Επιχειρηματίες που έχουν ξεφύγει από τα στενά ελληνικά πλαίσια έχουμε. Εφοπλιστές που έχουν μπει στον κατάλογο του Forbes, επίσης. Ανθρώπους του πλούτου, σε μια χώρα που ποτέ δεν βίωσε τη συλλογική ευμάρεια, πάντα είχαμε και θα έχουμε. Ανάμεσα σε όλους αυτούς, όμως, υπήρχε ένας Master στα μάτια των πολλών: ο Βαρδής Βαρδινογιάννης. Για να αποδειχθεί ότι δεν είναι οι τόσο οι παχυλές καταθέσεις, οι επενδύσεις ή η παρουσία στα διεθνή jet set που κάνουν έναν επιχειρηματία να ξεχωρίζει. Χρειάζεται και το “κάτι” άλλο, αυτό που καταλαβαίνει ενστικτωδώς ο “κοσμάκης”.
Ο θάνατός του, σε ηλικία 91 ετών, σηματοδοτεί το τέλος μιας ολόκληρης εποχής. Ο Βαρδής Βαρδινογιάννης δέσποζε για δεκαετίες στον επιχειρηματικό, κοινωνικό, αθλητικό, δημοσιογραφικό, αλλά και -εμμέσως- πολιτικό βίο της χώρας. Ήταν ένα σημείο αναφοράς και τούτο είχε να κάνει περισσότερο με την προσωπικότητά του. Βλοσυρός, ευθυτενής, ολιγόλογος, σχεδόν ακριβοθώρητος. Ποτέ δεν θεάθηκε σε μεγάλα γκαλά κι αν δεν ήταν το κοινωνικό έργο της Μαριάννας Βαρδινογιάννη που έπρεπε να κοινοποιηθεί, οι δημόσιες εμφανίσεις του, μάλλον, θα ήταν ακόμη λιγότερες.
Για χρόνια λεγόταν πως όποια πέτρα κι αν σήκωνες θα έβλεπες από κάτω το βαρδινογιαννέικο. Κι όμως, δουλειές με το Δημόσιο δεν έκανε. Σε αντίθεση με άλλους επιχειρηματίες που γυρόφερναν τις κρατικές υποθέσεις, η δική του Motor Oil (η «μητέρα» εταιρεία γύρω από την οποία αναπτύχθηκαν όλες οι άλλες) ήταν μια εταιρεία που είχε την απαραίτητη εξωστρέφεια να μην περιμένει να ανδρωθεί στην Ελλάδα.
Ναι, είναι γνωστό πως οι σχέσεις του επιχειρηματικού και του πολιτικού κόσμου είναι συγκοινωνούντα δοχεία στη χώρα μας. Την παντρεία, συνήθως, την κάνει η δημοσιογραφία. Χώρος που η οικογένεια Βαρδινογιάννη, ακόμη και στις μέρες μας, αναπτύσσει τις δικές της πρωτοβουλίες. Φυσικά, η δημιουργία του ΜΕGA, του καναλιού των εκδοτών, ήταν ένα μεγάλο βήμα για την ενημέρωση και την απεξάρτηση των ΜΜΕ από τη δημόσια σφαίρα. Ήταν ένα κανάλι που δημιούργησε εξελίξεις και επηρέασε καταστάσεις.
Για ανθρώπους του επιπέδου του Βαρδή Βαρδινογιάννη πολλά θα ακουστούν. Είναι λογικό, καθώς σε όλη τη διάρκεια της ζωής του κουβαλούσε έναν μύθο, ο οποίος, εν πολλοίς, ταυτιζόταν με το εύρος και την επιρροή που ασκούσε. Κλασικός πάτερ φαμίλιας, έβαλε τα παιδιά στις επιχειρήσεις, επιστατούσε τα πάντων και δίχως αυτόν τίποτα δεν έπαιρνε το πράσινο φως. Δύσκολα θα πετύχεις τέτοια ταύτιση με τον γεννήτορα. Συνήθως στις μεγάλες επιχειρηματικές οικογένειες συμβαίνουν πολλά παρατράγουδα μεταξύ των επιγόνων. Στην οικογένεια Βαρδινογιάννη ποτέ. Ή, ακόμη, κι αν συνέβησαν δεν τα μάθαμε. Η λογική του πατρός ήταν τα εν οίκω μη εν δήμω. Κοινώς: όσο εξωστρεφείς ήταν οι επιχειρήσεις του, τόσο απρόσιτη ήταν η ιδιωτική του ζωή.
Σε μια εποχή που οι επιχειρηματίες ανά τον κόσμο δείχνουν τον πλούτο τους με κάθε τρόπο (ακριβά σκάφη, ιδιωτικά αεροσκάφη, υπερπολυτελείς βίλες), ο Βαρδής Βαρδινογιάννης στεκόταν στην άκρη, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Ήταν ο τρόπος του να υπάρχει στο επιχειρείν: διά των έργων και όχι των φωτογραφιών ή της φανφαρόνικης επίδειξης. Αν πρέπει να βρούμε μια εξήγηση στη δημόσια συμπεριφορά του, αυτή θα πρέπει να την αναζητήσουμε στα πρώτα χρόνια της ζωής του που δεν ήταν τρυφηλά.
Ο Βαρδής Βαρδινογιάννης δεν προέρχεται από τζάκι ή από κάποια εύπορη οικογένεια. Έχτισε τα πάντα εξαρχής. Η, δε, κρητική καταγωγή του ήταν αυτή που του όρισε ένα μέτρο στη συμπεριφορά του, από το οποίο δεν ξέφυγε ποτέ.
Γεννήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 1933 στην Επισκοπή Ρεθύμνου. Ήταν το πέμπτο από τα οκτώ παιδιά της οικογένειας, προηγούνταν οι Παύλος (1925-1984), Αμαλία (1927-2016), Σήφης (1929-2002), Νίκος (1931-1973) και ακολούθησαν οι Γιώργος (1936), Θεόδωρος (1942-1996) και Ελένη (1946). Αποφοίτησε το 1955 από τη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων και ακολούθησε καριέρα αξιωματικού στο Πολεμικό Ναυτικό (τότε Βασιλικό Ναυτικό), όπως ο αδελφός του, Νίκος. Αποστρατεύθηκε αναγκαστικά τον Ιούλιο του 1967 από το δικτατορικό καθεστώς της 21ης Απριλίου με τον βαθμό του πλωτάρχη, λόγω της αντιστασιακής του δράσης, και εξορίστηκε στην Αμοργό.
Μυήθηκε στο αντιδικτατορικό κίνημα του Ναυτικού και βοήθησε έτσι ώστε να εξασφαλιστεί ο ανεφοδιασμός των πλοίων σε περίπτωση εκδήλωσης κινήματος. Ασχολήθηκε με τις επιχειρήσεις του αδερφού του Νίκου και ανέλαβε τη διοίκησή τους μετά τον πρόωρο θάνατο εκείνου. Ήταν παντρεμένος με τη Μαριάννα Βαρδινογιάννη από το 1961 έως τον θάνατό της το 2023, και απέκτησαν πέντε παιδιά: Τον Γιάννη (1962), τη Χριστιάννα (1964), τον Γιώργο (1967), τον Νίκο (1974) και τη Βαρδιάννα (1976). Η οικογένεια έχει αναπτύξει σημαντική φιλανθρωπική δράση, ιδιαίτερα στον τομέα της υγείας και της παιδείας.
Η αλήθεια είναι ότι τα θεμέλια της αυτοκρατορίας της οικογένειας τα έβαλε ο Νίκος Βαρδινογιάννης, ο οποίος ίδρυσε στο τέλος της δεκαετίας του ‘60 το σταθμό εφοδιασμού πλοίων στους Καλούς Λιμένες στην Κρήτη. Μερικά χρόνια αργότερα, έβαλε τα πρώτα «λιθαράκια» του διυλιστηρίου της Motor Oil. Το 1973 όμως, ο Νίκος Βαρδινογιάννης πεθαίνει αιφνιδίως, με τη διοίκηση της δυναστείας του να περνάει στα χέρια του αδελφού του, Βαρδή. Έκτοτε, το προφίλ της εταιρείας αλλάζει, επεκτείνεται και γίνεται μια κερδοφόρος «μηχανή».
Ο Βαρδής Βαρδινογιάννης, επί των ημερών του, διηύθυνε έναν από τα μεγαλύτερους ελληνικούς επιχειρηματικούς ομίλους έχοντας δημιουργήσει ένα διεθνές φάσμα δραστηριοτήτων από τον πετρελαϊκό, τον εφοπλιστικό, τον τραπεζικό και τον ξενοδοχειακό χώρο καθώς και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Οι σημαντικότερες εξ αυτών κινούνται σε διάφορους επιχειρηματικούς κλάδους: Motor Oil, Optima bank, Vegas Oil and Gas (Αίγυπτος), Avin Oil, Τράπεζα Πειραιώς, ANEK Lines, Ελλάκτωρ, Star Channel, Alpha TV, NJV Athens Plaza, AVE Group of Companies, Odeon κ.ά. Η εταιρεία εισήχθη στο Χρηματιστήριο Αθηνών τον Αύγουστο το 2001, ενώ το 2024 η περιουσία του εκτιμάτο στα 2,7 δισεκατομμύρια δολάρια.
Τον Νοέμβριο του 1990 έγινε στόχος της τρομοκρατικής οργάνωσης 17 Νοέμβρη. Του επιτέθηκαν με τρεις ρουκέτες τη στιγμή που βρισκόταν μέσα στο θωρακισμένο αυτοκίνητό του. Το αυτοκίνητο επλήγη σοβαρά, αλλά εκείνος σώθηκε. Χρόνια μετά, χαριτολογώντας, είχε πει στον Αντώνη Λιβάνη (εκείνη την εποχή ήταν διευθυντής του πολιτικού γραφείου του Ανδρέα Παπανδρέου), πως ήταν σαν να «…σούταρε πέναλτι ο Σαραβάκος και βρήκε το δοκάρι…».
Δίολου τυχαία η ποδοσφαιρική αναφορά, καθώς η οικογένεια Βαρδινογιάννη, διά του Γιώργου και στη συνέχεια του Τζίγγερ, κατείχε την ιδιοκτησία της ΠΑΕ Παναθηναϊκός από το 1979 έως το 2011.
Διαβάστε ακόμα: «Leader γίνεσαι, δεν γεννιέσαι!»