Γιώργος Πετράς, Engel & Völkers: «Είμαστε ακόμα στην αρχή ενός μεγάλου ταξιδιού στο real estate»

Ο Γιώργος Πετράς στα γραφεία της Engel & Völkers στον Πύργο Αθηνών, ποζάρει αποκλειστικά για το Andro.

Ο CEO της Engel & Völkers Ελλάδος, Γιώργος Πετράς, είναι ένας αυθεντικός Έλληνας… made in Germany. Γεννήθηκε στη Στουτγάρδη της Γερμανίας με καταγωγή από την Ρόδο. Από το 1998 δραστηριοποιήθηκε ως επιχειρηματίας συνεργαζόμενος με κορυφαίες επιχειρήσεις, όπως η Keiper Recaro. Το 2010 πήρε τη μεγάλη απόφαση να αγοράσει την άδεια της Engel & Völkers για τα Δωδεκάνησα και άνοιξε το πρώτο γραφείο στο νησί του. Η επιτυχία οδήγησε στο να επεκταθεί η εταιρεία σε εθνικό επίπεδο και να αναλάβει τη διεύθυνσή της.

 Θεωρεί ότι αν οι Έλληνες ήταν λίγο πιο οργανωμένοι και οι Γερμανοί λίγο πιο χαλαροί, θα είχαμε τους τέλειους Ευρωπαίους. Έχει συγκεντρώσει τις εμπειρίες του στο βιβλίο “Let’s go Hellas”. Είμαστε στον 10ο όροφο του Πύργου Αθηνών μια ηλιόλουστη μέρα και θαυμάζουμε τα αθηναϊκά ακίνητα που μας περιβάλλουν όσο φτάνει το μάτι. Μολονότι με προειδοποιεί ότι τα ελληνικά του είναι όσο καλύτερα μπορούσε να τα μάθει κάποιος που μεγάλωσε στη Γερμανία, γρήγορα ανακαλύπτω ότι είναι ένας εξαιρετικά επικοινωνιακός και χειμαρρώδης συνομιλητής.

– Να ξεκινήσουμε από τον κορoνοϊό. Θα έχει επίπτωση και στο real estate;
Παρακολουθούμε ότι η παγκόσμια αγορά έχει ήδη επηρεαστεί από την πανδημία. Την παρούσα στιγμή παρατηρούμε ότι αγοραστές τρίτων χωρών με προέλευση από τις ασιατικές χώρες δεν δείχνουν την ίδια προθυμία με το παρελθόν ειδικά για το καθεστώς της Golden Visa. Σχετικά με την ευρωπαϊκή αγορά, δεν μπορούμε να προβλέψουμε μέχρι τις αρχές Μαΐου ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στην αγορά των ακινήτων, καθώς η αγορά του Second Home δεν έχει ξεκινήσει ακόμη.  Σίγουρα, με το πέρας της κρίσης θα υπάρξει μία ανοδική τάση με δυναμική που θα μπορέσει να τονώσει την αγορά. Ειδικά όσον αφορά την αγορά του Second Home, αν η Ελλάδα ακολουθήσει τις οδηγίες του κράτους, θα μπορέσουμε να ξεπεράσουμε γρηγορότερα την κρίση συγκριτικά με την Ιταλία και την Ισπανία οι οποίες αποτελούν τον βασικό ανταγωνισμό μας, και θα δούμε ανοδική πορεία στην αγορά εξοχικών κατοικιών στα ελληνικά νησιά.

– Ποια είναι η ταυτότητα της εταιρείας σας;
Η Engel & Völkers είναι μία πολυεθνική που ιδρύθηκε το 1977 και πέρσι ο τζίρος έχει φτάσει τα  780 εκατομμύρια. Έχει πάνω από 800 γραφεία παγκοσμίως και 17 Market Center, όπως αυτό που βλέπετε εδώ. Δεν είναι το κλασικό γραφείο Engel & Völkers, όπως θα γίνει στο Κολωνάκι ή τη Γλυφάδα,  ένα shop που μπαίνει ο πελάτης μέσα και βλέπει το portfolio της εταιρείας. Στον Πύργο Αθηνών λειτουργεί το Metropolitan Market Center, το Μητροπολιτικό Κέντρο που στήνουμε σε κάθε μεγάλη πόλη και θα είναι και το headquarter της Ελλάδας.

»Από δω θα πάμε σε όλα τα νησιά που έχουμε στο πρόγραμμα: Ρόδος, Μύκονος, Σαντορίνη, Κρήτη, Κέρκυρα. Είμαστε ήδη Γλυφάδα, Κολωνάκι και Πόρτο Χέλι όπου θα γίνουν και τα shops. Έχουμε μεγάλα σχέδια. Το πλάνο μας είναι σε τρία χρόνια να έχουμε 70 άτομα προσωπικό και 300 συμβούλους ακινήτων freelancer. Ξεκινήσαμε μία μεγάλη επένδυση στην Ελλάδα, φέρνοντας κεφάλαια μόνο από το εξωτερικό, γεγονός που θα συνεχιστεί για χρόνια. Η ελληνική Engel & Völkers δεν είναι γερμανικό υποκατάστημα αλλά ελληνική Α.Ε. Εδώ πληρώνουμε τον φόρο μας, οι υπάλληλοι που είναι αυτή τη στιγμή 20, είναι 100% Έλληνες, απλά έχουμε το καλό Made in Germany. Είμαστε ελληνική εταιρεία Made in Germany.

– Προφανώς για να βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή εδώ, η Ελλάδα είναι για σας μία επενδυτική ευκαιρία.
Εννοείται! Η εταιρεία δεν έχει έρθει τυχαία στην Ελλάδα.  Βλέπαμε ότι σιγά-σιγά κάτι πάει να γίνει. Έχουμε πολύ μεγάλο πελατολόγιο παγκοσμίως και από το 2017 περίπου καταλάβαμε ότι οι ερωτήσεις προς την Ελλάδα πολλαπλασιάζονταν. Κάποιος έμπαινε στο γραφείο μας στο Μόναχο και έλεγε: “Θέλω να αγοράσω μία κατοικία πάνω στο κύμα: Ιταλία, Ισπανία… για Ελλάδα τι λέτε;” Το 2015 δεν ρωτούσε κανένας, θα μου έλεγαν είσαι τρελός να αγοράσω στην Ελλάδα. Τώρα ενδιαφέρονται πελάτες-κλειδιά, που έχουν αγοράσει πολλά ακίνητα από την εταιρεία σε Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία, για δεύτερη, τρίτη, ή τετάρτη κατοικία.

«Το 2015 δεν ρωτούσε κανένας για αγορές, μου έλεγαν είσαι τρελός να αγοράσω στην Ελλάδα; Τώρα ενδιαφέρονται πελάτες-κλειδιά, που έχουν αγοράσει πολλά ακίνητα από την εταιρεία σε Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία, για δεύτερη, τρίτη, ή τετάρτη κατοικία».

– Δηλαδή ιδιώτες;
Ναι, ιδιώτες. Εμείς δουλεύουμε το residential, και βλέπαμε ότι ανεβαίνει το ενδιαφέρον για την Ελλάδα παράλληλα με το commercial και το business. Πρώτοι έρχονται αυτοί που γνωρίζουν καλά το θέμα, τα funds που αγοράζουν commercial: ξενοδοχεία, γραφεία, κλπ. και συνήθως μετά από δύο χρόνια ξεκινάει το residential. Τα “φιλέτα” της Αθήνας, δηλαδή, στο commercial real estate, έχουν πουληθεί ήδη!

– Σε ποιους;
Σε  funds. Ελληνικά και ξένα.  Δεν υπάρχει “σε ποιους”. Μπορεί να είναι Έλληνες, Γερμανοί, Αμερικάνοι, οτιδήποτε. Αφού δίνεται η δυνατότητα σε κάθε Ευρωπαίο πολίτη ή μη να αγοράζει παντού όπου θέλει, θα αγοράσει και εδώ , τώρα που το αγοραστικό ενδιαφέρον έχει στραφεί προς την Ελλάδα. Και οι Κινέζοι θα αγοράσουν, αφού τους δίνουμε τη δυνατότητα να πάρουν τη βίζα. Καλό ή κακό, αυτό δεν θα το κρίνω, γιατί δεν είναι στο χέρι μου. Αλλά ως γεγονός λέω ότι υπάρχει αυτός ο νόμος, όπως υπάρχει και στην Πορτογαλία. Εκεί το ποσό είναι μισό εκατομμύριο, εδώ είναι 250.000. Στην Μάλτα αγοράζεις και την υπηκοότητα. Η Ελλάδα ακόμα δεν δίνει αυτή τη δυνατότητα.

– Αυτή τη στιγμή ποια είναι η θέση της Ελλάδας σε αυτή την παγκοσμιοποιημένη αγορά;
Ας μιλήσουμε ειδικά για την Αθήνα. Είναι κάτι που το έχουμε ξαναζήσει το 2012, όταν ανοίξαμε ένα αντίστοιχο Μητροπολιτικό Κέντρο στη Βαρκελώνη. Και στην Ισπανία είχαν  σοβαρό οικονομικό πρόβλημα, όχι βέβαια στον ίδιο βαθμό με την  Ελλάδα.  Εμείς το ζήσαμε 7 – 8 χρόνια, εκεί 2, αυτή είναι η διαφορά. Αλλά όταν ανοίξαμε στη Βαρκελώνη το 2012, όλοι μας έλεγαν ότι είμαστε τρελοί και σήμερα είμαστε το νούμερο ένα στην αγορά! Το ίδιο ακριβώς θα κάνουμε στην Αθήνα.

»Θα στήσουμε την εταιρεία τώρα, που είμαστε μακριά από το επίπεδο του 2007. Τότε η κατάσταση  στην Ελλάδα  ήταν “τοποθετώ”. Είχαμε 144.000 μεταβιβάσεις σε ένα χρόνο στην Ελλάδα, και το 2015 είχαν φτάσει περίπου τις 15.000, δηλαδή στο 10%. Τώρα ανεβαίνει σταδιακά, αλλά θέλει ακόμα χρόνο για να φτάσουμε στο επίπεδο του 2007, και εγώ πιστεύω ότι μπορούμε να το ξεπεράσουμε, γιατί τώρα είμαστε πιο οργανωμένοι από τότε, και στο Real Estate και γενικά, και με τους νόμους και με τον τουρισμό. Γιατί το 2010 είχαμε 15.000.000 τουρίστες και πέρυσι 35.000.000.

«Όσο πιο πολλοί τουρίστες έρχονται στην Ελλάδα, τόσο πιο πολλοί ενδιαφέρονται να αγοράσουν ακίνητο», αναφέρει ο Γιώργος Πετράς στον συνεργάτη του Andro, Δημήτρη Κιουσόπουλο.

– Τι σχέση έχει το  Real Estate με τον τουρισμό;
Το Real Estate second home είναι ξεκάθαρα τουρισμός. Όσο πιο πολλοί τουρίστες έρχονται στην Ελλάδα, τόσο πιο πολλοί ενδιαφέρονται να αγοράσουν ακίνητο. Και αυτοί για μένα είναι και οι καλύτεροι και πιο ενδιαφέροντες τουρίστες, αυτοί πού αγοράζουν σπίτι. Αφήνουν χρήματα εδώ, πληρώνουν φόρο, συμβολαιογράφο, μεσίτη, δικηγόρο, και έρχονται τρεις φορές τον χρόνο, και βγαίνουν, τρώνε, κάνουν κατανάλωση. Αυτοί είναι οι καλοί τουρίστες και όχι αυτοί που πάνε στο all inclusive. Γιατί μη νομίζετε ότι κάποιος που αγοράζει σπίτι στη Μύκονο, μετά μαγειρεύει ο ίδιος στην κουζίνα του…  Αυτούς θέλουμε, γιατί φέρνουν χρήματα, και δεν το θεωρώ καθόλου ξεπούλημα. Άλλωστε αυτός που δεν θέλει, δεν πουλάει.

– Δεν υπάρχουν πολλοί που πωλούν από ανάγκη;
Η φιλοσοφία της εταιρείας μας είναι απλή: δεν πουλάμε μόνο ακριβά ακίνητα αλλά πουλάμε τα καλύτερα ακίνητα σε κάθε περιοχή που δραστηριοποιούμαστε. Δεν εκμεταλλευόμαστε την ανάγκη κάποιου να πουλήσει το ακίνητό του.

– Πώς προσδιορίζετε κάθε φορά αυτά τα “καλύτερα ακίνητα” ;
Δεν υπάρχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και έχει να κάνει στην πραγματικότητα με την κάθε περιοχή. Premium είναι το καλύτερο ακίνητο σε κάθε περιοχή, μπορεί στην Μύκονο να είναι 10 εκατομμύρια, στο Περιστέρι 150.000-200.000. Αυτό που προσφέρει η εταιρεία είναι το Premium service και αυτό είναι το πιο σημαντικό, δηλαδή εσύ που έχεις ένα ακίνητο σε μία περιοχή με χαμηλή αντικειμενική αξία, έχεις την ίδια εξυπηρέτηση. Είναι σαν να λέμε ότι το Volkswagen το πάμε στην Porsche για service και αυτό είναι το έξυπνο της εταιρείας.

– Τι ακριβώς προσφέρετε;
Πρώτα κάνουμε μία σωστή εκτίμηση τιμής του ακινήτου. Δεν παίρνουμε ένα ακίνητο να το ανεβάσουμε στο site μήπως κατά τύχη πουληθεί. Αν εμείς κάνουμε την εκτίμηση στο ένα εκατομμύριο και ο πωλητής θέλει δύο, η απάντηση είναι απλά όχι. Δεν μπορούμε να ξοδεύουμε άσκοπα χρήματα στο online marketing, στο print, σε βιτρίνες σε όλη την Ευρώπη, γιατί εμείς πληρωνόμαστε όταν πουλήσουμε το ακίνητο, οπότε έχουμε το θάρρος και λέμε ότι δυστυχώς το ακίνητό σας αξίζει ένα εκατομμύριο, όχι δύο.

– Δηλαδή μπορεί αυτή τη στιγμή κάποιος που μπαίνει σε γραφείο σας στο Βερολίνο να βλέπει ακίνητο για την Πελοπόννησο;
Εννοείται, αυτό είναι το service μας, τα 800 γραφεία. Δηλαδή την πολυτελή βίλα στη Μύκονο μπορούμε να τη βάλουμε στη βιτρίνα μας στο Beverly Hills.  Χάρις στο παγκόσμιο δίκτυο μας θα βρούμε τους κατάλληλους αγοραστές για το κατάλληλο ακίνητο, αυτό είναι το concept της εταιρείας. Το περιοδικό μας, το GG (Global Guide), κυκλοφορεί κάθε τρίμηνο παγκοσμίως, οπότε βάζουμε το ακίνητο της Ελλάδας και έτσι προβάλλεται παντού.

– Μπορεί τα επόμενα χρόνια να γίνει και κάτι αντίστροφο, δηλαδή να εμφανιστούν στην Αθήνα γραφεία ακινήτων θα προτείνουν στους Έλληνες να επενδύσουν σε πιο φθηνές χώρες;
Εμείς ήδη στο γραφείο μας μπορούμε να το κάνουμε, αλλά δεν έχουν φτάσει ακόμα πολλές χώρες να είναι πιο φθηνές από την Ελλάδα. Γιατί αν συγκρίνουμε με Ισπανία και Ιταλία κατά μέσο όρο είμαστε 30 με 35% κάτω από τις τιμές. Ήμασταν και 50%, αλλά σήμερα είμαστε 35% κάτω. Δηλαδή το σπίτι που αγοράζω στην Μαγιόρκα ή σε ένα ελληνικό νησί έχει περίπου 35% διαφορά, δηλαδή 1 εκ. προς 650.000. Αυτό το βλέπουν οι ξένοι και αυτός είναι ο ανταγωνισμός μας σαν Ελλάδα. Ο ανταγωνισμός δεν είναι ο διπλά μεσίτης, είναι η Ιταλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία.

«Premium είναι το καλύτερο ακίνητο σε κάθε περιοχή. Μπορεί στην Μύκονο να κοστίζει 10 εκατομμύρια, και στο Περιστέρι 150.000-200.000 ευρώ».

– Εσείς ποιες περιοχές πιστεύετε έχουν μέλλον;
Οι τάσεις της αγοράς έχουν χαραχθεί εκεί που ξεκίνησαν οι ξένοι επενδυτές. Το κέντρο της Αθήνας είναι στις πρώτες επιλογές. Το μέλλον δεν νομίζω ότι θα φέρει κάποια συνταρακτική αλλαγή.

– Όταν λέμε κέντρο εννοούμε και την οδό Αχαρνών;
Όχι, όταν λέμε κέντρο μιλάμε για ό,τι βρίσκεται γύρω από την Ακρόπολη. Επίσης τα  new location για τους ξένους, όπως είναι π.χ. το Παγκράτι ή το Γκάζι, που είναι καινούργιες περιοχές για τον ξένο επενδυτή, αν και ο Έλληνας τις γνωρίζει εδώ και χρόνια. Το Κολωνάκι εννοείται έτσι κι αλλιώς, αλλά για άλλη κλάση πελατών, καθώς και η Αθηναϊκή Ριβιέρα. Η Ριβιέρα έχει την πιο μεγάλη πιθανότητα να γίνει Κυανή Ακτή. Μοιάζει πολύ, έχει υποδομές, και δεν υπάρχει πρωτεύουσα στην Ευρώπη που μέσα σε 10 λεπτά από το κέντρο είσαι στη θάλασσα και μέσα σε μία ώρα σε νησί.  Αυτό δεν υπάρχει πουθενά και είναι το μεγάλο ατού, ο άσσος που έχουμε στο χέρι μας.

»Η Ριβιέρα είναι μια Ελληνική αγορά ως επί το πλείστον, είναι οι Έλληνες ευκατάστατοι που έχουν τα σπίτια μέχρι το Σούνιο, και πιστεύω ότι αποτελεί τη νέα αγορά και για τους ξένους επενδυτές στο residential κομμάτι. Δεν είναι οι ίδιοι με το commercial, δεν βλέπουν το πόσα χρήματα θα βγάλουν. Αυτός που αγοράζει 5 εκατομμύρια βίλα το κάνει για τον εαυτό του και για την οικογένειά του, δεν το αγοράζει για business, για να βγάλει χρήματα, αυτή είναι η διαφορά.

«Τα  new locations για τους ξένους, είναι για παράδειγμα το Παγκράτι ή το Γκάζι».

– Αυτό μπορεί να επηρεάσει και το παλιό οικογενειακό διαμέρισμα σε μια υποβαθμισμένη περιοχή του Δήμου Αθηναίων;
Ίσως είναι λίγο νωρίς ακόμα, αλλά αν πράγματι έρθει ένα επενδυτικό τσουνάμι, ας το πούμε έτσι, που και αυτό το έχουμε ζήσει στην Βαρκελώνη, ξαφνικά βγαίνουν στην επιφάνεια περιοχές που δεν τις είχες καν στο μυαλό σου ότι μπορεί κάποια στιγμή να αποκτήσουν αξία. Και αυτό θα συμβεί αναγκαστικά, επειδή το κέντρο θα είναι πανάκριβο και σιγά-σιγά θα βγαίνουν νέες περιοχές. Οπότε, ναι, θεωρητικά μπορεί.

– Για την υπόλοιπη χώρα;
Θα ανοίξουμε στα σημεία που μας ενδιαφέρουν: κέντρο, Κολωνάκι, Αθηναϊκή Ριβιέρα, Μύκονο, Σαντορίνη, Ρόδο, Κρήτη, Κέρκυρα, στα γνωστά second home νησιά, με τις Κυκλάδες να βρίσκονται γενικά στο ενδιαφέρον μας. Το business plan επικεντρώνεται στις περιοχές της Αθήνας και στα ελληνικά νησιά όπου συγκεντρώνεται και το ενδιαφέρον για δεύτερη (εξοχική) κατοικία. Δεν αποκλείουμε όμως το ενδεχόμενο της επενδυτικής κίνησης για ένα Μητροπολιτικό Κέντρο στη Θεσσαλονίκη.

– Δεν σκέφτεστε να αναπτύξετε κάποιες πιο παρθένες περιοχές, π.χ. Ηπειρος.
Όχι, πιστεύω ότι πρέπει να πάμε εκεί που πάνε οι πελάτες μας ή οι πιθανοί πελάτες μας, το residential Real Estate έχει να κάνει με τον τουρισμό, άρα πάμε εκεί που έχουν αποφασίσει οι τουρίστες ότι θα κάνουν διακοπές, στη Ρόδο, στη Μύκονο, στην Κρήτη, για παράδειγμα.

– Έχετε μόνο ξένους πελάτες;
Αυτό το γραφείο εδώ αφορά σημαντικά και την ελληνική αγορά, τους Έλληνες που αναζητούν σπίτι. Το 17-18, όταν συζητούσαμε να πάμε στην Ελλάδα για να είμαστε έτοιμοι όταν ξεκινήσει πάλι η αγορά, βλέπαμε ότι σιγά-σιγά θα ανοίξουν οι τράπεζες. Όταν επανέλθει ο τραπεζικός δανεισμός, τότε πιστεύω ότι θα γίνει ένας χαμός. Τα τελευταία οκτώ με δέκα χρόνια, πολλοί Έλληνες δεν μπορούσαν να αγοράσουν. Είχαν ένα 20 – 30 % κεφαλαίου, αλλά δεν έφτανε. Αυτό θα αλλάξει σταδιακά.

– Είμαστε δηλαδή σε μια αρχή ανόδου, δεν φοβάστε μια φούσκα;
Όχι, καθόλου, αφού ήμασταν στον πάτο, τι φούσκα να έχουμε! Τώρα ξεκινάμε σιγά σιγά, είμαστε, θεωρώ, στην αρχή ενός πολύ μακρινού ταξιδιού. Η Ελλάδα έχει ταξίδι για να φτάσει εκεί που πιστεύω εγώ προσωπικά ότι μπορεί να φτάσει σαν χώρα στο residential Real Estate, με τα τοπία που έχουμε, τα νησιά.

«Η Ελλάδα έχει ταξίδι για να φτάσει εκεί που πιστεύω εγώ προσωπικά ότι μπορεί να φτάσει σαν χώρα στο residential Real Estate».

– Κινδυνεύει η Ελλάδα να γίνει πολύ ακριβή για τον Έλληνα αν συνεχιστεί αυτό;
Αυτό είναι ένα πολύ σοβαρό ερώτημα που δεν το ακούω πρώτη φορά και όχι μόνο για την Ελλάδα. Το ίδιο έχει συμβεί και στη Γερμανία, στο Βερολίνο, όπου οι νέοι δεν μπορούσαν να νοικιάσουν σπίτι πλέον γιατί ήταν όλα πανάκριβα, εξαιτίας της μαγικής λέξης Airbnb. Επειδή το ζω και στη Γερμανία, πιστεύω το Airbnb θα αλλάξει, με την έννοια ότι η κυβέρνηση κάποια στιγμή θα πρέπει να το διαχειριστεί διαφορετικά, όπως κάνουν στη Γερμανία και λέει π.χ. ότι το maximum είναι τρεις μήνες το χρόνο.

»Οπότε τι γίνεται; Αυτοί όλοι που πήγαν στο Airbnb και έφτιαξαν τα διαμερίσματά τους καινούργια –  και έχουμε πολλά ανακαινισμένα διαμερίσματα στην Αθήνα αυτή τη στιγμή – μόλις δουν ότι πλέον δεν θα βγουν τα χρήματα που περίμεναν στο business plan τους, επειδή θα υπάρχει νόμος ότι το maximum θα είναι ένας, δύο, τρεις μήνες, αυτά τα ακίνητα όλα θα μπουν στην αγορά. Τα σημερινά Airbnb σε 3 με 5 χρόνια θα είναι τα ακίνητα που θα πωλούνται. Θα έχουμε πολλά ακίνητα καινούργια σε top περιοχές της Αθήνας και της Ελλάδας.

– Ένα καυτό θέμα είναι η προστασία της πρώτης κατοικίας. Από τη δική σας οπτική της αγοράς ακινήτων, ποια θα ήταν η πιο ορθολογική συμπεριφορά;
Είναι μία πολύ μεγάλη συζήτηση και εκεί πάμε και λίγο στο πολιτικό κομμάτι που μπορώ να έχω άποψη, αλλά όχι να πω κάτι δημόσια. Σαν άνθρωπος θεωρώ ότι αξίζει να προστατέψουμε την πρώτη κατοικία σε πολλούς ανθρώπους που λόγω της κρίσης δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν.

– Να το πω διαφορετικά, από την διεθνή εμπειρία ξέρετε κάποια χώρα η οποία βρήκε μία λύση που θα μπορούσε να εφαρμοστεί στην Ελλάδα;
Δύσκολο, γιατί αυτή η κρίση που περάσαμε στην Ελλάδα ήταν πρωτοφανής και στην Ευρώπη καμία χώρα δεν πέρασε τόσο βαθιά κρίση και τόσα χρόνια, οπότε δεν υπάρχει κάτι να συγκρίνουμε. Η Ισπανία ήταν δύο χρόνια, η Ιταλία ξεκινάει τώρα – αν ξεκινήσει. Σαν άνθρωπος, θα έλεγα αξίζει να προστατέψουμε αυτούς που πράγματι μπορούν να αποδείξουν ότι λόγω κρίσης έχουν αυτό το τόσο σοβαρό θέμα. Γιατί στην Ελλάδα είμαστε και λίγο ότι όλα είναι “λόγω κρίσης”, όπως βλέπω π.χ. κάποιες επιχειρήσεις που κατέβασαν τους μισθούς στα 500 ευρώ “λόγω κρίσης”, χωρίς στην πραγματικότητα ο κλάδος τους να έχει υποστεί ζημιά από την οικονομική κρίση.

