«Πήγαινε κι εσύ στη Silicon Valley –τώρα!»

Ο Αποστόλης Αϊβαλής στο Googleplex, τα κεντρικά γραφεία της Google στο Mountain View. «Με το που πάτησα το πόδι μου στην Καλιφόρνια ήταν ‘’love at first sight’’», λέει. «Τις πρώτες μέρες βασάνιζε το μυαλό μου ένα μεγάλο ‘’γιατί’’. Γιατί ξόδεψα 38 χρόνια από τη ζωή μου στην Ελλάδα και δεν έφυγα νεότερος».

Η έννοια της επιχειρηματικότητας με γοήτευε από παιδί. Ξεκίνησα να επιχειρώ στα εννέα μου χρόνια. Δημιούργησα ένα αυτοσχέδιο περίπτερο, έπαιρνα μεταχειρισμένα και διπλά κόμικ και τα πουλούσα στους συμμαθητές μου –η όλη διαδικασία φάνταζε στα μάτια μου συναρπαστική τότε. Αυτό ήταν το πρώτο μου startup! Είχα μάλιστα και έσοδα, γύρω στις 2.800 δρχ. το 1982! Όταν έγινα 23 η «αδρεναλίνη» του επιχειρείν με οδήγησε να δημιουργήσω ένα Greek souvenir shop στο Internet που πουλούσε γνήσια αντίγραφα αρχαίων Ελληνικών αγαλμάτων, αλλά, λόγω του ότι το internet και το e-commerce τότε σχεδόν δεν υπήρχε, κι εγώ γνώριζα ελάχιστα για εμπόριο, διανομή και πληρωμές, απέτυχα παταγωδώς. Δεν μπορούσα να εξυπηρετήσω ούτε τις ελάχιστες παραγγελίες μέσω email.

Οι αποτυχίες δεν μου έριξαν το ηθικό. Το 1996 συμμετείχα στην δημιουργία μια εταιρείας internet, ενώ αργότερα (1998) δημιούργησα μόνος μου έναν διαγωνισμό Internet, τα Web Awards, αυτό που τώρα είναι τα Ermis Digital. Αργότερα δημιούργησα ένα media sales house στον χώρο των media και διάφορα άλλα. Το πρόβλημα ήταν πως όλα αυτά τα έκανα νωρίτερα από ό,τι έπρεπε. Λάθος timing. Βλέπεις, τις περισσότερες φορές για να καρποφορήσει μια ιδέα, όσο καλή κι αν είναι η υλοποίηση της, χρειάζεται και το κατάλληλο timing. Τουλάχιστον έμαθα κάτι σημαντικό: Ότι η αποτυχία είναι κάτι πολύτιμο. Αξίζει ακόμη και να πληρώσεις για να αποτύχεις. Σε διδάσκει, σε πάει παρακάτω. Είναι η πολυτιμότερη εμπειρία μου. Αν με ρωτούσε ένας νεότερος «τι χρειάζεται για να πετύχω;», θα του απαντούσα χωρίς δεύτερη σκέψη: «Μάθε να αποτυγχάνεις! Μην διστάσεις να ξοδέψεις χρόνο και χρήματα και μην φοβάσαι την αποτυχημένη εικόνα σου. Αξίζει τον κόπο!». Διότι μέσα από τις αποτυχίες μας οργανώνουμε καλύτερα το αύριο. Μικρότερος πίστευα ότι μια καλή ιδέα από μόνη της αρκεί. Στην πορεία όμως κατάλαβα ότι μετρά μόνο η σωστή υλοποίησή της. Τίποτα άλλο. Σωστή υλοποίηση, εκτός από σκληρή δουλειά, σημαίνει και το να περιβάλλεις την ιδέα σου με τους κατάλληλους ανθρώπους, στο κατάλληλο περιβάλλον και την κατάλληλη στιγμή. Αλλιώς υπάρχουν εκατοντάδες παράγοντες που θα σε οδηγήσουν στο «ναυάγιο».

«Όταν συναντώ νέα παιδιά, εγκλωβισμένα σε μια Ελλάδα όπου η ανάπτυξη και η καινοτομία δεν είναι παρά κενές λέξεις, τα προτρέπω να μαζέψουν ό,τι λεφτά έχουν και να κάνουν ένα ταξίδι στη Silicon Valley. Ακόμη και ως τουρίστες για μια εβδομάδα. Μέσα από τις εμπειρίες που θα αποκομίσουν εκεί, τελικά θα βρουν το δρόμο τους».

