο, στις εκθέσεις. Πατριωτικό είναι να σέβεσαι το περιβάλλον, να κάνεις ανακύκλωση, μείωση κατανάλωσης και μείωση αποβλήτων.

Πατριωτικό είναι να νοιάζεσαι για τον συνάνθρωπο σου, Έλληνα ή ξένο, να δίνεις ένα κομμάτι του χρόνου σου και του εισοδήματος σου σ’ αυτούς που το έχουν ανάγκη. Πατριωτικό, τέλος, είναι να θυμάσαι και να τιμάς όλους αυτούς που δώσανε τη Ζωή τους για να ζεις εσύ σε μια ελεύθερη χώρα!

 

//Η Ελένη Μαρτίνου είναι η ψυχή του ιστορικού (από το 1894) παλαιοπωλείου ΜΑΡΤΙΝΟΣ, στην οδό Πανδρόσου.

 

---

Γιώργος Βέης: «Η ηθική του πατριωτισμού»

«κι ας είναι πάντα αργά
για να ξεχάσω»
Διονύσης Μαρίνος, ποτέ πια εμείς

Πατριωτισμός είναι η κομβική επίγνωση της υλικής, αλλά και άυλης παρακαταθήκης ενός Γένους. Επιπροσθέτως συνιστά, εκτός των άλλων, εφαρμογή στην πράξη όσων επιβάλλονται ως εκ των πραγμάτων για τη διατήρηση του αποτυπώματος της πολύτιμης συλλογικής μνήμης. Δεν πρόκειται εν ολίγοις για μανία αλλοπαρμένων ή για καταφύγιο, που προτιμούν οι «scoundrels», όπως διατείνεται ο Σάμιουελ Τζόνσον. Πατριωτισμός σε δεύτερο βαθμό είναι η περαιτέρω ανακάλυψη του απώτερου είναι του συγκεκριμένου λαού από τα νεότερα στελέχη του. Κοντολογίς, στον αντίποδα της λήθης δρα το Μητρώον.

Είμαι πεπεισμένος ότι όσο ο κόσμος θα δείχνει απερίφραστα ότι διακατέχεται από ισχυρές τάσεις αυτοκαταστροφής, τόσο ανάστροφα θα δρα μια ασίγαστη ορμή. Εκείνη που αφορά στη διασφάλιση των κρίσιμων γονιδίων της ταυτότητας. Κι ο πατριωτισμός θα διατηρείται ως διαχρονική αλυσίδα συνειρμών συνταύτισης με το κοινό του αίματος.

 

// Ο Γιώργος Βέης είναι πρώην πρέσβης. Ποιητής, κριτικός λογοτεχνίας και μεταφραστής.

---

 

Σώτη Τριανταφύλλου: «Είμαστε Έλληνες κι ύστερα Ευρωπαίοι ή το αντίθετο;»

Η ευρωπαϊκή ομοσπονδοποίηση παραμένει όραμα στον μακρινό ορίζοντα και τα έθνη-κράτη δεν είναι έτοιμα να αλλάξουν φυσιογνωμία. Προς το παρόν τουλάχιστον: χρειαζόμαστε χρόνο, χρειαζόμαστε περισσότερη ευρωπαϊκή ιστορία. Αναφέρομαι στην Ευρώπη διότι είναι ο μοναδικός χώρος στον κόσμο που υποσχέθηκε εξέλιξη του πατριωτισμού, επέκταση των συνόρων του και θεραπεία της παθολογίας του: οι οικουμενικές αξίες είναι ευρωπαϊκές αξίες.

Να πώς έχουν τα πράγματα: γεννιέσαι σε ένα έδαφος· το συνδέεις με τη ζωή σου· συσσωρεύεις εμπειρίες· οι εμπειρίες γίνονται αναμνήσεις ― αποκτάς μνήμη και ρίζες ακόμα κι αν δεν θεωρείς τον εαυτό σου δέντρο. Κι όπως είναι φυσικό, το ενδιαφέρον, η έγνοια, η ανησυχία επικεντρώνεται στον πυρήνα ομόκεντρων κύκλων: είμαστε, λόγου χάρη, Έλληνες, ύστερα Ευρωπαίοι, ή πρώτα Ευρωπαίοι και ύστερα Έλληνες.

Με αυτή την οπτική δεχόμαστε μια μοίρα ―τη γέννησή μας σε μια χώρα και σε μια ήπειρο ― και προσπαθούμε να συμβάλουμε στην ευημερία της. Αυτό είναι πάνω-κάτω ο πατριωτισμός: Αν έχω λίγο μυαλό, δεν χρειάζεται πολύ, αναγνωρίζω επίσης ότι η γενέθλια γη δεν είναι η καλύτερη στον κόσμο επειδή είχε την τύχη να φιλοξενήσει τη δική μου υπέρλαμπρη γέννηση. Αλλά, παρότι ξέρω ότι δεν είναι η καλύτερη, κάνω ό,τι μπορώ για να γίνει καλύτερη.

Τέλος αναγνωρίζω το στοιχείο του παραλογισμού και της αυθαιρεσίας: οι άνθρωποι που ζουν σε συνοριακές πόλεις ―π.χ. στο Στρασβούργο ή στη Βεντιμίλια― είναι συνήθως οπαδοί της ποδοσφαιρικής ομάδας από τη δική τους πλευρά των συνόρων· αν είχαν γεννηθεί τρία χιλιόμετρα πιο πέρα θα ήταν οπαδοί της «ξένης» και συχνά αντίπαλης ποδοσφαιρικής ομάδας.

 

// Η Σώτη Τριανταφύλλου είναι συγγραφέας και μεταφράστρια. 

---

 

Ρωμανός Γεροδήμος: «Πατριωτικό σήμερα είναι να τηρείς τα μέτρα»

Οι αξίες του Διαφωτισμού που ενέπνευσαν την Επανάσταση του 1821 – οι αξίες της αυτοδιάθεσης. της ελευθερίας, του ανθρωπισμού, της ατομικής βούλησης, της δημοκρατίας και της λογικής σκέψης που πηγάζουν από τη δική μας φιλοσοφική παράδοση και ιστορία – θα δοκιμαστούν με πρωτοφανή ένταση στις μεγάλες ηθικές, πολιτικές και τεχνολογικές μάχες του 21ου αιώνα. Πατριωτισμός ήταν και είναι η υπεράσπιση αυτών των αξιών με προσωπικό και συλλογικό κόστος, με αυτοθυσία.

Η εθνική ταυτότητα και το εθνικό συμφέρον πρέπει να είναι έννοιες ζωντανές, αλλιώς πεθαίνουν. Πρέπει να κωδικοποιούν, να μεταφράζουν αυτές τις διαχρονικές αξίες σε υπεύθυνη στάση απέναντι στα συγκεκριμένα ερωτήματα και τις προκλήσεις της κάθε εποχής. Πατριωτικό σήμερα είναι το να θυσιάζεσαι για να τηρήσεις τα μέτρα, για να προστατεύσεις τον εαυτό σου και το κοινωνικό σύνολο. Πατριωτικό σήμερα είναι το να ενημερώνεσαι ψύχραιμα και επαρκώς. Πατριωτικό σήμερα είναι το να κάνεις με την ατομική σου στάση την Ελλάδα μια κοινωνία με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη.

 

//Ο Ρωμανός Γεροδήμος είναι αναπλ. καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μπόρνμουθ.

---

 

Γαλάτεια Λασκαράκη: «Να αγαπάς της πατρίδα χωρίς να μισείς τους άλλους»

Το να αγαπάς την πατρίδα σου χωρίς να μισείς τους άλλους, αυτό θα ήταν για μένα ένας ορισμός του τι είναι πατριωτικό σήμερα. Κατάγομαι από τη Θράκη, η οποία ενσωματώθηκε τραυματικά στην Ελλάδα όχι πριν από 200 αλλά μόλις πριν από 100 χρόνια, μέσα στα οποία πληγώθηκε από την επώδυνη εμπειρία της ανταλλαγής πληθυσμών, έχασε τον πλούσιο «κοσμοπολίτικο» χαρακτήρα της και καταδικάστηκε στον ρόλο συνοριοφύλακα, ενώ οι νέοι την εγκατέλειπαν κατά χιλιάδες προς εύρεση εργασίας στην Αθήνα ή στην Γερμανία.

Με αφήγημα βασισμένο σε έναν διαρκή κίνδυνο από τους γείτονες, αυτό το εμπορικό σταυροδρόμι Δύσης και Ανατολής, με την αρχαία Εγνατία οδό, τον σιδηρόδρομο και το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, έχασε την ευκαιρία να γίνει μία από τις πιο δυναμικές και ελκυστικές για επενδύσεις περιοχές της Ελλάδας, αλλά και γραφικός τουριστικός προορισμός υψηλών προδιαγραφών για τις βαλκανικές χώρες και γιατί όχι την Τουρκία. Πατριωτικό είναι να το καταλάβουμε αυτό και να καταφέρουμε να το αλλάξουμε, ως την επόμενη μεγάλη επέτειο.

