Οι φωτεινοί σηματοδότες δείχνουν πλέον κόκκινο για την SVB (φωτογραφία: theinformation.com).

    Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά. Η κατάρρευση της Sillicon Valley Bank είναι η δεύτερη μεγαλύτερη στην ιστορία της αμερικανικής οικονομίας. Ναι, ακριβώς μετά από αυτήν του 2008. Όταν συνέβη λοιπόν, την Παρασκευή, αφού όμως είχαν κλείσει τα ευρωπαϊκά και τα ασιατικά χρηματιστήρια, όλοι προσπαθούσαν να καταλάβουν τι θα συμβεί, κι αν αυτό σήμαινε μια νέα παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση.

    Μόνο που σε αντίθεση με όσα (δεν) είχαν συμβεί το 2008, που εμφανίστηκε ένας τεράστιος «Μαύρος Κύκνος» που λέει κι ο Νικόλας Τάλεμπ, αυτή την φορά η Κεντρική Αμερικανική Τράπεζα και το τραπεζικό σύστημα των ΗΠΑ ήταν προετοιμασμένο και -κυρίως- άμεσο στις αντιδράσεις του. Και επενέβη, φρόντισε να διασφαλίσει όλους τους -άμεσα- εμπλεκόμενους, και να σβήσει την φωτιά, όσο γίνεται να συμβεί αυτό με μια «πυρκαγιά» 209 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

    Η SVB ήταν η τράπεζα των Startups. Φτιάχτηκε πριν 40 χρόνια, ακριβώς στην «καρδιά» της πατρίδας των startups, και αναπτύχθηκε, και γιγαντώθηκε μαζί τους.

    Τι ήταν η SVB

    Η Sillicon Valley Bank δεν ήταν κάποιος από τους «μεγάλους παίκτες» του τραπεζικού παιχνιδιού στις ΗΠΑ. Ευτυχώς θα πει κάποιος. Όχι ακριβώς. Ήταν μόλις η 16η σε μέγεθος τράπεζα της χώρας, και είχε πολύ μικρή επαφή με ιδιώτες. Ήταν όμως ένα πολύ ξεχωριστό κομμάτι της αμερικανικής οικονομίας και ένα από τα πιο «λαμπερά κι ακριβά κοσμήματα» για οποιονδήποτε μεγάλο τραπεζικό όμιλο την «γλυκοκοίταζε» εδώ και χρόνια.

    Ήταν η τράπεζα των Startups. Φτιάχτηκε πριν 40 χρόνια, ακριβώς στην «καρδιά» της πατρίδας των startups, και αναπτύχθηκε, και γιγαντώθηκε μαζί τους. Ήταν το «όχημα» που χρησιμοποιούσαν τα μεγάλα funds για να διαχειριστούν τα -πάρα πολλά- λεφτά που έπεφταν τα τελευταία 15 χρόνια στα αμερικανικά – και όχι μόνο – startups που εκκινούσαν ή μετανάστευαν στην Silicon Valley. Κατά βάση ήταν η τράπεζα που είχαν τους λογαριασμούς τους τα περισσότερα από τα μικρά και μεγαλύτερα startups που χρηματοδοτούνταν από τα funds για να «κάψουν» λεφτά και να μεγαλώσουν γρήγορα.

    Με τόση ρευστότητα, και με τα funds υποστηρικτές, η SVB άρχισε να δίνει δάνεια σε startups, μια από τις πιο «υψηλού ρίσκου» όπως λένε στα τραπεζοοικονομικά τις αβέβαιες κινήσεις, κι επίσης να αγοράζει μερικά από τα πιο «τζογαδόρικα» όπως είναι κατ’ ουσίαν τα «υψηλής απόδοσης» ομόλογα της αγοράς.

    Όσο τα λεφτά φούσκωναν τους λογαριασμούς των startups και έρρεαν σαν ποτάμια στην Κοιλάδα της Σιλικόνης, όλα ήταν καλά κι η SVB μεγάλωνε και φούσκωνε. Όταν άρχισαν τα ζόρια όμως, κυρίως όταν τα «απόνερα» που είχαν αρχίσει να μαζεύονται μετά την πανδημία, άρχισαν να πλημμυρίζουν τα λόμπι των τραπεζών, οι τραπεζίτες κι οι χρηματιστές άρχισαν να πηγαίνουν στα πιο «σίγουρα στοιχήματα», δηλαδή τις «ασφαλείς επενδύσεις» και τα χαμηλού ρίσκου προϊόντα. Και όταν εμφανίστηκε ο ξεχασμένος εδώ και δεκαετίες στη Δύση, «δράκος» με το όνομα «πληθωρισμός», οι διαχειριστές κι οι υπάλληλοι των funds, στράφηκαν μακριά από τα startups για να σώσουν τις δουλειές τους – και τα bonus τους – και κάπως έτσι, η SVB άρχισε να χάνει και να χάνεται.

    Η SVB κατέρρευσε με δύο τρόπους. Αρχικά σταδιακά και μετά ξαφνικά.

    Πώς κατέρρευσε

    Με δύο τρόπους. Αρχικά σταδιακά και μετά ξαφνικά. Έτσι κατέρρευσε η Silicon Valley Bank (svb), ο 16ος μεγαλύτερος δανειστής στην Αμερική, με περιουσιακά στοιχεία περίπου 200 δισ. δολαρίων. Η οικονομική της θέση επιδεινώθηκε σε αρκετά χρόνια. Όμως, μόλις δύο ημέρες μεσολάβησαν μεταξύ της ανακοίνωσης της τράπεζας με έδρα το Σαν Φρανσίσκο στις 8 Μαρτίου ότι επιδιώκει να συγκεντρώσει 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια για να κλείσει μια τρύπα στον ισολογισμό της, και τη δήλωση της Federal Deposit Insurance Corporation, η οποία ρυθμίζει τις αμερικανικές τραπεζικές καταθέσεις ότι η SVB είχε αποτύχει.

    Η τιμή της μετοχής της SVB υποχώρησε κατά 60% μετά την αποκάλυψη της αύξησης κεφαλαίου. Ο Γκρεγκ Μπέκερ, ο διευθύνων σύμβουλός της, προέτρεψε τους πελάτες να «μας υποστηρίξουν όπως εμείς σας υποστηρίξαμε». Χωρίς να πειστούν, ορισμένοι διαχειριστές hedge funds είπαν στις εταιρείες του χαρτοφυλακίου τους να σηκώσουν τα χρήματα τους από την SVB.

    Ο Bill Ackman, διαχειριστής hedge fund, πρότεινε ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να διασώσει την τράπεζα. Μέχρι το πρωί της 10ης Μαρτίου οι μετοχές της είχαν υποχωρήσει άλλο 70% περίπου στις συναλλαγές πριν από την αγορά, προτού ανακληθεί η διακοπή. Το τηλεοπτικό δίκτυο CNBC, ανέφερε ότι οι προσπάθειες άντλησης κεφαλαίων της SVB απέτυχαν και ότι η τράπεζα προσπαθούσε να πουληθεί σε μεγαλύτερο ίδρυμα. Στη συνέχεια ήρθε η ανακοίνωση από τις ρυθμιστικές αρχές.

    Ξαφνικά έγινε ένα πρωτοφανές bank run, όχι από ιδιώτες, όπως πχ στο Κραχ του ’29, αλλά από εταιρείες.

    Σε «πενηνταράκια», για σχεδόν τρία χρόνια, η SVB έχανε λίγο λίγο κεφάλαια, και αξία. Όταν τα ομόλογα που είχε αγοράσει έγιναν πολύ ακριβά για να τα κρατάει – και να πληρώνει για να τα έχει στην κατοχή της λόγω των ακριβών επιτοκίων στην αγορά – αποφάσισε να τα πουλήσει για να διορθώσει τον ισολογισμό της και να γλιτώσει τις ζημιές. Όταν αυτό πήγε να το διορθώσει με μια – μικρή για τα δεδομένα της – αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, τα hedge funds που είχαν βάλει τα startups τους να κινούν τα χρήματα τους μέσω της SVB, τρομοκρατήθηκαν, κι αποφάσισαν να τα βάλουν να σηκώσουν όλα τα χρήματα τους από αυτήν, για να μην τα χάσουν.

    Και έτσι έγινε ένα, πρωτοφανές bank run, όχι από ιδιώτες, όπως πχ στο Κραχ του ’29, αλλά από εταιρείες. Προφανώς και τα περισσότερα startups δεν πρόλαβαν να μεταφέρουν τα χρήματα τους από την SVB. Και την Παρασκευή βρέθηκαν εκτεθειμένα να μην έχουν χρήματα για να πληρώσουν τις μισθοδοσίες τους, τους πελάτες τους, να κάνουν τίποτα.

    Kαταθέτες συγκεντρωμένοι έξω από υποκατάστημα της SVB (Φωτογραφία: Noah Berger/AFP).

    Τι συνέβη το Σαββατοκύριακο

    Από την Παρασκευή το μεσημέρι – ώρα Νέας Υόρκης – η FED είχε πιάσει δουλειά. Τα σχέδια διάσωσης τραπεζών και διαχείρισης κρίσεων έχουν σχεδιαστεί πολυεπίπεδα και για αμέτρητα σενάρια στις ΗΠΑ από το 2011 και μετά. Η SVD είχε 97% των καταθέσεων της ανασφάλιστες. Η αμερικανική κυβέρνηση, μέσω του φορέα που εξασφαλίζει τις καταθέσεις όταν καταρρέουν οι τράπεζες, εγγυόταν 250 χιλιάδες δολάρια για κάθε λογαριασμό.

    Αλλά αυτά είναι χρήματα που έχει συμφωνηθεί να εξασφαλίζονται για ιδιώτες, όχι για εταιρείες που διακινούν εκατομμύρια σε χίλιες μεριές κάθε μήνα. Η FED μπήκε στο παιχνίδι, έβαλε «πλάτη», εξασφάλισε φτηνά δάνεια για τους επόμενους ιδιοκτήτες της SVB – και της Signature, μιας ακόμα μικρότερης τράπεζας που κατέρρευσε λόγω της SVB – και διασφάλισε όρους για να πουληθεί άμεσα η τράπεζα και να σωθούν οι καταθέσεις και το ενεργητικό της. Αλλά αυτή την φορά, όχι με χρήματα των φορολογούμενων, αλλά μέσω των ίδιων των τραπεζών.

    Την Δευτέρα τα χρηματιστήρια σε Ασία και Ευρώπη άνοιξαν τρομοκρατημένα. Η πτώση στους τραπεζικούς δείκτες ήταν η μεγαλύτερη μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

    Τι έγινε δηλαδή διαφορετικό από το 2008; Αντί η Κεντρική Τράπεζα να «κόψει χρήμα» για να σώσει την τράπεζα που κατέρρευσε, έδωσε ευνοϊκούς όρους και χαμηλό επιτόκιο (0,1%, που στην σημερινή εποχή είναι ουσιαστικά μηδέν) σε όποια μεγάλη τράπεζα αποφασίσει να πάρει την SVB – και την πελατεία της.

    Την Δευτέρα φυσικά τα χρηματιστήρια σε Ασία και Ευρώπη άνοιξαν τρομοκρατημένα. Η πτώση στους τραπεζικούς δείκτες ήταν η μεγαλύτερη μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, και «πηγές» και «αξιωματούχοι από τις κεντρικές τράπεζες» άρχισαν να κάνουν δηλώσεις «διαβεβαίωσης» πως δεν συντρέχουν λόγοι ανησυχίας, και πως «όλα αυτά δεν αφορούν και δεν επηρεάζουν» την Ευρώπη και την Ασία.

    Η αλήθεια για Ευρώπη, Ασία και παγκόσμια οικονομία

    Στην πραγματικότητα, οι μεγάλοι χαμένοι δεν είναι οι τράπεζες. Αυτές ήταν προετοιμασμένες για μια ακόμα κρίση, οι αρχές σε Αμερική, Ευρώπη και Ασία έχουν φτιάξει σενάρια, παρότι οι Αμερικανοί απέδειξαν πως έχουν πολύ καλύτερα αντανακλαστικά, κι έτσι κι αλλιώς όλοι μιλούν για τραπεζική κρίση και προβλήματα λόγω πληθωρισμού, πολέμου και «πιθανής τέλειας καταιγίδας» από τις καραντίνες και μετά.

    Οι Ευρωπαίοι κι οι Ασιάτες δεν έχουν να φοβούνται περισσότερο μια πιθανή οικονομική κρίση, απ’ ότι την περασμένη εβδομάδα.

    Αυτοί που χάνουν είναι κυρίως ο κόσμος της τεχνολογίας και των startups, όχι μόνο στην Αμερική αλλά παγκοσμίως, αφού όλος ο πλανήτης ακολουθεί το Σαν Φρανσίσκο, το Όστιν και το Ντένβερ. Ο διευθύνων σύμβουλος του YCombinator Μάικλ Σάιμπελ, του μεγαλύτερου και δημοφιλέστερου Incubator στον κόσμο δηλαδή, το είπε πρώτος και με «χειρουργική» ακρίβεια: «Το οικοσύστημα των Startups μόλις γύρισε πίσω μια δεκαετία. Το πόσο καιρό θα χρειαστεί για να ξαναφτάσουμε στο σημείο που βρισκόμασταν δεν μπορεί να υπολογιστεί με χρηματοοικονομικούς όρους».

    Στην πραγματικότητα οι Ευρωπαίοι κι οι Ασιάτες δεν έχουν να φοβούνται περισσότερο μια πιθανή οικονομική κρίση, απ’ ότι την περασμένη εβδομάδα. Θα πρέπει να είναι θλιμμένοι όμως, γιατί η ανάπτυξη, τεχνολογική και κοινωνική που τα startups και το οικοσύστημα τους φέρνει στον κόσμο, πάγωσε και θα περάσουν χρόνια μέχρι να λιώσει ο «πάγος» που έφερε η κατάρρευση της SVB.

     

    Διαβάστε ακόμα: Γιάννης Δοξαράς: «Η εμπειρία μας στα 10 χρόνια της Warply, μας κάνει μοναδικούς στον κόσμο».

     

     

     

    x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

    Button to top