To Zonars θα λέγεται πλέον Athénée.

    Δυστυχώς στη χώρα που ζούμε μας είναι σχεδόν αδύνατο να προστατέψουμε τις χρήσεις ιστορικών επιχειρήσεων, πόσο μάλλον το ίδιο το όνομα τους. Στη σημερινή Αθήνα, σε απόσταση λίγων μέτρων μεταξύ τους, το Brazilian λέγεται κάπως αλλιώς, ο Ορφανίδης είναι κάτι άλλο, ενώ έχουν πια εξαφανιστεί, εν μέσω γενικής αδιαφορίας, στέκια γενεών σαν τον Απότσο ή τον Γεροφοίνικα.

    Η αλήθεια είναι ότι και το Zonars στην ίδια γειτονιά κινδύνεψε να χαθεί στο παρελθόν, τόσο σαν όνομα όσο και στην ουσία της ταυτότητας και της αστικής του συνείδησης και αποστολής: Πριν 15 χρόνια, όταν το μέγαρο του Μετοχικού Ταμείου Στρατού που το στεγάζει, ανακατασκευάστηκε εκ βάθρων, ο χώρος του Zonars «σαρώθηκε» μαζί με τα παλιά του έπιπλα και την διακόσμηση που θα έπρεπε να είναι διατηρητέα.

    Ο σχεδιαστής μόδας Βασίλης Ζούλιας έχει γράψει χαρακτηριστικά: «Θυμάμαι εκείνη τη μέρα που ξήλωναν το παλιό Zonars και πέταγαν στο δρόμο τις καρέκλες, τους ανεμιστήρες, τις μπουαζερί… Όλα στον δρομο, μέχρι που δεν έμεινε τίποτε όρθιο». Μήνες αργότερα, το ιστορικό στέκι παραδόθηκε εκ νέου στους Αθηναίους υπό μορφή «κυριλέ» καφετέριας που θα μπορούσε να βρίσκεται σε ένα οποιοδήποτε ανέμπνευστο προάστιο της πόλης, και με το όνομα Zonar’s – Café d’Athènes.

    Δικαστική διαμάχη οδήγησε στην αφαίρεση του ονόματος Zonars από την παραδοσιακή του έδρα, καθώς την εμπορική ονομασία διεκδικούσε η επιχείρηση Dionysos Zonar’s στην Ακρόπολη.

    Ευτυχώς, τα Χριστούγεννα του 2015, οι αδελφοί Πανά, επιχειρηματίες που έχουν μεταξύ άλλων το περίφημο Island στη Βάρκιζα, κατάφεραν να ξαναδώσουν στο «πρυτανείο» της αστικής Αθήνας, κάτι από την χαμένη του αίγλη, μέσα από μια πολυδάπανη ανακατασκευή με διαχρονική άποψη και μητροπολιτικό στυλ. Και οι Αθηναίοι χαμογέλασαν με ικανοποίηση όταν είδαν ξανά το όνομα Zonars να λάμπει σκέτο, με χρυσή μπογιά στη τζαμαρία.

    Το ιστορικό στέκι, «πρυτανείο» της αστικής Αθήνας, ιδρύθηκε πριν 80 χρόνια, το 1939.

    Πράγματι, το ξαναγεννημένο Zonars τέθηκε στο επίκεντρο του λεγόμενου Athens revival, μπήκε ξανά στους σοβαρούς διεθνείς τουριστικούς οδηγούς, έγινε στέκι διασήμων από το εξωτερικό και πρόσθεσε μια κομψή επίστρωση στην αστική διατομή της πρωτεύουσας. Το «ασπρόμαυρο» παρελθόν, κακά τα ψέμματα, ήταν αδύνατο να αναβιώσει. Αλλά τέθηκαν οι βάσεις για να ξεδιπλωθεί μια νέα παράδοση, με σεβασμό στην ιστορία του χώρου, αντάξια του ονόματος Zonars.

    Ωστόσο σήμερα μαθαίνουμε ότι μια δικαστική διαμάχη οδήγησε τελεσίδικα στην αφαίρεση του ονόματος Zonars από την ιδρυτική και παραδοσιακή του έδρα, καθώς την εμπορική ονομασία διεκδικούσε η επιχείρηση Dionysos Zonar’s στην Ακρόπολη. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ δεν υπήρξε καμία δυνατότητα συμβιβασμού.

    Ο ρόλος μας δεν είναι να πάρουμε θέση σε μια δικαστική διαμάχη ούτε να αμφισβητήσουμε τα όποια νομικά ερείσματα της άλλης πλευράς. Αισθανόμαστε όμως την ανάγκη να δηλώσουμε, ως Αθηναίοι, ότι το πως θα λέγεται ένα αστικό τοπόσημο δεν μπορεί να είναι μόνο απόφαση του ενός ή του άλλου επιχειρηματία.

    Aς υποθέσουμε ότι αύριο κάποιος αγοράζει το Deux Magots στο Παρίσι, το Central στη Βιέννη και το Florian στη Βενετία. Μπορεί να τα μετονομάσει σε Μιλένα, Ροδάνθη και Νταλιάνα;

    Το όνομα σε ειδικές περιπτώσεις μπορεί να μην ανήκει καν στο άλφα ή βήτα νομικό πρόσωπο αλλά να κληρονομείται, εφόσον μιλάμε για ζωντανά μνημεία, στον χώρο και στην πόλη. Για να χρησιμοποιήσουμε μια αναλογία, ας υποθέσουμε ότι αύριο κάποιος αγοράζει το Deux Magots στο Παρίσι, το Central στη Βιέννη και το Florian στη Βενετία και τα μετονομάζει σε Μιλένα, Ροδάνθη και Νταλιάνα αντίστοιχα. Δεν θα ήταν εξωφρενικό;

    Εάν κάποιος αγοράσει το ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία των Αθηνών, μπορεί να το μετονομάσει σε ξενώνα Μικρά Αγγλία; Δικαιούται ένας «περαστικός» επιχειρηματίας να ξαναβαπτίσει ένα διαχρονικό τοπόσημο; Αυτό που θέλουμε να πούμε είναι ότι η πολιτεία όφειλε να προστατέψει το όνομα Zonars έναντι όλων, δηλαδή και απέναντι στους αδελφούς Πανά αν ήθελαν εκείνοι να το αλλάξουν. Το όνομα Zonars δεν ανήκε, με την ιστορική του έννοια, ούτε σε εκείνους.

    Το 2015, οι αδελφοί Πανά χάρισαν ξανά στο Zonars κάτι από την παλιά του αίγλη.

    Συχνά παραπονιόμαστε ότι η Αθήνα είναι «επαρχιώτικη», χωρίς τον αέρα των Ευρωπαϊκών μητροπόλεων. Εξίσου συχνά προσπαθούμε να αναπληρώσουμε αυτή την έλλειψη με τρόπο κωμικό, φτιάχνοντας νέα μαγαζιά σε στυλ αμπίρ με μπροκάρ κουρτίνες και χρυσά πόμολα, και βαπτίζοντας τα με γκροτέσκα ονόματα που παραπέμπουν στη δυτική Ευρώπη. Κι όμως, η καρδιά της Ευρωπαϊκής Αθήνας υπάρχει και κτυπά σε χώρους με μνήμη, από ένα παραδοσιακό αστικό καφενείο μέχρι ένα κλασικό θέατρο, και από ένα ιστορικό ξενοδοχείο μέχρι ένα «ξεχασμένο» ανθοπωλείο ή ζαχαροπλαστείο.

    Η καρδιά της αστικής Αθήνας, ο αυθεντικός της χτύπος, είναι η μνήμη που κουβαλούν αυτές οι διευθύνσεις μεταξύ των οποίων (παρά τις καταστροφές) ήταν και το Zonars και παραμένει ο σεβάσμιος Βάρσος της Κηφισιάς. Μια μνήμη που περνάει στις καρδιές των ανθρώπων που τα επισκέπτονται ή που ξέρουν ότι είναι εκεί για τον καθένα μας. Ναι, όταν ένας παππούς κερνάει ένα παγωτό την εγγονή του στο ίδιο στέκι -με το ίδιο όνομα- που πήγαινε κι αυτός πιτσιρικάς, αυτή μνήμη μεταφέρεται και μένει ζωντανή.

    Είναι ξεχωριστό προνόμιο να κάθεσαι στο ίδιο στέκι του οποίου υπήρξαν θαμώνες ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Νίκος Γκάτσος, ο Ιάκωβος Καμπανέλλης και ο Μάνος Χατζιδάκις. Σκεφτείτε, σε 100 χρόνια από τώρα, χωρίς το ιστορικό του όνομα, ποιος θα το θυμάται και ποιος θα κάνει τη σύνδεση με την εποχή που ήταν εντευκτήριο πολιτισμού;

    Θέλουμε μια Αθήνα χωρίς καμμία νεότερη ιστορική μνήμη και συνέχεια, χωρίς ζωντανά μνημεία της χαράς της ζωής; Αλήθεια, τί έπραξε το υπουργείο πολιτισμού, το κεντρικό συμβούλιο νεότερων μνημείων, το υπουργείο εμπορίου, ο Δήμος Αθηναίων, και όποιος άλλος φορέας ήταν συνυπεύθυνος θεματοφύλακας του Αθηναϊκού ονόματος Zonars, προτού αυτό σβηστεί δια παντός από την καρδιά της πόλης;

     

    Διαβάστε ακόμα: Συνέντευξη με τον Χρίστο Ζουράρι, 30 χρόνια από τον πρώτο “Δειπνοσοφιστή”.

     

     

    x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

    Button to top