Περικλής Βανικιώτης: Πού πάει, πού μας πάει το Ίντερνετ;

«Δεν αντιμετωπίζω ρομαντικά την επιχειρηματική διάσταση του Ίντερνετ, αλλά ρεαλιστικά: αν δεν καταλάβεις το μέσο και δεν έχεις πάθος, δεν θα κάνεις σοβαρές δουλειές –απλό είναι».

Το σκηνικό άλλαζε με καλειδοσκοπική ταχύτητα: το «Π» και τα μπιλιαρδάδικα της Φωκίωνος Νέγρη, τα πεζοδρόμια της Πατησίων και τα προπύλαια του πανεπιστημίου, τα μπαρ των Εξαρχείων και του Θησείου –και κάποιων ακατονόμαστων πόλεων της Βόρειας Ελλάδας– το «Ρόδον» και ο Λυκαβηττός, το ελληνικό Ίντερνετ και οι οθόνες που από μαύρες γίνονταν έγχρωμες, τα γραφεία συντάξεων και τα ατελιέ περιοδικών και εφημερίδων, οι αίθουσες συσκέψεων και οι σκηνές εκδηλώσεων, τα καφέ –απαρεγκλίτως εντός μικρού δακτυλίου– και κάποιες μεταμεσονύχτιες παραλίες τον Αύγουστο. Αυτό που δεν άλλαζε ήταν το σάουντρακ –μόνο ροκ εν ρολ– και η ακόρεστη διάθεση για συζήτηση∙ μετά από μια συνοδοιπορία τριάντα χρόνων μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι ο Περικλής Βανικιώτης, δεν είναι μόνο ένας από τους γνωστότερους ανθρώπους του ελληνικού Ίντερνετ, αλλά ο πιο ενδιαφέρων.

Ιντερνετάς, στέλεχος, επιχειρηματίας, blogger, δημιουργικός, σύμβουλος, δημοσιογράφος, διαφημιστής –τι θα διάλεγες για τίτλο;
Ταχυδακτυλουργός από την Οντέσσα –καθένας έχει την προσωπική του μυθολογία έτσι δεν είναι; Ελπίζω μόνο κάποια στιγμή να καταφέρω να το βάλω στην κάρτα μου ή να γίνω μέλος της «Λέσχης Αλλόκοτων Επαγγελμάτων» –ή και τα δύο. Πρακτικά είμαι όλα τα παραπάνω και θεωρώ ότι έτσι πρέπει να είμαι. Και οι συνεργάτες μου επίσης. Άλλωστε όπως χρειάζονται τα εξειδικευμένα στελέχη άλλο τόσο χρειάζονται και οι τύποι που βγάζουν λαγούς από καπέλα. Μόνο που αυτό έχει περισσότερη πλάκα. Αν επιμένεις πάντως να διαλέξω από τα παραπάνω, θα κρατήσω το «Ιντερνετάς».

Και το metamatic:taf;
Αυτό μάλλον θέλει περισσότερη κουβέντα. Καταρχάς παραδέχομαι ανοιχτά ότι δεν είμαι καλλιτέχνης∙ συνεπώς φορώντας το καπέλο ενός χώρου ταυτισμένου με την τέχνη όπως το metamatic:taf άρχισα να αισθάνομαι κάπως περίεργα: είχα την εντύπωση ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να πεταχτεί κάποιος και να μου ζητήσει να του εξηγήσω τι είναι το κιαροσκούρο ή να βρεθώ σε κάποιο πάνελ ομιλητών να δέχομαι ερωτήσεις περί κυβισμού. Ο λόγος που αισθάνομαι ότι μπορώ να μιλήσω και με αυτή την ιδιότητα δεν είναι η επιχειρηματική μου σχέση με το metamatic αλλά επειδή ο συγκεκριμένος φορέας δε βλέπει τα πράγματα άσπρα-μαύρα. Και αυτό όχι γιατί οι άνθρωποι που είμαστε πίσω του είμαστε πιο προοδευτικοί, αλλά επειδή δεν είναι άσπρα-μαύρα –και στο χώρο της τέχνης δεν ήταν ποτέ. Όμως ούτε στο χώρο από τον οποίο προέρχομαι εγώ, δηλαδή το Ίντερνετ και την τεχνολογία τα πράγματα ήταν ποτέ άσπρα-μαύρα: πάντα υπήρχε περιθώριο για νέες ιδέες και πάντα υπήρχε διάθεση οι ιδέες αυτές να βγουν παραέξω και να δοκιμαστούν. Και, όπως και στην τέχνη, να εκφράσουν αυτούς που τις σκέφτηκαν και να κάνουν τη ζωή των υπόλοιπων καλύτερη.

Μιλώντας για Ίντερνετ, εντελώς συμπτωματικά κοίταζα τις προάλλες το σάιτ της ΕΕΧΙ (σημ.: της Ένωσης Ελλήνων Χρηστών Ίντερνετ) και συνειδητοποίησα ότι δεν ξέρω κανένα από τα ονόματα που έχουν εμφανιστεί στα προεδρεία της επί τουλάχιστον μια δεκαετία!
Ναι, φοβερό δεν είναι; Επίσης πλέον είναι στην Αγία Παρασκευή –το «υποβρύχιο» της Πατριάρχου Ιωακείμ τελικά καταποντίστηκε.

Πάντως εξακολουθεί να έχει κάποια εκπαιδευτική δράση…
Πολύ πιο εξειδικευμένη πλέον. Λογικό είναι: πριν από 20 χρόνια που είχαμε εμπλακεί εμείς με την ΕΕΧΙ, υπήρχε λόγος για σεμινάρια απλής χρήσης του Ίντερνετ, αφού στην ουσία έπρεπε να μάθεις δέκα διαφορετικά προγράμματα και ένα λειτουργικό σύστημα. Και όχι ένα εύκολο λειτουργικό σύστημα, το Unix.

«Έχω ακούσει την καταπληκτική κουβέντα ”μη μας φέρεις κόσμο που στο μυαλό του έχει την επόμενη startup που θέλει να φτιάξει”. Άνθρωπέ μου, αν θέλεις digital στο μαγαζί σου και δεν προσλαμβάνεις κόσμο με όραμα, έχεις χάσει. Όχι μόνο το τραίνο, αλλά και τις ράγες μαζί!»

Και μια κουλτούρα –αν και γι αυτό νομίζω ότι δεν έχει εκλείψει η ανάγκη…
Σίγουρα! Ειδικά τώρα με την έκταση που έχει πάρει το Δίκτυο και με τα κοινωνικά δίκτυα, πολύ συχνά σκέφτομαι ότι ο περισσότερος κόσμος χρειάζεται επειγόντως μερικά μαθήματα ιντερνετικής κουλτούρας. Ξέρεις, αυτό νομίζω ότι είναι μια μεγάλη διαφορά του τώρα από το τότε –ποιοτική διαφορά εννοώ: τότε ο κόσμος (κι εμείς, δεν βγάζω τον εαυτό μου έξω) ερχόταν στο Ίντερνετ για να εμπλακεί σε μια διαφορετική κουλτούρα, σε έναν διαφορετικό κόσμο. Σήμερα το κάνει για να βγάλει λεφτά ή επειδή απλώς το κάνει όλος ο κόσμος.

Όμως και τότε οραματιζόμασταν –αν δεν ακούγεται πολύ μελό αυτό– ένα Ίντερνετ για όλους, κάτι σαν το τηλέφωνο. Οπότε από μια μεριά δεν μπορούμε να παραπονιόμαστε.
Δεν παραπονιέμαι ακριβώς. Και πράγματι, η διάδοση του Ίντερνετ στο σύνολο του πληθυσμού μόνο θετική είναι. Απλώς, όπως και με όλα τα πράγματα, θα προτιμούσα να είχε γίνει κάπως πιο ομαλά. Όχι «ομαλά», πιο συνολικά. Θέλω να πω, άμα θέλουμε γαϊδουριά, υπάρχει και offline∙ το online θα μπορούσε να είναι κάπως διαφορετικό. Τουλάχιστον τότε, εν πολλοίς, ήταν.

Κάπως ρομαντικά γύρισε, ε;
Ναι, μου το έχουν προσάψει επανειλημμένως. Δεν θεωρώ μομφή να είσαι ρομαντικός ή ευαίσθητος, όμως οι λόγοι για τους οποίους με κατηγορούν είναι λάθος. Δεν αντιμετωπίζω ρομαντικά την επιχειρηματική διάσταση του Ίντερνετ, αλλά ρεαλιστικά: αν δεν καταλάβεις το μέσο και δεν έχεις πάθος, δεν θα κάνεις σοβαρές δουλειές –απλό είναι. Και δεν καταλαβαίνεις ένα μέσο χωρίς να το αγαπήσεις έστω λίγο ή χωρίς τουλάχιστον να καταλαβαίνεις κι αυτή την ανάγκη. Η σημερινή γενιά του Ίντερνετ έχει για πρότυπα μόνο επιχειρηματίες όπως ο Ζούκερμπεργκ και σάιτ που βγάζουν εκατομμύρια όπως το Facebook. Εμείς από την άλλη, είχαμε διαβάσει το «Where wizards stay up late» και θαυμάζαμε εξίσου το Well και εξακολουθώ να πιστεύω ότι αν δεν καταλάβεις τι ήταν το Well δεν θα φτιάξεις ποτέ ένα Facebook.

Ένα καλό πάντως των δικτύων τύπου Facebook είναι ότι ο κόσμος έχει πάψει να βλέπει το Ίντερνετ σαν τηλεόραση και έχει αρχίσει να το ξαναβλέπει σαν επικοινωνία.
Συμφωνώ. Όμως ειδικά στο Facebook ο κόσμος προσπαθεί να παρουσιάσει μια εξιδανικευμένη πλευρά του εαυτού του: ποστάρει μουσικές που ξέρει ότι αρέσουν (τουλάχιστον στο κοινό που τον ενδιαφέρει), τρώει μόνο σε εστιατόρια που ενισχύουν το προφίλ του, πάει σε εκθέσεις τέχνης, ταξιδεύει σε εξωτικά μέρη. Πρακτικά η καθημερινότητά του είναι αυτή που ήταν πάντα: αν είναι κανίβαλος, έχει παραμείνει κανίβαλος, αν είναι καλλιεργημένος το ίδιο κ.ο.κ. –το μόνο που αλλάζει είναι τα check-ins. Είναι ακριβώς το ίδιο με παλιά, όταν ο κόσμος αγόραζε στο περίπτερο «Καθημερινή» για να δείχνει στο καφέ ότι διαβάζει ποιοτικές εφημερίδες και μετά έβγαζε το «Φίλαθλο» για να διαβάσει τον «Αποδυτηριάκια».

Εννοείς ότι όντας επαγγελματίας του Ίντερνετ, εσύ δεν το κάνεις αυτό; (γέλια)
Κάποιες φορές υποθέτω πως ναι. Αλλά δεν επιχείρησα να φτιάξω ένα διαφορετικό προφίλ από την καθημερινότητά μου. Όχι γιατί δεν έχω κι εγώ ταπεινά ελατήρια –όλοι έχουμε, έτσι δεν είναι; – αλλά γιατί λόγω της εμπλοκής μου με το μέσο ασχολήθηκα με όλα αυτά από νωρίς και τότε ήταν ακόμα πέντε άνθρωποι μέσα σε αυτά, οπότε τι να σκεφτώ να φτιάξω; Έναν άλλο Περικλή; Για να τον βλέπουν ποιοι;

Τώρα βέβαια είναι μέσα οι πάντες…
Ναι, οπότε χρειάζεται να παίζεις κάπως περισσότερο. Γι αυτό και έχω και fake accounts –όλοι όσοι κάνουν αυτή τη δουλειά έχουν (ή οφείλουν να έχουν), τόσο για δοκιμές όσο και για να τρολάρω όπου μπορώ!

Αυτό είναι κάτι που δεν παραδέχεται πολύς κόσμος…
Ναι, αλλά αυτό συμβαίνει επειδή ακόμα και οι λιγότερο παλιοί διατηρούν την παλιά, συναισθηματική αντίληψη περί τρολαρίσματος. Όμως από τότε τα πράγματα έχουν αλλάξει. Και πιο πολύ bandwidth έχουμε πλέον (το συνειδητοποιείς ότι σήμερα έχουμε 20άρια Mbps στα σπίτια μας; Εγώ ακόμα δυσκολεύομαι!) και υπάρχουν συζητήσεις τόσο αδιεξοδικές και θορυβώδεις που μόνο αν κάποιος τις τρολάρει μπορεί να τις φέρει στα ίσα τους.

«Θα έρθουν οι καλές στιγμές στο Ίντερνετ –όχι επειδή είμαι αισιόδοξος, αλλά επειδή νομοτελειακά θα έρθουν και επειδή στο περιθώριο των χαροκαμένων Ελλήνων υπάρχουν και μερικές χιλιάδες άλλοι που δουλεύουν μέρα και νύχτα για να τις φέρουν. Βεβαίως το ποιος θα έχει μείνει μέχρι τότε και ποιος θα έχει τα μεγάλα οφέλη είναι μια άλλη κουβέντα».

Αυτό να το θεωρήσω την επαγγελματική σου άποψη; (γέλια)
Ας πούμε την προσωπική –εξακολουθώ να υποστηρίζω παντού (και δεν με ενδιαφέρει ιδιαίτερα ποιος το πιστεύει) ότι μπήκα στο Ίντερνετ επειδή μου άρεσε και παραμένω επειδή μου αρέσει. Και αυτός είναι και ο λόγος που το έκανα δουλειά, πρώτα γράφοντας γι αυτό και μετά κατεβαίνοντας στο μηχανουργείο του.

Το γράψιμο βεβαίως δεν το άφησες ποτέ…
Δεν σταμάτησα να γράφω και δεν θα σταματήσω. Δεν γράφω βιοποριστικά αυτή τη στιγμή αλλά διατηρώ το μπλογκ μου, τον «Ουρόβόρο» ο οποίος στις δόξες του είχε κείμενα με 300 σχόλια και υπήρξε χώρος για πολύ έντονες συζητήσεις για διάφορα θέματα κυρίως της δικής μας αγοράς. Τώρα όπως τα περισσότερα μπλογκ έχει μεν κόσμο όμως η κουβέντα έχει μεταφερθεί σε άλλα μέσα και κατά βάση στο Facebook.

Μιλώντας για γράψιμο σε έχουν κατηγορούν για πολλές ανώνυμες στήλες και σάιτ με κάπως… ιδιαίτερο στιλ γραφής.
Και σένα το ίδιο. Προφανώς αν είχα ή έχω ανώνυμες στήλες δεν θα το παραδεχόμουν, γιατί θα έχαναν την ανωνυμία τους. Από την άλλη δεν αντέχω κι αυτή την υστερία με τις βολές κατά ανωνύμων στηλών ειδικά για επιχειρηματικά και κλαδικά θέματα! Σοβαρά πιστεύουν κάποιοι ότι ορισμένα πράγματα αντέχει η όποια αγορά να ακουστούν επώνυμα; Νιώθω μια χαρά για το ότι κάποιοι θεωρούν ότι ανήκα στην ομάδα του «Netsperado» και δεν έχω πρόβλημα που κάποιοι με ταυτίζουν με τον «@The_Insid3er» παρότι αυτό μου έχει δημιουργήσει πλείστα όσα πρακτικά προβλήματα. Το μόνο που ζηλεύω αυτόν τον καιρό και δεν συμμετέχω είναι το «Κουλούρι». Αλλά πού θα μου πάει…

