Ζλάταν Ιμπραΐμοβιτς: όταν κατέβηκε ο… θεός στο χορτάρι

Το τελευταίο standing ovation (φωτογραφία: cnn.com).

Πίσω στο 1974, λίγο μετά το σκάνδαλο του Γουότεργκέιτ και τα συνεπακόλουθά του, ο θρυλικός σόουμαν Σάμι Ντέιβις τζούνιορ (1925-1990) είπε σ’ ένα χαλαρό διάλογο με δημοσιογράφο: “Είμαι μονόφθαλμος, νέγρος, Εβραίος, στήριξα δημόσια τον Νίξον το 1972, πληρώνω ήδη δύο διατροφές και είμαι και πάλι, για τρίτη φορά, παντρεμένος. Και μου λες ότι εσύ έχεις προβλήματα;” *

Ο υπερ-ταλαντούχος κωμικός, τραγουδιστής, ηθοποιός και χορευτής  -μέλος, συν τοις άλλοις και του περίφημου Rat Pack των ‘60ς, με Φρανκ Σινάτρα και Ντιν Μάρτιν – χώρεσε, έτσι, μέσα σε λίγες λέξεις μια ολόκληρη ζωή γεμάτη αντιφάσεις, κάποιες από τύχη, κάποιες από επιλογή και κάποιες αναπόφευκτες… Κανείς δεν ξέρει με τι είδους ατάκα θα συνόψιζε, ενδεχομένως, ο Ντέιβις τη ζωή του Ζλάταν Ιμπραΐμοβιτς. Το βέβαιο πάντως είναι ότι, επίσης, από αντιφάσεις, άλλο τίποτε σ’ αυτήν…

Πιτσιρικάς στην Malmoe (δεύτερο πάνω δεξιά).

Παιδί του Μουσουλμάνου Βόσνιου Σέφικ και της Καθολικής Κροάτισσας Γιούρκα Γκράβιτς, που γνωρίστηκαν ως μετανάστες στη Σουηδία, ο Ζλάταν είδε -μέσα σ’ αυτή την αρχική αντίφαση- το πρώτο φως της ζωής στο Μάλμε, στις 3 Οκτωβρίου του 1981.

Αυτή ήταν η δεύτερη αντίφαση που αντιμετώπισε από τότε που άρχισε να καταλαβαίνει τον εαυτό του. Αν και είχε γεννηθεί στη Σουηδία, ειδικά στη ζόρικη γειτονιά Ρόζενγκαρντ, ήταν μόνιμα και απαρέγκλιτα ένας “ξένος”, ένας “μετανάστης” και όλη η παιδική του ηλικία ήταν γεμάτη καυγάδες γι’ αυτό το λόγο. Ή μάλλον… και γι’ αυτό το λόγο.

Διότι ο Ζλάταν μεγάλωσε σ’ ένα περιβάλλον – χαρά του κάθε ψυχαναλυτή, ειδικά κάποιου φροϋδικού. Στα λίγα χρόνια που έζησε και με τους δύο γονείς του έχει να θυμηθεί, από πλευράς του πατέρα του, ένα ψυγείο γεμάτο μόνο με μπύρες και στα ντουλάπια, μπουκάλια φτηνού αλκοόλ. Κι από την πλευρά της μητέρας του, που έκανε κάθε είδους δουλειά για να τα βγάζουν πέρα, τα άγρια μαλώματα (συχνά και με κάνα χαστούκι, ακόμη πιο συχνά με μια ξύλινη κουτάλα που τρεις τέσσερις φορές έσπασε στο κεφάλι του!) για τον ατίθασο χαρακτήρα του και τις συνεχείς διαβολιές του.

Mε τον πατέρα του (φωτογραφία: imdb.com).

Με πέντε παιδιά να μεγαλώσει, η Γιούρκα αναγκάζεται κάποια στιγμή και μπλέκει και με ύποπτες δραστηριότητες. Όταν συλλαμβάνεται για κλεπταποδοχή, παρεμβαίνουν οι κοινωνικές υπηρεσίες και ο Ζλάταν φεύγει και πάει να μείνει με τον πατέρα του.

Εκεί, ξύλο δεν έπεφτε κάθε τόσο. Αλλά τα είπαμε και πιο πάνω. Ούτε φαγητό υπήρχε. Οι όποιες πιθανότητες, έτσι, να γίνει κάτι άλλο εκτός από ποδοσφαιριστής πήγαν από νωρίς περίπατο, παρότι, λόγω ευστροφίας, δεν ήταν κακός μαθητής, ειδικά στα Μαθηματικά. “Σχολείο πήγαινα μόνο για το μεσημεριανό φαγητό, για να αντέξω στις προπονήσεις”, έχει πει. Το πρόβλημα ήταν ότι… δεν τον άντεχαν οι άλλοι στις προπονήσεις.

Την εποχή του Αγιαξ (φωτογραφία: getfootballnewsbene.com).

Με πάντα παρούσες στη ζωή του τις αντιφάσεις, εκεί που δεν τον άντεχαν ήταν στη Μάλμε και όχι στην FBK Balkan, μια ομάδα που είχαν ιδρύσει μετανάστες απ’ την πρώην ενωμένη Γιουγκοσλαβία και στην οποία ήταν πιο λογικό να ξεκινήσει να ασχολείται με το ποδόσφαιρο. Για τους Σουηδούς παρέμενε “παρίας”. Ο ίδιος όμως ένιωθε και νοιώθει βέρος Σουηδός.

Με τη νοοτροπία που θα τον έκανε ζωντανό-θρύλο του παιχνιδιού, νοοτροπία “λιονταριού που δεν συγκρίνει τον εαυτό του με τους ανθρώπους”, όπως μας θύμισε ο Γιάννης Αντετοκούνμπο ότι έχει πει ο Σουηδός, ο Ζλάταν έκανε και στις προπονήσεις ό,τι είχε μάθει να κάνει και στο δρόμο. Τα υπόλοιπα παιδιά στις Ακαδημίες της Μάλμε τον έτρεμαν. Φαντάζεστε για ποιο λόγο. Κουτουλιές, κλωτσιές, μπουνιές και όλα τα σχετικά. Ο σύλλογος γονέων ήθελε να τον διώξει η ομάδα. Αλλά ποιος θα έκανε μια τέτοια ποδοσφαιρική ιεροσυλία;

Ως Γιουβεντίνος (φωτογραφία: goal.com).

Ο μικρός ήταν ένας απίστευτα χαρισματικός επιθετικός. Στα 17 του και κάτι, πρώτος σκόρερ στο πρωτάθλημα της δεύτερης κατηγορίας και βασικός λόγος που η Μάλμε πήρε τον τίτλο και ανέβηκε κατηγορία, ο Ζλάταν είχε ήδη μπει στο μάτι του Αρσέν Βενγκέρ για την Άρσεναλ και του Λίο Μπενάκερ, τεχνικού διευθυντή του Άγιαξ. Όμως, ως ανήλικος δε μπορούσε καν να πάρει τους μισθούς και τα πριμ του από την ομάδα. Τι έκανε; Ζήτησε επισήμως να… αφαιρεθούν οι βαθμοί της Μάλμε στα ματς όπου είχε εκείνος δώσει τη νίκη με γκολ του. “Δε μπορεί να είμαι πολύ μικρός για το νόμο ώστε να πάρω ο ίδιος τους μισθούς μου, αλλά αρκετά μεγάλος ώστε να χαρίσω ως πρώτος σκόρερ στην ομάδα το πρωτάθλημα”, είχε πει μετά. Και φυσικά, κέρδισε και εκείνη τη μάχη.

Τη μάχη για το ποια ομάδα θα ακολουθούσε στην καριέρα του, πάλι, την κέρδισε ο Άγιαξ. Κι αυτό, κυρίως επειδή ο Αρσέν Βενγκέρ θέλησε, απολύτως λογικά -εκ μέρους του βέβαια….- να τον δοκιμάσει σε προπονήσεις και φιλικά. “Ο Ζλάταν δεν περνάει από οντισιόν. Ή με υπογράφεις τώρα ή σηκώνομαι και φεύγω”, ήταν τα λόγια του και έκλεισε την πόρτα της Άρσεναλ στα μούτρα.

Με τον πρόωρα χαμένο μάνατζερ Μίνο Ραϊόλα (φωτογραφία:VI Images).

Στον Άγιαξ, άφησε τον κόσμο με το στόμα ανοιχτό. Με 48 γκολ και 17 ασίστ σε 110 ματς, ο Ιμπραΐμοβιτς γίνεται και ο πρώτος σημαντικός πελάτης του πρόωρα χαμένου μάνατζερ Μίνο Ραϊόλα. Εν πολλοίς λόγω και του Ιταλού, ο Ζλάταν κάνει μια καριέρα που είναι βγαλμένη από παραμύθι. Ναι. Και με λύκους κακούς και με δράκους και με απ’ όλα. Αλλά πάντοτε με νικητή τον ίδιο.

Στην Μπαρτσελόνα (φωτογραφία: bleacherreport.com).

Έχει πάρει 34 τίτλους στην καριέρα του, αν και όχι κι ένα Τσάμπιονς Λιγκ. Έχει δώσει με συλλόγους (Μάλμε, Άγιαξ, Γιουβέντους, Ίντερ, Μπαρτσελόνα -δύο περάσματα- Μίλαν -τρία περάσματα- Παρί Σεν Ζερμέν, Μάντσεστερ Γιουνάϊτεντ, Λος Άντζελες Γκάλαξι) 827 ματς και είχε συμμετοχή σε… 700 γκολ. Ο ίδιος πέτυχε 496 και είχε και 204 ασίστ!

Όχι βεβαίως ως “ξένος” και “μετανάστης” πια, αλλά ως ήρωας της Εθνικής Σουηδίας -την οποία επέλεξε ο ίδιος, αφού είχε δικαίωμα να αγωνιστεί και με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη ή την Κροατία- είναι ο πρώτος σκόρερ στην ιστορία της, με 62 γκολ. Μεταξύ τους και το μυθικό κατά της Αγγλίας, το 2012…

Το αντίο του στο ποδόσφαιρο ήλθε λίγους μήνες πριν κλείσει τα 42 του κι ενώ η σεζόν που τελείωσε ήταν πραγματικά βασανιστική για τον ίδιο, λόγω αλλεπάλληλων τραυματισμών. Αποχαιρετώντας τους 70.000 φίλους της Μίλαν στο κατάμεστο Σαν Σίρο το βράδυ της περασμένης Κυριακής, το “λιοντάρι”, ο παίκτης που η ποδοσφαιρική του φιλοσοφία συνοψίστηκε στο “αν θέλεις να με σταματήσεις, πρέπει να με σκοτώσεις”, ο γίγαντας των 195 εκατοστών που, λόγω και της ενασχόλησής του με τις πολεμικές τέχνες έστελνε τη μπάλα στα δίχτυα με αδιανόητους, ακροβατικούς, τρόπους, δε βούρκωσε απλώς. Αναλύθηκε στα δάκρυα, όπως και οι τιφόζι των ροσονέρι στις κερκίδες. Διότι, όπως είπε και ο Σέρχιο Ράμος, “δεν αποσύρθηκε ο Ζλάταν από το ποδόσφαιρο. Το ποδόσφαιρο αποσύρθηκε από τον Ζλάταν”.

Στην Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ (φωτογραφία: skysports.com).

Τα όσα είπε στο μικρόφωνο, στο γήπεδο ή στις συνεντεύξεις που ακολούθησαν, ήταν συγκλονιστικά. Μεταξύ άλλων ότι “έβρεχε σήμερα το πρωί, ακόμη κι ο Θεός λυπάται που σταματάω”, “ούτε η οικογένειά μου δεν ήξερε ότι θα αποσυρθώ”, “ναι, με θεωρείτε Σούπερμαν” (σ.σ.: για τα δάκρυά του), “και είμαι Σούπερμαν, αλλά έχω κι εγώ μεγάλη καρδιά και συναισθήματα και σήμερα όπου και να κοιτάζω βλέπω κλάματα. Κλαίνε οι συμπαίκτες μου, κλαίνε οι τιφόζι στην κερκίδα, κλαίει η γυναίκα μου…”, “θα είμαι πάντοτε μιλανίστα”…

Φυσικά, μίλησε και για τον μέντορά του, τον Μίνο Ραϊόλα: “Μοιραστήκαμε τα πάντα. Το ποδόσφαιρο δεν ήταν για μένα το ίδιο από τότε που πέθανε”, είπε. “Αν ζούσε, θα μου έλεγε να παίξω κι άλλο, να πάρει κι άλλες προμήθειες” -χαμογελώντας. Και, κοιτάζοντας ψηλά: “Συγγνώμη, Μίνο, αλλά έτσι είναι…”

Mε τη σύζυγό του Helena (φωτογραφία: sempremilan.com).

Βεβαίως, Ζλάταν είναι αυτός. Δε θα μπορούσε, ούτε στο αντίο του να μην πει και μια ακόμη “αυτο-αποθεωτική” ατάκα. Όταν τον ρώτησαν αν βλέπει άλλον Ζλάταν στον ορίζοντα (λέγε με και Έρλινγκ Χάαλαντ), η απάντησή του ήταν… 100% Ίμπρα: “Αποκλείεται! Ένας είναι ο Ζλάταν και δε νομίζω ότι θα βρεθεί άλλος με το δικό μου εγωισμό”…

Μάλλον δεν κάνει λάθος. Είναι αλήθεια ότι το -αναγκαστικά- υπερτροφικό “εγώ” του, ήταν αυτό που τον έσωσε μικρό (“αν δεν γινόμουν ποδοσφαιριστής, θα κατέληγα εγκληματίας”, έχει πει), αυτό ήταν και ο οδηγός του στην τεράστια ποδοσφαιρική του καριέρα.

Κανείς δεν έμεινε στο απυρόβλητο από την καυστική του γλώσσα. Για τη διαχείρισή του από τον Πεπ Γκουαρδιόλα στη Μπαρτσελόνα το είχε θέσει… μεταφορικά το θέμα: “Δεν παίρνεις μια Φεράρι (σ.σ. τον ίδιο, φυσικά), για να της βάζεις ντίζελ και να κάνεις ήρεμες βολτίτσες. Αν θέλεις κάτι τέτοιο, πάρε ένα Fiat”…

Για τον Πολ Πογκμπά και την πανάκριβη μεταγραφή του στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ: “ΟΚ. Δεν είναι θέμα. Μόνο με τα λεφτά από τις φανέλες μου που θα πουλήσει, μπορεί να τον αγοράσει η ομάδα…”

Πριν από το ματς με την Πορτογαλία, για τα προκριματικά του Μουντιάλ της Βραζιλίας, είχε έναν επικό διάλογο μ’ έναν ρεπόρτερ που τον ρώτησε ποια ομάδα θα περάσει. “Μόνο ο Θεός το ξέρει”, απάντησε.
Ο ρεπόρτερ θέλησε να τον πικάρει: “Είναι λιγάκι δύσκολο να ρωτήσω το Θεό, όμως”, του λέει.
Για να πάρει την πληρωμένη απάντηση: “Μιλάς ήδη μαζί του”!

Mε τον Κριστιάνο Ρονάλντο. Κόντρα και με τις εθνικές ομάδες τους (φωτογραφία: cnn.com).

Κι όταν, εν τέλει, εκείνη η μάχη Κριστιάνο Ρονάλντο – Ζλάταν Ιμπραΐμοβιτς έληξε 3-2 (κυριολεκτικά! Τρία γκολ ο Πορτογάλος, δύο ο Σουηδός), το “λιοντάρι” έδωσε ρέστα: “Αυτή”, είπε, “ήταν μάλλον η τελευταία μου ευκαιρία να παίξω σε τελικά Μουντιάλ. Συνεπώς, δεν έχει νόημα να το περιμένετε. Μουντιάλ χωρίς εμένα μέσα δεν έχει αξία…”

Οι δηλώσεις του που άφησαν εποχή, αναρίθμητες. Ένα μείγμα αυτοθαυμασμού, ακλόνητης αυτοπεποίθησης και, ενίοτε άκρατης, έως και ξιπασμένης αλαζονείας, όπως τότε, στην Παρί, όταν σε ερώτηση για το πού θα μείνει, είπε το επικό: “Κοιτάζουμε για κάποιο διαμέρισμα. Αν δεν βρούμε τίποτε καλό, θα αγοράσουμε ένα ξενοδοχείο”!

Στην Ίντερ (φωτογραφία: sempreinter.com).

Πίσω απ’ αυτή την εικόνα του σχεδόν κινηματογραφικά σκληρού, ωστόσο και παρότι ούτε στο γήπεδο υπήρξε ακριβώς τζέντλεμαν με αντίπαλους αμυντικούς (και κυρίως τερματοφύλακες), αλλά ακόμη και συμπαίκτες του, ο Ιμπραΐμοβιτς μάλλον υπήρξε πάντοτε το πιτσιρίκι που δεν είχε άλλη επιλογή από τους συνεχείς καυγάδες προκειμένου να επιβιώσει ως “ξένος” στο Ρόζενγκαρντ. Το Ρόζενγκαρντ απ’ το οποίο, έχει πει “μπορείς να φύγεις εσύ, αλλά εκείνο δε φεύγει ποτέ από εσένα”.

Σήμερα, είναι εθνικός ήρωας της Σουηδίας, ένας “ξένος” που, εν τέλει, έφτασε να την εκπροσωπεί τόσο άξια όσο κι αν η καταγωγή του κρατούσε από βασιλιά των Βίκινγκς του 8ου αιώνα. Είναι, άλλωστε, ο μοναδικός Σουηδός με 55.000.000 ακολούθους στο Instagram.

Οι αντιφάσεις, ωστόσο, δεν έπαψαν ποτέ να τον κυνηγούν. Τον Οκτώβριο του 2019, έξω από το γήπεδο της Μάλμε αποκαλύφθηκε ένα τρίμετρο μπρούτζινο άγαλμά του, βάρους μισού τόνου. Η αποθέωση στο μεγαλείο της. Ένα μήνα μετά, όμως, ο Ζλάταν αποκτά μερίδιο των μετοχών της μισητής Χάμαρμπι και δηλώνει ότι “θα την κάνει την καλύτερη ομάδα στη Σουηδία”. Αγανακτισμένοι οπαδοί της Μάλμε βανδαλίζουν ανελέητα και ασταμάτητα το άγαλμά του. Και εν τέλει, πλέον, είναι σε εσωτερικό χώρο.

Αντίφαση, αλλά ευχάριστη τουλάχιστον, συνιστά και ο συνδυασμός ενός ατέλειωτου σωρού προκλητικών -έως και επικίνδυνων και βίαιων- συμπεριφορών του μέσα κι έξω από το γήπεδο (το σχετικό κεφάλαιο στη Wikipedia έχει έκταση… 1170 λέξεων και ανθολογεί “μόλις” καμιά 20ριά περιστατικά!), με αρκετές φιλανθρωπικές του δράσεις και με μια κοινωνική ευαισθησία τελείως αντίθετη με την “άγρια” εικόνα του. Και βέβαια, με τη δεδηλωμένη βαθιά πίστη του στην Καθολική Εκκλησία -πάντοτε με σεβασμό σε κάθε θρησκεία.

Στην Παρί (φωτογραφία: eurosport.com).

Το τελευταίο, το δηλώνει και το… σώμα του το ίδιο, στο οποίο, ανάμεσα στα ονόματα των γιων του, Βίνσεντ και Μαξιμίλιαν, του ονόματός του στα αραβικά, ενός ψαριού κόι, ενός φτερού, ενός άσου σπαθί, ενός άσου κούπα και, αυτονόητα, ενός λιονταριού που βρυχάται, έχει χτυπήσει επίσης και δύο βουδιστικά τατού. Τι άλλο τατού έχει; Εννοείται και τη φράση: “Μόνον ο Θεός θα με κρίνει”.

Επειδή αυτού του είδους η κρίση, ωστόσο, σύμφωνα με την πίστη του τουλάχιστον, δε γίνεται σ’ αυτή τη ζωή, αλλά μετά θάνατον, ελπίζουμε όλοι να αργήσει πολλά πολλά χρόνια ακόμη να έλθει. Εν τω μεταξύ, αυτοί που σίγουρα τον έχουν κρίνει ήδη είναι τα εκατομμύρια φίλων του ποδοσφαίρου που παρακολούθησαν τη μακρά καριέρα του. Και ποια είναι αυτή η κρίση τους; Με μια λέξη, ο θαυμασμός.

Αυτή τη Ferrari την αγόρασε όταν έγινε 40 ετών.

Ο Ζλάταν ήταν ένας και μοναδικός, μια κλάση μόνος του. Άλλοι τον αγάπησαν παράφορα. Κάποιοι αγάπησαν να τον μισούν. Και κάποιοι μίσησαν το να τον αγαπούν. Αλλά ούτε ένας δεν κατάφερε ποτέ να μείνει ασυγκίνητος ή αδιάφορος μπροστά στο σπάνιο ποδοσφαιρικό του ταλέντο που είχε ως πλούσια συνοδευτικά και μια ναπολεόντεια έπαρση κι ένα στόμα που δε γνώρισε ποτέ “έρκος οδόντων”. Μεταξύ μας κιόλας, άλλωστε: ποιος μπορεί να αντισταθεί σ’ έναν τέτοιο συνδυασμό; Μάλλον κανείς!

* Ο “Μίστερ Σόου Μπίζνες” έκανε μόνιμη και συνεχώς εμπλουτισμένη ατάκα-σήμα κατατεθέν του μια αυθόρμητη απάντησή του στον επίσης διάσημο κωμικό Τζακ Μπένι (1894-1974), στις αρχές του 1970. Πριν ξεκινήσουν να παίξουν γκολφ, ο Μπένι τον ρώτησε τι handicap (όρος του σπορ που κατά λέξη σημαίνει μειονέκτημα) έχει. Ο Ντέιβις του απάντησε: “Τι μειονέκτημα έχω; Είμαι ένας μονόφθαλμος μαύρος που, επιπλέον, είναι και Εβραίος” -σ.σ.: έχασε το μάτι του σε τροχαίο στα 29 του, ασπάστηκε τον Ιουδαϊσμό λίγα χρόνια αργότερα.

Διαβάστε ακόμα: Τομάσο Σταράτσε. Ο άνθρωπος-Νάπολι και ο άγνωστος ρόλος του στον φετινό θρίαμβο.

TAGS :
Ποδόσφαιρο

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook