«Έτσι προσφέραμε 40 εκατομμύρια μερίδες φαγητού!»

«Είχαμε πολύ μεγάλο πάθος και θέληση και όρεξη για δουλειά. Αυτά είναι τα πιο σημαντικά συστατικά».

Ο Αλέξανδρος Θεοδωρίδης δεν θα έπρεπε να υπάρχει. Κι αν ήταν τέλος πάντων να κυκλοφορεί, η Αθήνα είναι ένα από πιο απίθανα μέρη που θα έψαχνε κανείς έναν τέτοιο άνθρωπο. Ο συνιδρυτής και επικεφαλής του «Μπορούμε», είναι ένας Σαλονικιο-γερμανός που αντί να βγάζει εκατομμύρια σε κάποια από τις μεγαλύτερες εταιρείες του κόσμου, ή να διοικεί μια χώρα ή μια ήπειρο από κάποιο γραφείο στην Κεντρική Ευρώπη ή την Αμερική, τρέχει εδώ και οκτώ χρόνια σε όλη την χώρα και φροντίζει να κάνει τον κόσμο καλύτερο, προσφέροντας φαγητό από το περίσσευμα κάποιων σε ανθρώπους που το έχουν ανάγκη, και φροντίζοντας να περιορίζεται η σπατάλη τροφίμων σε όλα τα επίπεδα.

Ο Άλεξ, τον οποίο έχω την τύχη να μετράω ως φίλο μου, μιλάει πολύ για όσα κάνει το Μπορούμε, και ακόμα περισσότερο για όσα ετοιμάζεται να κάνει, αλλά δεν θα μιλήσει ποτέ για όλα αυτά τα απίθανα που τον καθιστούν την πιο μοναδική περίπτωση Έλληνα που θα βρείτε εκεί έξω. Πρώην σύμβουλος πρωθυπουργού, σπάνια έως μοναδική περίπτωση Έλληνα που παραιτήθηκε από μόνιμη θέση στην Βουλή, με σπουδές και βιογραφικό που θα τον έστελναν μεγαλοστέλεχος σε οποιονδήποτε κολοσσό της αγαπημένης του Βαυαρίας, έστησε μαζί με δύο υπέροχες κυρίες μια οργάνωση που έχει καταφέρει να μοιράσει πάνω από 40 εκατομμύρια μερίδες φαγητού μέσα στην κρίση, και να αλλάξει την αντίληψη περί σπατάλης τροφίμων σε ολόκληρη τη χώρα. Και πλέον ετοιμάζεται, για να «αλλάξει επίπεδο» σε ένα θέμα που θα έπρεπε να μας καίει όλους.

– Πόσο μακριά έχει φτάσει το Μπορούμε σε σχέση με αυτό που σκεφτόσουν όταν ξεκινούσες;

Πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση. Και πολύ εύκολη να την απαντήσεις κιόλας. Γιατί όταν ξεκινήσαμε, δεν υπήρχε περίπτωση να φανταστούμε ότι θα είχαμε γραφείο. Δικό μας. Όχι ότι θα έχουμε δώσει 40 εκατομμύρια μερίδες φαγητού, θα χούμε πάρει το βραβείο Ευρωπαίου πολίτη από το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, ή θα είμαστε μέλος της πλατφόρμας εμπειρογνωμόνων της Κομισιόν, όπου βρισκόμαστε από το ’16. Όλα αυτά είναι τόσο μακριά, γι’ αυτό γελάω, γιατί στην κυριολεξία εμείς ξεκινήσαμε με το «ελάτε να κάνουμε κάτι, για να μην πετιέται τόσο φαγητό, και να βρούμε έναν τρόπο να δίνεται στους ανθρώπους που το έχουν ανάγκη». Τόσο απλά, δεν υπήρχε ούτε grand scheme, ούτε το business που έχει κερδίσει σε τόσα ventures. Τίποτα. Τόσο απλό. Πάμε να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε. Ντρέπομαι που το λέω. Ντρέπομαι που το λέω και το λέω καμιά φορά σε ανθρώπους που έρχονται για να τους κάνω mentorship, και μου φέρνουν κάτι φανταστικά business plans και μου λένε “για κοίτα” και περιμένουν να ακούσουν ότι εγώ είχα ένα φοβερό business plan όταν ξεκινήσαμε… Τίποτα. Ένα excel τρεις σελίδες είχα και έστειλα στην Ξένια. Αυτό. Κι αυτό ήταν που υπήρχε και τους πρώτους αρκετούς μήνες. Δεν υπήρχε τίποτα. Δεν υπήρχε… «το vision, και σε πέντε χρόνια που θα ‘μαστέ» και σε δύο χρόνια κτλ.…

– Μισό λεπτό. Όραμα είχατε, πώς θα βοηθήσετε…

Ναι, όραμα είχαμε τεράστιο. Και πάθος. Πολύ μεγάλο πάθος και θέληση και όρεξη για δουλειά. Αυτά είναι τα πιο σημαντικά συστατικά. Και φυσικά, μετά, επιμονή και σωστές κινήσεις στην πορεία. Όταν ξεκινήσαμε κι αρχίσαμε να γινόμαστε λίγο γνωστοί και μας έπαιρναν τηλέφωνο για να δώσουμε από έπιπλα μέχρι παιχνίδια, μέχρι νυφικά, κι ότι μπορείς να φανταστείς, μετά από ένα χρόνο που ξεκινήσαμε, γύρισα κι είπα στα κορίτσια που ξεκινήσαμε, την Ξένια και την Αλέκα, «ακούστε να δείτε, στο καταστατικό μας έχουμε γράψει πως εμείς είμαστε εδώ για την σπατάλη φαγητού». Η σπατάλη φαγητού από μόνη της όπως βλέπουμε είναι ένα τεράστιο θέμα, το οποίο από μόνο του είναι αρκετό σε ότι κάνουμε για να μας καλύψει για τα επόμενα δέκα χρόνια μάλλον. Αλλά στο χέρι μας είναι να πούμε, που είναι πολύ δύσκολο, αν είσαι άνθρωπος που γουστάρει να βοηθάει άλλους ανθρώπους, είναι πολύ δύσκολο να πεις «όχι δεν θα σε βοηθήσω να δώσεις» ή «όχι δεν θα το κάνω εγώ» αλλά είπα πως οφείλουμε να το κάνουμε για να είναι καθαρή η ταυτότητα μας και να ξέρουμε ποιοι είμαστε, και να ξέρουν κι οι άλλοι ποιοι είμαστε. Και έτσι να χτίσουμε ένα όνομα γύρω από ένα συγκεκριμένο πράγμα το οποίο down the line θα μας βοηθήσει πάρα πολύ. Όπερ εγέννετο επί χίλια. Θέλω να πω ότι το ’16 ήρθε η Κομισιόν και μας επέλεξε, μια από τις ελάχιστες οργανώσεις σε όλη την Ευρώπη, να καθόμαστε απέναντι απ΄ το γερμανικό υπουργείο Γερμανικής ανάπτυξης, ή την BEU, που είναι τεράστιες ευρωπαϊκές ομοσπονδίες με τρισεκατομμύρια ευρώ από πίσω, το οποίο είναι αστείο αν το σκέφτεσαι έτσι, είναι απόρροια αυτού. Το ότι χτίσαμε ένα όνομα πάνω στη σπατάλη φαγητού ακριβώς επειδή φρενάραμε τα άλλα στην αρχή.

«Η σπατάλη φαγητού από μόνη της όπως βλέπουμε είναι ένα τεράστιο θέμα, το οποίο από μόνο του είναι αρκετό σε ότι κάνουμε για να μας καλύψει για τα επόμενα δέκα χρόνια μάλλον».

– Αυτά είναι όσο σημαντικά ακούγονται πρέπει να σημειώσω… Γιατί έχω δει με τα μάτια μου την δυναμική που έχει το έργο σας κι από κοντά, και το πως σας αντιμετωπίζουν οι φορείς.

Και το τρομερό, είναι ότι, κι αυτό είναι πάρα πολύ εντυπωσιακό και μεγάλο μάθημα για μένα, θέλει πάρα πολλή τόλμη στην αρχή να είσαι πειθαρχημένος σε αυτό που έχεις βγεις να κάνεις, γιατί είναι πολύ δελεαστικά στην αρχή, «α να κάνω κι αυτό, να κάνω κι εκείνο»… Είναι πάρα πολύ δύσκολο να κάνεις focus σε αυτό που είναι ο στόχος. Και γι’ αυτό θέλει και πειθαρχία, αλλά θέλει να είναι και ξεκάθαρο μεταξύ αυτών που το αρχίζουν, το «είμαστε εδώ για να κάνουμε τι». Βέβαια υπάρχουν και πάρα πολλές ιστορίες όπου «ξεκίνησαν και πήγε αλλού», και πολύ καλά έκαναν και πήγαν αλλού. Αλλά εμείς ήμασταν σαφείς από την αρχή και λέγαμε «ξέρετε, υπάρχει πχ. ο Πέτρος που είναι στην τάδε οργάνωση και το κάνει αυτό πάρα πολύ καλά». Π.χ. η Ρέτο με τα έπιπλα, «πάρτε εκεί τηλέφωνο». Μία, δύο, πέντε, δέκα, μετά από έξι μήνες δεν έπαιρνε κανείς τηλέφωνο το Μπορούμε γι’ αυτό.

– Νυφικό… Δεν μπορώ καν να το φανταστώ, πως κάποιος ήθελε να δώσει κάτι τέτοιο και σας πήρε τηλέφωνο…

Φοβερό! Νυφικά; Εδώ πήρε τηλέφωνο, μετά από συνέντευξη που έχω κάνει στη γερμανική τηλεόραση, που ήταν αυτό που είχε το μεγαλύτερο reach που έχουμε κάνει ποτέ, γιατί ήταν στην εκπομπή Taistegen, στο ARD, το πρώτο κρατικό κανάλι της Γερμανίας το οποίο είναι μετά τις ειδήσεις, και το βλέπουν 12 εκατομμύρια άνθρωποι στη Γερμανία. Και μας γράφει email ένας κύριος, το γράφει στα γερμανικά, και λέει «το στέλνω στον Αλέξανδρο γιατί τον άκουσα που μιλούσε καλά γερμανικά κτλ», είμαι ο Peta πχ, είμαι 60 τόσο χρονώ, η σύνταξη μου είναι 2800 ευρώ, έχω πολύ καλή σύνταξη, τα παιδιά μου είναι ενήλικα, η γυναίκα μου έχει πεθάνει, και ψάχνω να βρω μια ελληνίδα, για να τη βοηθήσω να βγει από την ελληνική κρίση….» Με ανάλυση του τι βγάζει, τι θέλει να παρέχει κτλ….

«Θέλει πάρα πολλή τόλμη στην αρχή να είσαι πειθαρχημένος σε αυτό που έχεις βγεις να κάνεις».

– Χαχαχαχα…. Και δεν τον βοηθήσατε τον άνθρωπο;

Το email υπάρχει… Ήμουν οριακά πριν αρχίσω να βρίζω με βαυαρέζικο, όχι με γερμανικό τρόπο, αλλά εκπροσωπώ το Μπορούμε, απάντησα πολύ ευγενικά, «ευχαριστούμε πάρα πολύ για τη γενναιοδωρία σας, κι όντως η Ελλάδα περνάει κρίση, κι όντως πολλές ελληνίδες είναι άνεργες, αλλά γνωρίζοντας τις ελληνίδες, πιστεύω θα ‘χετε καλύτερη ευκαιρία, αν έρθετε στην Ελλάδα και κάνετε διακοπές, να ξοδέψετε εδώ τα χρήματα σας που λέτε ότι έχετε και πολλά και αν είστε ευγενικός και ωραίος τύπος, είμαι σίγουρος πως θα βρείτε μια ελληνίδα να σας ερωτευτεί και να σας αγαπήσει για τους σωστούς λόγους.»

– Τον σκότωσες….

Οπότε η απάντηση πολύ απλά και πολύ λιτά είναι, ούτε μια στο εκατομμύριο. Εμείς ξεκινήσαμε πες το φθινόπωρο να μιλάω με την Ξένια, του 11, Ιανουάριο του ’12 το ιδρύσαμε, τρέχαμε από εδώ κι από εκεί, κάναμε ότι μπορούσαμε, το Μάιο αποφασίσαμε να έχουμε γραφείο στο Μοναστηράκι, και καθόμουν στο γραφείο θυμάμαι τριήμερο Αγίου Πνεύματος, και σκεφτόμουν «δηλαδή θα’ χουμε γραφείο εμείς»; Δηλαδή ήταν περίεργο όλο αυτό, δεν υπήρχε κάποιο roadmap φανταστικό κτλ.

– Ποια σημεία αλλάζουν τα δεδομένα; Πότε βλέπεις, πότε καταλαβαίνεις πως τα πράγματα πάνε καλά, πως αυτό που φτιάχνετε είναι μεγάλο;

Πρώτο μπαμ, ήταν όταν ο Guardian έγραψε ένα άρθρο για μας, στην αρχή, το ’12, γιατί είχαν βαρεθεί να γράφουν άσχημες ιστορίες απ’ την Ελλάδα, και με τις εκλογές του ’12 τότε, και έψαχναν απεγνωσμένα μια καλή ιστορία για την Ελλάδα. Και έγραψε ένας ωραίος αρθρογράφος στο twitter πως «πάω στην Ελλάδα και ψάχνω ωραίες ιστορίες» και κάποιος του έγραψε για το Μπορούμε. Και όντως κάναμε το στόρι και μετά, όταν το ’12 την άνοιξη, ανάμεσα στις δύο εκλογές μας, έμειναν πάρα πολλοί ανταποκριτές στην Ελλάδα, κι όπως κι ο τύπος απ’ τον Guardian, έτσι κι αυτοί είχαν τεράστιο θέμα γιατί έγραφαν μόνο πόρκα μιζέρια κτλ για την Ελλάδα, και έψαχναν ένα μικρό success story, κάτι ωραίο, και με καρδιά κτλ. Οπότε δεν ξέρω κι εγώ πόσες συνεντεύξεις δώσαμε τότε, με αποτέλεσμα όταν πήραμε την πρώτη χορηγία της ΙΚΕΑ για το γραφείο, πήραμε κι ένα λούτρινο σαν μασκότ, κι έλεγαν τα κορίτσια να το πούμε Λούμπι, Μπούμπι κτλ, κι εγώ τους είπα θα το πούμε «Ομπάμα». Και όταν μου λένε «τι εννοείς», τους απάντησα, «έχω βαρεθεί σε κάθε συνέντευξη που δίνω, να τους λέω στα αγγλικά ή ότι άλλο, ότι ‘Μπορούμε’ it means we can και κάθε φορά να μου λένε ‘α, το πήρες απ’ τον Ομπάμα’. Και λέω όχι ρε φίλε, υπάρχει το ελληνικό ρήμα τρεις χιλιάδες χρόνια τουλάχιστον. Οπότε θα τον πούμε Ομπάμα, και τον είχαμε εκεί ακριβώς που δίναμε συνεντεύξεις, στον καναπέ στο γραφείο, κι ήταν το τέλειο icebreaker. ‘Αυτό τι είναι’, ‘ά, αυτό το λένε Ομπάμα’, ‘τι, πως’ και ξεκινούσε ωραία, και δεν ρωτούσαν πλέον γι’ αυτό. Οπότε το έκανα για εγωιστικούς λόγους…

Καμία μερίδα φαγητού χαμένη. Το μήνυμα είναι σαφές.

– Πότε «μεγάλωσε ο δρόμος»;

Ορόσημο σίγουρα ήταν μετά, όταν ήρθε το ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, γιατί εμείς ούτε είχαμε οικονομικό πλάνο, ούτε τίποτα… Κι έρχεται το ΙΣΝ και μας λέει επί λέξει «σας παρακολουθούμε πολύ καιρό τώρα – αυτό έγινε το καλοκαίρι του ’12 – κάνετε φανταστική δουλειά, ακούμε τα καλύτερα για σας, αλλά έχουμε μια απορία: «Γιατί στο καλό δεν έχετε κάνει αίτηση για δωρεά;» Όλη η Ελλάδα κάνει. Εσείς γιατί δεν κάνετε. Είναι κάτι που δεν ξέρουμε;»

Κι αυτό είναι πολύ ενδεικτικό της αφέλειας της αρχής, και της έλλειψης κινδύνου, της ρομαντικής αφέλειας. Πολύ όμορφο. Κι εμείς είπαμε «α, γιατί, μπορούμε;» Και μας απαντάει η Μυρτώ, «Μπορούμε δεν λέγεστε;». Κατά λέξει αυτή η συζήτηση. Και κάνουμε την πρώτη αίτηση, και αποκτούμε από τον Οκτώβρη του 2012 τους πρώτους υπαλλήλους. Αυτό κάνει την τρομερή πρώτη διαφορά, ποιοτικά, γιατί πλέον γινόμαστε οργάνωση. Ως τότε δεν είχαμε ποτέ στο μυαλό μας πως θα γίνουμε οργάνωση κτλ. Οπότε αυτό είναι το πρώτο, και επίσης, έδωσε στα ιδρυτικά μέλη, την «πολυτέλεια», να έχουμε κάποιους που να ασχολούνται με τα day to day οπότε εμείς να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να έχουμε τον χρόνο πλέον, να σκεφτούμε σοβαρά «τι κάνουμε, που πάμε». Εκεί άρχισε να «σοβαρεύει» το πράγμα, εκεί έγινε κι αυτό με τις δωρέες κτλ που λέγαμε πριν, με τα νυφικά, τρεις φορές είχαμε νυφικά… Και εκεί πέρα είναι που τα βάλαμε λίγο κάτω, ας δούμε που πάμε, αρχίσαμε να διαβάζουμε πολύ περισσότερο τι γίνεται κι έξω, γιατί αυτό που κάναμε εμείς, δεν το έκανε κανένας, ήταν τελείως πρωτόγνωρο, κι έπρεπε να το χτίσουμε κιόλας, να το αναπτύξουμε, γιατί ήταν ένα μεγάλο κομμάτι αυτό, το 12-13.

– Δεν μείνατε όμως εκεί τελικά…

Το άλλο μεγάλο κομμάτι ήταν, πως, εντάξει, εμείς κάνουμε αυτό που κάνουμε σ’ αυτό τον τομέα της αλυσίδας τροφίμων. Τι γίνεται και στους άλλους; Γιατί διαβάζουμε ότι και σε όλους τους άλλους τομείς υπάρχει πάρα πολύ μεγάλη σπατάλη. Οπότε αρχίσαμε να σκεφτόμαστε. Τι θα κάνουμε στο χωράφι, τι μπορούμε να κάνουμε στη λαϊκή, και πάει λέγοντας. Έτσι αρχίσαμε να αναπτύσσουμε προγράμματα ώστε να μπορούμε να έχουμε απαντήσεις σε όλα τα σημεία της σπατάλης της αλυσίδας τροφής. Αυτό ήταν το πρώτο. Και η δεύτερη μεγάλη σκέψη, ουσιαστικά έτσι δημιουργήθηκαν οι δυο πυλώνες δράσεων του Μπορούμε. Ο πρώτος πυλώνας είναι, πως θα σώσω σε όλη την αλυσίδα τροφής, και απαντήσαμε σ’ αυτό με προγράμματα και τα χτίσαμε. Και το δεύτερο ήταν, «Οκ, μπράβο μας, καλά το κάνουμε, αλλά δεν είναι το νόημα». Το νόημα είναι, για να μειώσεις την σπατάλη τροφίμων, να μην δημιουργείται σπατάλη τροφίμων, να προλάβεις, να κάνεις πρόληψη της σπατάλης. Υπάρχει αυτό που λέγεται η «αντίστροφη πυραμίδα» της σπατάλης τροφίμων, που στην αρχή είναι η πρόληψη, μετά είναι τι κάνεις για να τα δώσεις σε ανθρώπους, μετά ζωοτροφές, μετά βιοαέριο, μετά αναερόβια, και στο τέλος είναι η χωματερή. Δηλαδή να μην μένει τίποτα. Αλλά πάνω από όλα είναι η πρόληψη. Οπότε λέμε, αυτό για να το κάνουμε, θα πρέπει να αρχίσουμε να ενημερώνουμε τον κόσμο. Κι αρχίσαμε να σκεφτόμαστε πολύ σοβαρά πως μπορούμε να ξεκινήσουμε να ενημερώνουμε τον κόσμο.

«Πρώτο μπαμ, ήταν όταν ο Guardian έγραψε ένα άρθρο για μας, στην αρχή, το ’12».

– Δεν έχεις παράπονο όμως… Είχατε ήδη δημοσιότητα σε όλη την Ευρώπη, σε όλο τον πλανήτη…

Τότε γράφαμε στο facebook μας, εποχές χωρίς τον αλγόριθμο, μια χαρά τότε, απαντούσαν εκατομμύρια άνθρωποι, τώρα κανένας πλέον αν δεν πληρώσεις διαφήμιση – έχω γράψει τρεις φορές στο facebook, τους λέω «είστε καθάρματα, είμαστε non profit, δεν έχουμε λεφτά, κι αντί να μας βοηθάτε με την φανταστική πλατφόρμα που έχετε, για να βοηθήσετε τους εαυτούς σας να πάτε στον παράδεισο (έτσι τους τα γράφω), μας κόβετε κιόλας – anyway… Οπότε ξεκινήσαμε να βλέπουμε πιο σοβαρά το ενημερωτικό πρόγραμμα, κάναμε μεγάλες ενημερωτικές εκδηλώσεις, στην πλατεία Κοτζιά, στην Θεσσαλονίκη στον Λευκό Πύργο, κάναμε το πρώτο φεστιβάλ που έχει γίνει ποτέ στην Ελλάδα για την σπατάλη τροφίμων μαζί με την WWF στο Impact Hub, αρχίσαμε να κάνουμε τέτοια πράγματα, δημόσιες εκδηλώσεις, δημιουργήσαμε το αυτοκόλλητο που μπαίνει σε μαγαζιά τα οποία σώζουν, φτιάξαμε παρουσιάσεις, φτιάξαμε βίντεο, και μέσα απ’ αυτό, επίσης σημαντικό, ήταν ότι έρχονταν πλέον αρκετοί δάσκαλοι, και έλεγαν «αυτό που κάνετε είναι πολύ ωραίο, ελάτε να το δείξετε στα παιδιά μας».

Εμείς επειδή, ή κάνουμε κάτι απολύτως σωστά ή δεν το κάνουμε καθόλου, ή πιάνεις το ποιοτικό benchmark ή δεν κάνεις κάτι, κι αν δεν το πιάνεις, δεν το βγάζεις έξω τουλάχιστον, είπαμε οκ περιμένετε λίγο, μιλήσαμε με πολλούς ακαδημαϊκούς, με πολλούς δασκάλους, ερευνήσαμε να δούμε τι γίνεται, φτιάξαμε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, το οποίο είναι το πιο σημαντικό μέρος του πυλώνα ενημέρωσης. Γιατί μιλάς σε επτάχρονα. Και αν πεις ποιο είναι το σημαντικό πράγμα που κάνουμε, δεν είναι τα εκατομμύρια μερίδες που δίνουμε, αν με ρωτήσεις εμένα, είναι που μιλάμε στα επτάχρονα και τα οκτάχρονα, και προλαμβάνουμε την δημιουργία αυτών στο μέλλον. Οπότε αυτό είναι μακράν το σημαντικότερο, και πραγματικά μπορεί να ακούγεται κάπως τεράστιο κτλ, αλλά αν μπεις σε μια τάξη, όπως μπαίνουμε εμείς, με επτάχρονα κι οκτάχρονα, και δεις μέσα σε 45 λεπτά πως μπορείς να τους καλιμπράρεις ξανά τις συνάψεις, «τι, σπατάλη τροφίμων; ποτέ ξανά, τι, εθελοντισμός, τι ωραίο πράγμα, αντί να τα πετάω να τα δίνω σε ανθρώπους;» Τελείωσε, καλιμπράρεται η σύναψη. Κι αλλάζει μόνιμα αυτό. Και λίγο να ακούσουν μετά για περιβαλλοντικά, θα τους μείνει. Και πιστεύω πως κάπως έτσι άλλαξε πάρα πολύ κι η Ελλάδα, με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις που άρχισαν πριν περίπου 20 χρόνια να πηγαίνουν στα σχολεία και τώρα βλέπεις να υπάρχει τελείως διαφορετική συνείδηση στην Ελλάδα από τους «μεσήλικες» απ’ ότι πριν ας πούμε πριν 20 χρόνια, που έβλεπες τον άλλον να πετάει το κουτάκι του αναψυκτικού έξω από το αυτοκίνητο, πχ.

«Αρχίσαμε να αναπτύσσουμε προγράμματα ώστε να μπορούμε να έχουμε απαντήσεις σε όλα τα σημεία της σπατάλης της αλυσίδας τροφής».

– Έχεις ζήσει, όλη την κρίση, κι όλη την αλλαγή, του πως αντιμετωπίζονταν, πως επιβίωναν και πως μετεξελίχθηκε η δημόσια σκέψη για τις ΜΚΟ. Εσύ είσαι απέναντι απ’ αυτό που οι περισσότεροι βλέπουν, σκέφτονται, πιστεύουν αλλά προφανώς επειδή έχεις περάσει όλο αυτό, έχεις δει τα πράγματα κι απ’ τις δυο μεριές. Ποιες είναι οι προκλήσεις για μια ΜΚΟ, βλέποντας και βιώνοντας όλο αυτό το πράγμα;

Θα ξεκινήσω λέγοντας πως σπούδασα πολιτικές επιστήμες στο Μόναχο την δεκαετία του ’90, όπου έμαθα ότι η δημιουργία της κοινωνίας των πολιτών, οι ΜΚΟ όπως τις λέμε εδώ, που έχει αμαυρωθεί παρότι είναι από τα πιο όμορφα πράγματα, είναι μια από τις πιο σημαντικές εξελίξεις της ανθρωπότητας στον εικοστό αιώνα. Γιατί απλούστατα είναι η κόλλα που κρατάει και συνδέει μια κοινωνία σε μια εύρυθμη λειτουργία. Είναι η κόλλα που συνδέει, το κράτος, τις επιχειρήσεις, τους ανθρώπους, τις γειτονιές αν θες… Οπότε είναι το πιο σημαντικό πράγμα που έχει κάνει ο άνθρωπος στον εικοστό αιώνα, έτσι μας έλεγαν, έτσι πιστεύω και εγώ.

Τώρα, έρχεσαι σε μια Ελλάδα, σε ένα πλήρως κορπορατιστικό κράτος, για δεκαετίες, στο οποίο το κράτος έχει τα πλοκάμια του μέσα στα πάντα, συν το ότι υπάρχει ο θεσμός της οικογένειας εξαιρετικά δυνατός. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μην δημιουργηθεί αυτό που σε άλλες δυτικές χώρες, ονομάζεται κοινωνία των πολιτών, δηλαδή οργανώσεις μη κερδοσκοπικές, επειδή αυτές θέλουν, και για κανέναν άλλο λόγο, να βελτιώσουν ένα κομμάτι στην κοινωνία γύρω τους. Οτιδήποτε κι αν είναι αυτό. Κοινωνικό, περιβαλλοντικό και πάει λέγοντας. Τώρα… Επειδή ξέρεις τι έκανα και πριν από αυτό που κάνω τώρα, τα βλέπω κι από εκεί λίγο τα πράγματα, κι έχω πάθει σοκ λίγο με αυτό που γίνεται στην Ελλάδα, κι έχω αρχίσει να βλέπω κι όλα τα σκάνδαλα να βγαίνουν από την ΥΔΑΣ (Υπηρεσία Διεθνούς Αναπτυξιακής Συνεργασίας) , την υπηρεσία του υπουργείου εξωτερικών στο οποίο ουσιαστικά μας επέβαλλε η Ευρωπαϊκή Ένωση πριν είκοσι χρόνια, μας είπε «παιδιά πλουτίσατε, τώρα πρέπει να δίνετε και σ’ άλλους», οπότε σκάσαμε ένα ποσοστό του budget, θα δίνουμε στην ΥΔΑΣ. Επειδή δεν υπήρχε οργανωμένη κοινωνία των πολιτών, όπως υπάρχει τώρα, σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό, ποιες οργανώσεις ήταν αυτές που τα έπαιρναν τότε; Αυτοί που ήταν κοντά δυστυχώς στην πληροφόρηση, βλέπε πολιτικούς και δημοσιογράφους, και δημιουργήθηκαν αυτές οι πανάθλιες οργανώσεις οι οποίες ήταν εκεί μόνο για να πάρουν λεφτά. Για να φτιάξουν καΐκια στη Σρι Λάνκα. Αυτό… Μη γελάς… Είναι πραγματικό παράδειγμα.

«Οι ΜΚΟ έχουν αμαυρωθεί παρότι είναι από τα πιο όμορφα πράγματα».

– Είναι που δεν μπορώ να την ξεχάσω αυτή την ιστορία…

Γιατί όταν μου λένε «μην είσαι υπερβολικός», εγώ λέω την εξής ιστορία: Έχω πάει τον Δεκέμβριο του 2003 στο Αφγανιστάν, με την Ελληνική Ομάδα Διάσωσης, μια σοβαρή οργάνωση, έχουμε κανονίσει με πάρα πολύ κόπο να έχουμε ραντεβού με τον στρατηγό που είναι ο διοικητής του μοναδικού νοσοκομείου στην Καμπούλ, του στρατιωτικού νοσοκομείου, και με το που λέει ο μεταφραστής μας ο Ναμπίλ στα αφγανικά «είμαστε ελληνική οργάνωση», αυτός αγριεύει και πίστεψε με, το τελευταίο πράγμα που θες στη ζωή σου, είναι ένας αφγανός στρατηγός να σου αγριεύει. Μπορώ να σου πω πως είμαι πολύ θαρραλέος άνθρωπος, αλλά αυτή είναι η στιγμή που έχω τρομάξει πιο πολύ στη ζωή μου, είπα δεν υπάρχει περίπτωση, δεν θα μας βρουν ποτέ. Βέβαια, κατευθείαν, είπαμε «τι γίνεται», ο Ναμπίλ αμέσως προσπάθησε να ηρεμήσει τα πράγματα, να κάνουμε defuse, δείχνουμε ότι θέλουμε να κατευνάσουμε τα πνεύματα, και τότε ο στρατηγός μας λέει: «είσαστε σαν την άλλη την οργάνωση, που ήρθε πριν έξι μήνες, μας έταξαν λαγούς με πετραχήλια, τους δώσαμε τα πάντα, βγάλαμε φωτογραφίες και δεν τους ξαναείδαμε ποτέ».

Οπότε λέω, μην μου λέτε για υπερβολές, εγώ την ιστορία την έχω ζήσει στα βάθη της Ασίας και έχω φοβηθεί και για τη ζωούλα μου, για αυτή την ελληνική φριχτή συνήθεια να μην είμαστε «ωραίοι τύποι» και να μην ελέγχουμε που πάει το κρατικό χρήμα, για να το πούμε ακριβώς όπως είναι, έφτασα να μην με βρουν ποτέ στα περίχωρα της Καμπούλ. Οπότε αυτά τα είχα ήδη στο μυαλό μου όταν ξεκινήσαμε το Μπορούμε. Και σε συνδυασμό και με την Ξένια και την Αλέξια, οι οποίες κι αυτές ήταν εθελόντριες σε οργανώσεις στην Ελλάδα, και είχαν πολύ καλή άποψη για το θέμα, είπαμε από την πρώτη ημέρα, ότι θα είμαστε μανιακοί στο θέμα της διαφάνειας. Δεν θα κάνουμε αυτό που ορίζει ο νόμος ή η διάταξη, που δεν υπάρχει τίποτα να ορίζει παρεμπιπτόντως, για μια ΑΜΚΕ, τουλάχιστον τότε, τώρα δεν ξέρω, μπορεί να υπάρχει, θα κάνουμε πολλά παραπάνω από μόνοι μας. Οπότε απ’ την πρώτη στιγμή είχαμε στην ιστοσελίδα μας τα καταστατικά, ποιοι είμαστε, τα ονόματα μας, τα πρόσωπα μας, είναι πολύ σημαντικό.

«Εγώ την ιστορία την έχω ζήσει στα βάθη της Ασία και έχω φοβηθεί και για τη ζωούλα μου».

– Δεν θα έπρεπε να το κάνουν όλοι αυτό;

Βλέπω κάτι οργανώσεις που διαχειρίζονται εκατομμύρια ευρώ και δεν ξέρουμε ποιοι είναι από πίσω. Βάλε τα ιδρυτικά μέλη, τον νόμιμο εκπρόσωπο. Οφείλεις να τον βάλεις. Από το νόμο κάποιος είναι. Αυτά δεν στα λέει κάποιος νόμος να τα κάνεις, σε μια ιστοσελίδα που είναι το πρώτο πράγμα που βλέπει κάποιος. Από τον πρώτο χρόνο, έχουμε την ευλογία να μας υποστηρίζει ένα μεγάλο δικηγορικό γραφείο κι ένα λογιστικό γραφείο, όλοι μας οι ισολογισμοί είναι online. Δυο χρόνια έψαχνα ορκωτούς λογιστές, και δεν βρίσκαμε, μάλλον γιατί ήμασταν πολύ μικροί ακόμα, για να μας κάνουν audit. Πάντα ανοιχτοί σε οποιονδήποτε θέλει κάτι, οτιδήποτε. Πολλά παραπάνω από ότι λέει οποιοσδήποτε νόμος. Γιατί έχουμε δει, ότι πρέπει στην Ελλάδα, όταν λες Μη Κυβερνητική Οργάνωση, να αποδεικνύεις κάθε μέρα ότι δεν είσαι Ελέφαντας. Δυστυχώς, ναι έχουν γίνει πολλά, αλλά η άποψη που έχουν οι άνθρωποι στην Ελλάδα, είναι δυσανάλογη των όσων έχουν γίνει, γιατί και σε άλλες χώρες έχουν γίνει, αλλά δεν έχουν τέτοια άποψη, είναι τα Media, για άλλους λόγους, ειδικά στο προσφυγικό, που φυσικά κι εκεί έχουν γίνει, εννοείται. Και οι ΜΚΟ δεχόμαστε επιθέσεις από όλους τους χώρους. Από τέρμα δεξιά, μέχρι την άκρα αριστερά, να βλέπεις στα Εξάρχεια συνθήματα «όχι στην εκμετάλλευση των ανθρώπων απ’ τις ΜΚΟ», μέχρι και το Κέντρο, γιατί το έχουν καταλάβει κι αυτό «άλλοι». Και βλέπεις στην μεγάλη έρευνα της διαΝΕΟσις πχ ότι οι ΜΚΟ έχουν αποδοχή στην κοινωνία 8-9%, το χαμηλότερο όλων δηλαδή, πιο χαμηλά κι από τα πολιτικά κόμματα. Και σκέφτεσαι, «θες να μου πεις ότι οι ΜΚΟ έχουν κάνει μεγαλύτερο κακό σ’ αυτή τη χώρα από τα πολιτικά κόμματα»; Ε, αν λειτουργεί έτσι, να πάω να φύγω, να κολυμπήσω μακριά, να μην γυρίσω πίσω…

 – Γι’ αυτό είστε τόσο επίμονοι με το να αποδείξετε ότι «δεν είστε ελέφαντες»;

Η απάντηση η δική μας είναι, εμείς θα κάνουμε κάθε μέρα, το καλύτερο δυνατό για να είμαστε όσο πιο διαφανείς γίνεται. Και χαρήκαμε πάρα πολύ όταν από το πρόγραμμα ΘΑΛΗΣ του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου για την αξιολόγηση των ΜΚΟ είχαμε ένα από τα υψηλότερα σκορ διαφάνειας από όλες τις ΜΚΟ στην Ελλάδα. Είχαμε 96%. Κι αυτό με χαροποίησε ιδιαίτερα, γιατί ήταν ένα ακόμα «παράσημο» για εμάς.

– Έχει αλλάξει κάτι στα περί νόμων, έχει γίνει κάτι της προκοπής για τις ΜΚΟ;

Μεγάλη ιστορία. Ξεκίνησε η κυβέρνηση Σαμαρά να φτιάξει ένα νόμο για να οριοθετήσει έστω λίγο τη σχέση του κράτους με τις ΜΚΟ. Δηλαδή όταν παίρνεις κρατικά λεφτά, να έχεις κάποιες προδιαγραφές. Εμείς ως Μπορούμε δεν έχουμε πάρει ποτέ τίποτα, τώρα μπήκαμε στο Πράσινο Ταμείο. Γιατί δεν μας ενδιέφερε. Μας ενδιέφεραν, οι ιδιώτες που μας δίνουν χρήματα, είτε είναι φιλανθρωπικά ιδρύματα, είτε εταιρείες είτε άνθρωποι, να αντιλαμβάνονται ότι είμαστε αυτοί που λέμε ότι είμαστε και κάνουμε αυτό που κάνουμε. Εξ ου και οι ετήσιες αναφορές, εξ ού και οι τριμηνιαίες αναφορές, όλα. Τώρα ξεκινάει αυτό το σχέδιο νόμου, φτάνει μέχρι την επιτροπή, Δεκέμβριο του ’14, Γενάρη του ’15 είχαμε εκλογές. Χαιρετίσματα. Φεύγει αυτό. Δεν ξαναήρθε ποτέ. Όλο ακούγαμε ότι κάτι πάει να γίνει, τίποτα δεν έγινε. Πέρυσι, θυμάμαι να βλέπω να υπάρχει κάτι στα σκαριά αλλά δεν έγινε τίποτα. Έχουν γίνει κάποιες προσπάθειες για μητρώα κτλ, αλλά τίποτα παραπάνω. Εμείς που μπήκαμε πέρυσι στο Πράσινο Ταμείο, ανεβάσαμε τα πάντα στη Διαύγεια. Το οποίο είναι πολύ καλό, αλλά προφανώς δεν είναι αρκετό. Σε αντιπαράθεση εδώ όμως, να σημειώσω, ότι η Κύπρος, έχει ως κυβέρνηση, επίτροπο, δεν είναι υπουργός, ο οποίος είναι dedicated σε αυτό. Ο οποίος έχει έρθει πολλές φορές και στην Ελλάδα, έχει μιλήσει με πολύ κόσμο, εμείς φωνάζαμε «παιδιά κάντε κάτι τέτοιο να οργανωθούμε», αλλά τίποτα.

«Οι ΜΚΟ δεχόμαστε επιθέσεις από όλους τους χώρους. Από τέρμα δεξιά, μέχρι την άκρα αριστερά».

– Ωραία. Σχεδιάγραμμα δεν είχατε όταν ξεκινήσατε. Τώρα έχετε φτάσει μακριά όμως. Που βρίσκεστε σήμερα, και τι σχεδιάζεις για να κάνετε και να φτάσετε παραπέρα;

Στα milestones η σκέψη ήταν να φτάσουμε σε ένα σημείο και να δούμε πως θα έχουμε όσο πιο ολιστική προσέγγιση γίνεται. Να δούμε όλα τα σημεία στα οποία μπορούμε να σώζουμε τροφή, απ’ το χωράφι μέχρι το ψυγείο, και να ξεκινήσουμε όσο πιο δυνατά γίνεται, ενημερωτικό πρόγραμμα για να γίνει πλέον αυτό το θέμα γνωστό στην Ελλάδα. Πέρασαν αρκετά χρόνια από τότε, είναι πια 1-2 χρόνια που σκεφτόμαστε πλέον μια αναπροσαρμογή σε όλα αυτά. Σκεφτόμαστε την επόμενη μέρα, γιατί έχει αλλάξει πάρα πολύ το τοπίο. Έχει αλλάξει η συμπεριφορά και η νοοτροπία και στους κοινωφελείς φορείς, έχει αλλάξει και η ανάγκη, το οποίο είναι πολύ ευχάριστο, έχει μειωθεί η ανάγκη σίγουρα. Έχει ανταποκριθεί η κοινωνία σε αυτό που δημιούργησε η κρίση, αποτραβήχτηκε το κεντρικό κράτος, στην αρχή απάντησαν οι δήμοι με κάποια ΕΣΠΑ.

Δημιουργήθηκαν οργανώσεις, οργανώθηκε ακόμα περισσότερο η εκκλησία. Γενικότερα απάντησε η κοινωνία σε όλη αυτή την κρίση, και πλέον πιστεύω υπάρχει ένα πολύ πιο ικανό δίχτυ, από αυτό που υπήρχε πριν μερικά χρόνια, που πέσαμε από τον ουρανό. Κι αυτό είναι κάτι πολύ φυσιολογικό, οι κοινωνίες εξελίσσονται. Τώρα εμείς πως το αντιλαμβανόμαστε αυτό; Καταρχάς καταγράφουμε τις αλλαγές, παρατηρούμε, συζητάμε και αρχίζουμε σιγά σιγά και αναρωτιόμαστε πως μπορούμε να ανταποκριθούμε. Η σπατάλη δεν έχει μείωση, σίγουρα. Η ανάγκη έχει μειωθεί, αλλά σίγουρα είναι μεγάλη ακόμα. Οπότε πως προχωράμε; Η δική μας απάντηση είναι μια εκ νέου αντιμετώπιση αυτού που ονομάζουμε ολιστική προσέγγιση. Δηλαδή, βλέποντας ξανά την αντίστροφη πυραμίδα, πρέπει να κάνουμε περισσότερο focus στο πρώτο σημείο. Στην πρόληψη. Ναι αλλά, όσο περισσότερη πρόληψη κάνετε, σου λέει κάποιος, τόσο λιγότερη σπατάλη θα έχετε, τόσο λιγότερα περισσευούμενα, άρα λιγότερα για να δίνει το Μπορούμε. Κι είναι λίγο οξύμωρο αυτό. Κι η απάντηση μας είναι: «Τέλεια, αυτό θέλουμε». Παλιά με ρωτούσαν οι δημοσιογράφοι «κι αν δεν υπάρχει σπατάλη, δεν θα ‘χετε λόγο ύπαρξης, εσείς τι θα κάνετε;» και τους απαντούσα «απλά θα πάμε σπίτι μας». Κι όταν με κοιτούσαν με απορία «και μετά τι θα κάνετε» τους έλεγα πολύ φυσικά πως «θα κάνουμε κάτι άλλο». Είναι λίγο περίεργο για τον κόσμο να το καταλάβει, εμείς δουλεύουμε για την αυτοκαταστροφή μας κάθε μέρα. Αυτό είναι λίγο δύσκολο να το αντιληφθεί κανείς, ακόμα και εσωτερικά, μέσα στην ομάδα κάποιες φορές είναι δύσκολο.

Αλλά όπως λέω συχνά, αν κάναμε κάτι απλό, εύκολο ή συνηθισμένο, πρώτον δεν θα το γουστάραμε τόσο πολύ, δεύτερον δεν θα είχε τόσο μεγάλη πρόκληση, και τρίτον δεν θα είχε τόσο ενδιαφέρον. Οπότε λέω πάντα να χαιρόμαστε αυτό που κάνουμε.

– Τουλάχιστον τώρα ξέρεις τι θα κάνετε παρακάτω;

Οπότε αυτή τη στιγμή σκεφτόμαστε να αναπτύξουμε καινούριες στρατηγικές συνεργασίες, πιστεύουμε πάρα πολύ σε αυτό, δεν κάνουμε ποτέ τίποτα μόνοι μας, είναι στο DNA μας οτιδήποτε κάνουμε, να το κάνουμε παρέα με άλλους. Από την πρώτη μέρα που λειτουργούμε. Οπότε και τώρα σκεφτόμαστε να προχωρήσουμε σε καινούρια projects με στρατηγικούς συνεργάτες, τα οποία θα στοχεύουν ακόμα περισσότερο στο πρώτο επίπεδο της αντίστροφης πυραμίδας, που είναι η πρόληψη της σπατάλης τροφίμων. Ακόμα είναι πολύ νωρίς για να πούμε τι και πως αλλά θα βγουν μέσα στο επόμενο διάστημα, με στρατηγικούς συνεργάτες, με στρατηγικούς συμπαίκτες θα βγούμε πιο δυναμικά να κάνουμε πιο σημαντικές κινήσεις στον τομέα της πρόληψης.

«Έχει αλλάξει η συμπεριφορά και η νοοτροπία και στους κοινωφελείς φορείς, έχει αλλάξει και η ανάγκη, το οποίο είναι πολύ ευχάριστο, έχει μειωθεί η ανάγκη σίγουρα».

– Η πρόληψη είναι πάντα το μεγαλύτερο και δυσκολότερο τασκ σε όλες τις πολύπλοκες διαδικασίες όμως. Είτε μιλάμε για υγεία, είτε για διατροφή…

Αυτό είναι το ένα. Το άλλο πολύ σημαντικό που ξεκίνησε πριν λίγες εβδομάδες, είναι η Συμμαχία για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων, το οποίο δεν είναι τίποτα λιγότερο από ίσως το πιο ισχυρό εργαλείο που μπορεί να έχει μια χώρα για τη μείωση της σπατάλης, ένα εθελοντικό σύμφωνο στο οποίο εμπλέκονται όλοι οι σημαντικοί φορείς, όλα τα σημαντικά εμπλεκόμενα μέρη που έχουν να κάνουν με την σπατάλη τροφίμων. Ξεκινάς με το υπουργείο Περιβάλλοντος, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, και πιάνεις πανεπιστήμια, έρευνα, κοινωνία των πολιτών, οργανώσεις, όσο πιο πολλές και μεγάλες εταιρείες μπορείς να έχεις, εταιρείες τροφίμων και μη, καταναλωτές, όπου μπορεί να αγγίξει αυτό το πράγμα που είναι τεράστιο.

Εμείς έχουμε συγκεκριμένα, εκτός από τα υπουργεία, το Χαροκόπειο που κάνει πάρα πολύ καλή δουλειά στην Ελλάδα, έχουμε το Πολυτεχνείο, το Πανεπιστήμιο Πατρών, έχουμε το ΕΚΠΟΙΖΩ, Μπορούμε, WWF, Τράπεζα Τροφίμων, και μετά εταιρείες, Βασιλόπουλος που είναι και ο χορηγός για το ξεκίνημα, για να υπάρχει η γραμματεία την οποία την έχουμε εμείς, ΔΕΛΤΑ, Nestle, Unilever, Γρηγόρης, Vivartia, Catering, Φρεσκούλης, Μπαρμπα-Στάθης, το Γαία Επιχειρείν, έχουμε και τους αγρότες, που έχει από πίσω 70 ομάδες παραγωγών, όλοι οι δυνατοί παίκτες, έχουμε τη Δράξις, την περιβαλλοντική συμβουλευτική, κι όλοι αυτοί είναι μόνο η αρχή. Και μας έκανε την τιμή ο κύριος Χατζιδάκης να μας δώσει και την αιγίδα του υπουργείου, και μας κάλεσε όλα τα ιδρυτικά μέλη και μας άκουσε, ανήκουστο πράγμα για υπουργό να κάτσει και να μας ακούσει όλους, είκοσι διαφορετικούς φορείς ένα πρωί, γιατί βλέπει ότι, πέρα από πολύ ενδιαφέρον, έχει και πάρα πολλή ουσία αυτό το θέμα. Οι επιχειρήσεις μπορούν να γλιτώνουν λεφτά, κάνεις απίστευτα καλό στο περιβάλλον, μπορείς να βοηθάς πολύ περισσότερους ανθρώπους σε ανάγκη, δεν υπάρχει ούτε ένα αρνητικό. Το θέμα της μείωσης σπατάλης τροφίμων είναι τόσο σημαντικό παγκοσμίως, που είναι δύσκολο να υπερβάλλω γι’ αυτό. Αλλά όταν τα στοιχεία σου λένε, πως το 8% των αερίων του θερμοκηπίου παράγονται από την σπατάλη τροφίμων, και μετά την Αμερική και την Κίνα, αν ήταν χώρα θα ήταν η τρίτη πιο ρυπογόνος χώρα του κόσμου, τι να πούμε; Όταν 800 εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο υποσιτίζονται αλλά δύο δισεκατομμύρια είναι υπέρβαροι και η παραγωγή του κόσμου είναι αρκετή για να φάνε 12 και 14 δισεκατομμύρια αλλά εμείς τα πετάμε στα σκουπίδια; Όταν η καλλιεργήσιμη γη που αντιστοιχεί στο 28% που πετάμε, ισούται με το μέγεθος της Κίνας, καταλαβαίνεις πως είναι δύσκολο να υπερβάλεις γι’ αυτό.

– Μεγάλοι στόχοι, μεγάλες προκλήσεις. Για μια μικρή ελληνική ΜΚΟ ειδικά.

Αυτά είναι τα επόμενα μας στοιχήματα. Φυσικά συνεχίζουμε όλα όσα έχουμε, ακόμα πιο δυναμικά στην ενημέρωση, την λαϊκή θέλουμε να την επεκτείνουμε ακόμα περισσότερο. Έχουμε 29 λαϊκές που τρέχουν, αν είχαμε κι άλλους συνεργαζόμενους κοινωφελείς φορείς κι άλλους εθελοντές, θα είχαμε άνετα 40-50. Η θέληση από τα προεδρεία των επικεφαλής των λαϊκών αγορών είναι εκπληκτική πλέον, πολύ καλό παράδειγμα για το πως μια ΜΚΟ μπορεί να κερδίσει το στοίχημα της εμπιστοσύνης. Οι άνθρωποι της λαϊκής, και οι αγρότες, είναι γενικότερα, όχι μόνο στην Ελλάδα, το πιο συντηρητικό κομμάτι της χώρας. Από τη φύση του. Και οι άνθρωποι της λαϊκής την έχουν πατήσει πάρα πολλές φορές. Τους έχουν κάνει απίστευτα πράγματα. Όταν πήγαμε και τους είπαμε «γεια σας, ελάτε να σας βοηθήσουμε να δίνετε αυτά που σας περισσεύουν, να μην τα πετάτε στα σκουπίδια, να τα δίνουμε σε ανθρώπους που τα έχουν ανάγκη», μας είδαν σαν «ροζ ελέφαντα» και λίγα λέω. Κι όμως. Με απίστευτη επιμονή και συνέπεια, και με το να μας βλέπουν κάθε εβδομάδα εκεί πέρα, πάντα ανοιχτές καρδιές και ανοιχτές αγκάλες απ’ την πλευρά μας, να τους λέμε «ελάτε μαζί μας στους φορείς που εσείς δίνετε», με το χαμόγελο μας, με την ευγένεια μας, με τα γιλέκα μας, με τον επαγγελματισμό μας αν θέλεις, όχι μόνο τους έχουμε κερδίσει, μετά από 3-4 χρόνια, μας λένε «πείτε μας τι άλλο project να κάνουμε μαζί». Και έχουν ξεχάσει ότι είμαστε «μια ΜΚΟ». Οπότε όλα γίνονται. Με καλή δουλειά, επιμονή και διαφάνεια. Όλα γίνονται.

Διαβάστε ακόμα: «Παρόντες», οι άνθρωποι που στάθηκαν δίπλα μας στην κρίση του κορονοϊού.

TAGS :
Γίνε η αλλαγή δράση

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook