Η Αγγλία ακολούθησε αλλαγές στο πρόγραμμα της για τις ακαδημίες ποδοσφαίρου το 2012. Τα παιδιά στις ακαδημίες ενθαρρύνονται να αναλαμβάνουν ρίσκα και να σκέπτονται για τον εαυτό τους. (Φωτογραφία: Alex Morton / Getty Images / Ideal Image)

Ένα ηλιόλουστο απόγευμα Σαββάτου και σε ένα χωμάτινο γηπεδάκι κοντά στο εθνικό στάδιο της Ουρουγουάης, κάποιοι πιτσιρικάδες παίζουν μπάλα, ενώ στις εξέδρες οι φίλαθλοι είναι κυρίως γονείς που κάνουν τους προπονητές, τους φροντιστές και τους γυμναστές, αν χρειαστεί. Ο αγώνας είναι ένας από τους εκατοντάδες που γίνονται κάθε Σάββατο στο πλαίσιο του Baby Football, του «παιδομαζώματος» που κάνει η Ουρουγουάη για παιδιά 4 ως 14 ετών. Η διαδικασία αυτή μόνο τυχαία δεν είναι, καθώς από αυτήν έχουν περάσει οι σημερινοί σούπερ σταρ του ποδοσφαίρου Έντισον Καβάνι της Παρί Σεν Ζερμέν και Λουίς Σουάρεζ της Μπαρτσελόνα.

Η Σελέστε, όπως είναι γνωστή η ομάδα της Ουρουγουάης, έχει αιχμή του δόρατος της επίθεσης της αυτούς τους δυο αστέρες που ξεπήδησαν από τα χωμάτινα πίσω από το εθνικό στάδιο της χώρας. Οι bookmakers, που αυτή την εποχή κάνουν χρυσές δουλειές, δίνουν τη Σελέστε 9η στις πιθανότητες να κερδίσει το Παγκόσμιο Κύπελλο που διεξάγεται αυτές τις μέρες στην Ρωσία. Αν συμβεί αυτό θα είναι η τρίτη φορά στην ιστορία της που κερδίζει το τρόπαιο. Μόνο η Βραζιλία, η Γερμανία και η Ιταλία έχουν κερδίσει περισσότερα Παγκόσμια Κύπελλα από την χώρα που ο πληθυσμός της (3,4 εκατ.) είναι μικρότερος από αυτόν του Βερολίνου. Η ομάδα του Όσκαρ Ταμπάρες δεν είναι ο γίγαντας που ήταν στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα, παρόλα αυτά στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2010 έφτασε στα ημιτελικά ενώ το 2011 κέρδισε το 15ο Κόπα Αμέρικα (το αντίστοιχο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα της Νότιας Αμερικής).

Αν η μικρή Ουρουγουάη τα καταφέρνει τόσο καλά στο ποδόσφαιρο, το ερώτημα είναι γιατί δεν τα καταφέρνουν οι χώρες-γίγαντες του πλανήτη. Το ερώτημα περιστρέφεται κυρίως γύρω από την περίπτωση της Κίνας, η οποία επιθυμεί να γίνει υπερδύναμη του ποδοσφαίρου μέχρι το 2050. Το σχέδιο του ισόβιου -όπως φαίνεται- πρόεδρου της χώρας Σι Τζινπίνγκ είναι να χτιστούν όσο το δυνατόν περισσότερα γήπεδα και να γίνει το πρωτάθλημα της Κίνας από τα πιο ανταγωνιστικά στον κόσμο. Μέχρι τώρα τα κινεζοδόλαρα έχουν φέρει στη λίγκα της χώρας ουκ ολίγα μεγάλα ονόματα και προπονητές, όπως ο Ιταλός Γκρατσιάνο Πελέ, ο Βέλγος Γιανίκ Καράσκο, ο Κολομβιανός Φρέντι Γκουαρίν, μαζί με Βραζιλιάνους και Αργεντινούς αστέρες. Μέχρι τώρα όμως, η Κίνα δεν έχει καταφέρει κάτι καλύτερο από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ που για χρόνια αποτελούσαν καταφύγιο για ποδοσφαιριστές που ήθελαν να πάρουν ένα χρυσό συμβόλαιο στο κλείσιμο της καριέρας τους.

Η Ισλανδία, από το 2000 έχει κατασκευάσει 154 μινιατούρες γήπεδα με θερμαινόμενο τάπητα για να δώσει σε κάθε παιδί την ευκαιρία να παίξει.

Ο Economist έχει δημιουργήσει ένα στατιστικό μοντέλο για να βρει τι κάνει μια χώρα καλή στο ποδόσφαιρο. Προφανώς ο στόχος δεν είναι να προβλεφτεί ο νικητής του Παγκοσμίου Κυπέλλου, κάτι αδύνατο, αλλά να δει ποιοι παράγοντες παίζουν ρόλο στην ικανότητα μιας χώρας στο ποδόσφαιρο. Ξεκινώντας από τα οικονομικά, ο οικονομολόγος του Πανεπιστημίου του Michigan Στέφαν Ζιμάνσκι, ο οποίος έχει φτιάξει ένα παρόμοιο μοντέλο, δείχνει ότι οι πλουσιότερες χώρες τείνουν να είναι καλύτερες στα σπορ. Το ποδόσφαιρο έχει άπειρες ιστορίες ομάδων που ήρθαν από το πουθενά αλλά τα παιδιά που μεγαλώνουν σε φτωχά μέρη συνήθως αντιμετωπίζουν μεγαλύτερα εμπόδια. Στη Σενεγάλη για παράδειγμα, έχει τύχει οι προπονητές να ταΐζουν μερικούς παίκτες πριν τους προπονήσουν, ενώ ένας ειδήμων στα του Σενεγαλέζικου ποδοσφαίρου υπολογίζει ότι μόνο τρία γήπεδα στη χώρα έχουν χόρτο. Έτσι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ μπήκε στο μοντέλο που χρησιμοποιήθηκε.

Στη συνέχεια, έγινε προσπάθεια να μετρηθεί η δημοτικότητα του ποδοσφαίρου. Το 2006, η διοίκηση της FIFA, ζήτησε από τις εθνικές ομοσπονδίες να εκτιμήσουν τον αριθμό των ομάδων και παικτών. Παράλληλα στο μοντέλο προστέθηκαν πληθυσμιακά στοιχεία για να αποδειχθεί το συνολικό ποσοστό συμμετοχής. Ενώ στο μοντέλο μπήκαν και δεδομένα από το Google, δηλαδή πόσο συχνά οι χρήστες ανά χώρα πραγματοποιούσαν αναζήτηση για το ποδόσφαιρο μεταξύ 2004 και 2018, σε σχέση με άλλα ομαδικά αθλήματα όπως το ράγκμπι, το κρίκετ, το αμερικανικό ποδόσφαιρο, το μπέιζμπολ, το μπάσκετ και το χόκεϊ επί πάγου. Το ποδόσφαιρο συγκέντρωσε το 90% της προσοχής της Αφρικής σε σύγκριση με το 20% της Αμερικής και μόλις το 10% της Νότιας Ασίας που αγαπά το κρίκετ.


Διαβάστε ακόμα: Οι top 5 τελικοί της ζωής μας


Ωστόσο, αυτοί που έχουν όνειρα να κερδίσουν το Παγκόσμιο Κύπελλο ρίχνοντας πακτωλό χρημάτων για να πετύχουν τον σκοπό τους, μπορούν να πάρουν τέσσερα μαθήματα από το μοντέλο του Economist. (1) Να ενθαρρύνουν τα παιδιά να αναπτυχθούν δημιουργικά. (2) Να μην χάνουν τους ταλαντούχους έφηβους. (3) Να αξιοποιήσουν στο έπακρο το παγκόσμιο δίκτυο του ποδοσφαίρου. Και (4) να προετοιμαστούν σωστά για το ίδιο το τουρνουά.

(1) Ξεκινώντας με τα παιδιά, το προφανές μάθημα από την Ουρουγουάη είναι ότι πρέπει να παίζουν οι πιτσιρικάδες όσο περισσότερο μπάλα μπορούν ώστε να να αναπτύξουν τις τεχνικές τους ικανότητες. Με βάση αυτό, ο πρόεδρος της Κίνας θέλει να διδαχθεί το ποδόσφαιρο σε 50.000 σχολές μέχρι το 2025. Η Κίνα δοκιμάζει κάτι σαν το «Πρόγραμμα 119», ένα 24ωρο πρόγραμμα εκπαίδευσης για τους νέους, το οποίο βοήθησε στην άνοδο της Κίνας στην κορυφή των μεταλλίων στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου το 2008. Ωστόσο, υπάρχει ένα πρόβλημα σύμφωνα με τον Τζόναθαν Ουίλσον, εκδότη του περιοδικού Blizzard: «Οι παίκτες της Ανατολικής Γερμανίας εκπαιδεύτηκαν πολύ σκληρότερα από αυτούς της Δυτικής Γερμανίας, αλλά μπόρεσαν να πάρουν μέρος μόνο μια φορά σε Μουντιάλ».

Συνεπώς το «κόλπο» δεν είναι να παίζουν μόνο πολλά παιδιά μπάλα αλλά να αφήνονται να αναπτυχθούν δημιουργικά και όχι σαν ρομπότ. Ο Ζορζ Γουέα, ο σημερινός πρόεδρος της Λιβερίας και κάποτε ένας από τους καλύτερους επιθετικούς του κόσμου, τελειοποίησε το «θανατηφόρο» σουτ του σε μια παράγκα. Το Futsal, ένα τύπου ποδοσφαιρικό παιχνίδι όπου παίζουν πέντε παίκτες με μια μικρή μπάλα, βελτίωσε τις δεξιότητες μεγάλων παικτών της Ιβηρικής και της Λατινικής Αμερικής από τον Πελέ και τον Μαραντονα μέχρι τον Κριστιάνο Ρονάλντο και τον Άντρες Ινιέστα, ενώ ο Ζινεντίν Ζιντάν έμαθε μπάλα στον δρόμο.

Οι γερμανικοί σύλλογοι έχουν δαπανήσει περίπου 1 δισ. ευρώ για την ανάπτυξη ακαδημιών τους, με τους νέους σήμερα να έχουν διπλάσια εκπαίδευση και προπόνηση μέχρι την ηλικία των 18 ετών. (Φωτογραφία: Reinaldo Coddou H. / Getty Images / Ideal Image)

Τα πράγματα διαφέρουν αρκετά σήμερα. Ο επικεφαλής της ανάπτυξης παικτών για την Ποδοσφαιρική Ένωση της Αγγλίας (FA), λέει ότι οι γονείς είναι πιο απρόθυμοι να αφήσουν τα παιδιά έξω στο δρόμο για να παίξουν ποδόσφαιρο. Ο σταρ της Τότεναμ Ντέλε Άλι έμαθε μπάλα στο δωμάτιο μιας εργατικής κατοικίας. Ενώ ο Ολλανδός προπονητής Γκους Χίντιγκ πιστεύει ότι το στοίχημα είναι να μπορέσουν ξανά τα παιδιά να οργανώσουν ομάδες στο δρόμο, καθώς το ποδόσφαιρο έχει μεταφερθεί μόνο στις ακαδημίες.

Η Εθνική Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου της Γερμανίας (DFB) έχει κάνει αξιοζήλευτο έργο. Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 οι παίκτες της Γερμανίας αγωνίζονταν μέτρια εναντίον των ομάδων της σειράς. Με βάση το μοντέλο του Economist, τα «Πάντσερ» έπρεπε να κερδίζουν τους πάντες λόγω του πλούτου, της απέραντης ικανότητας επιλογής παικτών και με δεδομένο ότι δεν υπάρχουν ανταγωνιστικά αθλήματα στην χώρα. Δεν τα κατάφερναν όμως. Έτσι η DFB αποφάσισε να ανανεωθεί και μαζί και το ποδόσφαιρο της χώρας. Οι γερμανικοί σύλλογοι έχουν δαπανήσει περίπου 1 δισ. ευρώ για την ανάπτυξη ακαδημιών νέων από το 2001 ώστε να πληρούν 250 εθνικά κριτήρια. Οι νέοι έχουν τώρα έως και διπλάσια εκπαίδευση και προπόνηση μέχρι την ηλικία των 18 ετών. Βασικά όμως, οι προπονήσεις επικεντρώνονται στη δημιουργικότητα σε τυχαία περιβάλλοντα. Μια άσκηση, χαρακτηριστικά, περιλαμβάνει ένα ρομποτικό κλουβί που πετάει μπάλες από διάφορες γωνίες για να να βελτιώσει ο παίκτης του κοντρόλ του.

Η Αγγλία ακολούθησε και αυτή αλλαγές στην εθνική πολιτική του προγράμματος για τις ακαδημίες ποδοσφαίρου το 2012. Τα παιδιά στις ακαδημίες ενθαρρύνονται να αναλαμβάνουν ρίσκα και να σκέπτονται για τον εαυτό τους. Οι Ισπανοί ανέπτυξαν αυτό το μοντέλο μέσω του λεγόμενου κορόιδου, όπου ένας παίκτης βρίσκεται στην μέση προσπαθώντας να κερδίσει την μπάλα από τους υπόλοιπους. Οι Άγγλοι αφού δανείστηκαν αυτή την τακτική διέλυσαν την Ισπανία 5-2 στον τελικό του περυσινού Παγκοσμίου Κυπέλλου κάτω των 17. Αυτή η δημιουργικότητα έλειπε από την Νότια Κορέα το 2001 όταν την ανέλαβε ο Γκους Χίντιγκ. «Σταδιακά ανακάλυψα πολλούς δημιουργικούς παίκτες», λέει. Με λίγη τύχη, η Νότια Κορέα έφτασε στους ημιτελικούς του Παγκοσμίου Κυπέλλου το 2002, καθιστώντας τη μοναδική χώρα εκτός Ευρώπης και Νότιας Αμερικής που έφτασε τόσο μακριά στη διοργάνωση από το 1930.


Διαβάστε ακόμα: Τα κρυφά πολιτικά μηνύματα πίσω από το Μουντιάλ του 1978 στην Αργεντινή


(2) Ένα λάθος που γίνεται συχνά από τους αξιωματούχους είναι ότι χάνονται ταλαντούχοι παίκτες. Η ομοσπονδία της Γερμανίας παρατήρησε ότι πολλοί παίκτες χάνονται από τα μάτια των σκάουτερ και έτσι δημιούργησε κι άλλα περιφερειακά κέντρα ώστε να μην πάει κανένα ταλέντο χαμένο. Ένα τέτοιο ταλέντο είναι ο Αντρέ Σίρλε ο οποίος έδωσε την πάσα για το νικητήριο γκολ του τελικού του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2014.

Όταν η Ρωσία έβαλε υποψηφιότητα για φιλοξενήσει το φετινό τουρνουά το 2010, ο τότε προπονητής Χίντιγκ απαίτησε να δημιουργηθεί ένα εθνικό πρόγραμμα έρευνας, χωρίς αποτέλεσμα. Η Ρωσία απέτυχε να κερδίσει έστω κι ένα παιχνίδι στο Euro το 2016. Από την άλλη οι ΗΠΑ, που δεν προκρίθηκαν στο φετινό τουρνουά, θα μπορούσαν να είναι με βάση το μοντέλο του Economist μια από τις ισχυρότερες χώρες, παρά την δημοτικότητα άλλων αθλημάτων, όπως το μπέιζμπολ και το μπάσκετ. Αλλά λίγοι παίκτες κάνουν σοβαρή προπόνηση στο σύστημα ερασιτεχνικών κολεγίων, ενώ εκείνοι που δεν επιλέγονται για το πρωτάθλημα Major League Soccer, ουσιαστικά χάνονται.

Κεντρικά σχεδιασμένα συστήματα και προγράμματα είναι μάλλον ευκολότερο να δουλέψουν σε μικρότερες χώρες. Για παράδειγμα, κάθε ομάδα Baby Football στην Ουρουγουάη καταγράφει τα αποτελέσματά της σε μια εθνική βάση δεδομένων. Η Ισλανδία, η οποία έχει μόνο 100 επαγγελματίες πλήρους απασχόλησης στο ποδόσφαιρο, έχει εκπαιδεύσει πάνω από 600 προπονητές για να συνεργαστεί με διάφορους συλλόγους. Από το 2000 έχει κατασκευάσει 154 μινιατούρες γήπεδα με θερμαινόμενο τάπητα για να δώσει σε κάθε παιδί την ευκαιρία να παίξει. Τέτοια προγράμματα είναι ανέφικτα στην Αφρική.

Υπάρχουν και χώρες όπως το Μεξικό το οποίο τα καταφέρνει περίφημα στις μικρές ηλικίες, όχι όμως και στους λεγόμενους μεγάλους, καθώς δεν «εξάγει» πολλούς παίκτες στην Ευρώπη. Ωστόσο αυτό ίσως να αλλάξει φέτος. (Φωτογραφία: Clive Rose / Getty Images / Ideal Image)

(3) Ωστόσο η όποια επιτυχία της Αφρικής έρχεται από την αξιοποίηση του παγκοσμίου δικτύου αθλητισμού. Η Δυτική Ευρώπη βρίσκεται στο επίκεντρο αυτού του δικτύου, καθώς διαθέτει τα πλουσιότερα κλαμπ, όπου μπορούν να προσεγγίσουν εύκολα αφρικανικές ομάδες. Κλασσικό το παράδειγμα της Ακτής Ελεφαντοστού η οποία απέτυχε να προκριθεί στο φετινό Μουντιάλ, όμως έχει χρόνια συνεργασία με το Βέλγιο και ειδικά με τον σύλλογο της Μπέβερεν. Από την Μπέβερεν έχουν βγει παίκτες όπως ο Γιάγια Τουρέ, ο Ζερβίνιο και ο Εμάνουελ Έμπουε. Η Σενεγάλη, που κέρδισε το 2002 τη Γαλλία, είχε τους περισσότερους παίκτες της να πρωταγωνιστούν σε πρωταθλήματα της Δυτικής Ευρώπης, ενώ ένα γέννημα θρέμμα της χώρας, ο μεγάλος Πατρίκ Βιεϊρά, έπαιζε αντίπαλος της.

Τα Βαλκάνια επίσης εξάγουν ένα μεγάλο μέρος παικτών στα ισχυρότερα πρωταθλήματα της Ευρώπης. Από το 1991, όταν οι 4 εκατομμύρια άνθρωποι της Κροατίας απέκτησαν την ανεξαρτησία τους, κανένας από τους συλλόγους τους δεν έχει προχωρήσει πολύ στο Champions League,. Ωστόσο, οι κροατικοί σύλλογοι έχουν πουλήσει πολλούς παίκτες στη Ρεάλ Μαδρίτης, τη Μπαρτσελόνα, τη Μπάγερν Μονάχου και τη Μίλαν, ενώ ορισμένοι από αυτούς οδήγησαν την Κροατία στους ημιτελικούς του Παγκοσμίου Κυπέλλου το 1998.

Υπάρχουν όμως και χώρες όπως το Μεξικό το οποίο τα καταφέρνει περίφημα στις μικρές ηλικίες νικώντας ομάδες όπως η Βραζιλία, η Αργεντινή και η Ουρουγουάη, όχι όμως και στους λεγόμενους μεγάλους. Αυτό συμβαίνει εν μέρει γιατί οι περισσότεροι Μεξικανοί παίκτες καταλήγουν να παίζουν στο πρωτάθλημα της χώρας εν αντιθέσει με τους Βραζιλιάς και τους Αργεντινούς που πάνε στα μεγάλα κλαμπ της Ευρώπης.

Βέβαια, τίποτα δεν υπόσχεται την επιτυχία, καθώς χρόνια σχεδιασμού μπορούν να πάνε στράφι από μια διαιτητική απόφαση ή μια κακή στιγμή.

(4) Και τέλος, το ίδιο το Παγκόσμιο Κύπελλο για το όποιο πρέπει να προετοιμαστεί σωστά μια χώρα. Για αρχή, πρέπει να γίνει βέβαιο ότι μπορεί ένα κράτος να αντεπεξέλθει στο οικονομικό βάρος της συμμετοχής στην διοργάνωση. Το 2014, για παράδειγμα, η Γκάνα είχε 3 εκατομμύρια δολάρια απλήρωτων μπόνους στους παίκτες της με αποτέλεσμα να μποϊκοτάρουν τις προπονήσεις μέχρι να πληρωθούν – κάτι ανάλογο είχε συμβεί με τη Νιγηρία. Ο πρώην προπονητής της Ρωσίας δεν πληρώθηκε τα 11 εκατομμύρια δολάρια του μισθού του κατά την διάρκεια της κατάρρευσης του ρουβλιού, ενώ ο Μαρτσέλο Λίπι στην Κίνα έπαιρνε επίσης δυσθεώρητο μισθό χωρίς να προκριθεί καν η χώρα στο Παγκόσμιο Κύπελλο.

Βέβαια, τίποτα δεν υπόσχεται την επιτυχία, καθώς χρόνια σχεδιασμού μπορούν να πάνε στράφι από μια διαιτητική απόφαση ή μια κακή στιγμή. Ωστόσο για τους λάτρεις του ποδοσφαίρου αυτό αποτελεί και το αλατοπίπερο των μεγάλων διοργανώσεων, ενώ την ίδια ώρα δίνει την ευκαιρία σε ομάδες από την Ασία, την Αφρική και την Νότια Αμερική να μεταμορφωθούν σε μια νέα Νότια Κορέα.

[Πηγή: Economist]

 

Διαβάστε ακόμα: Αυτή είναι η ομάδα μου στο Μουντιάλ

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top