 

//Η Γαλάτεια Λασκαράκη είναι διευθύντρια του περιοδικού Marie Claire.

---

 

Κωνσταντίνος Κακανιάς: «Να δέχεσαι κάθε άνθρωπο σαν πατριώτη σου»

Πατριωτικό για μένα είναι να συνδράμω όσο πιο πολύ μπορώ για ένα καλύτερο μέλλον του πλανήτη μας. Πατριωτικό για μένα είναι να δέχομαι όλους τους ανθρώπους -ανεξαρτήτως φυλής, γένους, χρώματος, θρησκείας, όψεως- σαν πατριώτες μου. Όσο για την Ελλάδα μας, που τα βουνά και τα λαγκάδια της τόσο αγαπώ, η πραγματική μου πατρίδα είναι ο ελληνικός πολιτισμός σε όλες του τις μορφές. Το ελληνικό πνεύμα δεν έχει σύνορα, ούτε διαβατήρια.

 

// Ο Κωνσταντίνος Κακανιάς είναι καλλιτέχνης. 

---

 

Γεωργιάννα Χιλιαδάκη: «Να διαδίδουμε τον εθνικό πλούτο των γεύσεων»

Πατριωτισμός είναι η αγάπη για τον τόπο μας. Να αγωνίζεσαι και να νοιάζεσαι για το κοινό καλό. Εμείς εκδηλώνουμε αυτή μας την αγάπη μέσα από τη μαγειρική μας, προσπαθώντας να αναδείξουμε τα τοπικά προϊόντα και την πλούσια γαστρονομική μας κληρονομιά.

Έχουμε την τύχη ο τόπος μας να είναι γεμάτος σε πλούσια αρώματα και γεύσεις που μας συνδέουν με το παρελθόν και καθορίζουν την ταυτότητά μας. Αυτό μας γεμίζει περηφάνεια και αυτή η περηφάνεια είναι που μας οδηγεί και μας δίνει την απαραίτητη έμπνευση για να συνεχίσουμε. Να δημιουργούμε νέες συνταγές πρωτοποριακές, βασιζόμενοι πάνω στην πληθώρα πεντανόστιμων συνταγών της μακράς μαγειρικής μας παράδοσης. Να προοδεύουμε και να διαδίδουμε αυτό τον τεράστιο εθνικό πλούτο πρώτων υλών και γεύσεων και έξω από τα σύνορα της μικρής μας πανέμορφης χώρας.

 

//Η Γεωργιάννα Χιλιαδάκη είναι σεφ, βραβευμένη με 2 αστέρια Michelin για το εστιατόριο Funky Gourmet στην Ελλάδα. Συνδημιουργός του Modern Greek Food Group, έχει ακόμα τα εστιατόρια Opso, Pitta Bun και INO στο Λονδίνο.

---

 

Κωνσταντίνος Λαζαράκης: «Να φέρνεις τους ανθρώπους κοντά, σαν το κρασί»

Υπάρχει λόγος για πατριωτισμό σήμερα; Φυσικά. Η αίσθηση του ανήκειν είναι μια τέχνη που χάνεται, ακριβώς την στιγμή που την χρειαζόμαστε όσο ποτέ.

Είναι εύκολο να είσαι πατριώτης σήμερα, που το σύνηθες είναι να εκφραζόμαστε μόνο για τα κακά; Φυσικά. Γιατί ο σωστός πατριώτης δεν είναι αυτός που τα βλέπει όλα αγγελικά πλασμένα στην πατρίδα του, είναι αυτός που κατανοεί την πολυπλοκότητα, την γνωστική δυσαρμονία και βγάζει νόημα, ή έστω «τον δρόμο προς τα μπρος».

Τι είναι πατριωτικό σήμερα; Για εμένα, πατριωτικό σήμερα είναι το να βλέπεις τις καταστάσεις γύρω σου από γόνιμη οπτική γωνία, που σου δίνει την ουσία, χωρίς να εμμένεις στις αρνήσεις, στα εφήμερα, στα εύκολα, στα περιορισμένα.

Είμαι άνθρωπος του κρασιού, ένα προϊόν που φέρνει τους ανθρώπους κοντά. Η ουσία του κρασιού είναι να σε κάνει το αμπέλι σου περήφανο, αλλά και να αγαπάς όλα τα αμπέλια του κόσμου. Συνεπώς, ίσως επειδή έτσι έχω συνηθίσει, βλέπω τον πατριωτισμό σαν κάτι που πρέπει να φέρνει τους ανθρώπους κοντά, ακόμα και αν δεν ανήκουν στο ίδιο έθνος.

 

//Ο Κωνσταντίνος Λαζαράκης είναι ο πρώτος Έλληνας Master of Wine. 

---

 

Φωτεινή Τσαλίκογλου: «Πέρα από εξιδανικεύσεις και απομυθοποιήσεις»

Ο εξωραϊσμός είναι ο κρυφός σύντροφος της αποκαθήλωσης. Θα μιλήσω πέρα από βλαβερές εξιδανικεύσεις και άστοργες απομυθοποιήσεις. Πατριωτικό για μένα είναι να μπορείς να υπερασπίζεσαι και να υποστηρίζεις μια ιδιαίτερη σχέση με την πατρίδα σου. Μια σχέση που είναι σαν τη ζωή. Τη ζωή που δεν είναι ποτέ, ούτε τόσο όμορφη, ούτε τόσο άσχημη όσο τη φανταζόμαστε. Είναι όμως το μόνο που έχουμε.

 

//Η Φωτεινή Τσαλίκογλου είναι ψυχολόγος και συγγραφέας. 

---

 

Βαγγέλης Κούμπουλης: «Δεν υπάρχει ένας και μόνο πατριωτισμός»

Νομίζω πως το ζητούμενο είναι, ειδικά σε εμάς στην Ελλάδα, που η αδυναμία μας να διχαζόμαστε και να τσακωνόμαστε μεταξύ μας για το παραμικρό είναι παροιμιώδης, να αντιληφθούμε πως δεν υπάρχει ένας και μόνο πατριωτισμός, ούτε εκφράζεται με έναν και μοναδικό τρόπο.

Αυτό πρέπει τελικά να εμπεδώσουμε· δεν είναι πιο πατριώτης ο Κολοκοτρώνης από τον Μαυροκορδάτο, ούτε ο Ανδρούτσος από τον Δεληγιάννη. Δεν είναι οι «καλοί» οπλαρχηγοί και οι «κακοί» πρόκριτοι και Φαναριώτες. Και οι μεν και είδε ήθελαν το καλό της πατρίδας που προσπαθούσαν να χτίσουν, μέσα από διαφορετικές οπτικές

Πρόσφατα ζήσαμε ξανά αυτό το είδος του διχασμού, με τη μία πλευρά να κατηγορεί την άλλη για έλλειψη πατριωτισμού. Αλλά προδότες, δεν ήταν ούτε οι μεν ούτε οι δε.

Τι είναι λοιπόν πατριωτικό σήμερα; Το να καταλάβουμε το μακρυγιάννειο «είμαστε στο εμείς», να καταλάβουμε ότι ουδείς μονοπωλεί τον πατριωτισμό, την αγάπη προς την ελευθερία και την ανεξαρτησία της Ελλάδας ή την πρόοδο της, και κανένας δεν είναι λιγότερο ή περισσότερο Έλληνας από τον άλλον. Κι αν κάνουμε λάθη, αυτά γίνονται ακριβώς, στο ίδιο πλαίσιο που ο γονιός κάνει λάθη στον τρόπο με τον οποίο μεγαλώνει το παιδί του, χωρίς αυτό να σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι δεν το αγαπά.

 

//Ο Βαγγέλης Κούμπουλης είναι θεολόγος και ιστορικός. Είναι σύμβουλος έκδοσης του περιοδικού «Ιστορία Εικονογραφημένη» και μέλος της συντακτικής επιτροπής της επιθεώρησης The Book’s Journal.

---

 

Παύλος Δεμερτζής-Μπούμπουλης: «Να αντιμάχεσαι τον εθνικισμό»

Η σημασία της λέξης πατριωτισμός αλλάζει όπως αλλάζουν και οι περίοδοι της ιστορίας – χωρίς ωστόσο να αλλάζει η βαθύτερη έννοια της λέξης, ήτοι η αγάπη και αφοσίωση στην πατρίδα.

Πατριωτισμός σήμερα είναι να μάχεσαι υπέρ της συνολικής καλυτέρευσης και ενδυνάμωσης της χώρας. Να αντιμάχεσαι τον εθνικισμό και τον διχασμό. Να υποστηρίζεις και να σέβεσαι τους νόμους τους κράτους, προάγοντας ταυτόχρονα την έννοια της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.

Να μάχεσαι ασταμάτητα υπέρ των ανθρωπίνων και κοινωνικών δικαιωμάτων, ανεξαρτήτως φυλής, σεξουαλικού προσανατολισμού, χρώματος ή θρησκείας και να είσαι ενάντια σε κάθε είδους διάκριση. Να μην λειτουργείς με γνώμονα το ατομικό συμφέρον αλλά να εργάζεσαι με στόχο την βελτίωση της κοινωνίας καθώς και την «απαγκίστρωσή» της από αναχρονιστικές αντιλήψεις. Να προσφέρεις με κάθε ευκαιρία εθελοντικά τις υπηρεσίες σου στους ευπαθείς. Όλα τα παραπάνω είναι για μένα κομμάτι του σύγχρονου πατριωτισμού.

 

//Ο Παύλος Δεμερτζής-Μπούμπουλης είναι 6ης γενιάς απόγονος της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας. Από το 2018 έχει αναλάβει τα ηνία του Μουσείου Μπουμπουλίνας.

---

 

Αγγελος Ρέντουλας: «Οι Έλληνες παραγωγοί είναι πατριώτες»

Το ασπρομύτικο φασολάκι των Σαλαμουσάδων από τη Λήμνο. Ένα προϊόν με ντόπιο DNA, έξοχο, παμπάλαιο και απολύτως μοντέρνο. Το ψυχρής έκθλιψης και το ωμό, άθερμο ταχίνι του Πολυζωίδη από τον Έβρο, εκ γηγενούς σουσαμιού, με νοστιμιά σαγηνευτική και επίμονη. Το μέλι του διανοούμενου Ζαφειρόπουλου που κάνει σαφάρι με τις μέλισσες του ανά την επικράτεια για να βρει καθαρούς τόπους και των Κοπανέζων που στήνουν τα μελίσσια τους σε ασπαίροντες θυμαρότοπους στα κοφτερά βράχια της Καλύμνου.

Το πρωτόλαδο του Στατήρα, του Δημήτρη Πόρτολου, αγουρόλαδο Grand Cru, σφύζον, πυκνό, ογκώδες, με μιαν υπέροχη σφριγηλή πικράδα και έναν πορτοκαλίζοντα και χόρτινο υπαινιγμό. Τα λουκούμια της κυρίας Ντίνας Συκουτρή από τη Σύρα με καταγωγή από τη Σμύρνη, μιας γυναίκας που ανέλαβε αυτοβούλως τον ρόλο του θεματοφύλακα μιας μακραίωνης παράδοσης. Ιδίως τα ξερολούκουμά της, Θεέ μου, τι νοστιμιά!

Τα Ξινόμαυρα του τερουαρίστα Θυμιόπουλου που εξάγει το 90% της παραγωγής του. Τα πορτοκάλια, οι φράουλες, τα βιοδυναμικά μαρούλια που παράγει στο γλυκό κοκκινόχωμα του Κυβερίου Αργολίδος, κοντά στην πηγή του Ανάβαλου και δίπλα στη θάλασσα η Δήμητρα Τσακίρη, αγρότισσα πρώτης γενιάς και απόφοιτος της Σχολής Τεχνολόγων Γεωπόνων του Μεσολογγίου.

Αυτοί και άλλοι πολλοί Έλληνες παραγωγοί, νέοι και παλιοί, κάνουν πράγματα πατριωτικά. Μορφωμένοι, δουλευταράδες, μάστορες, φτιαγμένοι από ενισχυμένο πηλό, με ένταση, στόχο καλοεστιασμένο και ύφος υπαρξιακό υπερασπίζονται το κρίσιμον για την εθνική επιβίωση, όχι μονάχα της διατήρησης, αλλά προεχόντως της καλλιέργειας της τοπικής μνήμης, της τοπικής πρώτης ύλης. Στα προϊόντα τους ένας ιστορικός, αισθητικός, αισθηματικός, πνευματικός και υλικός θησαυρός της Ελλάδας. Το ζουμί του τόπου. Η δουλειά τους ένα παράθυρο ανοιχτό στην κληρονομιά μας.

Μαζί τους γίνεται δυνατόν να θεμελιώσουμε μια νέα συλλογική αυτογνωσία, να συσπειρωθούμε γύρω από έναν πυρήνα αυτοπεποίθησης: πού αλλού στον κόσμο να βρεις τόση πολύτιμη ύλη στριμωγμένη σε τόσο μικρή έκταση;

Είναι όμως δυνατόν; Όταν σπέρνουν σε ένα χωράφι πολιτικά ερημωμένο; Όταν η ηγεσία του Υπουργείου Γεωργίας/Αγροτικής Ανάπτυξης έχει αλλάξει μέσα σε 47 χρόνια, από τη Μεταπολίτευση έως τώρα, 38 φορές χέρια. 38 φορές μέσα σε 47 χρόνια! Όταν δεν υπάρχει (πρόθεση για) εθνική γαστρονομική πολιτική που να βάζει τον πρωτογενή τομέα έστω στο κάδρο, αν όχι στο επίκεντρο, και να τον συνδέει με τον μάγειρα και τον καταναλωτή, Έλληνα και επισκέπτη. Όταν τα ευρωπαϊκά κονδύλια μοιράζονται σε χέρσα πρότζεκτ.
Αυτό σίγουρα δεν είναι πατριωτικό.

 

//Ο Άγγελος Ρέντουλας είναι αρχισυντάκτης του περιοδικού Γαστρονόμος.

---

 

Πάνος Παρθένιος: «Το πατριωτικό να συμβαδίζει με το ταπεινό»

Πατριωτικό, διαχρονικά, [πρέπει να] είναι το αληθινό και το προσφέρον στον άλλον.

Αληθινό απέναντι στην αντικειμενική αλήθεια, αλλά και αληθινό απέναντι στον εαυτό μας. Από την στιγμή που έστω και ασυνείδητα βαφτίσουμε κάτι πατριωτικό για εμάς, και όχι για τους άλλους, παύει να είναι πατριωτικό. Το ίδιον όφελος ακυρώνει την προσφορά, την θυσία, την υπομονή, την εξέλιξη μέσω της εξέλιξης του άλλου, όχι του εαυτού.

Μπορεί το πατριωτικό να συμβαδίζει με το ταπεινό; Μπορεί, όταν βασίζεται στην ακατέργαστη αγάπη. «Για τον Χριστό και τον Λεωνίδα αγωνιζόμαστε», έγραψε ο Αθανάσιος Διάκος και συμπύκνωσε σε 7 μόλις λέξεις τι είναι πατριωτικό για εμάς τους Έλληνες. Οι πραγματικοί πατριώτες είναι οι ανώνυμοι καθημερινοί οι οποίοι προσφέρουν κάτι από τον εαυτό τους για το καλό κάποιου άλλου, και δεν μαθαίνουμε ποτέ το όνομά τους. Πόσοι από εμάς σήμερα αγωνιζόμαστε για κάτι άλλο εκτός από τους εαυτούς μας;

 

//Ο Πάνος Παρθένιος είναι αρχιτέκτονας. Καθηγητής στη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Πολυτεχνείου Κρήτης.

---

 

Γεωργία Καλτσή: «Να εκτιμάς αυτό που παρέλαβες»

Πατριωτικό σήμερα είναι να εκτιμάς αυτό που παρέλαβες και να το εξελίσσεις προς το καλύτερο. Να σέβεσαι την πατρίδα σου και τα ίσα δικαιώματα του διπλανού σου. Να βοηθάς να κρατηθούν οι νέοι εδώ. Χωρίς τους νέους Έλληνες δε θα μπορέσουμε να πάμε ένα βήμα μπροστά. Αν δεν σταματήσουμε το brain drain σχεδιάζοντας ένα σύγχρονο παραγωγικό μοντέλο, δεν θα ξαναχτίσουμε δουλειές υψηλού επιπέδου.

Παράλληλα πρέπει να αναδείξουμε τους μοναδικούς πόρους που απλόχερα μας χαρίστηκαν από τη φύση, και να τους αξιοποιήσουμε στον τουρισμό και στην αγροτιά. Και τέλος να καινοτομήσουμε στην έρευνα, στηρίζοντας το Ελληνικό Πανεπιστήμιο. Πατριωτικό είναι να πιστέψουμε ότι μια πιο δυνατή Ελλάδα είναι εφικτή, και πάντα στην ενωμένη Ευρώπη, χωρίς αυτοκαταστροφικούς εθνικισμούς.

 

//Η Γεωργία Καλτσή είναι αθλήτρια ξιφασκίας με αμαξίδιο. 

---

 

Αντώνης Τσαπατάκης: «Να ανακαλύψουμε την πηγαία δύναμη όλων μας»

Η απάντηση σε τέτοιου είδους ερωτήσεις στους καιρούς μανιχαϊσμού που βιώνουμε, δύσκολα διατυπώνεται. Με στόχο όπως και στις συν-ομιλίες μου ενωτικό, όπως αρμόζει σε κάθε αθλητή, θα προσπαθήσω να απαντήσω στο ερώτημα σας ξεκινώντας με την ανάλυση της λέξης «πατρίδα».

Η λέξη απαντάται πολλάκις στα Ομηρικά Έπη ως ποιητικό επίθετο και όχι ως ουσιαστικό και σημαίνει, ο τόπος του πατέρα μου. Πατριωτικό επομένως για εμένα είναι να κρατάς στη ζωή αυτόν το τόπο, που ως θεμέλιο χώμα έχει των προγόνων σου τις θυσίες, τα ήθη, την ιστορία, και να εξελίξεις τις γενιές που στέκονται πάνω του.

Κρατώντας των προγόνων τις ιδέες και τα όνειρα ζωντανά, κόντρα στις μνημοκτόνες εποχές που ζούμε που ως απώτερο στόχο έχουν να ξεχάσουμε τις ρίζες μας για να αποδομήσουν την σκέψη μας. Έτσι, από την απουσία των όσων μας προικοδοτήσαν οι πρόγονοι μας, να ήμαστε ανίκανοι να διακρίνουνε έναν κενό Λόγο, που σκοπό έχει να μοιάσουμε σε ένα τηλεκατευθυνόμενο ανδροειδές που η σκλαβιά του, πηγάζει από την ψευδαίσθηση της ελευθερίας.

Έτσι και εγώ μέσα από τις συν-ομιλίες μου σε μικρούς και μεγάλους, προσπαθώ να ανακαλύψουμε την πηγαία δύναμη όλων μας και να αντιληφθούμε, ότι τα όνειρα γίνονται αλήθεια μόνο όταν θυμόμαστε το που οι άλλοι σκόνταψαν για την πραγμάτωση των δικών τους. Και όταν ένα όνειρο πραγματώνεται, το αποτέλεσμα είναι συλλογικό, γιατί φέρει την ελπίδα σε όλους όσους προσπαθούν, όχι μόνο στο τόπο σου αλλά πέρα από αυτόν: τους λέει ότι «και εσύ μπορείς».

Υ.Γ. Θα κλείσω με μια φράση από τα απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη: «Ότι αν είμαι στραβός, και η πατρίδα μου είναι καλά, με θρέφει· αν είναι ἡ πατρίδα μου αχαμνά, δέκα μάτια να ‘χω, στραβός θα να είμαι».

// Ο Αντώνης Τσαπατάκης είναι Παραολυμπιονίκης της κολύμβησης και ομιλητής παρακίνησης σε σχολεία, ιδρύματα, κοινότητες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

---

 

Στέλιος Φαϊτάκης: «Να μην μπασταρδεύουμε τη γλώσσα μας»

Πατριωτικό είναι το να αναλαμβάνει ο καθένας την ευθύνη του και να μην την προβάλλει οπουδήποτε αλλού, πετώντας την από πάνω του. Είναι το να κοιταζόμαστε στον καθρέφτη, να αναγνωρίζουμε και στην συνέχεια να διορθώνουμε τα σφάλματά μας. Το να μπορεί κανείς να αναγνωρίσει και να παραδεχτεί ρίχνοντας το εγώ του, ότι ο δίπλα έχει δίκιο και στη συνέχεια να βελτιώσει αντίστοιχα την συμπεριφορά και τον τρόπο ζωής του. Έτσι, μεταξύ άλλων, θα οδηγηθούμε και στο να ψηφίζουμε όχι για προσωπικό και οικογενειακό συμφέρον αλλά για το συνολικό καλό του τόπου.

Πατριωτικό είναι το να προσέχουμε και να διατηρούμε την ομορφιά της γης που μας ευλόγησε ο Θεός να έχουμε. Να προσέχουμε λίγο την παλιά, πλούσια και εύηχη γλώσσα μας και να την μπασταρδεύουμε όσο γίνεται λιγότερο με την Αγγλική.

Πατριωτικό είναι να πετάξουμε τις τηλεοράσεις μας και να ανοίξουμε τα βιβλία.

 

//Ο Στέλιος Φαϊτάκης είναι ζωγράφος. 

---

 

Νέγρος του Μοριά: «Δεν ξέρω τι είναι πατριωτισμός»

Εγώ είμαι σουρτούκης, δεν ξέρω τι είναι πατριωτισμός να σου πω την αλήθεια. Δεν ξέρω τι σε κάνει σωστό πατριώτη για να λέγεσαι πατριώτης. Δε ξέρω σε πια κατηγορία ανήκουν οι πατριώτες του σήμερα, είναι μαγκιόροι; Δεν ξέρω να το απαντήσω εγώ αυτό.

Δεν ξέρω τι πάει να πει είσαι ντόπιος σωστός, δεν ξέρω πλέον ποιος είναι ο κακός ο ντόπιος και δεν το λέω με την έννοια ότι θα πει σε μένα «α εσύ δεν μπορείς να είσαι πατριώτης αυτής της χώρας ή δεν ταιριάζεις εδώ», το λέω με την έννοια ότι, αυτός με τις ενέργειες του, τις πράξεις του με λίγα λόγια, είναι σοφές ώστε να τόνε πω Πατριώτη; Δε το ξέρω και αυτό.

Δεν ξέρω όλη την ιστορία της Ελληνικής επικράτειας ακόμη ώστε να πω ότι εγώ είμαι πατριώτης και μπορώ να κρίνω τι είναι σωστό και λάθος για τον πατριωτισμό που «πρέπει» να ακολουθάμε. Δεν ξέρω αν είναι έθιμο του να είσαι πατριώτης, η να είναι ένα πρέπον στοιχείο για έναν ντόπιο. Δεν τα γνωρίζω ρε πασά μου. Όποτε τυχαίνει και σουλατσάρω στη πόλη, απλά κοζάρω φάτσες και αντιδράσεις του ντόπιου, να μαθαίνω και εγώ πως να αντιδράω σε περιπτώσεις, αυτή η κίνηση θα με κάνει πατριώτη;

Όταν με τους δερβίσηδες γράφουμε μουσική, προσπαθώ να βάζω ελληνικά στοιχεία στους στίχους μου, αυτό με κάνει Πατριώτη; Όταν πάω μια κοφτή στα γρήγορα προς το Σούπερ Μάρκετ, παίρνω όσα ελληνικά προϊόντα γίνεται για να ενισχύσω την οικονομία της χώρας, αυτό με κάνει πατριώτη;

Όταν έρχεται ο μουσαφίρης από τις Ευρώπες και από οποιαδήποτε ήπειρο, τόνε πιάνω και του λέω, «καλώς ήρθες στην καλύτερη χώρα, εδώ είναι η απόλυτη ελευθερία από το 1830 και 1974 και ύστερα». Όποτε βγαίνω με την αγαπητικιά μου τηνέ λέω «γιαβρίμ» και «μωρό μου» και πάνω στο καλαφάτισμα που κάνουμε σκέφτομαι ελληνικά, αυτό τι με κάνει; Ούτε εγώ ξέρω , εγώ είμαι σουρτούκης.

Αυτά που γνωρίζω είναι το σουβλάκι, ο καφές, ο χαβαλές, το παπί, τη λούφα, το χαμαλίκι, οι διακοπές και το γλέντι. Ένα πράγμα που ξέρω είναι ότι αγαπάω τον τόπο που ζω. Χρόνια Πολλά στην αθάνατη Ελλάδα.

 

// Ο Νέγρος του Μοριά είναι ράπερ. 

---

 

Χρήστος Λούλης: «Σαν τον Οδυσσέα και τον Καζαντζάκη»

Το πατριωτικό (ελληνικό) σήμερα είναι να αγαπάς τον τόπο σου όσο όλη τη γη, να αγαπάς και να τιμάς τις παραδόσεις σου, τη γλώσσα σου και την ιστορία σου όσο αγαπάς τους νέους Έλληνες που ήρθαν να τα μάθουν. Να τις φέρεις στον κόσμο όλο. Να αντιστέκεσαι στους ψεύτες και τους κίβδηλους. Να ζητάς να φτιαχτούν τα πεζοδρόμια για τους ανάπηρους. Να γελάς με την ψυχή σου και να χορεύεις σαν αόρατος. Να αμφισβητείς τα πάντα και να ψάχνεις την αλήθεια κι ας μην αρέσει. Να είσαι περίεργος, ανδρείος και σεβαστικός, άντε και λίγο θρασύς και βλάσφημος. Σαν τον Οδυσσέα και τον Καζαντζάκη.

 

//Ο Χρήστος Λούλης είναι ηθοποιός. 

 

 

Διαβάστε ακόμα: Πέντε σύγχρονοι ποιητές μας για το 1821.

 

 

TAGS :
korres Αριστείδης Χατζής Γιάννης Μπουτάρης Γιώργος Βέης Επανάσταση του 1821 Λούλης Ρωμανός Γεροδήμος Σώτη Τριανταφύλλου