Στην Ελλάδα, δυστυχώς, η κοινωνία, οι επιχειρηματίες αλλά και οι επενδυτές έχουν δαιμονοποιήσει την αποτυχία. Ως κουλτούρα, η αποτυχία μάς τρομάζει. Δεν την μάθαμε ποτέ! Τη θεωρούμε αδυναμία. Στην Αμερική, για παράδειγμα, τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Ένα από τα πρώτα πράγματα που σε ρωτούν οι επενδυτές που μπορείς να προσεγγίσεις στη Silicon Valley, είναι: «Πόσες φορές έχεις αποτύχει;». Κάνουν αυτή την ερώτηση επειδή γνωρίζουν ότι αν κάποιος έχει αποτύχει πολλές φορές, ελαχιστοποιούνται οι πιθανότητες να αποτύχει με τα δικά τους λεφτά. Μάλιστα σου λένε: «Αν είναι να αποτύχεις κάν’ το γρήγορα. Αν δεν προχωρεί η ιδέα σου, σκότωσέ τη, μη μου κάψεις πολλά λεφτά σε αυτήν, προχώρα στην επόμενη, θα σε στηρίξω». Στην Ελλάδα, αν βρεις έναν επενδυτή και του πεις «έλα να ανοίξουμε μια Χ επιχείρηση, έχω αποτύχει ήδη δύο φορές σε παρόμοιο αντικείμενο», θα σε κοιτάζει σαν εξωγήινο, γιατί θα σε θεωρεί εξ ορισμού αποτυχημένο. Και ανόητο.

Στα 38 μου, έχοντας εργαστεί ως στέλεχος σε πολλές και μεγάλες εταιρείες και ενώ είχα τρεις επιχειρήσεις στην Ελλάδα που πήγαιναν καλά, αποφάσισα να φύγω και να μείνω στην Αμερική, αφού δοκίμασα πολλά άλλα «οικοσυστήματα» με συγκεκριμένα κριτήρια, όπως εξηγώ εδώ. Ένιωθα την ανάγκη να βρεθώ σε ένα οικοσύστημα που αγκαλιάζει επί της ουσίας την καινοτομία, τη δημιουργικότητα, την επιχειρηματικότητα και στο οποίο δεν υπάρχει «ταβάνι». Για το μόνο που μετανιώνω ακόμα είναι ότι δεν το έκανα νωρίτερα. Είχα βολευτεί στις δουλειές μου, είχα «μεθύσει» με τις όποιες επιτυχίες και δεν έβλεπα μακριά.

Στα κεντρικά της Apple, λίγο πριν λανσαριστεί το iPhone 5. «Για να πετύχεις στην Αμερική πρέπει να είσαι καινοτόμος, να σκέφτεσαι big και να υλοποιείς όσο το δυνατόν καλύτερα από τους υπόλοιπους», λέει ο Αποστόλης Αϊβαλής.

Με το που πάτησα το πόδι μου στην Καλιφόρνια ήταν «love at first sight». Τις πρώτες μέρες βασάνιζε το μυαλό μου ένα μεγάλο «γιατί». Γιατί ξόδεψα 38 χρόνια από τη ζωή μου στην Ελλάδα και δεν έφυγα νεότερος; Κι ας είχα επιχειρήσεις εδώ, κι ας έτρεχαν οι υποχρεώσεις. Είναι τόσο θελκτικό το περιβάλλον εκεί, που σου παίρνει το μυαλό! Και τόσο βολικό το οικοσύστημα, που σε εκτινάσσει γρήγορα. Για αυτό, όταν συναντώ νέα παιδιά με τις ίδιες δυνατότητες και τα ίδια «θέλω» με μένα, εγκλωβισμένα σε μια Ελλάδα όπου η ανάπτυξη και η καινοτομία δεν είναι παρά κενές λέξεις στο στόμα ενός πολιτικού, τα προτρέπω να φύγουν, να μαζέψουν ό,τι λεφτά έχουν και να επιχειρήσουν ένα ταξίδι στη Silicon Valley. Ακόμη και ως τουρίστες για μια εβδομάδα. Είμαι βέβαιος ότι μέσα από τις εμπειρίες που θα αποκομίσουν εκεί, θα βρουν τελικά το δρόμο τους, γιατί θα μάθουν να σκέφτονται αλλιώς. Αν θέλουν, μπορούν να το κάνουν κι εκεί. Γιατί εκεί υπάρχει δρόμος. Και χωράει όλους όσους εργάζονται σωστά, παραγωγικά και νοιάζονται για το κοινό καλό.

Έχω κάνει mentoring και έχω βοηθήσει στο στρατηγικό σχεδιασμό πολλά ελληνικά startups. Για κάποιο διάστημα συμμετείχα και σε όλα τα σχετικά event του ελληνικού και κυπριακού «οικοσυστήματος». Αυτό που κατάλαβα στην πορεία είναι ότι πετυχημένα startup είναι εκείνα που λύνουν ένα υπαρκτό, συγκεκριμένο και ρεαλιστικό πρόβλημα –που προσφέρουν «must have» λύσεις και όχι «good to have». Αυτό που θέλω να πω είναι ότι τα startup που ξεχωρίζουν στις μέρες μας, είναι εκείνα που προσφέρουν στοχευμένες και άμεσες λύσεις σε συγκεκριμένα προβλήματά μας. Είτε αυτό αφορά την τεχνολογία είτε άλλους τομείς. Αν δεν λύνεις κάποιο συγκεκριμένο πρόβλημα είναι πολύ δύσκολο κάποιος στο τέλος να βάλει το χέρι στην τσέπη να σου δώσει τα χρήματά του.

Το Stanford University, στην Καλιφόρνια. «Μικρότερος πίστευα ότι μια καλή ιδέα από μόνη της αρκεί», υποστηρίζει ο Αϊβαλής. «Στην πορεία όμως κατάλαβα ότι μετρά μόνο η σωστή υλοποίησή της. Τίποτα άλλο».

Στην Ελλάδα, δυστυχώς, πολλές, ταλαντούχες και αρκετά ενδιαφέρουσες, startup προσπάθειες «βυθίζονται». Οι λόγοι είναι δεκάδες. Πέρα από τη νοοτροπία των γύρω μας, που την γνωρίζετε καλά, υπάρχουν και λόγοι «τεχνικοί». Όπως το να ακολουθεί κάποιος (λανθασμένα, κατ’ εμέ) τις λαβυρινθώδεις διαδρομές και τη νοοτροπία του εγχώριου επιχειρηματικού οικοσυστήματος. Για παράδειγμα, η εμπλοκή με το ΕΣΠΑ ή το να πάρει κανείς κεφάλαια από ντόπιους επενδυτές με όρους «ελληνικούς», που δεν αφήνει περιθώρια σωστής επέκτασης αργότερα. Κάποιοι στήνουν την έδρα τους στην Ελλάδα ή ξεκινούν την προώθησή τους από την Ελλάδα, ενώ μπορούν να πάνε γρήγορα έξω με τον ίδιο κόπο ή χρήματα. Κινήσεις που στις περισσότερες περιπτώσεις οδηγούν σε αδιέξοδες καταστάσεις αμέσως μόλις κάποιος βγει στο εξωτερικό. Αν μη τι άλλο, σε καθυστερούν. Δεν υπάρχει αυτή η πολυτέλεια στις επιχειρήσεις! Δεν είναι μόνο να σκέφτεσαι big. Είναι και να το κάνεις σωστά. Ένας επιχειρηματίας δεν μπορεί να ακολουθεί το ρεύμα ούτε να τρέχει την επιχείρησή του με βάση τον πατριωτισμό. Ούτε με βάση μια κακή νοοτροπία, που προέρχεται κυρίως από ευκαιριακή κακή παιδεία.

Αυτή την εποχή, για παράδειγμα, ασχολούμαι με το fundraising για μια μεγάλη αλυσίδα iced coffee στην Αμερική. Παρότι προέρχομαι από τα media, τη διαφήμιση και την τεχνολογία, αυτή την φορά εστιάζω στο retail food & beverage σε μια πελώρια αγορά όπου, παραδόξως (και δυστυχώς για μένα), δεν υπάρχει κρύος καφές. Άρα θα μπω στην αγορά του iced coffee take away με κρύο κυρίως καφέ, πρώτος. Σκοπεύω να γίνω μεγάλη αλυσίδα και να επεκταθούμε σε πέντε πολιτείες και σε 180 σημεία τα πρώτα χρόνια. Θα ξεκινήσω από την Καλιφόρνια, που είναι trend setting πολιτεία και έχει άριστο κλίμα. Προσέξτε τώρα: Ο στόχος μου είναι ο τεράστιος ανταγωνισμός να μας αντιγράψει γρήγορα για να πάρω εγκαίρως το market validation και marketing boost που χρειάζομαι για να κάνω κάτι τόσο μεγάλο.

Με φόντο τη γέφυρα Golden Gate, σε μια από τις παραλίες του Σαν Φρανσίσκο. «Πετυχημένα startup είναι αυτά που λύνουν ένα υπαρκτό, συγκεκριμένο και ρεαλιστικό πρόβλημα –που προσφέρουν ‘’must have’’ λύσεις και όχι ‘’good to have’’. Είτε αυτό αφορά την τεχνολογία είτε άλλους τομείς».

Έλεγα πριν για την νοοτροπία. Φανταστείτε πώς νιώθει ένας Έλληνας επενδυτής όταν το ακούει αυτό. Όταν με ρωτούν πώς θα αντιμετωπίσω τους γίγαντες, τους εξηγώ ότι πάω απλώς για market share και όχι για first mover advantage (παρότι έχω καινοτόμο προϊόν που δεν υπάρχει εκεί –αλλά γνωρίζω καλά ότι it’s not about the product, it’s about the business). Μάλιστα θα ξοδέψω και χρήματα με συγκεκριμένες ενέργειες media relations προκειμένου να καταφέρω οι γίγαντες να μάθουν, να λατρέψουν και να αντιγράψουν το καινοτόμο κατά τα άλλα προϊόν μου (που εκεί δεν υπάρχει). Γιατί it is not about the product, it is about the business, όπως είπα. Στην Αμερική αν κάποιος από τους μεγάλους σε αντιγράψει, μεγαλώνει αυτομάτως η αποτίμηση της εταιρείας σου (ναι, αυτό είναι παράγοντας αύξησης της αξίας σου) και παράλληλα με το marketing που πιθανώς θα κάνει, θα μεγαλώσει την αγορά του κρύου καφέ! Οι Αμερικανοί αυτό το καταλαβαίνουν αμέσως, χαμογελούν πονηρά, σου υπογράφουν επιταγή. Θέλουν να είσαι aggressive, να σκέφτεσαι big, να ρισκάρεις συνεχώς και, αν γίνεται, να κάνεις άνω κάτω μια αγορά. Ξέρουν ότι έτσι μόνο θα μεγαλώσεις την αξία της εταιρείας, και άρα των μετοχών τους, και άρα θα τους κάνεις πλούσιους. Για να πετύχεις στην Αμερική πρέπει να είσαι καινοτόμος, να σκέφτεσαι big και να υλοποιείς όσο το δυνατόν καλύτερα από τους υπόλοιπους.

Στην Ελλάδα θεωρούμε ακόμη ότι πετυχημένη επιχείρηση είναι όταν δεν έχεις ανταγωνισμό και είσαι μόνος σου ή όταν καταφέρεις να πετύχεις κάτι σε μια μικρή αγορά με μικρά μεγέθη. Είναι, δυστυχώς, λάθος η νοοτροπία μας αυτή και πρέπει να την αλλάξουμε άμεσα.

«Οι Έλληνες είμαστε πολυμήχανοι και έχουμε μάθει στα πολύ δύσκολα. Αυτό μας κάνει πολύτιμους. Όποιος εκμεταλλευτεί αυτές τις ικανότητες επιβίωσης στο κατάλληλο περιβάλλον, θα πετύχει».

Σας έχω όμως και καλά νέα. Ευτυχώς για εμάς, μεγαλώσαμε και ζούμε σε μια χώρα αφιλόξενη, επιθετική προς την παραγωγή, την ανάπτυξη και την καινοτομία: την Ελλάδα. Είτε μας αρέσει είτε όχι, έτσι είναι. Έχουμε μάθει όμως να επιβιώνουμε! Φανταστείτε τώρα αυτό το πρόβλημα που έχουμε, να το κάνουμε πλεονέκτημά μας. Να πάρουμε τις εξαιρετικές μας ικανότητες και τα μοναδικά μας ταλέντα από ένα άθλιο επιχειρηματικό περιβάλλον και να τις μεταφέρουμε σε ένα άριστο επιχειρηματικό οικοσύστημα. Περίπατος στο πάρκο! Οι Έλληνες είμαστε πολυμήχανοι και έχουμε μάθει στα πολύ δύσκολα. Αυτό μας κάνει πολύτιμους. Όποιος εκμεταλλευτεί αυτές τις ικανότητες επιβίωσης στο κατάλληλο περιβάλλον, θα πετύχει. Μη χάνετε χρόνο!

TAGS :
startups Αμερική καλιφόρνια

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook