«Η πρώτη μου αποστολή στο Αφγανιστάν ήταν το 2001, μετά την 11η Σεπτεμβρίου, κι ακολούθησαν αρκετές, σε όλη την επικράτεια της χώρας».

    «Η πρώτη μου αποστολή στο Αφγανιστάν ήταν το 2001, μετά την 11η Σεπτεμβρίου, κι ακολούθησαν αρκετές ακόμα».

    Το κίνητρο για να διακινδυνεύσεις ακόμη και τη ζωή σου σε μια εμπόλεμη ζώνη είναι να γνωρίσεις τους πρωταγωνιστές της σύγχρονης επικαιρότητας και να βάλεις τη δική σου στάμπα στα γεγονότα. Να είσαι εκεί που γράφεται η ιστορία και να την καταγράψεις με τις εικόνες σου. Ο φωτορεπόρτερ είναι ένας άνθρωπος πολλαπλών ικανοτήτων. Πρέπει να φέρει σε πέρας την αποστολή του με οποιοδήποτε τίμημα. Υπάρχουν ιστορίες που, αν δεν υπήρχαν άνθρωποι σαν εμένα ή κάποιους συναδέλφους, ποτέ δεν θα τις μαθαίναμε.

    Ταξιδεύω από το 1997 –έως σήμερα έχω κάνει αποστολές σε περισσότερες από 45 χώρες, συνήθως σε δύσκολα μέρη. Στην αρχή θεωρούσα κάποια πράγματα δεδομένα, αλλά δεν ήταν. Τα πρώτα χρόνια είσαι πιο ενθουσιώδης, γι’ αυτό άλλωστε οι περισσότεροι συνάδελφοι που σκοτώνονται είναι κυρίως οι νεότεροι. Με τον καιρό συνειδητοποιείς ότι η κάθε σου επιλογή μπορεί να αποβεί μοιραία. Πολλές φορές βρίσκεσαι σε ένα σταυροδρόμι και ξέρεις ότι ο ένας από τους δύο δρόμους είναι μοιραίος. Πρέπει να έχεις τη διορατικότητα να κρίνεις. Αλλιώς, όλα για σένα τελειώνουν εκεί.

    Το 2000 παρακολούθησα για πρώτη φορά στην Αγγλία ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης για πολεμικούς ανταποκριτές, που είναι υποχρεωτικό για τους απεσταλμένους όλων των σοβαρών μέσων ενημέρωσης –πλην των ελληνικών! Είναι καθημερινή, πολύωρη εκπαίδευση, που σου μαθαίνει πολλά, από το τι ζημιά μπορεί να κάνει κάθε όπλο, μέχρι σενάρια απαγωγής, πώς να συμπεριφέρεσαι σε ένα check point, πώς να περιποιείσαι ένα τραύμα, πώς να φτιάχνεις φορεία, πώς να ανιχνεύεις νάρκες… Γενικά, σε υποψιάζει σε μεγάλο βαθμό για το πώς πρέπει να συμπεριφέρεσαι σε ανάλογες καταστάσεις. Ό,τι έμαθα εκεί θεωρώ ότι μου έσωσε τη ζωή σε πάρα πολλές περιπτώσεις, και το γεγονός ότι δεν είχα σκοτωθεί μέχρι τότε ήταν απλώς ένα θαύμα.

    «Η κάθε σου επιλογή μπορεί να αποβεί μοιραία. Πολλές φορές βρίσκεσαι σε ένα σταυροδρόμι και ξέρεις ότι ο ένας από τους δύο δρόμους είναι μοιραίος. Πρέπει να έχεις τη διορατικότητα να κρίνεις. Αλλιώς, όλα για σένα τελειώνουν εκεί».

    Η πρώτη μου αποστολή στο Αφγανιστάν ήταν το 2001, μετά την 11η Σεπτεμβρίου, κι ακολούθησαν αρκετές, σε όλη την επικράτεια της χώρας. Είναι ένα «τερέν» πολύ αφιλόξενο, ιδιαίτερα για τους ανθρώπους των media. Σε πρώτη φάση εκείνο που προσπαθείς είναι να επιβιώσεις κάτω από εξαιρετικά αφιλόξενες συνθήκες. Ενδεικτικά να αναφέρω ότι έξω από την επαρχία της Καμπούλ, που είναι η πρωτεύουσα, δεν υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα, δεν υπάρχει νερό, δεν υπάρχει φαγητό, δεν υπάρχει αποχετευτικό δίκτυο, δεν καλύπτονται δηλαδή βασικές ανάγκες, πράγματα που στο δυτικό κόσμο θεωρούμε δεδομένα. Αν ξεκινήσεις για μια αποστολή ενός μήνα, πρέπει να κουβαλάς στο αυτοκίνητο 150 λίτρα νερό και όλες τις υπόλοιπες προμήθειες που θα χρειαστείς. Αν δεν είσαι κατάλληλα προετοιμασμένος, πολύ απλά δεν τη βγάζεις.

    Κάποια στιγμή θελήσαμε με έναν συνάδελφο από το περιοδικό Stern να κάνουμε ένα θέμα για την καλλιέργεια οπίου στο κεντρικό Αφγανιστάν, στην επαρχία Χελμάν, απ’ όπου προέρχεται το 70% της παγκόσμιας παραγωγής. Από πλευράς ζέστης, οι συνθήκες ήταν τρομακτικές. Θυμάμαι ότι η ένδειξη θερμοκρασίας μέσα στο αυτοκίνητο ήταν –με air condition– 45 βαθμοί Κελσίου, ενώ η εξωτερική ήταν 55. Καταφέραμε με διάφορα τεχνάσματα να διεισδύσουμε σε μια απαγορευμένη περιοχή, περνώντας από μέρη στρωμένα με μεγάλα χαλιά, πάνω στα οποία ξεραινόταν το όπιο προκειμένου να πάρει την τελική του μορφή προς πώληση. Σημειωτέον, τέσσερα κιλά όπιο χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ενός κιλού ηρωίνης. Με διάφορα τεχνάσματα, καταφέραμε να διεισδύσουμε στην τοπική αγορά όπου dealers ντυμένοι στα μαύρα, οι λεγόμενοι «άγγελοι του θανάτου», πουλάνε τη σοδειά τους σε εμπόρους ναρκωτικών από όλο τον κόσμο. Σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι πραγματικά ζωτικής σημασίας το πώς συμπεριφέρεσαι. Για να μην τραβάμε την προσοχή, ήμασταν ντυμένοι με τοπικά ρούχα και προσποιούμασταν τους Ιρακινούς. Υπάρχει ένα χρονικό διάστημα το οποίο μπορείς να εκμεταλλευτείς για να κάνεις τη δουλειά σου, να τραβήξεις δηλαδή κάποιες λήψεις, μέχρι να κινήσεις τις πρώτες υποψίες, που είναι αναπόφευκτες. Άλλες φορές έχει μεγαλύτερη διάρκεια, άλλοτε είναι πιο σύντομο. Ακόμη και μεταμφιεσμένος, ναι μεν γλιτώνεις κάποιες περιφερειακές ματιές και φαίνεσαι πιο οικείος, αλλά δεν μπορείς να τους κοροϊδέψεις –ξεχωρίζεις ότι είσαι ξένος. Ήταν ζήτημα λεπτών να συνειδητοποιήσουν ότι φωτογραφίζαμε σε μια περιοχή όπου δεν έπρεπε να είμαστε. Αν δεν φεύγαμε με το που αντιληφθήκαμε τα πρώτα σημάδια εχθρότητας από το πλήθος, αν προσπαθούσαμε να μείνουμε μερικά λεπτά ακόμα, τώρα δεν θα ήμασταν ζωντανοί.

    Ένα άλλο μεγάλο ζήτημα στο Αφγανιστάν είναι η οδική ασφάλεια. Σε όλη τη χώρα υπάρχουν μόνο 1.000 χιλιόμετρα ασφάλτου, ενώ όλοι οι υπόλοιποι δρόμοι δεν είναι παρά χνάρια αυτοκινήτων που έχουν περάσει χαράζοντας κάτι σαν δρόμο. Όλα τα αυτοκίνητα πρέπει να κινούνται ακριβώς πάνω σ’ αυτά, γιατί από την εποχή ακόμα του πολέμου με τους Ρώσους όλο το Αφγανιστάν είναι ναρκοθετημένο με πάνω από 4 εκατομμύρια αχαρτογράφητες νάρκες. Οι υποτυπώδεις αυτοί δρόμοι περνούν μέσα από πόλεις, χωριά, νεκροταφεία, λίμνες, βουνά, απίστευτα τούνελ – και η οδήγηση είναι μια διαρκής προσπάθεια επιβίωσης.

    Κάποια στιγμή που δούλευα στο Νότο, κοντά στην Κανταχάρ, χρειάστηκε να διασχίσουμε με το τζιπ ένα ποτάμι, γιατί από εκεί ακριβώς πέρναγε ο υποτυπώδης δρόμος. Με τον οδηγό και το διερμηνέα μου θεωρήσαμε δεδομένο ότι μπορούσαμε να το περάσουμε, αφού όλοι από εκεί είχαν περάσει, μόνο που το ποτάμι ήταν αρκετά φουσκωμένο, παγιδευτήκαμε καταμεσής του και κινδυνέψαμε να πνιγούμε. Με μεγάλη προσπάθεια καταφέραμε να ανέβουμε στην οροφή του αυτοκινήτου και να σωθούμε. Ίσως ακούγεται αστείο, αλλά κυριολεκτικά σ’ αυτή τη χώρα μπορείς να την πατήσεις από απλά πράγματα.

    http://www.yanniskontos.com/

     

     

    x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

    Button to top