»Αυτό δεν το θεωρώ σωστό και δεν το υποστηρίζω καθόλου και αυτή τη φιλοσοφία ακολουθούμε και εδώ μέσα. Σαφώς ως εταιρεία πρέπει να βλέπουμε τα οικονομικά μας, αλλά να βάλουμε κάποιον να παίρνει 450 ευρώ εδώ μέσα δεν υπάρχει περίπτωση να συμβεί. Δεν θα το αφήσω ποτέ να γίνει, γιατί προστατεύω και τη φιλοσοφία μας, αλλά και το όνομά μας. Γιατί ακούω το “ξένη εταιρεία” με αρνητικό πρόσημο στην Ελλάδα, και δεν μπορώ να καταλάβω γιατί. Αναρωτηθήκατε ποτέ πόσες “ξένες εταιρείες” έχουν προσφέρει θέσεις εργασίας σε Έλληνες στην Ελλάδα;

«Η κρίση που περάσαμε στην Ελλάδα ήταν πρωτοφανής. Στην Ευρώπη καμία χώρα δεν πέρασε τόσο βαθιά κρίση για τόσα χρόνια».

– Πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό;
Ναι, πιστεύω ότι συμβαίνει. Να σας πω, το καλύτερο παράδειγμα το έχουμε ζήσει με την Fraport. Βέβαια δεν συγκρίνεται η Fraport με εμάς, γιατί αγόρασε κάποια αεροδρόμια απευθείας από το κράτος. Τέλος πάντων, ακούω και εκεί το  “έρχονται οι ξένοι και μας παίρνουν τα πάντα”.  Εγώ απαντώ ότι 47 χρόνια ταξίδευα μεταξύ Γερμανίας και Ρόδου και κάθε χρόνο το αεροδρόμιο στη Ρόδο ήταν χειρότερα…..  Και αναρωτιέμαι, 40 χρόνια είχαμε την ευκαιρία εμείς να αλλάξουμε κάτι και δεν το κάναμε. Απλά! Τώρα φτάνεις στη Ρόδο και λες “έφτασα σε ένα ευρωπαϊκό αεροδρόμιο”. Και ανεβάσαν και τον τουρισμό. Στην Ελλάδα το ‘10 είχαμε 15 εκ, τώρα φτάσαμε στα 30 εκ, πιστεύω θα πάει και στα 45 εκ.

»Οπότε πρέπει να αποφασίσουμε και εμείς τι θέλουμε. Θεωρητικά μπορούμε όλα να τα κάνουμε μόνοι μας, αλλά στην πράξη είδαμε ότι σε πολλά χρειαζόμαστε την ξένη υποστήριξη. Και πολλές φορές θέλουμε μόνο ό,τι μας αρέσει. Θα σου πω ένα παράδειγμα, που το έχω εδώ στο βιβλίο μου. Αγόρασα την άδεια το 2009, το ‘11 μπαίνει ένας παππούς στο γραφείο στη Ρόδο, λέει: “ο Πετράς ποιος είναι; ” – “αυτός”. Μου λέει “Δεν ντρέπεσαι, Ροδίτης και φέρνεις Γερμανική εταιρεία για να μας πουλήσουν τα σπίτια μας”. Δεν μίλησα. Βγήκε από το γραφείο και έκατσε στη Mercedes του και έφυγε. Αυτοί είμαστε, είναι το καλύτερο παράδειγμα.

– Μιας και ανοίξατε το θέμα, μιλήστε μας για το βιβλίο σας και για το πώς έχετε βιώσει όλα αυτά τα χρόνια την εξέλιξη των ελληνογερμανικών σχέσεων. Παλιά ήταν από τις χώρες όπου η Ελλάδα ήταν εξαιρετικά δημοφιλής.
Μα είναι ακόμα. Τελευταία διάβασα ένα άρθρο: “η παλιά αγάπη γύρισε”. Οι Γερμανοί αγαπούν την Ελλάδα και οι Έλληνες σέβονται τους Γερμανούς. Αυτό συμβαίνει, για να το πω extreme. Δεν τους αγαπάνε, αλλά τους σέβονται. Και οι Γερμανοί μας αγαπάνε: τον τουρισμό μας, τη φιλοξενία μας κλπ.  Γι’ αυτό έρχονται και στην Ελλάδα να κάνουν διακοπές.

»Εγώ, αν και είμαι 100% Έλληνας – έχω μόνο ελληνικό διαβατήριο, δεν είχα ποτέ γερμανικό – με θεωρούν ελληνογερμανό, οπότε μπορούσα να μιλήσω και από τις δύο πλευρές. Μπορούσα να πω και ως Έλληνας “ρε εντάξει αυτό είναι δεν σωστό που κάναμε εμείς” αλλά το ίδιο μπορούσα να κάνω και με τον Γερμανό. Τους έλεγα “μη νομίζετε ότι οι Έλληνες καθόμαστε στις παραλίες και πίνουμε το φραπεδάκι και τρώμε τα λεφτά σας”. Αυτή η εντύπωση υπήρχε κάποια στιγμή στην Bild Zeitung.

– Μια εφημερίδα που συχνά γράφει υπερβολές
Ίσως, αλλά τη διαβάζουν οι μισοί Γερμανοί!  Εγώ έζησα κάποιες φορές δύσκολα, μέχρι το σημείο που να πω στη γυναίκα μου σε κάποια γενέθλια που ήμασταν καλεσμένοι ότι δεν θα έλθω, γιατί έχω βαρεθεί τα ίδια και τα ίδια, σχόλια για τις πολιτικές αποφάσεις στην Ελλάδα, και εγώ έπρεπε να τους απαντήσω, οπότε καθόμουν στο σπίτι. Το 2015 όταν έκλεισαν οι τράπεζες, ήμουν στη Ρόδο. Χρειάστηκε να ταξιδεψω στη Μαγιόρκα, για ένα event του Christian Völkers, του ιδρυτή της εταιρείας μας. Πήγα να κλείσω το αεροπλάνο με την ελληνική κάρτα, και δεν μπορούσα. Με την γερμανική όμως μπορούσα. Τι Ευρώπη είναι αυτή, σκέφτηκα, που μπορώ να ταξιδέψω σαν Γερμανός, αλλά όχι σαν Έλληνας.

«Οι Γερμανοί αγαπούν την Ελλάδα και οι Έλληνες σέβονται τους Γερμανούς».

– Και τότε προέκυψε η ιδέα του βιβλίου;
Η ιδέα του βιβλίου ήρθε από την δημοσιογράφο του Spiegel Anja Steinbuch, που είχε έρθει στη Ρόδο για να κάνουμε ένα ρεπορτάζ, και της έλεγα όλα αυτά. “Με αυτό που έχεις ζήσει εσύ, πρέπει να γράψεις βιβλίο” μου έλεγε και γελούσαμε. Μετά από τρεις μήνες με πήρε τηλέφωνο “Πραγματικά το εννοούσα το βιβλίο”. Λέω “δεν μπορώ να γράψω βιβλίο, δεν είναι η δουλειά μου και οι τράπεζες είναι κλειστές, μπορείς να καταλάβεις στο μυαλό μου έχω άλλα θέματα, να σώσω την εταιρεία, το licence”. Μετά από κάποιο καιρό με ξαναπαίρνει και μου λέει “Το σκέφτηκα, θα το γράψουμε μαζί” και έτσι έγινε. Διαβάστηκε πολύ και στα γερμανικά και στα αγγλικά και πήγε πράγματι πολύ καλά, γιατί το 2017 ένα βιβλίο με τίτλο “Let’s go Hellas: Now more than ever” ήταν κάτι ιδιαίτερο, ο κόσμος έλεγε “μα τι λέει αυτός;” και το αγόραζε, και με βοήθησε αυτό, γενικά.

– Ποια είναι η προσωπική σας συνταγή επιτυχίας;
Επειδή είμαι πολλά χρόνια επιχειρηματίας και πριν από το real estate, το θέμα είναι να ακολουθεί κανείς πάντα τον στόχο που έχει και ας μην το πετύχει με την πρώτη. Θα πετύχει με τη δεύτερη, με την τρίτη, με την τέταρτη. Εμείς ως επιχείρηση τώρα τι δυνατότητες έχουμε; Έχουμε ένα πλάνο, που ξέρω ότι θα το φτάσουμε, εκτός αν η χώρα δεν φτάσει στο σημείο που σήμερα πιστεύουμε όλοι ότι θα φτάσει. Αλλά μπορούμε να το φτάσουμε αν εμείς όλοι μαζί αξιοποιήσουμε αυτό που έχουμε. Αυτή είναι η φιλοσοφία μου. Αν αυτή την χώρα την προμοτάρουμε έξω όπως πρέπει, τότε θα είμαστε όλοι κερδισμένοι.

Διαβάστε ακόμα, το ρεπορτάζ μας στην εταιρεία Global Aviation: γνωρίζατε ότι εκπαιδεύουμε πιλότους από το εξωτερικό στην Ελλάδα;

TAGS :
10λογος του μάνατζερ το νόημα της επιτυχίας

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook