Ένα σπίτι που το λένε «Μονόχορδο» 
Έχει νόημα να κτίζουμε σύγχρονα κτίρια νεοκλασικού ρυθμού; 
Monument Athens Hotel: ακόμα ένα στολίδι του Τσίλερ ξαναζεί στην πόλη 
Liknon: το βραβευμένο μουσείο του οίκου ΜΕΤΑΧΑ στη Σάμο είναι υπόδειγμα αισθητικής 
Ομορφιά στο Μεγανήσι: ένα σύμπλεγμα πέτρινων κατοικιών μέσα σε ελαιόδεντρα 
Η Ζάχα Χαντίντ υπήρξε ένας αρχιτεκτονικός μετεωρίτης που ήρθε από το μέλλον.
Όταν καλείσαι να γράψεις για μια προσωπικότητα του συγκεκριμένου βεληνεκούς ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος να εγκλωβιστείς σε κοινοτοπίες. Από την άλλη πλευρά, κινδυνεύεις να χάσεις το μέτρο μέσα από το άγχος σου να φανείς «αντάξιος» απέναντι στην ταλαντούχο διανοούμενη και έτσι να σε παρασύρει η δίνη του βερμπαλισμού. Θα προσπαθήσω να αποφύγω και τα δύο.
Η μεγάλη Ιρακινή αρχιτέκτων, η πρώτη γυναίκα που τιμήθηκε με το περίφημο Pritzker Architecture Prize το 2004, μονοπωλούσε τα φώτα της δημοσιότητας με τις καινοτόμες προτάσεις της εδώ και πολλά χρόνια. Την αρχιτεκτονική της γραφή θα μπορούσαμε σχετικά εύκολα να την προσδιορίσουμε με μερικές λέξεις: αινοτόμος, οργανική, ρευστή, μοντέρνα. Η «κίνηση» στα σχέδιά της μοιάζει με ελεγχόμενη «έκρηξη» που μας μιλάει για μια σύνθεση από διαφορετικές πορείες-ροές, καθώς αυτές τέμνονται με όγκους. Οι οποίοι μετεξελίσσονται στη συνέχεια σε δυναμικές φιγούρες.
Dominion Office Building, Μόσχα, 2015.
Τα πρώτα μη υλοποιημένα έργα της -πολλά από αυτά συμμετοχές σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς- ήδη είχαν αναδείξει αυτήν την έντονη σχέση της «κίνησης» με το «κτίριο-γλυπτό». Είναι αυτά που ανήγγειλαν τη δική της επανάσταση στην αρχιτεκτονική, μια επανάσταση που προετοιμαζόταν χρόνια, με υπομονή και επιμονή, μέσα από τα υπερβατικά σκίτσα και σχέδιά της.
Wangjing SOHO, Beijing, Κίνα, υπό κατασκευή.
Δεν είχα την τύχη να βρεθώ με οποιονδήποτε τρόπο «κοντά» της. Προσπαθώ, όμως, να φαντασιωθώ την ατμόσφαιρα μέσα από τα γραφόμενα του Μέμου Φιλιππίδη σε παλαιότερο άρθρο του στο Βήμα: «… Μοιάζει να μη θέλει να τη βρεις… Απόλυτη σεμνότητα: από τα πολλά κουδούνια στο δρόμο, ένα γράφει με μικρά γράμματα το όνομα της μεγάλης αρχιτεκτόνισσας. Μόλις απελευθερωθεί η πόρτα αυτής της μάνδρας, βρίσκεσαι σε μια αυλή με διάφορα μικρά κτίρια γύρω σου. Τίποτε δεν προδίδει το πού πρέπει να πας… Πάλι απουσιάζει η όποια επιγραφή – ένα μικρό κουδούνι επαναλαμβάνει το όνομα της Ζάχα Χαντίντ. Χωρίς ακρόαση, χωρίς επιβεβαίωση, αβέβαιος σπρώχνεις την εξώπορτα. Μια παλιά ξύλινη σκάλα οδηγεί σε κόκκινες πόρτες που το μόνο που αναγράφουν είναι «fire exit». Δοκιμάζεις την μία μετά την άλλη. Η μία βγάζει σε ένα λουτρό, η άλλη πουθενά – και κανείς δεν έχει εμφανιστεί για να απλοποιήσει τα πράγματα.
Phaeno Science Centre, Wolfsburg, Γερμανία, 2014.
Μόνο μια κοπέλα κατηφορίζει τη σκάλα – τη ρωτάμε πού είναι το γραφείο της Χαντίντ, έχουμε σχεδόν πιστέψει ότι είμαστε σε λάθος κτίριο. Μας λέει ότι πρέπει να ανοίξουμε την πόρτα στο τρίτο πλατύσκαλο. Ελισσόμαστε και μετά από λίγο είμαστε στην κεντρική ψηλοτάβανη αίθουσα του γραφείου της. Η γνώριμη εικόνα, οι πίνακες στους τοίχους, τα μακριά σχεδιαστήρια, το φως που μπαίνει από ψηλά… Στην ξενάγηση στο γραφείο της συναντάμε 90(!) άτομα να δουλεύουν πυρετωδώς. Απόλυτη ησυχία, βλέμματα που δεν ξεκολλάνε από τις οθόνες μαρτυρούν μια σχεδόν θρησκευτική προσήλωση. Ο λαβύρινθος του γραφείου της Χαντίντ ξετυλίγεται πολύπλοκα, σαν ένα αραβούργημα. Όπως και τα σχέδιά της: σχέδια πολύπλοκα, αινιγματικά, τα όποια δείχνουν τα κτίρια της ως δυναμικά πρίσματα να εξαφανίζονται στο μαύρο τους φόντο συνοδευόμενα από κόκκινες ή κίτρινες λάμψεις…»
Swarovski installation – Vitra fire station, Weil am Rhein, Γερμανία, 2013.
«Δυναμική», «πλαστική» και «αέρινη», λοιπόν, στα έργα της και κυρίως στη σκέψη της. Ιδιοφυής, σχεδόν «μαγική». Όπως κάθε ασυμβίβαστο πνεύμα μπροστά σε όλα εκείνα που εμείς οι υπόλοιποι θεωρούμε αναμενόμενα, δεδομένα. Καθώς δεν αρκέστηκε στα παραδεδεγμένα -και πώς θα μπορούσε άλλωστε με την ευρύτητα πνεύματος που τη διέκρινε- αντίθετα, επιδιώκοντας συνεχώς και με αστείρευτο πάθος να τα υπερβεί, αμφισβητώντας εκ θεμελίων το κοινώς παραδεκτό και banal.
H δική της επανάσταση στην αρχιτεκτονική προετοιμαζόταν χρόνια, με υπομονή και επιμονή, μέσα από τα υπερβατικά σκίτσα και σχέδιά της.
Διαβάστε ακόμα: Στην Ολλανδία, ένα αρχιτεκτονικό μπουμ βρίσκεται σε εξέλιξη
-
- Follow us:
Ακολουθήστε το Andro στο Facebook