Επιστρέφοντας στα του… μηχανουργείου, ορισμένοι θα παρατηρούσαν (κυρίως κακοπροαίρετα) ότι εξακολουθείς να μην είσαι μηχανικός –έχεις εμπλακεί με οποιαδήποτε πλευρά του Ίντερνετ εκτός από την τεχνική…
Κοίτα, δεν παραμυθιάζομαι, ούτε και παραμυθιάζω κανέναν. Είμαι στέλεχος, αλλά δεν μπερδεύω τη δημιουργικότητα με τα εντυπωσιακά Powerpoint. Στη δική μας δουλειά πρέπει να δίνουμε χώρο στους ανθρώπους του tech να μάθουν καινούρια πράγματα και να αναπνεύσουν –όχι να λέμε ότι το κάνουμε ή να το χειροκροτούμε σαν πρακτική στα συνέδρια. Αν οι tech δεν είναι ένα βήμα μπροστά, εμείς θα είμαστε τέσσερα πίσω. Έχω ακούσει την καταπληκτική κουβέντα «μη μας φέρεις κόσμο που στο μυαλό του έχει την επόμενη startup που θέλει να φτιάξει». Άνθρωπέ μου, αν θέλεις digital στο μαγαζί σου και δεν προσλαμβάνεις κόσμο με όραμα, έχεις χάσει. Όχι μόνο το τραίνο, αλλά και τις ράγες μαζί!

Τελικά υπάρχει παρανόηση σε σχέση με τη περιβόητη «παρουσία στο Ίντερνετ» που να μην έχει γίνει;
Αμφιβάλλω! Και ενώ από μερικούς το περιμένεις, από μερικούς άλλους πέφτεις από τα σύννεφα –ΟΚ, όχι πια, αλλά μέχρι κάποια στιγμή, έπεφτες. Θυμάσαι π.χ. τι έγινε με τα ΜΜΕ και το web; Καθυστέρησαν πολύ να το υιοθετήσουν σοβαρά και γι αυτό και βρέθηκαν τόσο πίσω από τις εξελίξεις: ανέβαζαν απλώς το περιεχόμενο που είχαν στη χάρτινη έκδοση, έβαζαν πάνω και ένα σκασμό banners, έκαναν τα σάιτ Χριστουγεννιάτικα δέντρα και μετά απορούσαν γιατί δεν έχουν απόδοση στο online περιβάλλον.

Και δεν ήταν οι μόνοι…
Όχι, αλλά αυτοί ειδικά όφειλαν να καταλαβαίνουν καλύτερα. Και παρότι κάποια στιγμή κατάλαβαν το web (που λέει ο λόγος «κατάλαβαν» δηλαδή, γιατί η χρηματιστηριακή φούσκα του ’99 και τα απόνερά της έδειξαν πολύ καλά ποιοι είχαν καταλάβει και τι), τώρα βλέπεις να κάνουν τα ίδια με τα κοινωνικά δίκτυα.

«Στο Facebook ο κόσμος προσπαθεί να παρουσιάσει μια εξιδανικευμένη πλευρά του εαυτού του. Πρακτικά η καθημερινότητά του είναι αυτή που ήταν πάντα: αν είναι κανίβαλος, έχει παραμείνει κανίβαλος, αν είναι καλλιεργημένος το ίδιο κ.ο.κ. –το μόνο που αλλάζει είναι τα check-ins».

Τουλάχιστον δουλεύουν το Twitter…
Η αλήθεια είναι ότι το Twitter είναι πιο σκληρό μέσο αλλά και πιο δομημένο και γι αυτό βλέπουμε ΜΜΕ, κόμματα και brands να έχουν ολόκληρους στρατούς που στέλνουν δεκάδες tweets καθημερινά. Αν και να σου πω την αμαρτία μου, δεν μπαίνω πια παρά ελάχιστα. Δεν αντέχω αυτή την προσπάθεια για ευφυείς ατάκες και ζητιανιά δόξας μεταφρασμένης σε retweets.

Σιχαίνομαι τον εαυτό μου για το κοινότοπο του πράγματος, αλλά δεν μπορώ να μη ρωτήσω τι σκέφτεσαι για την κρίση. Προσωπικά, και λόγω επαγγελματικής ενασχόλησης, βλέπω ότι ο χώρος του Ίντερνετ δεν έχασε τη δυναμική του.
Πράγματι, δεν θεωρώ ότι η δική μας δουλειά πέρασε τόσο μεγάλη κρίση∙ από την άλλη, δεν είχε και τις απολαβές που θα είχε αν δεν υπήρχε η κρίση. Περιμέναμε χρόνια να έρθει ο κόσμος στο Ίντερνετ και όταν ήρθε ήταν λίγο αργά για να ζήσουμε «δόξες». Θα έρθουν όμως οι καλές στιγμές –όχι επειδή είμαι αισιόδοξος, αλλά επειδή νομοτελειακά θα έρθουν και επειδή στο περιθώριο των χαροκαμένων Ελλήνων υπάρχουν και μερικές χιλιάδες άλλοι που δουλεύουν μέρα και νύχτα για να τις φέρουν. Βεβαίως το ποιος θα έχει μείνει μέχρι τότε και ποιος θα έχει τα μεγάλα οφέλη είναι μια άλλη κουβέντα.

Το ενδιαφέρον είναι ότι στο ίδιο χρονικό πλαίσιο με την κρίση είδαμε και το μεγάλο μπαμ των startups.
Ξέρεις, αυτό είναι από τα θέματα που με προβληματίζουν πολύ: το μπαμ είναι υπερβολικά μεγάλο για τα ελληνικά δεδομένα…

Οπότε σκέφτεσαι μια ακόμα φούσκα;
Και αυτό, αλλά και πολλή αφέλεια και έλλειψη πραγματικού οράματος εκ μέρους πολλών από αυτούς που τις στήνουν. Θέλω να πω, μια μικρή ματιά στο πώς λειτουργούν τα venture capital δείχνει ότι για να επενδύσει σ’ εσένα ένας τέτοιος οργανισμός, θα πρέπει να είσαι αποφασισμένος να γίνεις παγκόσμια επιτυχία και να δουλέψεις πιο σκληρά από όσο δούλεψες ποτέ στη ζωή σου. Και αν δεν τα καταφέρεις, θα πρέπει να σκεφτείς πώς θα απεμπλακείς και πού και πώς θα δουλέψεις μετά. Αν προσθέσεις και το ότι έχουν ήδη εμπλακεί στην όλη ιστορία και διάφοροι συνήθεις ύποπτοι από τις ένδοξες εποχές του παρελθόντος με αντίστοιχους στόχους (δηλαδή πώς να τ’ αρπάξουμε από τους «αγγέλους»), το πράγμα μου μοιάζει πολύ επισφαλές. Πρόσεξε: Δεν λέω ότι η κινητικότητα με τις startups δεν είναι καλό πράγμα –λέω ότι έχει τα φόντα για να είναι καλό πράγμα αλλά πιθανότατα θα αποδειχτεί λιγότερο εντυπωσιακό από όσο δείχνει τώρα.

Αφήσαμε τίποτα; Α, το TEDx!
Δεδομένου του χώρου από όπου προέρχομαι και κινούμαι, θα ήταν δύσκολο να μιλήσω κατά του TEDx. Όμως αισθάνομαι κάτι ιδιαίτερο για το TEDx Kalamata (με το οποίο εμπλέκομαι και ενεργά συμμετέχοντας στην οργανωτική ομάδα) γιατί και μόνο η ιδέα ότι μπορείς να αλλάξεις μια πόλη μέσα από δημιουργικές προτάσεις και να δώσεις στον κόσμο την ευκαιρία να φύγει από κάποιο στενό πλαίσιο είναι από μόνη της γοητευτική. Για μένα το πραγματικά μεγάλο στοίχημα του TED ειδικά στην Ελλάδα είναι να δώσει πνοή σε τέτοιες περιοχές∙ τα υπόλοιπα που ακούγονται για το ίδιο το TED και τον ελιτισμό του και οι διάφορες άλλες ιστορίες είναι εκτός συζήτησης αυτή τη στιγμή. Όποιος έχει να πει κάτι ας το πει ανοιχτά και όποιος οφείλει να απαντήσει, ας απαντήσει.

Φωτογραφίες: Μάριος Θεολόγης

TAGS :
social media startups ιντερνετ

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook