Business: Το μέλλον είναι στα μαζικά δεδομένα

Cool the data: Γιγάντιοι ανεμιστήρες στο data center του Facebook στη Lulea της Σουηδίας. Photo: facebook.com/LuleaDataCenter

Όταν πριν από τέσσερα χρόνια δούλευα στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Βιοπληροφορικής, το μέγα πρόβλημα που έπρεπε να επικοινωνήσω στους stakeholders ονομαζόταν «έκρηξη δεδομένων» (data deluge): καθώς το κόστος για την παραγωγή αλληλλουχίας γονιδιώματος έπεφτε εκθετικά, ένας τεράστιος αριθμός ψηφιακών δεδομένων από εκατομμύρια ανθρώπους σήμαινε ότι οι εξυπηρετητές (computer servers) του ινστιτούτου δεν έφταναν για να τα αποθηκεύσουν. Μια επένδυση δισεκατομμυρίων ευρώ απαιτούνταν ώστε ο εξοπλισμός να προλάβει την εκτόξευση του όγκου των δεδομένων. Και «έπρεπε», διότι τα δεδομένα αυτά ήταν εξαιρετικά πολύτιμα. Έχοντας πληροφορίες για την αλληλλουχία του γονιδώματος πολλών ανθρώπων οι ερευνητές μπορούσαν να αναζητήσουν τις γονιδιακές αιτίες, και νέες επαναστατικές θεραπείες, ασθενειών όπως ο καρκίνος, ο διαβήτης, το Αλτσχάιμερ, κλπ.

Ωστόσο, δεν είναι μόνο οι επιστήμονες που αντιμετωπίζουν την ευκαιρία, αλλά και το πρόβλημα, της έκρηξης των δεδομένων. Οι επιχειρήσεις, και ειδικά τα τμήματα μάρκετινγκ, έχουν αρχίσει να αντιλαμβάνονται τι σημαίνει ο ψηφιακός μετασχηματισμός της καταναλωτικής κοινωνίας. Πρόσφατα ένα μίνι σκάνδαλο με το Facebook έδειξε πώς τα προσωπικά δεδομένα που περιέχονται στα κοινωνικά δίκτυα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να χειραγωγηθούν ψυχολογικά οι χρήστες-καταναλωτές. Φυσικά, αυτό ακριβώς επιχειρεί να κάνει η διαφήμιση… από τότε που ανακαλύφθηκε. Όμως, ενώ παλιότερα οι διαφημιστές και οι μαρκετίστες ψηλαφούσαν την αγορά μέσα στο «σκοτάδι», τα ψηφιακά δεδομένα ρίχνουν άπλετο φως στο μυαλό και τις συνήθειες των καταναλωτών.

Είχα την ευκαιρία να συναντήσω πρόσφατα τους ιδρυτές δύο καινοφανών εταιρειών εδώ στο Λονδίνο, οι οποίες εξειδικεύονται στην ανάλυση μαζικών δεδομένων (big data). Χρησιμοποιώντας έξυπνους αλγόριθμούς, η μια από αυτές τις εταιρείες μπορούσε να αναλύσει τι συζητούσαν οι χρήστες του Twitter για κάποιο συγκεκριμένο προϊόν ή υπηρεσία, και να μεταφέρει την πληροφορία αυτή στο μάρκετινγκ και την εξυπηρέτηση πελατών. Η άλλη εταιρεία είχε βρει έναν τρόπο να στοχεύει χρήστες του Ίντερνετ με διαφήμιση (retargeting). Αυτό βέβαια το κάνουν κι άλλοι, ωστόσο η «έξυπνη» λύση που προωθούσε η συγκεκριμένη εταιρεία αφορούσε στην ανάλυση όχι μόνο των cookies που αντιπροσώπευαν το «ταξίδι» του χρήστη καθώς πλοηγούσε μέσα στο διαδίκτυο, αλλά και ανάλυση του «συναισθήματος» που συσχετιζόταν με τις συγκεκριμένες σελίδες. Με άλλα λόγια, ο αλγόριθμος μάντευε πώς θα έπρεπε να αισθάνεται ο χρήστης τη συγκεκριμένη στιγμή που επισκέπεται μια σελίδα με δεδομένο περιεχόμενο –και στόχευε συγκεκριμένες διαφημίσεις που εκμεταλεύονταν το συγκεκριμένο συναίσθημα.

«Πρόσφατα ένα μίνι σκάνδαλο με το Facebook έδειξε πώς τα προσωπικά δεδομένα που περιέχονται στα κοινωνικά δίκτυα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να χειραγωγηθούν ψυχολογικά οι χρήστες-καταναλωτές». Photo: facebook.com/LuleaDataCenter

Διαβάστε ακόμα: Μια διδακτική ιστορία από ένα μικρό ελληνικό νησί για την επιχειρηματικότητα στα χρόνια που έρχονται.

Τα μαζικά δεδομένα, η εξόρρυξή τους, και η εκμετάλλευσή τους αποτελούν, κατά τη γνώμη μου, μια καινοτομία-σταθμό στην ιστορική εξέλιξη της παγκόσμιας οικονομίας. Θα την έβαζα μάλιστα δίπλα-δίπλα με την ανακάλυψη της ατμομηχανής, των ηλεκτρονικών υπολογιστών και του Διαδικτύου. Κι αυτό διότι οι επιπτώσεις τους αφορούν την κοινωνία ως σύνολο, και όχι μόνον κάποιους τομείς της οικονομίας. Τα μαζικά δεδομένα ανατρέπουν θεμελιώδεις αξίες όπως η ιδιωτικότητα, μια ιδέα που βρίσκεται στην βάση των δημοκρατικών νομικών και πολιτικών συστημάτων. Για παράδειγμα, θα πρέπει οι εταιρείες να έχουν πρόσβαση σε προσωπικά ιατρικά δεδομένα;

Όμως εκείνο που θεωρώ ως την πιο σημαντική αλλαγή που θα επιφέρει η «οικονομία των μαζικών δεδομένων» αφορά στον τρόπο λήψης πολιτικών αποφάσεων. Τα μαζικά δεδομένα και οι συναφείς τεχονολγίες επιτρέπουν την εφαρμογή της λογικής (αντί της εμπειρίας) δυνητικά σε κάθε μεγάλο πρόβλημα της οικονομίας και της πολιτικής. Αυτή η προσέγγιση συνάδει με συγκεκριμένες πολιτικές θεωρίες οι οποίες, με καταγωγή την Πολιτεία του Πλάτωνα, ονειρεύονται ιδανικά πολιτικά συστήματα όπου, για παράδειγμα, ο πλούτος μοιράζεται δίκαια, η κοινωνία κυβερνάται από ειδικούς, και όλοι ζουν ευτυχισμένοι. Το κακό με αυτές τις θεωρίες είναι ότι –ενώ ακούγονται υπέροχες– έχουν παράξει τα ολοκληρωτικά μορφώματα του φασισμού, του ναζισμού και του κουμμουνισμού.

Μέσα στα γραφεία του Lulea data center του Facebook, μιλάνε και οι αληθινοί “τοίχοι”. Photo: facebook.com/LuleaDataCenter

Ο Γιώργος Ζαρκαδάκης ζει στο Λονδίνο και είναι διευθυντής της Feline Quanta Communications.

Διαβάστε ακόμα: Ποιες είναι οι δύο βασικές αιτίες που προκαλούν την ανισότητα; Και πώς θα τις διορθώσουμε;

TAGS :
big data facebook τεχνολογία υπολογιστής

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook