Ο Άρης Μεσσήνης στην καρδιά της βίας στη Λιβύη. Στις 13 Οκτωβρίου 2011, στη μάχη της Σύρτης, η σφαίρα ενός ελεύθερου σκοπευτή χτύπησε στον τοίχο δίπλα από το κεφάλι του και δυο ώρες αργότερα ένας όλμος έσκασε μπροστά του, σκοτώνοντας δυο μαχητές και τραυματίζοντας αρκετούς ακόμη. Credit: Bela Szanderzky
Η ζωή ενός φωτορεπόρτερ κινδυνεύει συνεχώς σε έναν πόλεμο. Κι εγώ, όπως και οι περισσότεροι συνάδελφοι, έχω γλιτώσει αρκετές φορές από καθαρή τύχη. Θυμάμαι στη Σύρτη της Λιβύης, 13 Οκτωβρίου 2011 δυο περιστατικά μέσα σε μια μέρα. Τη σφαίρα ενός ελεύθερου σκοπευτή –ο οποίος πρώτα είχε πετύχει ένα μαχητή που βάδιζε μπροστά μου‒ να χτυπάει στον τοίχο δίπλα από το κεφάλι μου. Περίπου δυο ώρες αργότερα έσκασε μπροστά μου ένας όλμος, με αποτέλεσμα να σκοτώσει δυο μαχητές και να τραυματιστούν αρκετοί ακόμα. Ανάμεσά τους και ο δημοσιογράφος με τον οποίο δουλεύαμε ζευγάρι, αλλά, ευτυχώς, το θραύσμα που δέχτηκε στην πλάτη τον τραυμάτισε ελαφρά. Ακόμη προσπαθώ να καταλάβω πώς εκείνη τη μέρα γύρισα σώος στη βάση μου.
Το να διηγείσαι τέτοιες στιγμές ίσως είναι λάθος. Ηρωοποιούνται πρόσωπα και όταν μιλάμε για ανθρώπους του χώρου μας (φωτορεπόρτερ, δημοσιογράφους και cameramen) το να πιστέψεις ο ίδιος, ή ο αναγνώστης, ότι είσαι κάτι παραπάνω από «ένα μάτι» για τον έξω κόσμο, είναι πολύ εύκολο να σε οδηγήσει σε πραγματικό κίνδυνο, με μοιραία αποτελέσματα. Μην ξεχνάμε ότι ο άμαχος που είναι αναγκασμένος να ζήσει έναν πόλεμο, αλλά κι αυτός που πολεμάει, είναι ο «πρωταγωνιστής», κι όχι αυτός που βρίσκεται εκεί εθελοντικά απλώς και μόνο για να κάνει τη δουλειά του, δηλαδή να ενημερώσει τον κόσμο. Αυτό είναι ίσως το σημαντικότερο πράγμα που πρέπει να μάθει ένας νέος ρεπόρτερ. Το λέω αυτό, γιατί, δυστυχώς, βλέπω τις νέες γενιές κάπως να έχουν χάσει το μέτρο, αλλά και το σκοπό που επέλεξαν να κάνουν αυτή τη δουλειά.
Μια από τις βραβευμένες φωτογραφίες του Μεσσήνη από τη Σύρτη της Λιβύης. «Το πραγματικό κίνητρο για να κάνεις αυτή τη δουλειά είναι η ενημέρωση του κόσμου. Αλλιώς δεν είναι ανάγκη να βρεθείς σε μια εμπόλεμη ζώνη», λέει ο ίδιος. AFP PHOTO / ARIS MESSINIS
Το πραγματικό κίνητρο για να κάνεις αυτή τη δουλειά είναι η ενημέρωση του κόσμου, αλλιώς δεν είναι ανάγκη να βρεθείς σε μια εμπόλεμη ζώνη. Βέβαια, αυτές οι καταστάσεις δεν παύουν να είναι ιστορικές, για αυτό και έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα. Προσωπικά, πιστεύω πως είναι λάθος να κάνεις αυτή τη δουλειά μόνο για αυτού του είδους την ειδησεογραφία. Η προβληματική καθημερινότητα μιας κοινωνίας πρέπει να έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για έναν ρεπόρτερ από οποιονδήποτε πόλεμο. Το αποτέλεσμα αυτής της καθημερινότητας και της αδικίας που βιώνει είναι η γενεσιουργός αιτία που φέρνει τις κοινωνικές αναταραχές και τους πολέμους.
Στη μέση μιας μάχης ξέρεις από πού δέχεσαι πυρά. Το συναίσθημα όταν βρίσκεσαι σε μια ήσυχη γειτονιά είναι ίσως πιο τρομακτικό, γιατί ο κίνδυνος μιας ενέδρας ή ενός ελεύθερου σκοπευτή είναι μεγαλύτερος. Συνήθως οι πιο ήσυχες περιοχές, ή και στιγμές, κρύβουν τους περισσότερους κινδύνους. Σαφέστατα λοιπόν, χρειάζεσαι κάποια εκπαίδευση για να κάνεις τη συγκεκριμένη δουλειά. Κυρίως για τις πρώτες βοήθειες, αλλά και για τον τρόπο που θα κινηθείς σε οποιαδήποτε περιοχή μιας εμπόλεμης ζώνης.
Ο Άρης Μεσσήνης φωτογραφίζοντας τους αγωνιστές του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου της Λιβύης την ώρα που φυγαδεύουν έναν πληγωμένο σύντροφό τους κατά τη διάρκεια της μάχης στη Σύρτη. «Το πιο δύσκολο κομμάτι της δουλειάς μας είναι όταν σκοτώνονται άνθρωποι γύρω μας κι εμείς είμαστε υποχρεωμένοι να συνεχίσουμε να φωτογραφίζουμε».
Το πιο δύσκολο κομμάτι της δουλειάς μας είναι όταν σκοτώνονται άνθρωποι γύρω μας κι εμείς είμαστε υποχρεωμένοι να συνεχίσουμε να φωτογραφίζουμε. Όχι μόνο αυτό, αλλά πρέπει να μείνουμε και αμέτοχοι. Συναισθηματικά, αλλά και πρακτικά. Πρέπει να είσαι μόνο ένα μάτι που καταγράφει για να μεταφέρει τα γεγονότα. Οποιασδήποτε μορφής ανάμειξη (είτε απλώς συναισθηματική είτε ιδεολογικοπολιτική) μπορεί να παραποιήσει την αλήθεια. Για αυτό το λόγο είναι για μένα το δυσκολότερο πράγμα. Φυσικά δεν είναι εύκολο να μείνεις εντελώς αμέτοχος συναισθηματικά όταν βλέπεις να σκοτώνονται παιδιά ή γενικότερα άμαχοι γύρω σου, ή όταν βλέπεις να κυριαρχεί η βία και η αδικία. Προσωπικά, την ώρα που δουλεύω, προσπαθώ να είμαι όσο πιο «αμέτοχος» γίνεται και όταν γυρνάω σπίτι κάνω τον απολογισμό μου ‒μπορεί και να ξεσπάσω ανάλογα με το τι έχω βιώσει.
Όλες οι αποστολές που έχω πάει, επικίνδυνες ή μη, με δίδαξαν πράγματα. Αλλά για τη μέχρι τώρα πορεία μου η Λιβύη ήταν η σημαντικότερη, και από άποψη βαρύτητας, και από άποψη αποτελέσματος της δουλειάς μου.
«Έως σήμερα, η Λιβύη ήταν η σημαντικότερη αποστολή μου. Και από άποψη βαρύτητας, και από άποψη αποτελέσματος της δουλειάς μου». AFP PHOTO / ARIS MESSINIS
«Σε μια χώρα που ετοιμάζεται, βίαια, να αλλάξει σελίδα στην ιστορία της, όπως, για παράδειγμα, η Λιβύη, αντιλαμβάνεσαι πόσο ασήμαντη μπορεί να θεωρηθεί η ανθρώπινη ζωή». AFP PHOTO / ARIS MESSINIS
Σε μια χώρα που ετοιμάζεται, βίαια, να αλλάξει σελίδα στην ιστορία της, όπως, για παράδειγμα, η Λιβύη, αντιλαμβάνεσαι πόσο ασήμαντη μπορεί να θεωρηθεί η ανθρώπινη ζωή! Βιώνεις επίσης το υπερβολικό πάθος, την κακή έννοια της αναρχίας. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί, ακόμη και σήμερα, η ιστορία του οποιουδήποτε λαού πρέπει να γράφεται με αίμα…
Κοινό στοιχείο ανάμεσα στην Λιβύη τον καιρό της ανατροπής του Καντάφι και στην Αθήνα των διαδηλώσεων είναι το μίσος και η κακία που κρύβει ο άνθρωπος στο μυαλό του. Η διαφορά σε μια σύρραξη είναι τα πολεμοφόδια, ίσως και η μεθοδολογία. Η ουσία όμως είναι ίδια: η εχθρότητα μεταξύ ανθρώπων και η ανατροπή της οποιασδήποτε εξουσίας με τη βία.
Σύνταγμα, 8 Οκτωβρίου 2012. «Η διαφορά σε μια σύρραξη είναι τα πολεμοφόδια, ίσως και η μεθοδολογία. Η ουσία όμως είναι ίδια: η εχθρότητα μεταξύ ανθρώπων και η ανατροπή της οποιασδήποτε εξουσίας με τη βία». AFP PHOTO / ARIS MESSINIS
Οκτώβριος 2012: Ο Άρης Μεσσήνης στο Σύνταγμα, μέσα στα δακρυγόνα των ΜΑΤ. «Κοινό στοιχείο ανάμεσα στη Λιβύη τον καιρό της ανατροπής του Καντάφι και στην Αθήνα των διαδηλώσεων είναι το μίσος και η κακία που κρύβει ο άνθρωπος στο μυαλό του». Credit: Milos Bicanski
//O Άρης Μεσσήνης είναι επικεφαλής του φωτογραφικού τμήματος του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων (AFP) στην Ελλάδα. Εκτός από το «Bayeux-Calvados», έχει επίσης τιμηθεί κα με άλλα σημαντικά βραβεία ‒ανάμεσά τους, με τα «Days Japan 2012», «Fotoweek 2011» και «NPPA».
-
- Follow us:
Ακολουθήστε το Andro στο Facebook
