Καινοτομία και νέο επιχειρείν: Τα πάντα έχουν αλλάξει!

Ο νέος επιχειρηματίας, ως άλλος επιστήμονας, ελέγχει την ιδέα του μέσω της αγοράς. Φωτογραφία: Xurxo Martinez via Flickr

Βρισκόμαστε σε μια καμπή της ανθρώπινης ιστορίας. Για πρώτη φορά έχουμε περισσότερα μέσα παραγωγής από ιδέες για το τι να τα κάνουμε. Ας εξηγήσω όμως καλύτερα τι εννοώ.

Μέχρι τα τέλη του εικοστού αιώνα καινοτομία σήμαινε την βελτίωση των διαδικασιών και των τεχνολογιών που παράγουν λύσεις στις ανθρώπινες ανάγκες για τροφή, ένδυση, κίνηση, υγεία, κατοικία, κλπ. Αν και τα προβλήματα της ανθρωπότητας δεν έχουν ακόμα λυθεί, τα μέσα και οι τεχνολογίες που διαθέτουμε σήμερα επαρκούν για τη λύση τους. Η φτώχια και η αρρώστια στον αναπτυσσόμενο κόσμο, αλλά και στις φτωχογειτονιές των αναπτυγμένων χωρών, είναι αποτελέσματα κακών πολιτικών και όχι της αδυναμίας της βιομηχανίας να προσφέρει λύσεις.

Το γεγονός ότι σήμερα διαθέτουμε τόσα πολλά μέσα παραγωγής δημιουργεί, ωστόσο, ένα καινούργιο πρόβλημα. Συχνά τα επιστρατεύουμε σε λάθος προβλήματα. Τεράστιοι χρηματικοί, ανθρώπινοι και φυσικοί πόροι επενδύονται σε λάθος περιοχές της οικονομίας. Αυτό συμβαίνει, εν μέρει, διότι τα κράτη (και οι κεντρικές τράπεζες) ελέγχουν υπερβολικά την οικονομία, διαστρεβλώνοντας τις πραγματικές ανάγκες και την ορθή τοποθέτηση των επενδυτικών κεφαλαίων. Τα χαμηλά επιτόκια δίνουν κίνητρα για σπέκουλα και οι επιδοτήσεις δημιουργούν φούσκες. Οι βιομηχανίες παρακινούνται να επενδύσουν σε αδιέξοδες τεχνολογίες για πολιτικούς λόγους (σκέφτομαι εδώ τις ανεμογεννήτριες και τα ηλιακά συστήματα, αν και υπάρχουν πλείστα άλλα παραδείγματα).

Αλλά και στην μικρότερη κλίμακα μιας επιχείρησης που διαθέτει ανταγωνιστική τεχνογνωσία σε κάτι, η φύση του προβλήματος είναι παρόμοια: σε ποια κατεύθυνση θα πρέπει το μάνατζμεντ να κατευθύνει το μέλλον της επιχείρησης; Όπως και στην περίπτωση των κυβερνήσεων ή των διεθνών οργανισμών, οι επιχειρήσεις χρειάζονται μια νέα αντίληψη περί καινοτομίας, που θα αναδιατάσσει τους πόρους και την υπάρχουσα τεχνογνωσία έτσι ώστε να κατευθύνονται σε πραγματικά και όχι φανταστικά προβλήματα. Αυτό είναι το «νέο επιχειρείν», το οποίο αφορά τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Είναι μια διαφορετική, επαναστατική, αντίληψη για την έννοια της καινοτομίας. Η «νέα» καινοτομία δεν ξεκινά από την ανάλυση, ή από το εργαστήριο, ή από την αίθουσα διασκέψεων. Ξεκινά από την αγορά. Είναι πελατο-κεντρική. Ακολουθεί διαφορετική μεθοδολογία: την επιστημονική μέθοδο.

Οι επιστήμονες και οι μηχανικοί γνωρίζουν καλά ότι οι θεωρίες ‒όσο τέλειες και όμορφες κι αν είναι‒ ελέγχονται πάντα μέσω του πειράματος. Πείραμα είναι o διάλογος με την πραγματικότητα (κάτι που διαφεύγει πλήρως της αντίληψης των πολιτικών και των επικοινωνιολόγων-συμβούλων τους). Το νέο καινοτομείν ακολουθεί το ίδιο παράδειγμα. Κατασκευάζει πρότυπα ιδεών και τα ελέγχει με γρήγορο και φθηνό τρόπο στην αγορά. Επιστρατεύει κυρίως κεφάλαια γνώσης, δημιουργικότητα και φαντασία. Δεν φοβάται τον κίνδυνο, γιατί ελαχιστοποιεί μέσω της μεθόδου της το ρίσκο της οποιασδήποτε αρχικής επένδυσης. Ο νέος επιχειρηματίας, ως άλλος επιστήμονας, ελέγχει την ιδέα του μέσω της αγοράς: ακούει, μαθαίνει, προσαρμόζει, μαθαίνει ξανά, κοκ. Στο νέο κύκλο παραγωγής του 21ου αιώνα, από το σχεδιασμό και την κατασκευή μέχρι το μάρκετινγκ και την πώληση, το θεμελιώδες μέσο συναλλαγής είναι η μάθηση. Τα καινοτομικά συστήματα, είτε παράγουν προϊόντα είτε υπηρεσίες, είναι συστήματα γνώσης.

Αυτά τα συστήματα επιτρέπουν στις καινοτόμες επιχειρήσεις και κυβερνήσεις να αναδιατάσσουν γρήγορα και αποτελεσματικά τα μέσα παραγωγής τους (στην περίπτωση των κυβερνήσεων την παραγωγή κανονιστικών πλαισίων για την βελτίωση της λειτουργίας μια αγοράς), στοχεύοντας σε πραγματικά προβλήματα και δίνοντας λύσεις αξίας σε έναν κόσμο που διαρκώς μεταβάλλεται. Προτείνω σε όλους τους μάνατζερ να γράψουν με μεγάλα γράμματα πάνω στο γραφείο τους, για να το διαβάζουν κάθε μέρα, τη ρήση του Ηράκλειτου «τα πάντα ρει». Και να το πάρουν σοβαρά.

Θα επανέλθω σε επόμενη στήλη με μερικά πρακτικά βήματα για την εφαρμογή του νέου καινοτομικού επιχειρείν, όπως το εφαρμόζω κι εγώ στο νέο μου start-up.

Ο Γιώργος Ζαρκαδάκης ζει στο Λονδίνο και είναι διευθυντής της Feline Quanta Communications.

TAGS :
καινοτομία παγκόσμια οικονομία

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook